DE PAREL Kettt l^o 144+6 Drukwerk in de marge A rch iefsprokkels Dagboek van Nicolaas Bakker ZEELAND IN DE PEN IN BEROEP Woensdag 4 september 1985 COMMISSIES DE FAAM Alle scholen in de provincie zijn met het nieuwe leerjaar begonnen en het is nu de tijd het vakantieschema voor dat leerjaar bekend te maken. De vakanties voor het basis- en het voortgezet onderwijs lopen zoveel mogelijk gelijk. Herfstvakantie Kerstvakantie Crocusvakantie Paasvakantie Losse dagen Pinkstervakantie Zomervakantie Overleg Wat te melden? BEL «1180-27651 Toestel 54 Verkoping Koken voor mannen Informatica Jeugdwielerronde of Postbus 5017 4330 KA Middelburg Zaalvoetbal Ouderen N ieuw-Middelburg Experimentele dienst J ongerenbeweging Stuif'ns in Bijbelavond Borstvoeding Alleenstaand Raad Domburg ONDA Ritthem ABDIJ Maandag 9 september, 13.30 uur vergadert de statencommissie voor waterstaat en verkeer. Aan de orde komen o.a. de be groting '86 en de rekening van de provincie over 1 984. Verder staat er een aantal staten- voorstellen ter discussie: veer dienst Anna Jacobapolder/Zijpe; verhoging tarieven Westerschel- deveren; onderzoek grondwater- beheer en onderzoek over de toe komstige Wet op de waterhuis houding. Dezelfde dag (9-9) maar om 16.00 uur vergadert de staten commissie voor economische za ken. Zij spreekt o.a. over de begroting '86 en de rekening '84 van de provincie, een eenmalige toevoe ging van anderhalf miljoen gulden aan het fonds bijzondere voorzie ningen en over een subsidiever hoging aan de acquisitiegroep Zeeland. De statencommissie voor ruimte lijke ordening bespreekt in haar vergadering van 13 september, 9.30 uur eveneens de begroting '86 en rekening '84. Verder komt aan de orde de voortzetting van subsidiëring aan het Instituut voor Natuurbeschermingseduca tie (IVN) en Stichting Land schapsverzorging Zeeland. Ook op 1 3 september, maar om 14.00 uur vergadert de staten commissie voor milieuhygiëne, Evenals in de andere commissie vergaderingen wordt ook hier ge sproken over de begroting '86 en rekening '84 van de provincie. Verder komen aan de orde het milieuverslag van de waterstaat en een GS-voorstel om 40.000,— beschikbaar te stel len als onderzoekskosten in de voorbereiding van het grondwa- terbeschermingsplan. Alle commissievergaderingen zijn openbaar en beginnen met een half uur spreekrecht voor het pu bliek. Ze worden gehouden in het Provinciehuis, Sint Pieterstraat 42 in Middelburg. "In het jaar 1824 hebben der buiten gewoon Rupsen geeerst. Ja het was verbaaszent zulks te moeten aanschouwen zij aaten alle vrugtbo- men kaal wat alstans de appels betreft heeft men twee jaar na den anderen weijnig ofte niets getrokken, dus men konde zeggen een plaag". Dit fragment is ontleend aan het dagboek van Nicolaas Bakker. Nicolaas Bakker, die leefde van 1793 tot 1868, was boer, of zoals dat toen heette "landman" in de buurt van Terneuzen. Het is vrij uniek dat een dagboek van ie- mand uit de boerenstand uit de eerste helft van de vorige eeuw bewaard is gebleven. Het dag boek bevat niet een verslag van dag tot dag van de belangrijkste gebeurtenissen in het leven van Bakker - het is eigenlijk meer een kroniek, waarin hij zijn levensver haal beschrijft als een aaneen schakeling van goede en slechte jaren in de landbouw, van per soonlijke successen en tegensla gen. Zo meldt hij bijvoorbeeld: "1882 is mijn zuster neeltje geoppereerd van en wert, uit aaren als. Ja een knobbel met vlees uitgesneden ter groote een gewoon oenderei, door, dokter