«-SS
5ÏÏ4S
Mevrouw
Etman
opende
haar
Pasfoto
boetiek
Een foto uit de oude doos
De kerk teWemeldinge
Danspaar uit Hong Kong
won de OlauTroph
ZEELAND
IN DE PUN
Nieuwjaars
receptie
Reacties op waterkwaliteitsplan
DE FAAM
Woensdag 19 december 1984
Provinciale
gebouwen gesloten
In 1 985 zullen Provinciale Staten het waterkwaliteitsplan
vaststellen. Met het oog hierop heeft het dagelijks bestuur van
de provincie een voorontwerp gepubliceerd. Binnenkort ver
schijnt ook een brochure over dit lijvige plan.
Vitaal belang
Zuiverings
installaties
Hoe schoon?
Basiskwaliteit
Oppervlakte
water
Onderzoek nodig
Visrestaurant
Konstont g°ede produce".J*-. j,e!de
P&eXn h2t pr^ ""tevreden g°j°e'
Lezers schrijven..
6000 gulden
meer
IJ
uws
"We weten niet of het in de Mid
deleeuwen ooit een punt van
overweging geweest is om de
kerk te verplaatsen, zodanig dat
deze ruimtelijk weer een centrale
plaats zou innemen". Dit zegt
G.J. Lepoeter in zijn bijdrage in
het nieuwe Bulletin van de Stich
ting Oude Zeeuwse Kerken (nr.
13. oktober 1984). De kerk van
Wemeldinge staat namelijk bezij
den het dorp.
Historisch is de situatie wel
verklaarbaar. Na de catastrofale
stormvloed van 1134 legde
men een dijk ten oosten van de
kerk, de tegenwoordige Dorps
straat. Rondom deze dijk of
straat vormde zich de kern van
het dorp. Een sterke uitbreiding
naar het oosten werd veroor
zaakt door de aanleg van het
kanaal door Zuid-Beveland in de
tweede helft van de jaren zestig
van de vorige eeuw. De scheep
vaart door dit kanaal bracht
allerlei neringdoenden naar het
dorp.
Lepoeter is van mening dat de
historische en symbolische ge
bondenheid van de middeleeuwer
hem verhinderd heeft de vanouds
gewijde plaats te verlaten om el
ders een nieuwe kerk te bouwen.
Wemeldinge is een oude paro
chie, hoogstwaarschijnlijk zelfs de
oudste van Zuid-Beveland, da
terend van de 1 1 e eeuw. De kerk
heeft gelegen tussen twee
burchtheuvels waarvan er één is
afgegraven. De zuidelijke heuvel
met weelderige begroeiing speel
de nog een sinistere rol in de
thriller van Rinus Ferdinandusse:
De bloedkoralen van de bastaard.
De kerk, aan Sint Maarten gewijd,
heeft thans een weinig fraai uiter
lijk, verknoeid als zij is in de vorige
eeuw en afschuwelijk gerestau
reerd in 1 898 met een afgeplatte
kop. Het'interieur is op zijn minst
even merkwaardig met een in het
oog vallende preekstoel van
1657, Van de oorspronkelijke
preekstoelattributen, te weten: het
koperen doopbekken, de koperen
zandloperhouder, een koperen le
zenaar en dito kandelaar, ont
breekt jammergenoeg de laatst
genoemde. En dan het orgel. Or
gelkwesties zijn er vele geweest
overal in den lande, maar de or
gelkwestie te Wemeldinge is be
roemd, of zo men wil berucht ge
worden. Het ging allemaal om het
testament van de ambachtsvrou-
we Maris Coomans, die in 1 787
een deel van haar bezittingen
(waaronder de hofstede "Stel-
hoeve") vermaakte aan de Her
vormde Kerk van Wemeldinge
met als voorwaarde "dat geen or
gel ten dienste van het gesang in
voornoemde kerk te Wemeldinge
voor rekening derselve kerk ge
maakt, nog opgericht worde".
