ROOVERS IJZER
vyi;
HELMO
Ihomas
Toiletten, douches
en badkamers. In alle
soorten en maten. [75
Technische Unie Tr
ZOMER 1981
(M) Bang&Oiufsen
MEUBELHUIS"EVEN KIJKEN."
DAAR MOETJE GEWEEST ZIJN.
middelburg
T
MIDDELBURG
HERDENKT
400 JAAR
SYNODE
NIEUWE BROEKEN
79.-, 85.-
FASHION
Adriaan de Regt laat publiek
reageren tijdens
Festival Nieuwe Muziek
hitetev'«*e
Het allernieuwste ih suède ROOVERS LEER
en leren kleding Lange Delft 17
EXCLUSIEVE TUINMEUBELEN
OVERS SCHOENEN
32e jaargang no. 24 - woensdag 10 juni 1 981
Verfijnde tafelsfeer
Andere plaats
Geen componist
Humor en kunst
Gebabbel kaderen
Eerste project
Autoverzekering
LAHR CO
PERT!
Restaurant
's zondags geopend
van 12.00 tot 21.00 uur.
Dagelijks van 9.00 tot 21.00 uur.
Zondag attractie:
Schnitzel Lyonaise met chefsalade en
g"kJtk Franse frietjes.
Zondag kinderen tot
12 jaar in gezelschap van
hun ouders een gratis kindermenu!
in beuken, meranti en grenenhout.
Tuinmeubel-afdeling Ie etage
Lange Delft 31
ft
P recies vierhonderd jaar geleden
hield de Gereformeerde kerk van de
Nederlanden (tegenwoordig Neder
lands Hervormde Kerk) in Middel
burg een nationale synode. Het was
de eerste synode van de pas ontstane
kerk, en als zodanig van grote bete
kenis voor de vorming, organisatie
en de ontwikkeling van de nieuwe
kerk. Tijdens deze synode - 30 mei
tot 21 juni 1581 - waren zowel de
gemeenten uit de zuidelijke Neder
landen (het huidige België) als de
noordelijke Nederlanden vertegen
woordigd.
Bundel
Staat en Kerk
■\T51-VSN
in alle modekleuren.
Grote keuze in:
TRUITJES, T-SHIRTS
en BLOUSES
n LANGE ÜELFT 61
MIDDELBURG
f
Faam®
WAARIN OPGENOMEN "GROOT WAI.CHF.RFN"
IN ('OMBINAI IF MFT DE VIJSSINGFR Hl IS-AAN-Hl IS OP CFHF.FF Al HFRFN
BEELD EN GELUID
K unst ligt niet opgeslagen in een heilig huisje. Hoewel deze veronderstel
ling een open deur intrappen is, staat het werk van beeldende kunstenaars
ook niet midden in de maatschappij. Er liggen hopen onbegrip, waardoor-
of overheen 'leken' en 'artistiek begaafden' maar moeilijk met elkaar kun
nen communiceren. Toch heeft de kunstenaar een belangrijke invloed op de
maatschappelijke ontwikkelingen. Laten we zeggen een soort wisselwach-
tersfunctie, maar kennelijk is ae keuze van het spoor niet altijd even logisch.
Het onbegrip er over klinkt dan ook meestal krachtiger, dan de uitleg.
De brei van woorden latend voor wat ze zijn, trekken de beeldvormers zich
terug in het. spoorhuisje en bepalen daar een nieuwe, andere weg....
Een nieuwe beweging in de beeldende
kunst is het gebruik van geluid. Tot een
van de kunstenaars die op dat gebied
grote kwaliteit ontwikkelde is Adriaan
de Regt uit veere. Vanwege een aantal
verdienstelijke projecten (mixage inter
nationaal en 'Breestraat 73') is hij uitge
nodigd om tijdens het Festival Nieuwe
Muziek, dat komende weken in Mid
delburg wordt gehouden, een tweetal
installaties te verzorgen. Organisatie-
voorzitter Nico van de Boezem over de
keuze van de Veerse kunstenaar: "Naast
de grote kwaliteiten van Adriaan de
Regt, en de waarde die aan zijn werk
wordt gehecht, is ook belangrijk dat hij
het publiek gebruikt, om tenslotte tot
een compositie te komen.