Jansen, uit Axel, en verbeek uit gend, gekost ƒ103,guldens'" "in 1846 niet alleen een drogen maar ver- schrikkelijken heeten zoomer zoo dat alles over liep ja den zomer- oogst heeft heel mager geweest en ook den rogge gaf zoo weijnig geschat maar 4 en 6 zak van 't gemet den laten Augustus van dit jaar klaverzaad schoongemaakt. IEUWS van 180 Roe een mud en tien kop". De oudheidkundige kring "De Vier Ambachten" te Hulst heeft de kroniek van Nicolaas Bakker in haar jaarboek 1 984/ 1 985 volle dig gepubliceerd' waardoor het nu voor iedereen mogelijk is ken nis te nemen van het wel en wee van de familie Bakker in de vorige eeuw. Het dagboek vormt het uitgangs punt voor een uitgebreide studie door drs. A.M.J. de Kraker met medewerking van mej. L. Riemens over de omstandigheden waarin het gezin Bakker leefde. De ver mogenspositie van Nicolaas ver beterde, zo blijkt uit het onder zoek, in de loop van de jaren door huwelijk, erfenissen, eigen arbeid en speculatie, waardoor hij een van de rijkste boeren uit de om geving van Terneuzen werd. Uit de openbare functies die hij bekleed de, zoals wethouder, lid van de kerkeraad en dijkgraaf, blijkt, dat hij binnen de Temeuzense ge meenschap in hoog aanzien stond. Doordat de beide auteurs de ge schiedenis van de familie Bakker plaatsen in een breder demogra fisch en sociologisch verband, wordt een verhelderend beeld ge schetst van de traditionele sa menleving in wat toen nog het dorp Terneuzen was. Het jaarboek van de heemkundi ge kring bevat verder lezenwaar- dige artikelen over de kerkge schiedenis van Hulst, de staak- molen van Westdorpe en over Hulst onder Franse heerschappij. School vakanties De eerste rustperiode - de herfst vakantie duurt vijf dagen: van maandag 14 tot en met vrijdag 1 8 oktober. De kerstvakantie begint 23 de cember 1 985 en duurt tot en met 3 januari 1986. Het aantal vrije dagen is dan zeven. De voorjaars- of crocusvakantie loopt niet helemaal gelijk voor de scholen voor basis- en voortgezet onderwijs. De eerste vakantiedag is wel voor iedereen dezelfde: 10 februari, maar de basisscholen hebben dan tot en met 12 fe bruari vakantie en de scholen voor voortgezet onderwijs tot en met 1 4 februari. Ook bij de paasvakantie is er ver schil. De basisscholen zijn vrij van 28 maart tot en met 4 april en de scholen voor voortgezet onder wijs van 28 maart tot en met 1 1 april. Tussen de paas- en de pinksterva kantie vallen wat losse vrije da gen: Koninginnedag op 30 april, bevrijdingsdag op 5 mei en He melvaartsdag op 8 mei. Voor de basisscholen geldt bovendien dat de vrijdag na Hemelvaartsdag vrij is. De scholen voor voortgezet onderwijs kunnen die dag ook vrijaf geven, maar die gaat dan van een andere vakantie af. Het is echter niet uitgesloten, dat op de negende mei examens worden af genomen. De pinkstervakantie voor de ba sisscholen duurt van 19 tot en met 21 mei en die voor de scholen voor voortgezet onderwijs van 1 9 tot en met 22 mei, een dag langer dus. De zomervakantie is weer gelijk vooralle scholen. Het lijkt nog ver weg, maar het is toch aardig om ernaar uit te kijken. De zomerva kantie duurt van 14 juli tot en met 22 augustus. Alle scholen in Zeeland is ge vraagd zich aan het schema te houden. Het schema is opgesteld door de werkgroep uniforme vakantiere geling Zeeland. In de werkgroep zijn vertegenwoordigd de provin cie, het Diocesaan onderwijscen trum, de Zeeuwse protestants- christelijke schoolraad, het refor matorisch onderwijs, de gerefor meerde gemeente