Een foto uit de oude doos
Bussestraat,
Kolvenierstraat,
Schutterijstraat
De socialistische pers
ZEELAND
IN DE PEN
Uitgangspunten
jeugdhulpverlening
Over straten
DE FAAM
Sociaal-democratisch Weekblad voor Zeeland.
Het dagelijks bestuur van de provincie wil voor 3,3 ton be
steden aan de oprichting van een dagcentrum voor school
gaande jeugd in Terneuzen, arbeidsplaatsen bij de stichting
Jeugd onder dak en het JAC-Terneuzen en in de exploitatie
van de kinder- en jeugdtelefoon.
Dagcentrum
Jeugd onder dak
JAC
Kindertelefoon
Andere projecten
Universele
Ornamin
flessenrekken
ABDIJ
1° Jaargang.
29 Maart 1902.
No. 27.
DE BAANBREKER.
Verschijnt iederen Zaterdag.
A BON N EM FNTfi P R IJS:
t*r 3 ra.vioJf n f03ü fr. p. p by *eoruilt*tiJin|.
oumtntr» 3 cent.
DE RICH T.
-April Ir irlttm
hlman jrr» ijnclj
jnw, zullen m Ibnjin m» April poil-
ADUIXISTRATECn.
I grondwinden arbeiders.
swoon, doch «y ixbteo dat oterbodif, omdat
Set *ws algemeecc t<kesdbeil is.
Jndici «r c*n oienbwo verpacbllog: van grond
n kt*in* l-n nluta beeft, dan rift men
RedaJtlcjr J. MOLLIG Eijeohaardttraat V 139*.
Rureao van AdnlalBtntto
Korte Geere K Si 8.
welke men eens van oiderby dient te bo
lt houwen.
Nu willen wy on» enkel en alleen bellen
ADVERTENTIE X.
per regel1 0.0».
flroote letters naar plaatsruimte.
zyn van den een of
De arbeiders, die bet booge voorrecht? ge
nieten in aaaoerklog te komen voor bel
pachten van een stukje grond. b»J de beeren
In 1887 werd in Middelburg de
"Zeeuwsche Propaganda-club
voor algemeen kies- en stem
recht" opgericht. Het kiesrecht
voor gemeenteraden, provinciale
staten en tweede kamer was in
dertijd nog voorbehouden aan
degenen die tot de bovenlaag van
de samenleving behoorden. Het
algemeen kiesrecht werd gezien
als een belangrijke stap op weg
naar een rechtvaardiger maat
schappij. De Zeeuwsche propa-
ganda-club bestond uit arbeiders,
ambachtslieden en kleine bur
gers, zoals Lodewijk Mieremet,
voorman op De Schelde, Quinten
Brand, timmerman, Jan van Hoe
pen, loodsschipper, en F.P. Ou-
dens, de stationschef van Arne-
muiden. De club stelde zich ten
doel de "propaganda op krachti
ge wijze ter hand te nemen, opdat
de fiere Zeeuw, eenmaal de pio
nier der vrijheid, niet langer on
kundig blijve met het streven der
volkspartij, wier doel is, langs den
wettigen weg in het bezit te ko
men van recht, vrijheid en volks
welvaart!"
Toen propaganda via incidente
le brochures en vergaderingen
niet voldoende zoden aan de
dijk zette, richtte de club een
eigen blad op: "De Volksstem,
blad ter eenvoudige bespreking
van maatschappelijke en staat
kundige onderwerpen", uitge
geven in Vlissingen vanaf
1888. De redactie was vooral in
handen van F.P. Oudens, die in
zijn functie van stationschef
voldoende tijo overhield om te
lezen en te schrijven. De
Zeeuwse socialisten van het
eerste uur ondervonden bij
voortduring tegenstand van
burgemeesters die er alles aan
gelegen was propaganda-activi-
teiten in hun dorp te verhinde
ren en van werkgevers die
propagandisten zonder pardon
ontslag aanzegden. Zo raakte
Jan van Hoepen zijn baan kwijt
bij het loodswezen na een arti
kel in de "Volksstem", waarin
hij de schrikbarende armoede
onder de dijkwerkers in West-
kapelle aan de kaak stelde.
Gedeputeerde staten hebben advies uitgebracht aan de staatssecretaris
van justitie over de besteding van geld in de jeugdhulpverlening. Zij
hebben bij de beoordeling van de aanvragen rekeningen gehouden met
een aantal uitgangspunten.
Zo moeten projecten bijdragen aan een evenwichtige spreiding van
voorzieningen over de provincie. De Ooster- en de Westerschelde
vormen natuurlijke barrières en daarmee moet in de spreiding re
kening worden gehouden.
