39.-
DANSCURSUS
h'tWv'tsie
HELMO
oud hoofdingenieur van rijkswaterstaat
zag hoe macht technici afbrokkelde
maar tegelijkertijd het werk verrijkte
Domburgse vlag officieel gehesen
MEUBELHUIS"EVEN KIJKEN?
DAAR MOETJE GEWEEST ZIJN.
DANSSCHOOL JANVIER
DL/
ZOMER 1981
FASHION
Internationaal
waterpolotoernooi
INSCHRIJVING NIEUWE
iïS: Bang&Olufsen
- LffjS"
Voordelige en grote keuze in:
TRUITJES, T-SHIRTS
EN BLOUSES
SPIJKERBROEKEN EN
ZOMERBROEKEN
V.A.
32e jaargang no. 35 - woensdag 26 augustus 1981
Parcival opent
seizoen met festival
e Deltawerken lijken de Nederlandse strijd tegen de zee in het voordeel van de mens te
beslechten. Gestaag rijzen de logge dammen uit de zeearmen omhoog, om dan, lui in het water
liggend, met over de ruggen haastende automobilisten, het hartstochtelijk kolkende water defini
tief een halt toe te roepen. De door stormen opgestuwde zee krijgt in haar verpletterende honger
naar verwoesting geen schijn van kans. Deltadammen vormen als kunstmatige navelstrengen een
verbinding tussen brokken land - de eilanden ondergaan schier een metamorfose tot vasteland: een
veilige schuilplaats.
DERTI
's Maandags van 18.30 tot 21 uur Concert- en Gehoorzaal
Singelstr. 13 te Middelburg 01180-12700
Dagelijks van 14 -17 en van 18.30 - 20.30
per telefoon 01100-20176
Ook voor u is er een club bij.
Goes - Middelburg - Zierikzee.
LANDELIJKE KOLLEKTE
voor de
KANKERBESTRIJDING
Denkt U ook aan liw
bijdrage voor
KANKER
BESTRIJDING
in het kollekte-zakje
van het Koningin
Wilhelmina Fonds, dat
U aantreft in deze editie.
I. VERBOOM
MULDER
i* LANGE DELFT 61
MIDDELBURG
Faam
W AARIN OPGENOMEN "(.ROO I W AI.CHEREN"
IN OMBINA1TK MKT I) VI.ISSINGER Ml IN-AAN-Ml ISOPGEHEEI Al HEREN
De Faam en de Vlissinger ma
ken deel uit van de Zuidwester
combinatie. Huis-aan-huis in
Zeeland en West- Brabant,
totaal oplage 215.335 exem
plaren.
CIVIEL INGENIEURS
De bevolking van de gemeente
Domburg kan dezer dagen op twee
plaatsen de nieuwe gemeentevlag
bewonderen. Donderdag 27 augustus
gebeurt dat tijdens de braderie in
Oostkapelle (19 uur) nabij de Ne
derlands Hervormde Kerk en maan
dag 31 augustus (9.30 uur) opent de
burgemeester van Domburg
P.A.D.H. Diepenhorst met de plech
tige eerste vlaghijsing de Domburgse
jaarmarkt.
Sinds de gemeentelijke herindeling
(1966) had Domburg geen eigen ge
meentevlag meer. Er is toen naar ge
streefd om voor de beide bestaande
vlaggen (Oostkapelle en Domburg) een
passend symbool te vinden. De stichting
voor Banistiek en Heraldiek uit Mui-
derberg adviseerde het Domburgse col
lege van b en w in mei 1980 om de ge
meentevlag als volgt te omschrijven.
Zeven banen blauw-geel - gegolfd wit
wit - blauw - geel - blauw, waarvan de
hoogten zich verhouden als
1:1:4:1:4:1:1, met - de middelste baan
éénderde van de lengte onderbrekend -
een witte dubbele geopende burcht,
verlicht van blauw, ter hoogte van 5/9
van de vlaghoogte.
Dit advies is opgevolgd en begin dit jaar
machtigde de gemeenteraad het college
een passend tijdstip voor de plechtige
vlaghijsing aan te wijzen.
