Restauratie
Zeeuwse monumenten
Delta Cultureel heeft weer bruisend
programma voor de Grote Kerk Veere
'Oude Zeeuwse Kerken'
bekijkt Scheldegotiek
De basiliek te Hulst
aanvraag hercules
Concert
Regionale
omroep
Bevrijdingstentoonstelling
DOMINICUS STEKETEE
DE FAAM
Z E E LAN I)
IN DE PEN
Woensdag 9 mei 1984
Gedeputeerde staten doen voorstellen voor de restauratie van
een viertal Zeeuwse monumenten. In totaal gaat het om een
bedrag van 225.000,
Molens
NH-kerk
in Grijpskerke
Kademuren
Zierikzee
COMMISSIES
Welzijn
Volksgezondheid
Bestuurszaken
Milieu
provinciale griffie
Manifestaties
01187-1355
ABDIJ
"Fors basilikaal bouwwerk met de
hoge middenbeuk, basilikaal te
vens in immateriële zin op grond
van de verheffing door Paus Pius
XI op 22 juni 1935; hierdoor een
van de twaalf kerken in Nederland
die met de titel van Basilica Minor
zijn vereerd". Deze zin vinden we
in de aanhef van een uitvoerig ar
tikel van de hand van G.J. Lepoe-
ter in het jongste Bulletin van de
Stichting Oude Zeeuwse Kerken
nr. 12, april 1984.
De aan Willibrordus gewijde kerk
te Hulst is veel besproken, vooral
omdat de torenspits een moderne
vormgeving heeft. Ook in het niet
zo verre verleden was er iets
merkwaardigs met de kerk aan de
hand.
De verovering van Hulst door
Frederik Hendrik in 1 645 bracht
mee dat de Willibrorduskerk aan
de protestanten werd gegeven
voor de uitoefening van de gere
formeerde religie,. In 1807 kre
gen echter de Roomskatholieke
inwoners van Hulst van keizer
Als onderdeel van een culturele
ontmoeting tussen Zeeland en de
Belgische Vlaanderens wordt in
Middelburg a.s. zaterdag om
11.00 uur een taptoe gehouden
op het Abdijplein. Daaraan voor
afgaand vinden enkele marsen
van muziekkorpsen door de bin
nenstad plaats, 's Middags om
14.30 uur is er een concert op het
Abdijplein.
De meewerkende korpsen zijn:
"De Christene Werklieden" uit
Waarschoot: "De Plicht" uit Me
nen; de "Deltaband" uit Vlissin-
gen en een speciaal samengesteld
orkest uit musici van de Zeeuwse
bond KNF. De toegang tot taptoe
en concert is gratis.
Napoleon het recht op medege
bruik van de kerk.
Om geen last van elkaar te heb
ben werd een dubbele muur, ge
vuld met turfstrooisel, opgetrok
ken. Hiermee was de simultaan-
kerk geboren. Deze functie is zo
gebleven tot 1929 toen het in
protestantse handen zijnde schip
aan de katholieke gemeenschap
werd overgedragen voor een be
drag van 1 20.000,— Een ge
denkplaat houdt dit feit in herin
nering. Een restauratie volgde,
die in 1 933 werd voltooid.
Een basiliek is een sedert Con-
stantijn de Grote (begin 4e eeuw)
in het westen gangbaar type kerk.
Dit soort bouwwerken mogelijk
afgeleid van de Romeinse basili
ca, heeft als kenmerk een mid-
denbeuk of lichtbeuk die meestal
dubbel zo breed en hoger is dan de
zijbeuken. In de zijwanden van de
middenbeuk kan dan een venster
zone worden aangebracht boven
de daken van de zijbeuken.
De Willibrorduskerk is waar
schijnlijk rond 1200 gesticht. In
1462 werd begonnen met een
grote.restauratie- en verbouwing -
die uitliep tot in de jaren dertig
van de 16e eeuw. Bekende
bouwmeesters zijn aan het werk
geweest, zoals Evert Spoorwater,
vader en zoon De Wagemaker en
Laureys Keldermans.
Bliksem, oorlogen en ook wel
loodgieters zijn van oudsher de
grootste vijanden van kerken en
torens. De toren van de St. Willi
brorduskerk ontkwam niet aan
bliksem en kanonvuur. De laatste
maal dat de bliksem fataal insloeg
was in 1876. Toen brandde de
toren af tot op de eerste omgang.