De installaties zouden aanvankelijk in
het Zeeuwse Kunstenaarscentrum wor
den gehouden, maar op het laatste mo
ment werd dit volgens Van de Boezem
afgezegd. Naarstig wordt nu gezocht
naar een andere ruimte, want de instal
laties van De Regt, zo vindt de organi
satie, moeten wel doorgaan. Zeker in
een festival waar mensen die met nieu
we vormen in relatie tot geluid (lees
muziek) werken aan de bak komen. Van
de Boezem hoopt dat dit deel van het
festival wordt toegelaten in de Wandel-
kerk in de Abdij. „Voor het geval dat
moeilijk wordt, vinden we zeker een
andere plaats", verzekert van de Boe
zem.
Het geluid dat De Regt in relatie tot de
beelden en de ruimte verwerkt zijn wel
iswaar composities - opnamen op een
band - maar hij noemt zichzelf geen
componist. Hij neemt reacties op van het
publiek en laat dat samensmelten.
In een map die hij van zijn werk sa
menstelde ligt een briefje, waarop hij
over zichzelf schreef': „Adriaan de
Regt, beeldend geval, geboren 1953 te
Axel. Experimenteerde in 1956, ten tijde
van Cobra (kunstgroep, red.), achter op
de fiets bij moeder met geluiden. Dit
resulteerde in 1980 in het beeldend ge
luidsproject 'Roadvoice'. Heeft enige
trage genialiteit.
„Een ppschrijfsel, zo maar op een mo
ment", verklaart De Regt. En: „Wellicht
proef je hieruit dat kunst, hoe serieus
ook, in de meeste gevallen een behoor
lijke bagage ironie meedraagt. Je moet
er ook om kunnen lachen. Als je zonder
ruimte voor relativering bij voorbaat al
les goed vindt, wat bijvoorbeeld in de
Vleeshal wordt tentoongesteld en over
hetgeen niet goed is wat daar gebeurt bij
voorbaat zwijgt, gebeurt er in feite
niets".
Over zijn werk: „Bij voorkeur zou ik met
een kunstcriticus daarover praten. Die
kan mijn werk een plaats geven en rela
ties leggen met kunstenaars die soortge
lijk bezig waren of zijn. Hoewel ik ook
toegeef, dat een verhaal, ontdaan van
elk soort kunstjargon zijn waarde kan
hebben. Maar ik heb zo mijn voorkeur".
Vddr 1980 schilderde de Veerse kunste
naar en exposeerde dat werk regelmatig,
ook in galeries. Dan fascineert hem de
relatie beeld en geluid..Weer wat later
ver werkt hij het in het begrip ruimte. De
aegt: „Schilderen was een te klein ge
bied op dat moment. Ik kan met zeggen
dat ik er voor altijd mee ben gestopthet
is in de ijkast gestopt. Tijdens kunstma
nifestaties zijn altijd mensen aanwezig.
Dat gebabbel, gekuch, gestommel, lo
pen enzovoorts eromheen wilde ik ka
deren: een reactie op een reactie gaan
maken. Dat gebeurt ook tijdens de eer
ste installatie in het Zeeuws Kunste
naars Centrum! In het midden staat een
spiegelobject met daarin een potentie
meter, die geluid registreert. Afhanke
lijk van de sterkte van de geluiden die
bezoekers maken, klinkt een muziekje
hard of zacht, tegengesteld aan wat de
bezoeker doet. Hard is zacht, zacht is
hard; een spiegel dus.
Alles wordt gedurende de zes dagen op
een band geregistreerd. Uiteindelijk is
het een mengsel van alle geluiden, reac
ties en gestommel rondom het beeld, dat
bestaat uit spiegels.