De Middelburgse zwemsportvereniging
'Luctor et Emergo' houdt zaterdag 29 en
zondag 30 augustus een groot interna
tionaal waterpolotoernooi in het Poe-
lendaele-zwembad in Middelburg. Aan
dit welhaast traditioneel geworden toer
nooi nemen twee Belgische ploegen deel
(KAZ uit Antwerpen en een Gents team)
en uit Nederland komen Raket (Delft),
ZON (Heerlen), WIK (Wassenaar), De
Ham (Krommenie) en de ploeg van de
organiserende vereniging 'Luctor'.
De damesteams die deelnemen zijn: LZ
(Leiden). GZC (Gouda) Argo (St. Oe-
denrode). De Ham en Luctor zelf.
Voorts is er een aantal aspirant teams
uitgenodigd.
De wedstrijden zaterdag beginnen om
16 uur en zijn tegen 21 uur afgelopen.
Op zondag beginnen de wedstrijden al
om negén uur's morgens en zulten rond
half vier zijn beëindigd.
In het Middelburgse stadspoppenthea-
ter 'Parcival' wordt het poppentheater
seizoen geopend met een festival, dat
vijf achtereenvolgende woensdagen
wordt gehouden. Gedurende dit festival
treden op: Trudy Kuyper uit Akersloot
(Noord-Holland) met 'Bobbelie en de
maan" (woensdag 2 september);
woensdag 9 september speelt het pop
pentheater 'Minuskuul uit Castricum
'Pampelon en de grote Loebas'; woens
dag 16 september treedt het poppent
heater 'Tam-tam' uit Deventer op met
het stuk 'Niet doen, Koen' en één week
later speelt Joris Jozef uit Antwerpen
'Al te gek'. De laatste dag (30 septem
ber) brengt hel Middelburgse poppent
heater 'Jakkus' een premiere: namelijk
'Sterke Wanja'.
Alle voorstellingen beginnen om half
drie 's middags. De stichting 'Parcival",
organisator van dit festival, hoefde voor
deze optredens geen subsidie te vragen.
De gasten komen 'uit collegialiteilso-
verwegingen' naar de Brakstraat in
Middelburg, waar het stadstheater zijn
vaste huisvesting heeft:
Achter het ontstaan van deze bolwerken schuilen denk- en doewerk van civielingenieurs. Vroeger onbedreigd en
onbekritiseerd tijdens uitvoeringen van weg- dijk- en damaanleg; nu slechts een deel van een uitgebreide staf met
wetenschappelijk geschoolden van velerlei disciplines. De civielingenieur moest inbinden. Democratiseringspro
cessen en inmenging van andere moest hij tolereren. Het plantje op de dijk werd net zo belangrijk als het soort zand
voor de dijk of weg.
Iemand die de verandering van de
waardering voor de civielingenieur na
drukkelijk meemaakte is ir. H.A.M.C.
Dibbits, oud hoofdingenieur-directeur
van Rijkswaterstaat. De geschiedenis
van deze bij de ouderen onder ons be
kende hoofdambtenaar gaat terug tot
vóór de jaren dertig, als de nu 79 xh-
jarige (..dat klinkt niet zo oud als bijna
80").in 1924 in Delft afgestudeerd. Na
zijn pensionering verhuisde hij naar een
kadewoning in Veere. Ook daar bleef hij
nog lange tijd actief.
Na een betrekking bij een Duitse be-
tonmaatschappij (1924) en een tram
maatschappij (1926), komt hij in 1934
bij Rijkswaterstaat. In een tijd waar het
oprukkende nationaal-socialisme en de
oorlogsdreiging nadrukkelijker voel
baar worden, is dit bepaald geen riante
uitgangspositie voor een jong en ambi
tieus academicus. Toch ondervindt
Dibbits daarvan geen hinder. In 1939 -
hij werkt bij de zogenaamde 'droge'
sector; de wegenbouw - wordt hij voor
een studiereis naar Amerika gestuurd.
Zijn specialiteit op dat moment - de we
genbouw - is in die tijd in Amerika re
delijk ontwikkeld.
Hij herinnert zich over die tijd: "We
werkten toen al aan de vierstrooksweg
Den Haag-Utrecht-Arnhem. In de
Haarlemmermeer lag al een vierstrooks
weg naar het voorbeeld van de weg Keu
len-Bonn, maar dan zonder tussen-
strook. We bouwden voornamelijk naar
het Amerikaanse en Duitse voorbeeld;
tweemaal twee stroken met een tussen-
berm".