De door Pierre Cuypers in neo-
gothische stijl herbouwde toren
werd door artillerievuur verwoest
in 1 944. In 1 957 werd de huidi
ge bovenbouw geplaatst volgens
een ontwerp van architect J. de
Brouwer. De vormgeving is nog
altijd een onderwerp voor discus
sie. Lepoeter heeft zich ook be
ziggehouden met de beziens
waardigheden in de kerk. Inte
rieur en exterieur zijn een aan
dachtige beschouwing meer dan
waard.
Tot en met a.s. zaterdag is in Middelburg in de Wandelkerk (tussen
Nieuwe Kerk en Koorkerk) en de Kloostergangen van de Abdij de
tentoonstelling te zien die gewijd is aan de herdenking van de bevrij
ding.
De tentoonstelling bestaat uit twee gedeelten: het nationale deel, onder
de titel "Verzet en vervolging 1 933-1 9NU" en een deel dat speciaal
weergeeft hoe het Zeeland verging tussen 1 940 en 1 945.
De tentoonstelling laat - in soms schokkende beelden - zien waartoe
misbruik van macht, heerszucht en rassenhaat kunnen leiden. Ook
wordt duidelijk gemaakt dat hieraan in 1 945 geen halt werd toegeroe
pen...
Het Zeeuwse gedeelte - bestaande uit een fors aantal panelen - toont
een groot aantal originele documenten (affiches mpt bekendmakingen
aan de bevolking, uitgeworpen pamfletten, illegale krantjes, bonkaar
ten etc.) en foto's die een beeld geven van oorlogshandelingen, verzet,,
vervolging, tewerkstelling, verwoestingen en bombardementen, tot en
met de bevrijding.
Bij de tentoonstelling zijn verschillende mannen en vrouwen uit het
voormalig verzet aanwezig voor het desgevraagd geven van mondelin
ge toelichting.
De tentoonstelling is donderdag open van 10.00 tot 13.00 uur, van
14.00 tot 1 7.00 uur en van 1 9.00 tot 21.00 uur (koopavond),
vrijdag en zaterdag zijn de openingsuren: 10.00 tot 13.00 en 14.00 tot
17.00 uur.
I EUWS
De voorstellen hebben betrekking
op twee monumentale molens,
een kerk en op historische kade
muren.
Provinciale staten wordt voorge
steld voor de restaurantje van de
korenmolen "De Brak" in Sluis
een aanvullend provinciaal subsi
die te geven over de meerkosten
die met de restauratie zijn ge
moeid. Het gaat om een provin
ciesubsidie van 25 procent van
94.575.-, oftewel f24.394.-.
"De Brak" wordt omschreven als
een "zware ronde stenen boven
kruier met stellingschoren, onge
tailleerd; gebouwd in 1739, her
bouwd in 1950". De provincie
verleende al een subsidie van
ruim 45.000,— (Degemeente
betaalde al bijna een ton, terwijl
het rijkssubsidie nog niet is toe
gekend).
Verder stellen gs voor een provin
ciaal subsidie van ruim
107.000,— ter beschikking te
stellen van de molen "De Nijver
heid" in Sint Maartensdijk, een
"smalle ronde stenen bovenkruier
met stelling, gebouwd in 1868".
Op basis van de verordening mo
numentensubsidies Zeeland ver
leent de provincie 25% subsidie
in de "subsidiabel geachte kos
ten" van molenrestauraties. Voor
kerken is dit percentage gesteld
op 10.
In de meerkosten van de restau
ratie van de Nederlands Her
vormde Kerk in Grijpskerke willen
gs ƒ18.000,— subsidiëren. De
provincie betaalde reeds
72.400,— Inclusief de meer
kosten betaalde het rijk al ca.
ƒ450.000,— en de gemeente
Mariekerke 270.000,—
De kerk in Grijpskerke wordt om-
schreven als een "tweebeukig
bakstenen gebouw met een zuid-
beuk uit het begin van de 14e
eeuw; in de 15e eeuw vergroot
met een noordbeuk en in 1770
met een travee naar het westen;
op het dak een open houten vier
kant torentje; eikenhouten preek
stoel met boogpanelen".