„Een compositie wil ik het niet noemen",
verbetert Adriaan de Regt. „Ik ben geen
componist. Het is een samenspel tussen
het spiegelbeeld en de reactie die het op
roept. Beeld en geluid dus, in de ruimte".
De naam van deze installatie is 'Six days
in a room with you".
Tweede installatie in het Kunstenaars
centrum heeft als titel 'take a seat'. Een
uitnodiging om op een stoel te gaan zit
ten. Bij de stoel hangt een koptelefoon
die een geluidscompositie laat horen'
geïnspireerd door de beweging van ie
mand die gaat zitten. De eerste installa
tie duurt van 20-27 juni en de tweede tot
en met 27 juni
Het eerste project van Adriaan de Regt
waarin geluid en beeld samen is gevoegd
ontstond in 1980 en is exact wat hij in
zijn 'opschrijfsel' zet. 'Roadvoice' staat
voor de wijze waarop hij honderd
straatstenen in een slingerende lijn heeft
neergelegd. Daarbij is in de hoeken van
de ruimte waarin de stenen zich bevin
den de geluidsweergave van een fietser,
die op een stenen weg één langgerekte
toon aanhoudt. De toon gaat vibreren of
horten door de trillingen van de fiets, die
worden veroorzaakt door de ruimte tus
sen de stenen en de ongelijkheid er van.
De stenen vormen, aldus De Regt, de
notatie voor het geluidsaandeel.
Dit project wordt binnenkort tentoon
gesteld op de permanente expositie van
de universiteit in Antwerpen.
Kernachtig vat De Regt tenslotte zijn
huidige werk samen: „Ritme is een af
stand in ruimte, beelden dus. Ritme is
afstand in ruimte en tijd, geluid dus.
^Iriaar^IeRegt
Ofwel, maar de dekt de lading niet he
lemaal: ik heb twee potjes in mijn hoofd,
beeld en geluid
Premies incl. Zeeland-korting, max. no
claim, gr. krt., verkeersalarmdienst en
nieuwwaarderegeling.
Cat.w.
10.000
12.000
14.000
16.000
18.000
20.000
25.000
30.000
AR
362
410
457
504
547
591
706
823
WA
160
174
187
199
209
217
236
251
Assurantiekantoor
Statenlaan 152, Middelburg,
tel. 01180-25391.
Reacties op en bij de spiegels worden geregistreerd en opgenomen.
Een probeersel van de installatie 'Take a seat'.
iÉ?
0e Deense ^oevets van beeöengeiuid
3jaar garantie
nnwA
Nieuwendijk 35-39
VLISSINGEN
Mexibclhua-EvroKiiken
t A v*n Dnwkdur
Tnefoon 01170 -2161
Zwöunör TuurotVtttburg
mCklund
ztotbuur
WofnvUg
koopivwd
7 k* 9 uur
rk b t,
1^1? s o -■ /ïht^,
- □q'VVv
titfcmjjsrtiiii 111 n)"c
Loskade45,4331HX Middelburg. Tel. 01180-28030.
Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 12.30
uur en van 13.00 tot 16.30 uur Donderdagavond van 18.30
tot 21.00 uur.
roovers speciaalzaken
(TTRETORN
het Zweedse
vrijetijdsmerk
L. DELFT 48 Middelburg
J.v.d. Sloot
Het 'comité herdenking nationale syno
de 1581' houdt daarom op donderdag 11
juni een herdenkingsbijeenkomst in de
Middelburgse Koorkerk. Tijdens deze
bijeenkomst (aanvang half acht) spreekt
professor dr. O.J. de Jong, hoogleraar
kerkgeschiedenis aan de Rijksuniversi
teit in Utrecht over de geschiedenis van
de reformatie. Het Middelburgse ka
merkoor verleent /muzikale medewer
king. Het herdenkingscomité is het ge
volg van samenvloeien van initiatieven
voor een passende herdenking van het
Rijksarchief in Zeeland, de Provinciale
Kerkvergadering van de Nederlands
Hervormde Kerk en de particuliere sy
node van de Gereformeerde Kerken en
het Kerkhistorisch Gezelschap.