De "orgelloosheid" van de kerk
heeft geduurd tot 1 958. Men is
nooit precies te weten gekomen
waarom de ongehuwd gebleven
ambachtsvrouwe de bijzondere
bepaling in het testament heeft
gemaakt. De meest hardnekki
ge overlevering is, dat zij tijdens
haar leven een kostbaar orgel
aan de kerk heeft aangeboden
maar dat dit geschenk niet is
aangenomen. De bewuste be
paling zou dus een soort wraak
oefening zijn. Deze wraakoefe
ning is in zoverre geslaagd dat
de kerkvoogden het lange tijd
niet aandurfden een orgel in de
kerk te plaatsen.
Het Bulletin bevat verder een uit
stekend artikel van drs. P.S.J.
Beekhof-Koole, die "Op zoek naar
oude bouwstijlen in Zeeland" is
gegaan. Het bleek namelijk dat
tijdens de excursies, die op gezet
te tijden worden gehouden, door
De commissaris der Koningin
dr. C. Boertien en mevrouw J.B.
Boertien-Velema houden zater
dag 5 januari, namens het pro
vinciaal bestuur, de traditionele
nieuwjaarsreceptie. Vanaf
16.00 uur is de statenzaal, Ab
dij 11, in Middelburg voor
iedereen toegankelijk; de re
ceptie duurt tot 18.00 uur.
Evenals andere jaren wordt ook
dit jaar gewerkt met een letter-
systeem; dit om een lange rij
wachtenden te voorkomen.
Maandag 24 december zijn de
gebouwen van de Provinciale
Diensten gesloten. Het gaat om
het Provinciehuis, de Provinciale
Planologische Dienst en Provin
ciale Waterstaat. Ook het kantoor
van de Provinciale Stoomboot
diensten is die dag gesloten; de
veerdiensten varen volgens het
normale rooster.
De Zeeuwse Bibliotheek is we
gens de verhuizing vanuit de Ab
dij naar de Kousteensedijk in
Middelburg al gesloten voor het
publiek; dit duurt tot 28 januari.
Het Provinciehuis is op 2 januari
tot half elf 's morgens gesloten in
verband met de nieuwjaars
bijeenkomst voor het personeel.
de donateurs vragen werden ge
steld waaruit bleek dat men be
hoefte had aan overzichtelijke bij
dragen over oude bouwstijlen
toegelicht met vele foto's en te
keningen. Van dezelfde hand is
ook de beschrijving van de dona-
teurstocht naar Oudenaarde, Ma
ria Horebeke en Soignies. Van de
romaanse kerk van Soignies zijn
talrijke foto's van buiten- en bin
nenkant opgenomen. Al met al
een interessant Bulletin waarmee
de Stichting Oude Zeeuwse Ker
ken zich goed presenteert.
Zeeuws water
kwaliteitsplan
De Wet verontreiniging opper
vlaktewateren (WVO) verplicht
de provincies tot het opstellen
van waterkwaliteitsplannen.
Een dergelijk plan omvat niet
alleen de aanpak van de zuive
ring van afvalwater (daar is in
de loop van jaren al heel wat
aan gedaan), maar bevat ook
een inventarisatie van alle wa
teren en een typering om welke
soort wateren het gaat en
waarvoor ze geschikt dienen te
zijn.
"Water is een van de belang
rijkste stoffen op aarde", aldus
het voorontwerp-waterkwaliteits
plan. Het is van vitaal belang voor
alle levende organismen: mens,
dier en plant. Mensen gebruiken
het als drinkwater, zwemwater,
vaarwater, noem maar op. In het
water spelen zich allerlei chemi
sche en biologische processen af.
Die processen kunnen worden
beïnvloed, bijvoorbeeld door de
lozing van afvalwater, zout kwel
water, en (zure) neerslag.
In het begin van deze eeuw was
het water in Nederland op de
meeste plaatsen betrekkelijk
schoon. Vervuiling was er alleen
in de buurt van steden. Die nam
Tot 1 februari 1985 kunnen
reacties op het waterkwaliteits
plan worden ingediend bij Gede
puteerde Staten van Zeeland,
Postbus 6001 LA Middelburg.
Van het waterkwaliteitsplan is een
gratis brochure 'beschikbaar, aan
te vragen bij het bureau Voorlich
ting Provincie Zeeland, tel.
01 180-31395.