scholen, alle onderwijssectoren en de gemeen ten Middelburg, Vlissingen, Goes, Zierikzee, Tholen, Sint-Phi- lipsland, Terneuzen en Oostburg. De provinciale onderwijsraad en vervolgens gedeputeerde staten hebben het schema overgeno men. Drukwerk in de marge heet de tentoonstelling die in de aula van de Zeeuwse Bibliotheek wordt gehouden van 7 tot 28 septem ber. De naam is ontleend aan de stichting Drukwerk in de Marge, die zich bezig houdt met de be vordering van het drukken en uit geven van geschriften, boekwer ken, tijdschriften, affiches en an der drukwerk op bibliofiel, gra fisch en literair gebied. Het gaat vooral om niet-commerciële zaken en om werk van kleine drukkers en uitgevers. "De activiteiten spelen zich af "in de marge" van de offi ciële uitgeverij en drukkerij", al dus de uitnodiging tot de ten toonstelling. Vrijdag 6 september wordt de ex positie geopend. Namens de stichting Drukwerk in de Marge spreekt de heer Johan Polak, ver zamelaar van bibliofiel werk en oud-mededirecteur van de uitge verij Atheneum, Polak en Van Gennep. Onderwerp van zijn toespraak zijn bibliofiele druk kers, verzamelaars en bibliothe ken. Boudewijn Büch praat over "het boek als betaalmiddel" en zal daarbij aandacht besteden aan het verschijnsel bibliofiele editie, de excessen op de bibliofiele markt en de ervaringen van au teurs met het uitgeven van biblio fiel werk. De openingshandeling is de over handiging van "Het goede mo ment" aan de dichter Hans War ren. Het gaat om het eerste ex emplaar van een bibliofiel gedruk te bundel gedichten van Warren. Het goede moment is gedrukt bij de Carrera Pers in Middelburg. De tweede kamer uit Gedeputeer de Staten houdt dinsdag 10 sep tember tweemaal zitting om be roepschriften tegen gemeente lijke beslissingen over bijstands zaken te behandelen. Beslissin gen van de gemeenten Hontenis- se en Axel worden aangevochten. De zittingen beginnen om 10.20 en 1 0.40 uur. De eerste kamer uit Gedeputeerde Staten behandelt ook op 10 sep tember, maar om 11.00 uur, een bezwaar van Taxicentrale Vlissin gen b.v. De centrale is het niet eens met het besluit van B. en W. van Vlissingen waarbij het aantal door Taxi Blaakman in Vlissingen te exploiteren taxi's met één werd uitgebreid. Landelijk neemt de vraag naar taxiritten sterk af. Dit is ook het geval in de regio Vlissin gen. Daarom vindt de taxicentrale Vlissingen het overbodig om een extra vergunning te verstrekken. Alle zittingen zijn openbaar en worden gehouden in het Provin ciehuis, Sint Pieterstraat 42 in Middelburg. De tentoonstelling is samenge steld uit materiaal van de stichting Drukwerk in de Marge en van de Zeeuwse Bibliotheek, abcDRUKWERKcfghiiklmno} i «thcdefgh! N jjc m r« ?pqi>uv w vzabcdr wxy abcDR^föjkktrM wx Éuihv Jè£g|||pvj A Hlspnolpgrseu .dvDRUKY\TT<Keighi]Mmnopqrsu Abcdc'rghlNjkjmnupqrsuvwxyzabiAk r^iop4^r^tiv\Vxyz.alvDPJyh!]l#}nof w v yz-tVcvcivfyi ïtjkM ARGEnopqi stm ak. DRUKW: iïKefqbijkimnopqpai abedetgjii Njhirnnopqi suv\vxyzabc<« mnopqi suvwxyz. abc DEfghijk|ibfiof wxy-,.abctiefg hijk M A R GEnopqrsor abel )E lIKWi _R Kefghijklninopqi su abcdcfgblI^ljntiopqr.suVw'xyzübcck mnopqrhUvvvxyz.alx4)J.ifgl4jklmncf wKyz^lx.'dcplik KIA RGEnopqrscu' De Zeeuwse Bibliotheek is geves tigd aan de Kousteensedijk 7 in Middelburg. De openingstijden zijn: maandags van 1 7.30-21 .00 uur; dinsdag tot en met vrijdag van 10.00-21.00 uur en op za terdag van 1 0.00-1 3.00 uur. Zaterdag 7 september wordt in de bibliotheek een verkoopmarkt ge houden. Privé-drukkers