Vormen van hulpverlening die nog niet in Zeeland zijn, hebben
voorrang.
Een ander uitgangspunt is, dat de verscheidenheid in de jeugd
hulpverlening zo groot mogelijk moet zijn, opdat jongeren met
problemen van uiteenlopende aard op de juiste plaats om hulp
kunnen vragen. Aan de andere kant moet natuurlijk worden beke
ken of de soort van hulpverlening ook wordt gevraagd.
Gs vonden het bij de beoordeling verder van belang, dat projecten die
vorig jaar zijn gesubsidieerd voor de verdere uitbouw voor een nieuwe
bijdrage in aanmerking kunnen komen. Als het om nieuwe arbeids
plaatsen gaat, wordt steeds een baan van 32 uur per week bedoeld.
Als er andere financieringsbronnen zijn, kan geen aanspraak worden
gemaakt op het geld voor de jeugdhulpverlening.
Woensdag 24 juli 1985
IEUWS
"In Zeeland voeren onze vrienden
een hardnekkigen strijd. De
tegenstanders der nieuwe leer
trachten in het geheim het reeds
voor hen verloren terrein weder
terug te winnen... Invoed van
familieleden, dwang van werkge
vers, laster, valsche, ongemoti
veerde beschuldigingen, alles
neemt men te baat om de kracht
der volkspartij te breken en intus-
schen worden hare gelederen
steeds versterkt", schreef men in
het blad "Recht voor Allen" van
Domela Nieuwenhuis in 1888.
De "Volksstem" was geen lang
leven beschoren: het blad heeft
slechts één jaar bestaan. Men
slaagde er niet in voldoende
abonnees te werven en de re-
daktie werd verscheurd door ver
schil van mening tussen de leden
Oudens en Cornelissen.
Hoe het de socialistische pers en
de opkomende arbeidersbewe
ging in Zeeland verder verging,
heeft historicus Bert Altena be
schreven in een lezenswaardige
serie van veertien artikelen in het
maandblad "Nieuw-Zeeland",
verschenen in de jaren 1983-
1985. Achtereenvolgens komen
de Volksstem (1 888-1 889), Licht
en Waarheid (1889-1890), de
Toekomst (1893-1923) en de
Baanbreker (1901-1922) aan
bod, alle uitgegeven door linkse
organisaties in Zeeland. Helaas
zijn lang niet alle jaargangen van
deze krantjes voor het nageslacht
bewaard. De exemplaren die er
nog zijn, bevinden zich in de ar
chieven van het Persmuseum en
van het Internationaal Instituut
voor sociale geschiedenis, beide
in Amsterdam. Wellicht bevinden
zich nog jaargangen van de tijd
schriften in particulie bezit. De
Zeeuwse Bibliotheek houdt zich in
dat geval van harte aanbevolen...
Geld jeugd
hulpverlening
Zeeland heeft voor de jeugd
hulpverlening ƒ330.000,— uit
de "rijkspot" toegewezen ge
kregen. Gedeputeerde staten
hebben de staatssecretaris van
justitie geadviseerd het geld
aan deze projecten te besteden.
In de oprichting van een dag
centrum voor schoolgaande
jeugd in Terneuzen willen gs
ƒ225.000,— bijdragen. Zo'n
dagcentrum is bedoeld voor
kinderen tussen de zes en
twaalf jaar en hun ouders, die in
hef dagelijks leven onderlinge
problemen hebben. Het gaat om
problemen, waarvoor de orga
nisaties met daghulp niet kun
nen worden aangesproken,
maar voor uithuisplaatsing zijn
de moeilijkheden weer niet
groot genoeg. Samen met de
mensen van het dagcentrum
moeten de kinderen en ouders
proberen tot afspraken te ko
men, waarbij een deel van de
ouderlijke zorg kan worden
overgedragen aan de hulpverle
ners. Uitgangspunt moet zijn,
dat het gezin zo normaal moge
lijk blijft functioneren.
Op Walcheren is al een dagcen
trum voor schoolgaande jeugd
werkzaam en gs schrijven aan de
staatssecretaris, dat zij aan de
totstandkoming van eenzelfde
centrum in Goes hoge waarde
toekennen. In Zeeuwsch-Vlaan-
deren zijn in verhouding tot de
rest van Zeeland minder jeugd
hulpverleningsinstanties en daar
om vindt het provinciaal bestuur,
dat realisering van het centrum in
Terneuzen voorrang moet krijgen.