Het gemeentebestuur van Zierik
zee heeft de provincie gevraagd
een subsidie te verstrekken in het
laatste deel van de tweede fase
van de restauratie van de kade
muren aan de Nieuwe Haven. De
kosten van het project worden
geraamd op bijna ƒ1.3 miljoen.
Het ministerie van volkshuisves
ting, ruimtelijke ordening en mi
lieuhygiëne legt een bedrag van
ruim vier ton op tafel. Verwacht
wordt dat het ministerie van WVC
met ruim ƒ450.000,— over de
brug zal komen. Strikte toepas
sing van de provinciale subsidie
verordening zou een bedrag ople
veren van iets meer dan
32.000,— De gemeente Zie
rikzee heeft nu gevraagd om een
hogere bijdrage van de provincie.
Gs stellen voor dit inderdaad te
doen en maximaal ƒ75.000,—
beschikbaar te stellen. De ge
meente Zierikzee heeft zelf tot nu
toe al 650.000,— in het kader
project gestoken.
De restauratievoorstellen worden
behandeld in de vergadering van
provinciale staten van vrijdag 1 5
juni a.s.
Maandag 14 mei, 14.00 uur ver
gadert in het provinciehuis de
statencommissie voor welzijn.
Besproken worden de Regionale
Omroep, het maatschappelijk ac-
tiveringswerk, en enkele andere
nota's op welzijnsgebied. Verder
staan er drie statenvoorstellen op
de agenda: subsidie in de reis
kosten van studenten die over
Zeeuws archiefmateriaal doc
toraalscriptie schrijven; eenmali
ge bijdrage in de kosten van de
experimentele vormingsweken in
1983 en 1984 voor leerlingen
van de afdeling LHNO "De
Waayenburgh" in Middelburg en
verhoging begrotingspost aanko
pen beeldende kunst (provinciale
collectie 1 984).
De toegezegde behandeling van
de sportnota gaat niet door.
De Initiatiefgroep Omroep Zee
land organiseert a.s. zaterdag van
10.15 uur tot 16.00 uur in de
Prins van Oranje in Goes een in
formatie- en discussiedag over
regionale omroep in Zeeland.
Het gaat daarbij over de wense
lijkheid van een regionale Zeeuw
se omroep, de landelijke plannen,
de heffing van een tientje per
luisteraar, de programmering etc.
ledereen is welkom. Voor aan
melding kan men kontakt opne
men met het secretariaat van de
Initiatiefgroep, p/a Zeeuwse cul
turele raad, Dam 31Middelburg,
telefoon 011 80-33024.
De commissie ziekenhuiszorg van
de provinciale raad voor de volks
gezondheid vergadert dinsdag 1 5
mei, 14.45 uur in Hotel Terminus
te Goes over de voortgangsnotitie
buitenpolikliniek, de nota bouw
beleid, de beddenreductie en
budgettering van het ministerie
van wvc en de bloedbank Zee
land.
Dezelfde dag (15 mei) om 19.30
uur in hotel Terminus te Goes,
vergadert de commissie basis- en
eerste lijn in gezondheidszorg van
de raad volksgezondheid. Zij be
spreekt o.a. de beleidsnota
drugshulpverlening en de jeugd-
tandverzorging in Zeeland,
De statencommissie voor be
stuurszaken bespreekt iri haar
vergadering van vrijdag 18 mei,
9.30 uur in het provinciehuis, o.a.
een zestal subsidieverzoeken;
reiskosten studenten en docto-
raal-scriptie, restauratie kademu
ren Zierikzee, aankoop natuurge
bied Baarlandse Kreek, restaura
ties monumenten en twee één
malige bijdragen in de kosten van
de experimentele vormingsweken
en in kinderkampen van Humani-
tas. Ook wordt er gesproken over
een bijdrage ineens aan het wa
terschap Noord- en Zuid-Beveland
voor de voormalige veerhaven te
Hoedekenskerke. Verder komen
aan de orde het maatschappelijk
activeringswerk, aankopen beel
dende kunst, het provinciaal so-
ciaaheconomisch beleidsplan en
de aanleg van een fietspad langs
de weg Kraai-Terhole.
Vrijdag 15 mei, 15.00 uur in het
provinciehuis, komt de staten
commissie voor milieuhygiëne
bijeen. Zij bespreekt de rapporten
fluoride in de buitenlucht in de
Kanaalzone en het Sloegebied de
nota stads- en dorpsvernieuwing
en de provinciale geluidhinder-
dienst.