tonen hun werk en bieden het te koop aan. Ook wordt een drukpers gede monstreerd en er wordt speciaal ter gelegenheid van de markt een druksel gemaakt. De aula is die dag van 10.00 tot 17.00 uur geopend. Abdijnieuws is de informatierubriek van de provincie Zeeland. Redactie: bureau voorlichting. Sint Pieterstraat 42, 4331 EW Middelburg, telefoon 01180-31392 of 31402 De parel in de eerste helft van de 19e eeuw (gemeente-archief Middelburg). DOOR PETER SUNKE 'Archiefsprokkels' is een ru briek die in principe weke lijks op deze pagina ver schijnt. Voor de inhoud te kenen per keer de gemeen tearchivarissen Christ Peters (Vlissingen) of Peter Sijnke (Middelburg). Eindredactie Ad Hanneman. Vroeger telde Walcheren zeer veel buitenplaatsen en kastelen. Helaas hebben slechts weinige daarvan de tand des tijds doorstaan. In deze en de komende afleveringen zullen we de historie van enige kastelen en buitenplaatsen nader belichten. Vooral rondom de steden waren nogal wat, veelal uit de 18de eeuw daterende buitens te vinden (in 1824 waren er nog 46 grote bui tenplaatsen op Walcheren gele gen, waarvan 12 op het grondge bied van Middelburg en 8 op het gebied van de toenmalige ge meente Koudekerke, welks grondgebied zich uitstrekte tot aan de singels van Middelburg). Sommige grotere buitenhuizen werden permanent bewoond, maar de wat kleinere lust- of speelhoven deden dienst als zo merwoning van gegoede Middel burgse en Vlissingse burgers. Het huis de Parel, gelegen aan de (oude) Vlissingseweg, bevond zich op Koudekerks grondgebied. In welk jaar dit 18de eeuwse pand werd gebouwd is niet bekend, wel dat het in bezit is geweest van W. Ermerins en mr. P.J. van den Mandere, "die de aanleg aanmer kelijk verfraaide". In 1826 kocht M.M. de Puijt. weduwe van Hen drik van den Broecke, de Parel. Zij trad in 1832 in het huwelijk met Hendrik Adriaan Abrahams (1785-1874), die weduwnaar van haar zuster was. Abrahams was boekhandelaar, drukker en uitge ver, sedert 1815 samen met zijn broer Jacob onder de naam firma "De Gebroeders Abrahams". Ge durende vele jaren was hij redac teur van de Middelburgsche Cou rant, een voorloper van de PZC. Abrahams noteerde in zijn herin neringen: "Met bovengenoemde, mijne Schoonzuster in het huwe lijk getreden zijnde, heb ik met ons huisgezin ervan 1832 tot 1843 zomers gewoond. Daarna ook nog drie zomers met mijne kinderen, toen het bij het overlijden van mijne vrouw bij de boedelschei ding aan mijn aanbehuwde doch ter, voor eene waarde van ƒ9.000,— in eigendom was over gegaan: en die den 19 Junij 1844, daarbij aangekocht een huisje dat in den grond van de Parel omvat was, en naar welks bezit als ei gendom lang gewenscht was, voor eene som van 1.200,28 de on kosten daaronder begrepen". Hij liet een grote moestuin aan leggen en de Parel enigszins ver bouwen aan de .voorzijde. "Maandag den 26 October 1847 heb ik er voor het laatst geslapen: den volgende dag vertrokken wij naar de Stad", schreef Abrahams. Op een publieke veiling in 1854 werd de Parel voor ƒ9.500,— verkocht aan mevrouw de wedu we G. Waller. In 1864 kocht J.H. Snijders het landgoed voor 13.011,— aan. De spoor- en ka- naalwerken op Walcheren (de aanleg van de spoorlijn naar Vlis singen en het Kanaal door Wal cheren tussen 1866 en 1873) deden een deel van de bij het buiten be horende landerijen verdwijnen. De laatste bewoner van de Parel was Willem Wilderom. Het huis werd in 1935 helaas gesloopt. Wilderom had echter voordien een fraai gekleurd glasraam uit