Later komt ir. Dibbits bij de 'natte' af
deling en wordt ingezet bij diverse pro
jecten. Het laatste project is de 'indam
ming' van het in 1953 geteisterde Zee
land. "Ik heb na mijn studie aanvankelijk
zeven jaar in de particuliere sector ge
werkt. Bij Rijkswaterstaat hield ik me
vervolgens 20 jaar bezig met de aanleg,
ontwikkeling en beheer van autosnelwe
gen en vliegvelden. Daarop volgden acti
viteiten in de natte sector zoals inpolde
ring en tenslotte de Deltawerken".
Het begrip civielingenieur komt in Ne
derland vóór 1800 niet voor. De ver
schillende technische werkzaamheden
om het maatschappelijk milieu te vor
men is een zorg voor de lagere overheid,
zoals waterschappen en gemeenten. Dij
ken, wegen en sluizen zowel als molens
werden op ambachtelijke wijze en op
grond van traditie en ervaring gebouwd.
Opleidingsinstituten voor burgerlijke
waterbouw bestonden er niet; het waren
militaire opleidingscentra. Het omleg
gen van de Rijn bijvoorbeeld rond 1000 n.
Chr. was het werk van een Utrechtse
bisschop met technische talenten.
Ten behoeve van het leger gaf Prins
Maurits in 1600 de eerste stoot. Dit re
sulteerde im.dt; oprichting van een scho,ol
voorftilitairinwejaieurs. ten dienste vany?5
'Fortificatie offe Stereken Bouwinghe';
Simon Stevin, de adviseur van Prins
Maurits verzorgt de instructies voor deze
school die wordt ondergebracht in de
Leidse Universiteit. Stevin droeg overi
gens de titel 'Stercktebouwmeester der
Verenigde Nederlanden'.
Na de Franse overheersing wordt in
Delft de artillerie- en genieschool opge
richt (1814). In 1816 richt Rijkswater
staat een corps ingenieurs op, waarvoor
de opleiding wordt toevertrouwd aan
het Delftse Instituut. In 1842 volgt de
instelling van een koninklijke academie
voor Burgerlijke Ingenieurs. Via de
naam Polytechnisch Instituut (1864) re
sulteert dit uiteindelijk in de Technische
Hogeschool.
Om een onderscheid te maken noemt
men niet-militaire ingenieurs, civielin
genieurs. Aanvankelijk droegen de bur
geringenieurs van rijkswaterstaat ook
uniformen. "Tot ver in de jaren veertig
spraken de oudere opzichters ons
hoofdingenieurs met overste aan", weet
de heer Dibbits nog. In tegenstelling tot
de organisatie in Nederland, is in de
Verenigde Staten van Amerika het
'Corps of Engineers' van de federale re
gering een onderdeel van het leger.
Samenvattende zou een civielingenieur
kunnen worden omschreven als iemand
die technisch werk verricht voor de vor
ming en instandhouding van de infras
tructuur van onze maatschappij", aldus
de heer Dibbits.
Gedurende de loopbaan van de heer
Dibbits is veel veranderd. De techno
craten konden aanvankelijk hun gang
taan en werden nauwelijks gedwars-
oomd. Met de opkomst van het be
wustzijn dat de technologen wel eens
aan het milieu vijandige projecten ont
werpen, viel de sokkel der civielinge
nieurs aan duigen. Kernachtiger dan de
soms keiharde acties voor behoud van
een open Oosterschelde, is nauwelijks
een voorbeeld te noemen in het bestaan
van de civielingenieur van Rijkswater
staat. De milieu-actiegroepen beukten
keihard op het ijzeren harnas van de ci
vielingenieurs. En toen er versterking
kwam uit de hoek van de visserij, was
het ijs snel gebroken en werden méér
aspecten bij de waterbouwkundige wer
ken betrokken dan alleen veiligheid.
Ingenieursbiologie deed haar intrede.
Dibbits daarover: "Nu was het bepaald
niet zo dat we zonder meer dammen,
wegen of dijken ergens neerlegden. Er is
wel degelijk rekening gehouden met
milieu en landschapsaspecten. Een
voorbeeld is dat de Duitsers al druk be
zig waren om hun autowegen in het
landschap te passen. Landscaping noe
men we dat. Toch werden biologische
invloeden steeds belangrijker".