Ook is er ter gelegenheid van het vier
honderdjarig bestaan van deze synode
een tentoonstelling ingericht in het
Rijksarchief aan de Peterstraat in Mid
delburg. Om 16 uur opent de voorzitter
van het kerkhistorisch gezelschap deze
expositie. Van vrijdag 12 juni tot vrijdag
20 augustus is het rijksarchief voor pu
bliek geopend van 9 tot 12.30 uur en van
13.30 tot 17.00 uur.
Onder auspiciën van het Koninklijk
Zeeuws Genootschap der Wetenschap
pen wordt vanwege deze herdenking een
bundel opstellen en bronnenuitgaven
uitgegeven. Daarin zijn naast de hande
lingen van de synode van 1581 ook ge
beurtenissen en personen uit die tijd be
licht. De bundel is de eerste in een reeks,
die is getiteld: "Werken uitgegeven door
het koninklijk Zeeuws Genootschap der
Wetenschappen'.
In die bundels wordenKmder meer wer
ken gepubliceerd, die reeds eerder ver
schenen. In de band geschriften rondom
de synode zijn werken opgenomen van
R.H. Bremmer, 'Wereldlijke en kerke
lijke geschiedenis van de synode rond
1581'., J.P. van Booren, 'Biografiën van
enige ter synode afgevaardigde (buiten
landse) predikanten', W. Punt, 'Petrus
Datheen in relatie tot Willem van
Oranje', D. va"h der Bauwhede. 'De ker
kelijke situatie van het Vrije van Brugge
rond 1581' en P. Scherft en anderen,
'Acta van de kerkeraad van de Hen-
vormde (gereformeerde) gemeente te
Vlissingen, tot en met 1581'. In totaal
bevat de bundel 272 pagina's, waarvan
16 illustraties. De aanbieding van de
herdenkingsbundel gebeurt in de verga
dering van het Kerkhistorisch Gezel
schap aan de Commissaris van de Ko
ningin in Zeeland, dr. C. Boerticn.
Ds. S.J.M,'Hulsbergen uit Kapelle legt
in het laatste nummer van het Zeeuwse
tijdschrift uit, dat staat en kerk onom
wonden aan elkaar verbonden zijn. Met
Zuid-Beveland als voorbeeld schrijft ds.
Hulsbergen: "Hoewel het van het begin
af aan niet zo geweest is, heeft de
Spaanse overheersing steeds méér het
karakter gekregen van een godsdien
stoorlog". En iets verder over de op
standige provinciën samen met de gere
formeerde kerk: "Iets anders was i. in
die tijd blijkbaar niet mogelijk".
Toen bijvoorbeeld na een twee jaar du
rende strijd tussen de Spaanse aanhang
en de troepen van Oranje Middelburg
zich overgaf, was één van de waarwaar
den. dat de Rooms-Katholieke geeste
lijkheid uit de stad moest verdwijnen.
De celbroeders mochten blijven, want
zij verzorgden de vele zieken en ster
venden in het Gasthuis.
Hoewel er ogenschijnlijk een eenheid
heerste onder de synodegangers, teken
den zich al wat voorbodes af over de
latere problemen en afscheidingen. On
getwijfeld is de bundel juist daarom van
belang, voor wie meer van de Zeeuwse
kerkgeschiedenis wil weten.
Het initiatief tot de herdenking is mede
gegeven door de overweging dat hef mo
gelijk is, daarin protestantse kerken van
gereformeerde oorsprong bijeen te bren
gen. De synode 1581 behoort immers ook
tot hun geschiedenis.
De bundel is overigens te bestellen bij het
secre; tariaat van het Zeeuws Genoot
schap der Wetenschappen, Abdij 9 in
Middelburg. Bij voorintekening geldt een
lagere (47,50) prijs.