Voor de centrale voor pleeggezin
nen, de stichting Jeugd onder
dak, willen gs ƒ45.000,— uit
trekken om een halve arbeids
plaats met bijkomende kosten te
kunnen betalen. De stichting
geeft in Zeeland voorlichting over
pleegzorg, probeert zoveel moge
lijk adspirant-pleegouders te wer
ven en registreert aan de andere
kant de behoefte aan pleeggezin
nen. Op het ogenblik werkt Jeugd
onder dak met uitleenkrachten
van de stichting Jeugd en Gezin,
maar deze organisatie heeft te
kennen gegeven, dat zij de be
roepskrachten met ingang van het
komende jaar voor het eigen werk
in de jeugdhulpverlening nodig
heeft. Jeugd en Gezin vindt
bovendien dat het "pleeg- en
gastgezinnenproject" meer thuis
hoort bij Jeugd onder dak dan bij
de eigen organisatie. Gs vinden
dat het werk van Jeugd onder dak
moet doorgaan, vandaar het ad
vies aan de staatssecretaris hier
voor geld uit te trekken.
Een bedrag van ƒ45.000,—
willen gs besteden voor een
coördinator voor het Jongeren
Adviescentrum (JAC) in Ter
neuzen. Het gaat om een baan
van 32 uur per week, geduren
de twee jaar en in de experi
mentele vorm. Taak van de
coördinator is werving en bege
leiding van vrijwilligers die in
het JAC werken. Op het ogen
blik is het centrum volledig af
hankelijk van vrijwilligers, het
geen de voortgang van de hulp
verlening wat wankel houdt. Gs
willen bekijken of door het werk
van de coördinator de voort
gang en de kwaliteit van de
hulpverlening kunnen worden
verbeterd, waardoor ook de be
reikbaarheid van het centrum
groter wordt. Na de proefperio
de van twee jaar moet worden
bekeken of deze verwachtingen
bewaarheid konden worden.
De gemeente Terneuzen subsi
dieert in de huisvestings-, orga
nisatie- en activiteitenkosten.
Het JAC biedt hulp aan jongeren
tussen de 1 2 en 25 jaar. De hulp
strekt zich uit tot persoonlijke en
materiële problemen en moeilijk
heden van rechtspositionele aard.
Verder manifesteert het JAC zich
door voorlichting te geven op
scholen, het verlenen van dien
sten aan allerlei jongerenorgani
saties en door hulp aan jongeren
in intramurale voorzieningen,
zoals internaten en kindertehui
zen.
Voor de kinder- en jeugdtelefoon
Zeeland willen gs vijftien mille
beschikbaar stellen. Zij schrijven
de bewindsvrouwe, dat het gaat
om een vrij goedkope manier van
jeugdhulpverlening met een goe
de uitwerking. Aanvankelijk wilde
de provincie niet in de kosten bij
dragen. De kosten van de kinder
en jeugdtelefoon moesten wor
den bestreden uit het budget van
de Telefonische Hulpdienst en
eventuele bijdragen van anderen.
Nu willen gs het bestaansrecht
mede garanderen door
1 5.000,— te geven in de appa
raatskosten. Eind volgend jaar,
als de experimenteerperiode erop
zit, wil het dagelijks provinciaal
bestuur bekijken of voortgaande
subsidiëring gewenst is.
De kinder- en jeugdtelefoon is
bedoeld voor jongeren van acht
tot achttien jaar. De jongeren
kunnen hun problemen (ano
niem) via de telefoon uiten en
eventuele vragen stellen. Uit
gangspunt in de hulpverlening
is de jongere in zijn of haar si
tuatie; zij ervaren immers de
problemen en zoeken daarvoor
een oplossing, niet hun ouders,
leerkrachten of wie ook.
Gs hebben nog een aantal andere
projecten in de jeugdhulpverle
ning onder de aandacht van de
staatssecretaris gebracht, maar
daarbij geen bedragen genoemd.
Het beschikbare geld is namelijk
verdeeld over de vier al genoem
de organisaties. Bekeken is of de
Kinder&JeugdTelefoon Zeeland
Alser iets is: 01180 38080 E Ike dag van 4 tol 8 uur
voorzieningen dringend noodza
kelijk zijn in de provincie dan wel
of andere organisaties eventueel
soortgelijke hulp bieden.