In januari zal in het gebied van elk
waterschap een voorlichtings
avond worden georganiseerd.
echter snel toe door de groei van
de bevolking en de ontwikkeling
van de industrie. Nu zijn veel wa
teren in meerdere of mindere ma
te verontreinigd.
Deze verontreiniging kan zelfs zo
sterk zijn dat het water niet meer
kan worden gebruikt voor bepaal
de doeleinden, zeker niet als dat
gevaar oplevert voor de volksge
zondheid. Lange tijd is de Hinder
wet de enige milieuwet geweest.
Pas in de jaren zestig brak het be
sef door dat er meer gedaan
moest worden
In 1970 trad de Wet Verontrei
niging Oppervlaktewateren in
werking, met als algemene
doelstelling: het.tegengaan en
voorkomen van verontreiniging
van oppervlaktewater. Dit wilde
men bereiken door een vergun-
nings- en heffingsstelsel voor
het lozen van afval. Ook inge
voerd werden zaken als toe-
zicht, strafbepalingen en poli-
tiedwang. Een van de beginse
len van de wet is: de vervuiler
betaalt.
De daadwerkelijke opdracht de
waterverontreiniging te bestrijden
wordt in Zeeland uitgevoerd door
de waterschappen, met dien ver
stande dat de rijkswateren (zoals
de Wéster- en Oosterschelde en
errkele kanalen) er buiten vallen.
In 1974 zijn de waterschappen
begonnen met de planning en
bouw van grote, nieuwe zuive
ringsinstallaties. Deze zg. biologi
sche zuiveringsinstallaties zorgen
ervoor dat de zuurstofbindende
stoffen uit het afvalwater worden
gehaald. Dat betekent dat er voor
planten en dieren na lozing van
het aldus gereinigde water (het
"effluent") meer zuurstof over
schiet. Het water wordt weer be
ter leefbaar. Nu zijn het niet alleen
de waterschappen die voor zuive
ringsinstallaties hebben gezorgd.
Ook de industrieën hebben hun
steentje bijgedragen. (Wie ver
vuilt betaalt. Maar ook: wie min
der vervuilt betaalt minder De
suikerfabrieken hebben bijvoor
beeld grote installaties laten bou
wen. Als alles volgens plan ver
loopt zal in 1990 de lozing van
ongezuiverd rioolwater tot het
verleden behoren.
Dit betekent echter niet dat dan
alle problemen de wereld uit
zijn. Biologische zuiveringsin
stallaties hebben namelijk geen
of weinig effect op eutrofiëren-
de stoffen en microverontreini
gingen. Eutrofiërende stoffen
kunnen leiden tot een explosie
ve groei van algen, waardoor
het zuurstofevenwicht ver
stoord raakt.
Een voorbeeld hiervan zijn de fos
faten. Microverontreinigingen
kunnen een opeenhoping van gif
veroorzaken in levende organis
men Voorbeelden: zware meta
len, bestrijdingsmiddelen en in-
dustriechemicaliën. Zoals al ge
zegd wordt het water niet alleen
door lozingen van afval verontrei
nigd. Ook de.luchtverontreiniging
speelt een rol, evenals stoffen die
in de landbouw worden gebruikt
(bestrijdingsmiddelen, meststof
fen).
Een totale aanpak van de water
verontreiniging vergt daarom
maatregelen op verschillend ge
bied: een waterkwantiteitsbeleid
(peil en stroming): maatregelen
op het gebied van de ruimtelijke
ordening en in andere milieusec
toren, bijvoorbeeld ten aanzien
van meststoffen.
Een vraag die we ons ook moeten
stellen is Hoe schoon willen we
welk water hebben?". Metandere
woorden tot hoever moeten we
gaan bi] het zuiver houden van
bijvoorbeeld een scheepvaartka
naal of een drinkput voor het vee.
Het is duidelijk dat in het tweede
geval de eisen hoger moeten
worden gesteld dan dat deze in
het eerste voorbeeld (kunnen)
zijn. Het Zeeuwse waterkwali
teitsplan onderscheid acht func
ties die het oppervlaktewater kan
hebben:
ecologische functie; (De be
scherming van belangen van na
tuur en landschap, die als waar
devol moeten worden be
schouwd). landbouwkundige
functie (Het gaat hierbij om wa
tergebruik door de landbouw: be
regening, drenken van vee, irri
gatie); drinkwaterfunctie; re
creatieve functie; viswater
functie; industriële functie;
woon- en bebouwingsfunctie en
de scheepvaartfunctie.