Wat betreft de Oosterschelde-actiegroc-
pen, heeft de heer Dibbits geen prettige
ervaringen. In de tijd van de heftige
discussies verkondigde hij onverbloemd
dat er om reden van kosten de bouw
zoals gepland - dicht maken - moest
worden voortgezet. Actievoerders plak
ten naar aanleiding van die uitspraken
zijn huis dicht met affiches. Dat over
kwam overigens meer mensen in die
tijd, wiens mening afweek van die van
de actievoerders.
Een belangrijke invloed op het werk van
de civielingenieur in de loop der jaren
kregen de biologische aspecten aspecten.
Ingenieursbiologie werd méér dan een
begrip. Dibbits: "Het heeft te maken met
de wijze waarop we de kennis van de
biologen benutten, om dan rekening te
houden met de natuur waarin de inge
nieurs bouwen. Zoals gezegd, we bouw
den niet zo maar, maar achteraf gezien
heeft de invoeging van de biologie in de
techniek ook nog voordelen opgeleverd.
Vroeger bijvoorbeeld, gebruikten we
rijke grond om de grasmat langs de au
tosnelwegen zo goed mogelijk te laten
groeien. Dankzij de inzichten van de
biologen neemt men tegenwoordig arme
grond, waarin zich spontaan, behalve
gras ook kruidachtige planten ontwikke
len, die rosetten vormen, waardoor de
groei van het gras wordt onderdrukt. In
itiatiefnemer voor deze methodiek is
professor dr. P. Zonderdijk, die hierover
een boek publiceerde, genaamd 'De bon
te Berm'. Vanwege die nieuwe methode
is het grasmaaien langs de wegen terug
gebracht van zesmaal per jaar tot twee
driemaal per jaar. Dat betekent een be
langrijke kostenbesparing".
De heer Dibbits noemt een aantal ver
anderingen in het dagelijkse werk van
de civielingenieur. "In de ontwikkeling
van dit vak zijn me een drietal dingen
opgevallen. Solistisch werken is bij
voorbaat uitgesloten. Je hebt als civie
lingenieur weliswaar een behoorlijk
pakket basiskennis in je ransel, maar het
is duidelijk dat één mens niet al die
vakgebieden kan beheersen. Er zijn
vakspecialisten ontstaan die in een team
de problemen aanpakken". De heer
Dibbits noemt de basiskennis van een
civielingenieur wiskunde, toegepaste
mechanica, grondmechanica, kennis
van het grondwater-regime, hydraulica,
juridische inzichten gericht op ontwerp
en uitvoering, construeren, uitvoeren en
management.
Als tweede verandering in het werk van
de civielingenieur valt op de verschij
ning van de computer. "Hierdoor ont-
Booif
voor Danslerares
OUw
UÈÊÊ DeDee^^x^oeve-svanDeewe^geiuö
3 iaar garantie
HRWA n
Nieuwendijk 35-39
VLISSINGEN
Zuidzande tussen Oostburg en Cadzand, tel. 0117Q-2161.
's Zondags geopend van 2 tot 6 uur. Woensdag koopavond van 7 tot 9 uur
Nederlandse Bond
voor Dansleraren
Ir. H.A.M.C. Dibbits, oud hoofdin
genieur rijkswaterstaat.
stond de mogelijkheid om de stroom aan
informatie, die op het bureau van de
civielingenieur terecht kwam en voor de
beoefening van de moderne water
bouwkunde onontbeerlijk is, snel te
verwerken. Intuïtie en natte-vinger-
werk behoorde tot het verleden".
De derde, maar niet de onbelangrijkste
verandering is volgens de heer Dibbits
de betrokkenheid van de civielingenieur
bij het maatschappelijk gebeuren.
"Vooral wat betreft de milieuproble
men. Daarbij moet er naar worden ge
streefd dat het doel, vormgeving en uit
voeringswijze niet in strijd zijn met de
belangen van het milieu. Ik noemde al
ingenieursbiologie".
De Nederlandse waterbouw staat in het
buitenland in een hoog aanzien. Logisch
dus dat een hoofdingenieur van rijks
waterstaat regelmatig het buitenland
bereist. De heer Dibbits heeft als amb
tenaar deelgenomen aan missies naar de
Verenigde Staten, Engeland en Brazilië.