Dit geldt voor een aanvraag van
de Vereeniging Kinderzorg voor
begeleide kamerbewoning. De
stichting Onderdak voorziet
hierin al en daarom vinden gs
dat de aanvraag van Kinderzorg
niet bij voorrang gehonoreerd
moet worden. Ook vinden gs
het niet nodig op korte termijn
een coördinator gezinshuizen
bij de Vereeniging Kinderzorg te
subsidiëren. Hoewel de kwali
teit van de zorg erdoor verbe
terd zou kunnen wordan, me
nen zij dat er reëel niet meer
plaatsingsmogelijkheden voor
jongeren door zullen ontstaan.
Extra arbeidsplaatsen bij de stich
ting Jeugd en Gezin vjnden gs
ook niet dringend noodzakelijk,
zeker nu de uitgeleende krachten
aan de stichting Jeugd onder dak
weer voor de eigen organisatie
gaan werken. Verder zijn er aan
vragen die uit andere rijksgelden
kunnen worden gefinancierd en
daarom vinden gs het niet juist
dat het geld van de jeugdhulp
verlening daarvoor wordt ge
bruikt. Dit geldt onder meer voor
arbeidsplaatsen bij het Regionaal
instituut voor ambulante geeste
lijke gezondheidszorg (RIAGG)
voor orthopedagogische deskun
digheid en voor een aanvraag van
de stichting Spel- en Opvoe
dingsvoorlichting
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland.
Redactie:
bureau voorlichting.
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg,
telefoon 01180-31392
of 31402
Archiefsprokkels' is een ru
briek die in principe weke
lijks op deze pagina ver
schijnt. Voor de inhoud te
kenen per keer de gemeen
tearchivarissen Christ Peters
(Vlissingen) of Peter Sijnke
(Middelburg). Eindredactie
Ad Hanneman.
SPORT VAN TOEN
Fiko Wijnrekken Import in
Elburg is als specialist in
wijnopslagsystemen op
nieuw gekomen met een
wijnrek. De in Zwitserland
gefabriceerde Ornamin
flessenrekken zijn gemaakt
van een harde en praktisch
onverwoestbare kunststof,
die niet kan roesten of be
schimmelen.
Per rek kunnen er 6 flessen
in weggelegd worden in alle
gangbare maten en uitvoe
ringen. Hoewel ontworpen
voor wijnflessen zijn de Or
namin rekken eveneens ge
schikt voor de opslag van
gedistilleerd, frisdranken,
olie, azijn enz. Vormgeving
en kleurstelling (anthraciel
Drie straatnamen in de
Vlissingse binnenstad die ons
herinneren aan lang vervlogen
tijden. Hoewel... twee van de
drie zijn splinternieuw zou je
haast zeggen.
Tijdens de sanering van de
oude binnenstad vanaf circa
1970 zijn de Bussestraat en
Schutterijstraat ontstaan. De
namen werden tijdens de
raadsvergadering van 28 sep
tember 1973 vastgesteld. Re
den om deze namen aan die
nieuw te vormen straten te ge
ven was dat ze in een gebied
kwamen te ligen dat oudtijds
gebruikt was als oefenterrein
voor de plaatselijke schutterij.
Hiermee werden bedoeld de
schuttersgilden, verenigingen
die vanouds een beschermen
de funktie hadden en die deel
uitmaakten van de gewapende
burgerwacht. Immers het doel
van die gilden was enerzijds
om zich tot vermaak in de wa-
pensport te oefenen, ander
zijds om in die tijd van nood te
helpen de openbare orde te
handhaven en het stadsbe
stuur in de uitoefening van
haar gezag ten dienste te staan.
In Vlissingen bestonden er
vanaf de middeleeuwen drie
van dergelijke schutterijgilden.
De leden ervan oefenden zich
in het hanteren van de hand-
of voetboog en later, na de
uitvinding van het buskruit in
de "bussche".
St. Sebastiaan
Het oudste gilde was dat van de
Kruysboge of de broederschap
van de edele kruysboge St. Sebas
tiaan, in 1440 door Philips van
Bourgondië, graaf van Zeeland,
opgericht. In 1541 werd hun pri
vilege vernieuwd door Maximi-
liaan van Bourgondië omdat de
oude ordonnantie door ouderdom
was vergaan. De doelen van dit
schuttersgilde stonden op een ter
rein dat zich ongeveer uitstrekte
tussen de achterkanten van de
huizen van de Walstraat en de
huisjes van Zeemanserve en tus
sen de achterkanten van de huizen
van de Kolveniersstraat en de
Lange Zelke. De ingang naar het
schuttershof was via de Korte
Zelke naast Zeemanserve.
In de I9de eeuw is een deel van dit
terrein nog bebouwd geweest met
een hofje. Dit was de zogenaamde
Erve Bok, te bereiken via de Wal
straat en de Lange Zelke.
