"Alle mannen zijn altijd moe"
50%
PERSIA
DUBBELOP:
RAZEND LAGE
PRIJZEN
REUZE KORTINGEN
EN
REUZEKOOPJES
BIJOU
OPRUIMING,..
HELMO
Prof. De Graaf over
Russische ruimtevaart
BALANSOPRUIMING
VERBOUWINGSOPRUIMING
TASSENZAAK
US I
15.- 25.-, 39.-
FASHION
(Cé
Echtpaar Huijbregtse-Filius
viert 60-jarige bruiloft
GERUITE
BROEKEN vanaf 25-—
FLANNEL
BROEKEN wijd model
hlauw en d. rood5".—
LOIS OVERHEMDEN 39.—
J} TRUIEN EN PULLOVERS
Poppenspeelster Saartje Joppe:
Het Middelburgse Stadspoppentheater Parcival. Een hoog mo-
numentenpand aan de Brakstraat 9 en 11. Op de begane grond
het theater zelf. Elke woensdag uitverkocht (honderd zitplaat
sen). Saartje Joppe (29), poppenspeelsters. Een niet alledaags
beroep. Zeker niet in Zeeland. Dezer dagen lanceert ze een eigen
poppenspel voor volwassenen: "Alle mannen zijn altijd moe".
We hebben een gesprek met haar: over het spelen met poppen,
over mannen, maar ook over vrouwen, over haarzelf: "Ik ben op
dit moment erg zelfstandig bezig", en over de waardering van het
poppenspel: "Ze zeggen meestal - ach, dat is leuk voor kinde
ren". Praten dus met een vrouw, die even beweeglijk is als een
marionet. Of als zichzelf.
Buitenlandse vrouwen
centraal in Trui
Informatieavond
Gouden Cirkelgroep
Liefhebberijen
MIDDELBURG - Professor dr. W. de Graaf van het Sterre-
kundig Instituut Utrecht spreekt op uitnodiging van het Na
tuurkundig Gezelschap Middelburg en de volksterrenwacht
Philippus Lansbergen over de 'Russische ruimtevaart'. Dat ge
beurt op donderdag 15 januari in het gebouw De Schakel aan
de Bachtensteene in Middelburg. De lezing van de Utrechtse
geleerde begint om 20.00 uur.
TOTALE
OPRUIMING
perzische en
oosterse tapijten
Korting tot
Zwemkampioenschap
in Middelburg
Scholierenkaffee over
leerlingenraden
L.Delft 44/Segeerstraat 4a, Middelburg
De zaak op de hoek
Ook: Markt 39
Informatie-ochtend
VOS Middelburg
;ii;i LANGE DELFT 61
MIDDELBURG
83e jaargang no. 2 woensdag 14 januari 1981
Faam
^WAARIN OPGENOMEN 'GROOI VN ALCHEREN"
IN COMBINATIK MKT l)K VL1SS1NCFR Hl IS-AAN-Hl IS OP GEHEEL WALCHEREN
De Faam en de Vlissinger ma
ken deel uit van de Zuidwester
combinatie. Huis-aan-huis in
Zeeland en West- Brabant,
totaal oplage 215335 exem
plaren.
Er komt een vrouwtje aanzweven op een laddertje. Een pop is het, een marionet. Een pop
nan draden dus. Het vrouwtje zweeft omlaag. Ze zet het laddertje tegen een denkbeel
dige muur en tracht omhoog te klimmen. Dat lukt maar moeizaam. Uiteindelijk zweeft
ze met ladder-en-al weer weg. In. het blauwe licht straalt dat een geladen sfeer uit. Je
waant je ergens anders. Zo'n marionet lijkt zó op ons mensendat je ervan schrikt.
Onwezenlijk eigenlijk, maar ook zo poëtisch.
Saartje Joppe: "De titel Alle mannen
zijn altijd moe daar heb ik al wat
kommentaar op gehad. Logisch, want
als je het letterlijk bekijkt, is het zo ge
neraliserend als wat. Alsof alle mannnen
altijd moe zijn. Ik weet wel beter, en wie
niet eigenlijk. Wat zo'n titel voor gevoe
lens oproept daar heb ik me over ver
baasd: agressie, medelijden, gemoede
lijkheid, uitroepen: 'dat is een leugen',
of: 'ik voel me beledigd'. Al die emoties
hebben een waarheid. Het is een gene
ralisering. Het is onzin. Jaren geleden
ontdekte ik op diverse thema-avonden
in vrouwencafé's hetzelfde: dat over één
kam scheren van mannen (ze praatten
over 'die mannen', alsof ze het over iets
vies hadden): 'Wij zijn het slachtoffer
van wat zij (die mannen) ons hebben
aangedaan.'