Alle commissievergaderingen zijn
openbaar en beginnen met
spreekrecht voor het publiek.
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland.
Redactie;
bureau voorlichting,
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg,
telefoon 01180-31392
of 31402
De Grote Kerk te Veere gaar het
nieuwe toeristenseizoen weer in
met een flinke hoeveelheid activi
teiten. Van zaterdag 19 mei tot en
met zaterdag 30 september zijn
weer bekende zaken als de slin
gerproef van Fóucault en de res
tauratie en conservering van de
Grote Kerk zelf te bewonderen.
Verder E er een aantal exposities,
dat als hoofdthema heeft de delta
in historisch perspectief. De ten
toonstelling 'vervolging en verzet
1933-19NU' is daarbij ongetwij
feld het hoogtepunt.
Een andere expositie die tijdens
de openstelling van de kerk in de
zomermaanden zeker een bezoek
waard is. is 'Veere-Zeeland 1984'.
Veere 'toen' en zoals het pittores
ke plaatsje er nu uitziet, wordt
getoond aan de hand van platte
gronden. Verder zijn de lotgeval
len van de kerk en zijn bouw
meesters te zien. De geschiedenis
van de Campveerse toren is een
nieuw element, dat in deze ten
toonstelling wordt gebracht.
Kaarten van Zeeland geven de
bezoekers een indruk wat de pro
vincie heeft te bieden.
In de vitrines van de kerk liggen
talrijke nationale feestrokken van
het nationale rokkencomité. De
initiatiefneemster van dit comité
verbleef in de jaren '43-'45 in ver
schillende Duitse kampen. Zij
Gedeputeerde Staten van Zeeland maken op grond van artikel 12 van de Wet alge
mene bepalingen milieuhygiëne het volgende bekend
Aanvraag
Hercules B.V. te Middelburg heeft op 2 april 1984 bij hen een aanvraag om vergun
ning ingevolge de hinderwet ingediend voor het uitbreiden en wijzigen van de inrich
ting door plaatsing van een tank van 150 m3 voor de opslag van tolueen.
De inrichting is gelegen aan de Herculesweg 35 te Middelburg, kadastraal bekend ge
meente Middelburg, sectie M, no.90.
Ter inzage
De aanvraag met bijlagen en overige stukken liggen voor een ieder ter inzage van 10
mei 1984 tot en met 12 juni 1984 op de volgende plaatsen en tijden:
in het gemeentehuis van Middelburg op werkdagen van 8-12 en van 13-17 uur en
in de openbare bibliotheek, Molstraat 13 te Middelburg op zaterdagmorgen van
10-13 uur;
op het bureau Milieuzaken van de provinciale griffie, St. Pieterstraat 42, Middel
burg op werkdagen van 9-12 en van 14-16 uur.
Na 1 2 juni 1 984, tot het einde van de termijn waarbinnen beroep kan worden inge
steld tegen de beschikking, liggen de stukken ter inzage op bovenvermelde plaatsen
(met uitzondering van de openbare bibliotheek), en wel op werkdagen van 9-12 en
van 14-16 uur.
Bezwaren
Een ieder kan bij Gedeputeerde Staten van Zeeland, St. Pieterstraat 42, 4331 EW Mid
delburg een gemotiveerd bezwaarschrift indienen tegen het geven van de gevraagde
vergunning en wel tot en met 12 juni 1984.
Tegelijkertijd met het indienen van een bezwaarschrift kan een verzoek worden inge
diend om persoonlijke gegevens niet bekend te maken.
Indien daarom verzocht wordt, kunnen tot en met 5 juni 1984 tegen de aanvraag mon
delinge bezwaren worden ingebracht.
Hierbij wordt de aanvrager in de gelegenheid gesteld aanwezig te zijn (tel.: 01180-
31364).
Middelburg, 9 mei 1984.
sint pieterstraat 42, postbus 60014330 la middelburg, tel. 01180-31011
ontving daar een kleedje/gemaakt
van vele stukjes stof van kleding
van vrienden. Dit lapje stof
vormde het symbool voor de
plannen om na de oorlog alles te
doen om het verloren gegane weer
samen te voegen. In 1948 hield zij
de eerste show in Den Haag. Er
zijn 4000 rokken geregistreerd.