Studiereizen maakte hij naar België,
Frankrijk. Duitsland, Noorwegen. De
nemarken en Turkije.
"De Nederlandse overheid geeft boven
dien de ambtenaren de mogelijkheid, als
daar overigens gegronde redenen voor
aanwezig zijn, tijdelijk verlof te nemen
uit hun functie met opschorting van het
salaris. Ik heb van die regeling gebruik
gemaakt in 1951 om een halfjaar als
adviseur van een Deense firma en de
aanleg van een vliegveld in Birma te
werken. De overheid achtte dit verlof
nuttig voor een bredere ontwikkeling
van de betrokkene". De heer Dibbits
heeft tijdens zijn actieve loopbaan nogal
wat artikelen in vaktijdschriften gepu
bliceerd. Daarnaast schreef hij drie
boeken, waarvan twee samen met Max
Dendermonde (schrijver). 'Nederland
Waterland', een historisch-technisch
overzicht van de waterbouwkunde
kwam in 1950 uit. 'De Dijken' en 'We
gen naar Morgen' kwamen in tot stand
in samenwerking met Max Dender
monde. Overigens is het boek 'De Dij-
ken'in het Engels vertaald. 'Wegen naar
Morgen' schreef Dibbits in opdracht van
de 25 jaar jubilerende Nederlandse
Vereniging van Wegenbouwers.
Ook na zijn pensionering was de civie
lingenieur Dibbits nog actief. "Ik ben als
part-timer gedurende twee jaar betrok
ken geweest bij de afsluiting van de
Lauwerszee. Verder gaf ik aan een cul
tuurmaatschappij waterbouwkundige
adviezen voor een aantal projecten in
Engeland en Madagascar. Tenslotte heb
ik mij bewogen op het gebied van juri-
Je kunt en mag er niet omheen!
Ook üw bijdrage blijft nodig.
In dit zakje kunt u uw bijdrage
doen.
Leg het gevulde zakje nu reeds
klaar.
Eén van onze vrijwillige
medewerk(st)ers komt het over enige
dagen bij uw afhalen.
N.B.:
Wilt u liever per bank of giro
betalen?
Heel graag!
Ook die kaart past in dit zakje
POSTGIRO: 26000
BANK:
ABN, rtkc-nr. 54.40.54.040
t.n.v. Nederlandse
Vereniging tot steun
aan het
KONINGIN
WILHELMINAFONDS
.'voor da Kankerbestrijding
to AMSTERDAM
Telefoon 020-726000
INLICHTINGEN:
EUROPALAAN 50
MIDDELBURG
TEL. 01180-14503
disch-technische kwesties. Als zodanig
was ik betrokken bij arbitragezaken en
civiele processen". Dat laatste noemt de
heer Dibbits 'werken aan de zijlijn';,
"Iets dat altijd mijn belangstelling heeft
gehad. Het ging bij die zaken veel om
grondmechanische zaken. Wie was er
bijvoorbeeld aansprakelijk als er iets mis
was gegaan. Bijvoorbeeld het breken
van een leiding onder een spoor of fun
deringen die slecht functioneerd Een
fout van de aannemer of van de con
structeur".
Hoewel de heer Dibbits zich nog steeds
betrokken voelt bij wat er in de maat
schappij gebeurt, bouwt hij zijn activi
teiten langzaam af. "Mijn werk heeft me
altijd veel voldoening geschonken. Het
was een zeer afwisselend en fascinerend
beroep. Rijkswaterstaat bood bovendien
alle mogelijkheden, zodat ik me opti
maal ontplooide. Vooral ook omdat je
als civielingenieur bij tal van maat
schappelijke problemen bent betrok
ken".
Nauwgezet volgt de met veel plezier in
Veere wonende oud civielingenieur een
afbouwprogramma. Wél blijft hij ver
bonden aan de stichting Delta Cultureel
als adviseur. Deze organisatie zet zich in
voor culturele activiteiten in de Grote
Kerk van Veere en dat geeft voldoening.
Iemand die zo actief is geweest in zijn
leven, kan niet zomaar stil in een hoekje
gaan zitten. Tot slot stelt hij dan ook zeer
nadrukkelijk: "hel werk bij Delta Cul
tureel doe ik met veel plezier. Maar op
mijn vakgebied onderneem ik geen ini
tiatieven meer".
A d Hanneman
foto's Ruben Oreel