Het was toen, dat ik de behoefte kreeg
daar iets mee te doen. Want ik voelde
dat er iets niet klopte. Dat de standpun
ten ten aanzien van 'die mannen' zó
hard lagen, dat men zichzelf vergat. Na
lang zoeken kwam ik tot dit poppenspel,
waarin meer gezocht wordt naar de
oorzaak van alle onderdrukking-van-
de-vrouw. binnen die vrouw zelf. Met
andere woorden: de vrouw heeft nooit
op de juiste plaats gestaan, akkoord,
maar in hoeverre had zij daar zelf
'schuld' aan? Daar gaat mijn stuk over.
Over dat zoeken naar oorzaak en gevolg,
en hoe je er uit kunt kruipen. Maar je
moet daarbij bedenken dat ik niet met
bestraffende vingertjes wil wijzen, maar
dat ik onderzoek. Na de voorstelling is er
dan ook gelegenheid om erover van ge
dachten te wisselen.'
Hoe zit je stuk in elkaar?
"Ik bouw het op in vijf onderdelen, die
vijf fasen zijn. In het begin bevindt de
vrouw, waarover het gaat, zich in de
puberteit, verliefd als ze is, en ze denkt:
zó ben ik. Maar dan gaat het, zoals het
MIDDELBURG- Zaterdag 24 januari
om 19.30 uur zal de traditionele bridge
drive plaatsvinden tussen de leden van
tennisclub MLTC en de hockeyclub
MMHC in het clubhuis van MLTC (de
Veste) te Middelburg.
MIDDELBURG - Het Middelburgse
vrouwencafé Trui houdt donderdag een
filmavond met als thema: buitenlandse
vrouwen. De avond wordt gehouden in
het stadspoppentheater Parcival aan de
Brakstraat in Middelburg, en begint om
20.00 uur.
De titel van de film is "Vrouwen van
Marakech'. Evelien M'hand Yamma
van het steuncomité Marokkaanse
vrouwen uit Amsterdam zal na afloop
van de film informatie geven en vragen
beantwoorden. Tevens is er een Marok
kaanse vrouw bereid om wat over haar
ervaringen te vertellen.
zo vaak gaat: ze trouwt, is onbewust on
gelukkig; later echter is ze meer en meer
ontevreden met haar siatuatie. Dan gaat
ze op zoek, nu eens hier. dan weer daar,
er wordt op haar ingepraat van buitenaf:
kom hier, hier is het goed. Ze belandt in
een stevige depressie, komt er uit, denkt
wéér: zó, daar ben ik dan, zó ben ik dus,
maar voelt toch: nee, het is niet waar, zó
ben ik niet, zó ben ik gemaakt. Uit
eindelijk gaat ze haar eigen weg, welke
die weg dan ook zijn mag. Daar gaat het
over. Over dat proces in die vrouw, die
denkt eigen keuzes te maken en dan
ontdekt dat dat gewoon een farce is.
Daar schrikt ze van, want ze heeft altijd
gemeend, dat haar situatie haar eigen
keuze was."
In hoeverre is dit je eigen leven, of ont
wikkeling?
"In zekere zin zit daar veel van mezelf in
natuurlijk. Want ik maak het tenslotte.
Aan de andere kant zit er veel in van wat
ik zie in mijn omgeving. Uiteindelijk
ben ik natuurlijk wél m'n eigen weg ge
gaan. Vroeger was ik vastgeplakt aan
heersende normen en moralen. maar
gaandeweg begon ik daar mijn eigen
antwoorden op te geven. En dat is na
tuurlijk veel beter, fk heb jarenlang met
mijn man, die ook poppenspeler is, sa
men gespeeld. Maar uiteindelijk bleek
mijn visie op het werk anders te liggen.
We verschilden dermate vaak van me
ning, dat we afzonderlijk van elkaar
gingen werken. Dat doen we al jaren, en
toch is het nog steeds zo dat velen den
ken dat Willem Parcival is. Om twee re
denen is dat onjuist: a. Parcival is een
stichting met een bestuur waarbij Wil
lem werknemer is, en b. ik heb óók een
theater, met andere woorden: Parcival
heeft al jaren twee afzonderlijke theaters
met twee mensen, die afzonderlijk spe
len en dat helemaal alleen doen. Die
eigen ontwikkeling binnen Parcival
heeft me wel geholpen bij m'n persoon
lijke ontwikkeling, ja, maar aan de an
dere kant hielp het toch óók weer niet in
alles. Een heleboel dingen heb ik ge
daan. omdat ik op dat moment het be
wustzijn had, dat ik zus en zo moest
handelen, wilde ik niet vermalen wor
den tussen de raderen".
Een oude man. met een vermoeid gezicht.