Per peilgebied is in het plan aan
gegeven welke functies er worden
toegedacht aan de verschillende
wateren (dat kunnen er meerdere
zijn voor één gebied).
De mate waarin het water dient te
worden beschermd hangt nauw
samen met de functies die eraan
worden toegedacht Het water-
kwaliteitsplan legt echter wel een
bodem, namelijk de 'basiskwali
teit". In enkele woorden samen
gevat houdt dit in dat elk opper
vlaktewater van zodanige kwali
teit moet zijn dat er levenskansen
zijn voor een vorm van dierlijk of
plantaardig leven Binnen vijf jaar
zouden alle zoete binnenwateren
aan deze norm moeten voldoen
Steeds valt in het waterkwali
teitsplan de term "oppervlak
tewater" Dat moeten we
hieronder verstaan?
Officieel is dat
het water dat direct in
contact staat met bodem
en lucht èn dat voortdu
rend of voor het grootste
deel van het jaar aanwezig
is.
Géén oppervlaktewater is:
water waar zich geen sponta
ne plantengroei kan ontwik
kelen, zoals in zwembaden,
viskweekvijvers. spaarbek
kens voor drinkwater en zui
veringsinstallaties.
Een van de hoofdconclusie van
het waterkwaliteitsplan is dat
er op het gebied van reeds, ge
bouwde en geplande zuive-
ringswerken geen extra inves
teringen nodig zijn. Wel is het
nodig om per sloot, plas, water
gang de precieze functie en
kwaliteitseisen te bepalen. Dit
betekent dat er veel onderzoek
moet worden gedaan. Jaarlijks
heeft de provincie bijna ander
halve ton nodig. Momenteel is
114.000,— beschikbaar, zo
dat er nog ruim 30.000,— ex
tra op de begroting zou moeten
komen.
De kosten voor de Technologi
sche Dienst voor de Zeeuwse
Waterschappen worden ge
raamd op een bedrag tussen
ƒ350.000,—en ƒ400.000,
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland.
Redactie:
bureau voorlichting.
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg,
telefoon 01180-31392
of 31402
'%ij hei Stadh"16
van
één ,wanteH „iet te
Voor pot15^! OU60 -S46Si
Sinds gisteren is Middelburg een
fotozaak rijker: 'De Pasfotoboe
tiek' aan de Lange Noordstraat 43.
Eigenaresse mevrouw H. Etman-
van der Heijden legt in haar fraai
ingerichte zaak vooral de nadruk
op het maken van pasfoto's. "Bij
de meeste collega's wordt het ma
ken van pasfoto's gezien als een
bijzaak", oordeelt ze. "Deze zaak
is daar echter juist op ingericht
met een apart kamertje waar de
foto's gemaakt worden en de
allernieuwste apparatuur. Boven
dien zit ik hier pal tussen het
postkantoor en het gemeentehuis.
Mensen kunnen hier zó binnen
stappen voor een foto voor een
identiteitsbewijs, rijbewijs of pas
poort", legt mevrouw Etman uit.
Naast het maken van pasfoto's wil
de eigenaresse zich toeleggen op
het maken van reproducties van
oude foto's waarbij allerhande
lijstjes geleverd kunnen worden.
Verder wordt er een klein assorti
ment eenvoudige camera's ver
kocht en afdruk- en ontwikkel-
materiaal en kunnen er natuurlijk
foto's voor ontwikkelen en of af
drukken worden gebracht. Via het
Agfa lop-fotoformaatsysleem
(10x15) zijn de foto's al in 'één dag
klaar.
Een geheel eigen en blijvende
service geeft mevrouw Etman met
een 'ontwikkelzegeP: wanneer
mensen een rolletjes gelijktijdig
laten ontwikkelen en afdrukken
dan is het ontwikkelen ter waarde
van 5,— gratis.