Uiteraard toont de Stichting Delta
Cultureel ook dit jaar weer de
fraaie collectie gerestaureerde
wagens van de Stichting de
Zeeuwse Inspan. Als blikvanger
pronken ze weer nabij de ingang.
De collectie is aangevuld met en
kele fraai gerestaureerde exem
plaren van vóór 1940. Voor het
eerst is er ook eeuwenoud bor
duurwerk (merklappen) van de
Zeeuwse Inspan geëxposeerd in
vitrines.
Diverse avonden zullen er weer
manifestaties plaatsvinden. Za
terdag 19 mei is het eerste concert
van het Studenten Kamerorkest.
De alombekende Veerse Avond
vindt plaats op vrijdag 25 mei en
op zaterdag 2 juni is de Evangeli
sche Abdinghóf Kantorei uit Pa-
derborn in Veere. Zaterdag 16 ju
ni treedt het Middelburgs Ka
merkoor op met medewerking
van een strijkersensemble en op
vrijdag 22 juni is de muziekver
eniging Veere's Genoegen te ho
ren in de Grote Kerk. Het Zeeuws
Orkest concerteert op zaterdag 30
juni en het provinciaal kameror
kest op 7 juli. Uit Domburg komt
de bekende mevrouw De Jager
met een Zeeuwse klederdrachten
show. Het trio Jan Heel uit Brussel
speelt op zaterdag 21 juli. Ook uit
Brussel komt het 'windensemble'
dat op 28 juli optreedt. Zaterdag
11 augustus is (voorlopig) het
laatste programma-onderdeel in
de Grote Kerk: het jazzorkest
Dixie Machine. Alle programma's
in de Grote Kerk beginnen om
acht uur 's avonds.
De Grote Kerk te Veere
Zelf groene
cadeautjes
maken
Onlangs verscheen een
handig boekje waarin tal
rijke tips staan voor het
maken van groene cadeaut
jes. De cadeautjes bestaan
uit natuurprodukten uit ei
gen tuin of kamer, of verza
meld in het bos en langs de
kant van de weg. Er zijn
eetbare cadeautjes bij, zoals
bijvoorbeeld kruidenboter,
jams of gekonfijte bloem
blaadjes. En andere ca
deautjes zijn gewoon mooi
om te zien. Ze zijn niet
moeilijk te maken, want er
wordt duidelijk uitgelegd
hoe de werkwijze is. Wel
vergt het maken van de ca
deautjes wat tijd. maar de
ontvanger van zo'n origi
neel geschenkje zal in ieder
geval weten dat er persoon
lijke aandacht aan is be
steed. "Groene cadeautjes"
werd geschreven door Han-
neke en George Otter en is
in elke boekhandel ver
krijgbaar.
De Stichting Oude Zeeuwse Kerken gaat op
zaterdag 19 mei een flink tijdje terug. Tijdens
de voorjaarsexcursie bezoekt deze organisatie
Oudenaarde (België) waar een 'gaaf voorbeeld
is te zien van een kerk in Scheldegotiek: de
Onze Lieve Vrouw van Pamele. (Scheldegotiek
1234-1243). Vervolgens gaat de reis naar Sint
Maria-Horebeke, naar de Vlaamse Olijfberg,
een eeuwenoude protestantse kern in het
hartje van Vlaanderen. Dit plaatsje werd lange
tijd vanuit Zeeland van predikanten voorzien.
Ook wordt Zinnik (Soignies) in Henegouwen
bezocht, alwaar de Sint Vincentiuskerk wordt
bezocht. Deze kerk is gebouwd in
romaans-byzantijnse stijl. Met de bouw werd al
in de tiende eeuw begonnen.
Geïnteresseerden kunnen (mits lid of donateur
van de Stichting Oude Zeeuwse Kerken) op
zaterdag 19 mei om kwart voor acht 's morgens
op de bus stappen op de Loskade in
Middelburg. De stichting verwacht dat een
ieder van de tocht (kosten 55,— kan
genieten. Voor informatie Singelstraat 19 in
Middelburg.
'n Echt Zeeuws brood
bereid met Zeeuws meel
gemalen door de Zeeuwse molenaar
voor alle Zeeuwse mensen
in uw omgeving verkrijgbaar!
0, u weet niet waar? N,\
X» s
Bel voor informatie: - p
GEZONDHEIDSBAKKERIJ
