Huzarenstuk
Bedrijfszekerheid
Eén ding staat vast, zaterdag 4
oktober wordt een historische
dag voor Zeeland. Om twaalf
uur 's middags stelt koningin
Beatrix onder toeziend oog van
tal van buitenlandse
prominenten - president
Mitterand van Frankrijk,
president von Weiszacker van
de Bondsrepubliek, koning
Boudewijn van België, het
Britse prinselijk paar Andrew
en Sarah - de pijlerdam in de
Oosterschelde, officieel in
gebruik.
De Nederlandse koningin laat
de eerste schuif neer. Zeeland
zal feestvieren en heel
Nederland kan er via de
televisie getuige van zijn. Met
de ingebruikname van de
stormvloedkering wordt de
laatste grote episode van het
Deltaplan afgesloten.
Het rampjaar 1953. De water
snoodramp op 1 februari van
dat jaar kostte aan ruim 1800
Zeeuwen het leven. Grote
stukken land moesten aan de
zee worden prijs gegeven. Zo
iets mocht nooit meer
gebeuren. Er werd een
Deltaplan opgesteld dat
Zeeland weer veilig zou maken.
Met grote voortvarenheid
gingen de waterbouwers aan de
slag. De Zandkreekdam ('60),
de Veerse Gatdam ('61), de
Grevelingendam ('65), de
Haringvlietdam ('70), de
Brouwershavense Gatdam ('71).
In de oorspronkelijke plannen
zou ook de Oosterschelde met
een dam eens en voor altijd
worden afgesloten van de zee.
Er rees echter verzet. De
vissers, mossel- en
oesterkwekers, die hun
broodwinning dreigden te
verliezen, kwamen in opstand.
Het groeiende milieubesef
leidde er toe dat de
beleidsmakers in 'Den Haag'
hun plannen aangaande de
afsluiting van de Oosterschelde
bijstelden.
Het kabinet Den Uyl koos voor
een milieuvriendelijker, maar
ook een aanzienlijk duurdere
oplossing: een 'open' pijlerdam
die, alLs er gevaar dreigt,
gesloten kon worden. Het
moest een waterbouwkundig
huzarenstuk worden. En dat is
de pijlerdam. De kosten waren
groot. Groter dan
oorspronkelijk geraamd. In '76
werden de totale kosten
geraamd op 2,9 miljard gulden.
De aanleg van de pijlerdam
heeft de Nederlandse schatkist
5,5 miljard gulden gekost. De
oorspronkelijke begroting werd
met 1,3 miljard gulden
overschreden. De andere 1,3
miljard extra zijn
inflatiekosten. Kijken we naar
de totale Oosterscheldewerken,
met inbegrip van de aanleg van
de Philips- en Oesterdam en de
ophoging van de dijken, komen
de kosten op 7,8 miljard. Na
aftrek van de inflatiekosten,
2,2 miljard blijkt de
oorspronkelijke kostenraming
voor het totale project slechts
met 0,6 miljard gulden te zijn
overschreden. Een
woordvoerder van
Rijkswaterstaat: "Dat betekent
nog geen 10 procent
overschrijding, al is het altijd
nog 600 miljoen gulden".
De Oosterscheldewerken, die
volgend jaar helemaal klaar
zijn, vormden een impuls voor
de werkgelegenheid. De
hoofdaannemer Dosbouw had
in de topjaren ('82 tot '84) zo'n
1600 mensen in dienst. De
Deltadienst van
Rijkswaterstaat bood werk aan
een zeshonderd-tal ambtenaren.
Het merendeel is inmiddels
afgevloeid naar andere posten.
Van de duizenden
Oosterschelde-werkers, veelal
hooggekwalificeerde vaklui,
hebben velen na het aflopen
van het project, ander werk
gevonden. Een aantal heeft nog
geen vervangend werk en zit
werkloos thuis. Er gloort
echter hoop. Twee grote
Nederlandse 'staaiaannemers' -
Hollandia Kloos en Grootint -
willen in nauwe samenwerking
met de Nationale
Investeringsbank een
brugverbinding over de
Westerschelde aanleggen.
Kosten ongeveer 625 miljoen
gulden. Met de bouw van de
brug is ongeveer vijf jaar
gemoeid.
Aan de bedrijfszekerheid van
de pijlerdam zijn - terecht -
zeer hoge eisen gesteld. Elke
schuif kan apart worden
bediend. Vanuit het centrale
bedieningsgebouw kunnen de
schuiven tegelijk worden
neergelaten. Een dergelijke
constructie vergt flink wat
onderhoud. De jaarlijkse
onderhoudskosten worden
geraamd op 25 miljoen gulden.
Zullen ook toekomstige
regeringen bereid blijven, de
pijlerdam kan 200 jaar mee,
om dit bedrag jaarlijks uit te
trekken, is de vraag. De
Rij swaterstaat-woordvoerder
"Garanties zijn niet te geven.
In het project is enorm veel
geïnvesteerd. Dat gooi je toch
niet zomaar weg. Al kun je
nooit met zekerheid zeggen of
een toekomstige regering
alsnog besluit om de
Oosterschelde definitief af te
sluiten".
Eén ding is wel zeker: de
pijlerdam wordt een grote
publiekstrekker. Op het
werkeiland 'Neeltje Jans' staat
een informatiecentrum, waarin
een beeld wordt gegeven van de
geschiedenis van de
Nederlandse waterbouw.
Jaarlijks worden 200.000 tot
300.000 bezoekers verwacht.
~**r-
.-- -•;* - ;■'-
PIJLERDAM
Zeeland
viert feest
DOOR PETER VERDURMEN