Tenslotte is een wand van deze. in
de modernste kleuren grijs-zwart
wit uitgevoerde zaak, gereser
veerd als fotogallerij. Klanten die
een erg fraaie foto hebben laten
afdrukken mogen die in de winkel
ophangen met vermelding van
naam.
De Pasfo'toboeliek is dagelijks
geopend, behalve op de maandag.
In hel bericht over 25 jaar Fi-
nata vorige week in uw krant is
een fout geslopen. Abusievelijk
gaven wij een ver Ree ril bedrag
aan u op. lir stond: 'Find 1983
bedroeg het totaal aan uit
slaand consumptief krediet
11,5 miljard gulden. Dit bete
kent ongeveer 1600 gulden per
huishouden...'. Dat laatste ge
tal is fout. Het juiste bedrag per
huishouden is geen 1600 maar
7600 gulden.
J. Ter Beek
Finata Bank
Amsterdam
Kevin Lee en Susan Cliff uit Hong
Kong hebben de Olau Trophy voor
dansparen gewonnen. Dat gebeur
de half november aan boord van
één der beide veerboten tussen
Vlissingen en Sheerness, het ms
Olau Britannia, tijdens een thé
dansant.
Amateurdansparen uit Engeland.
Schotland. Hong Kong, Ierland.
België en Nederland namen deel
aan deze danswedstrijd, die voor
het eerst in de geschiedenis werd
gehouden. De organisatie van dit
evenement gebeurde onder het
toezicht van de Nederlandse Ve
reniging van Dansleraren en de
Nederlandse Amateur Danssport
Bond ten behoeve van de Federa
tie Dansleraren Organisatie. Ge
zien hel succes - zo werd alom
aangenomen - zal het zeker niet
de laatste keer zijn dat een derge
lijk evenement plaatsvindt op een
der luxe veerboten van de Olau.
Naast de supersterren (en toch
amateurs) was er nog een wed
strijd in de klasse Rising Star Fi
nale. Hel rijk getalenteerde Ne
derlandse paar Rob en Rogonda
Rouwhorst werd winnaar. Hoog
tepunt van de dag was evenwel het
optreden van de wereldkampioe
nen Latijnsamerikaans dansen
1984. Colin James en Lena Nik-
kelson uit Denemarken.
De winnaars
van de Olau
Trophy Kevin
Lee en Susan
Cliff uit Hong
Kong met in
het midden
Kapitein A.
Bohii en Win-
nibert van Ho
ven. passenger
sales manager
bij de Olau.
SPORT VAN TOEN
'Sport staalt spieren' was de in- g
drukwekkende naam van de oudste I
voetbalclub in Zeeland: die in I
Domburg. De heer C. de Pagter
stuurde ons deze foto uit zijn fa-
milie-album en meldt ons dat de
club al ver vóór de Eerste Wereld-
oorlog werd opgericht. Het elftal
speelde - aldus de inzender - vooral
tegen clubs uit Middelburg zoals
Zeelandia en Advedo. "Uiteraard
vriendschappelijk", schrijft hij.
"Een competitie was er toen nog
niet. men moest alles zelf regelen".
Ook weet de heer de Pagter, die
woont aan de Jacob Catsstraat 72
in Middelburg, dat 'Sport staalt
Spieren' tijdens WO I regelmatig s
tegen de Belgische vluchtelingen
speelde.
De Pagter noemt ons de volgende
namen van mensen op de foto.
Vlnr.; Voorzitter Zwart, onbe
kend (was bakkersknecht in
Domburg). G. Passenier. Joh.
Vreeke, Gillis de Pagter (de broer
van de inzender) en Chr. Maas.
Tweede rij: J. de Meijer, W.
Vreeke. J. Maas.
Liggend: P. Geerse?, Jac Passe
nier (keeper) en Jo Passenier.
Volgens de inzender is de foto
ongeveer zeventig jaar oud en is Ook deze foto is weer te bestellen
heT plaatsen er van een 'eerbe- bij de redactie van dit blad. De foto
toon' aan deze voetballers, van kost J" 7,50 en is te bekomen door
wie niemand meer in leven is. het geld (een cheque op naam van
Ruben Oreel, geld aantekenen)
samen met dit knipsel te zenden
aan De Faam De Vlissinger, Post
bus 5017. 4330 KA in Middelburg.