Kolveniers
Het tweede schuttersgilde was dat
Schutterijstraat 1977. Foto is genomen op de plaats waar ongeveer de Erve
Bok lag. De straal links is de Bussestraat. De ingang naar het restant
Kolvenierstraat is achter de 2e auto rechts, (foto Gem. Archiefdienst).
van den Bussche of van de Kol
veniers (ook wel genoemd Klove-
niers). Dit was in 1519 opgericht
door Adolf van Bourgondië "ter
eere ere Godes ender maaget van
zeven weeën". De doelen van dit
gilde stonden op een terrein
noordelijk bij wat nu nog de Kol
venierstraat is. Deze straat is van
1596, getuige een opmerking in de
extract-notulen van de Raad van
25 mei 1596: "geresolveerd"
besloten) omtrent het Cloven iers
hof eene straat te maken". Dit
Cloveniershof lag achter de be
bouwing van de Walstraat en tus
sen de Scherminkelstraat en Kol
venierstraat. Een heining, heg of
sloot was de grens met de hand
boogschutterij St. Sebastiaan.
Ook op dit terrein zijn in de 19e
eeuw een paar kleine huisjes ge
bouwd. met elkaar ook een soort
hofje vormend. Dit was te berei
ken via de Walstraat (naast nu nr.
105) en de Scherminkelstraat. Zo-
Admiraalshuis gestaan heeft.
Thans behoort dit terrein aan de
K.M.S.
St. Joris
Het derde schuttersgilde was dat
van St. Joris of voethoge. Dit gilde
had haar hof in de Walstraat. Het
staat bekend als Schuttershof van
St. Joris. Zoals eerder gemeld (zie
archiefsprokkel van 6 maart j.l.) is
dit terrein in 1734 aan de Lutherse
gemeente verkocht om er een
kerkgebouwtje te stichten.
In de 18e eeuw zijn de drie schut
tersgilden over het hoogtepunt
heen en langzaamaan teniet ge
gaan. Bij het nader beschouwen
van de drie straatnamen Busse
straat, Kolvenier- en Schutterij-
straat blijkt dus dal: de Kolve
nierstraat de oudste is. de Bus-
schestraat vernoemd is eveneens
naar het Gilde van de Kolveniers
en de Schutlerijstraat naar de
schuttersgilden in het algemeen.
Deze foto - zo meent de inzend
ster, mevrouw M. de Voogd-van
de Welle uit Domburg - is zo'n 66
jaar oud. Want 'meneer W. Brand
is nu 86 jaar en hij zal als speler
toen de foto werd genomen zo'n
twintig jaar zijn geweest'. Het be
treft deze week de voetballers van
Domburg anno plus minus 1920.
Mevrouw de Voogd noemt ons de
volgende namen van links naar
rechts: W. Brand, Gerrit Passe-
nier, Jo Passenier, Hannes Geert-
se, W. Vreeke. Willem Baart en L.
Bimmel. Zittend: Geertse, Arjaan
Provoost, Arjaan Roelse en de
gebroeders Gunter.
Deze foto is (helaas) niet te bes
tellen bij de redactie van dit blad.
Mevrouw De Voogd woont aan de
Weverijstraat in Domburg.
en wit) zijn dusdanig geko
zen dat de Ornamin fles
senrekken in iedere ruimte
passen, van kelder tot zol
der. van woonkamer tot
keuken en van kast tot ga
rage. De afmetingen van de
afzonderlijke rekken zijn:
30x27x20 cm, bestaande uit
eenvoudige verbindings
klemmen maakt het moge
lijk de flessenrekken zowel
in de hoogte (max. 7 rekken
ca. 1.90 cm) als in de
breedte (onbeperkt) succe-
sievelijk uit te bouwen en
zodoende aan te passen aan
iedere beschikbare ruimte.
Ornamin flessenrekken
worden o.a. verkocht in de
slijterij/wijnhandel. De ad
viesprijs bedraagt voor de
anthracietuitvoering
19.50 en voor de witte
rekken ƒ21,50 per stuk.
DOOR CHRIST PETERS
wel dit hofje als de bovenge
noemde Erve Bok zijn aan de sa
nering van de binnenstad ten offer
gevallen.
Het Kolveniersgilde is op die
plaats niet blijven zitten. In 1620
kregen ze van hel stadsbestuur
machtiging om hun terrein te ver
kopen en tevens om in de nieuwe
stad een ander terrein in gebruik
te nemen om tot schuttershof in te
richten. Dat terrein was aan de
voormalige Dokkade, waar het