het gebouw laten verwijderen en overgebracht naar zijn nieuwe woning aan de Noordweg te Sint Laurens. Ter plekke bouwde men enige nieuwe woningen, waarvan het hoekhuis de naam de Parel draagt. Ook het Parelwegje, waaraan deze huizen gelegen zijn houdt de herinnering aan het ou de buitenhuis nog levend. Het ge bied waar eens de Parel stond werd bij een grenswijziging in 1941 bij de gemeente Middelburg gevoegd. De vrouwenbonden van het Leger des Heils in Middelburg houden donderdag 12 september een ver koping van zelfgemaakt mate riaal. De opbrengst gaat naar ver schillende zendingsprojecten. De verkoping begint om 19 uur in het het gebouw Hoogstraat 20 in Middelburg en duurt tot 21 uur. Tot donderdag 12 september kunnen mannen zich inschrijven voor de cursus koken voor man nen, die in Oostkapelle wordt ge houden. Mannen vanaf 60 jaar met weinig of geen kookervaring leren gezonde en eenvoudige maaltijden te bereiden. Als cursu sleidster treedt mevrouw Schout (01188-2598) op. De cursus is een initiatief van de Stichting Welzijn voor Ouderen Walcheren te Westkapclle. Wie geen kennis heeft van auto matisering. kan de basiscursus in formatica van het Vormingswerk Jonge Volwassenen (VJV) in Middelburg volgen. De cursus gaat woensdag 18 september van start. De cursus is bijvoorbeeld bedoeld voor ouders die via hun kinderen met computers te maken krijgen of voor hen. die op hun werk plotseling met een computer worden geconfronteerd. Informa tie: 01180-16278. Kinderen en jongeren van 6 tot en met 15 jaar kunnen zaterdag 7 september deelnemen aan de grote jeugdwielerronde van Mid delburg-Zuid. Ze moeten rijden op gewone fietsen. Voor de bezit ters van racefietsen wordt een aparte wedstrijd gehouden. Het aantal rondjes dat de deelnemers moeten rijden, is afhankelijk van hun leeftijd. Voor de meisjes zijn er extra prijzen. Een echte ronde miss zal de winnaars huldigen. Inschrijven vanaf 13 uur bij de jurywagen in de Rademacher- straat. De jongste deelnemers vertrekken om 13.30 uur. De or ganisatie is in handen van de Wijkvereniging Middelburg- Zuid. De recreatieklas zaalvoetbal Mid delburg begint zondag 8 septem ber met de competitie 1985-1986. Zeven teams hebben zich voor deze sportieve manifestatie op de zondagmorgen aangemeld. De wedstrijden worden gespeeld in sporthal De Voorborch. De deel nemende teams zijn Geel Zwart '85, Paradiso, Dauwendaele A en B, PZEM, Café Meneer Jansen en FC Dorst. CompetitieLeider Bert Kraak heeft het programma lot en met zondag 24 november vastge steld. Zondag 8 september spelen: 10.00 uur Geel Zwart '85 - Para diso. 11.00 uur Dauwendaele B - PZEM. Zondag 22 september 10.00 uur Café Meneer Jansen - FC Dorst, 11.00 uur Geel Zwart 85 - Dauwendaele A en zondag 29 september 10.00 uur/ Paradiso - Dauwendaele B, 11.00 uur PZEM - Café Meneer Jansen. De stichting Welzijn Ouderen Middelburg heeft het jaarverslag over 1984 gepresenteerd. Belang stellenden kunnen het verslag in zien bij de stichting, die is geves tigd aan de Schuttershofstraat in Middelburg. Inlichtingen: 01180-27537. Het Trefpunt in de wijk Nieuw- Middelburg begint hel nieuwe seizoen woensdag 11 september met een 'startmiddag'. Tussen 14 en 16 uur kunnen alle kinderen uit de wijk spelletjes spelen, kijken naar een videoband en op laten ballonnen. Het programma met activiteiten luidt: dinsdag 14 uur: Bejaardenmiddag (één keer per maand), woensdag 14 uur: Kin derclub 4 tot 8 jaar, woensdag 19.30 uur: Volksdansen, donder dag 19 uur: Club voor 4e. 5e en 6e klassers basisschool, vrijdag 19.30 uur: Jeugdsoos. Vanaf november wordt ook op zondag een jeugd soos gehouden. Verder is de sectie 't Trefpunt zeer dringend op zoek naar vrijwilligers, medewerken den en bestuursleden. Alle activi teiten spelen zich af in wijkge- bouw 't Trefpunt aan de Nassau-"' laan in Middelburg. Inlichtingen: 01180-26359. 'Franciscus van Assisi, de strategie van het open gelaat' is hel thema van een experimentele dienst, die zondag 8 september wordt ge houden in de Hofpleinkerk in Middelburg. Voorganger is in dustriepastor Jan Scheffers. De dienst begint om 16.30 uur. Het district Midden- en Noord- Zeeland van de Jongerenbewe ging verbonden met de FNV stelt met een startweekeinde jongeren in de gelegenheid meer te weten te komen over vakbondswerk. Het weekeinde wordt van vrijdag avond 20 september tot en met zondag 22 september gehouden in het Van Eeghenhuis in Aarden burg. Enkele programma-onder- delen zijn: Kennismaking, infor matie over de jongerenbeweging, toespraak van districtsbestuurder Tjeu Strous, film over de door ra cisten omgebrachte Kerwin Duinmeijcr en ontspanning. In lichtingen: 01180-38318. UW Middelburg en De Zonne bloem hebben donderdag 12 sep tember een 'Stuif 'ns in' op hel programma slaan. Iedereen kan meedoen aan het koffiedrinken, .lunchen en het spelen van spellet jes. De 'Stuif 'ns in" begint om 10.30 uur in het pand Herengracht 52 in Middelburg. De Baptistengemeente in Mid delburg laat zaterdag 7 september de film 'What 's up. Josh' zien. Daarin spreekt de schrijver Josh McDowell over de betrouwbaar heid van de bijbel. De bijbel avond begint om 20 uur in het pand Bree 8 in Middelburg. In lichtingen: 01180-34878. Alle aspecten van het geven van borstvoeding komen aan bod tij dens een cursus, die dinsdag 10 september begint. De cursus, die vier of vijf bijeenkomsten omvat, is bedoeld voor vrouwen die hun kind zelf voeden of willen gaan voeden. Woensdag 18 september wordt een contactmorgen gehou den voor vrouwen die andere moeders willen ontmoeten. Infor matie over cursus of contact ochtend: 01180-16812 of 01180-15041. Bij voldoende belangstelling be gint FIOM Zeeland half septem ber met een gespreksgroep voor alleenstaande ouders in Vlissin gen. De bedoeling is samen te praten over 'opvoeden in*je eent je', werk- en woonsituaties, va kanties, en dergelijke. Ook gezel ligheid en ontmoeting zijn be langrijk in de gespreksgroep. Info: 01180-27311. Een bank is bereid om de Slich ting Badplaatsbelangen Domburg een miljoen gulden te lenen voor de aankoop van Hof Domburg, als de gemeente een garantie ver leent. De gemeenteraad van Domburg praat hierover in een vergadering, die dinsdag 10 sep tember om 19.30 uur begint in het Domburgse gemeentehuis. Dan wordt ook gesproken over riole ringsplannen voor Park Reygers- bergh II en Burgvliet II. Voorts wordt het woningbouwprogram ma '86-'90 behandeld. B en w willen voor '86 de bouw van in totaal 16 woningen, voor de drie daaropvolgende jaren in totaal 56 woningen. De brassband ONDA in Ritthem bestaat 80 jaar en viert dit jubi leum zaterdag 7 september met een muziekavond op en om de muziektent in de Dorpsstraat in Ritthem. Medewerking verlenen Drumband Vlijt en Volharding uit Oost-Souburg. Majorettenpe- lolon Young Stars uit Oost-Sou burg, Oosterlands Fanfare uit Oosterland. muziek'-vereniging Excelsior uit 's-Heer Arendskerkc en natuurlijk ONDA zelf. Het festijn begint om 19 uur.

Krantenbank Zeeland

de Faam | 1985 | | pagina 9