Een stokpop in dit geval. Saartje steekt
haar eigen hand-met-witte-handschoen
onder het kleed. Daarmee draait ze aan
een rode haspel. Een draad wordt opge
wonden, een emmer wordt opgetakeld,
langzaam, langzaam, moeizaam eigen
lijk.
Zijn alle mannen moe? Kun je dat ook
niet van vrouwen zeggen?
Saartje: "Kijk om je heen. Mannen én
vrouwen zitten of kunnen zitten in si
tuaties, wUarin ze zich niet happy voe
len. Mannen worden net zo goed inge
pakt als vrouwen. De een op z'n werk, de
ander achter de strijkplank. Dat geeft op
den duur een lichamelijke en geestelijke
vermoeidheid. In dit stuk gaat het - let
wel - onder andere over de vrouwelijke
ontwikkeling tegen de achtergrond van
de mannenmaatschappij. Het zinnetje,
de verzuchting: 'alle mannen zijn altijd
moe', komt ook in het spel voor. Want
de eerste reaktie op onvrede bij een
vrouw is vaak dat het door 'die mannen'
komt, terwijl - en dat laat ik ook zien -
het vaak ook in haar zelf blijkt te zitten."
Dan had je dus net zo goed kunnen zeg
gen: alle mensen zijn altijd moe. Dan
hoef je dus niet per sé mannen te noemen
die moe zijn?
"Nou, dat vind ik wel, gezien dit spel,
vind ik dat best een reden om die titel zó
te laten staan."
Dat begrijp ik niet....
"Ik begrijp het wel."
Ze vertelt waarom ze met marionetten
speelt. Die zwevende poppewezens, met
hun vaak ijle sfeer. Ze vindt het de fijn
ste manier van met poppen spelen, zegt
ze. De draadpoppen reageren erg traag
op de beweging die de poppenspeelsters
inzet, en daardoor creëren ze een sfeer
die ongekend is. Ze zijn wel beperkt, dat
wel, want ze kunnen bijna nooit iets
neerzetten of iets oppakken. Maar dat
geeft niet, zegt Saartje Joppe, daar zet
ten mijn verhalen zich naar.
Het begon met Rienke van Ritthem pas
goed voor Saartje.
Dit marionettenspel (over watervervui
ling) speelde ze helemaal zichtbaar (zij
het dat ze gekleed was in het zwart).
Kinderen en hun ouders konden al haar
verrichtingen volgen, maar - in de ban
van het spel zijnde - vergaten ze op hadr
te letten. Men keek uiteindelijk alleen
nog naar de poppen. Het Jeugdtheater
Amsterdam haalde haar naar de hoofd
stad en zette haar neer in de theaters
daér: de Stadsschouwburg aan het
Leidseplein, de Krakeling, het Cleynt-
heater, Centrum-Bellevue, Shaffey...-
Rieneke sloeg in als een bom. Tilburg,
Breda, Hilversum. Utrecht. Den Bosch
volgden. In februari: het internationale
poppenspelfestival in Neerpelt. België.
En nu dit spel.
"Het is echt uniek in Nederland dat het
medium poppenspel-als-podiumkunst
gebruikt wordt om een bijdrage te leve
ren aan een stuk vrouwenemancipatie.
Dat is - voor zover ik weet - nog nooit
vertoond. Ik heb een collega in Amster
dam. die iets gedaan heeft met zigeu
ners, een ander deed iets in zijn pro-
duktie met het verschijnsel kinderlok
ker.
Mijn man Willem heeft de Vietnamese
bootvluchtelingen gedaan. En nu doe ik
iets over vrouwen. On.Jat ik het wil, niet
omdat het met mij zo erg fout is gegaan
in het verleden. Ik heb een vrije opvoe
ding gehad en zo er later in mijn leven
sprake was van een geijkt rollenpatroon
(zo van: een man hoort dit te doen een
een vrouw dat), dan was het gewoon zo,
omdat je er eigenlijk automatisch inrol
de. Pas later ontdekte ik dat het scheef
zat. Die ontdekking wil ik uitdrukken in
iets. in een werkstuk. Voor mij dus in
een poppenspel."
Waarom speel je met poppen? Je kunt
toch net zo goed toneelspelen?
Saartje: "Toneelspel ligt beter in de
'markt', het is algemeen aanvaard als
uitdrukkingsmiddel. Poppenspel moet
nog terrein veroveren. Poppenspel is
nog een underdog. Maar ik heb één ding
ervaren dat zeker is: poppenspel weet
met heel kleine middelen, heel kleine en
eenvoudige dingen en bewegingen vaak
heel veel méér uit te drukken dan to
neelspel. Een paar lappen, wat draadjes,
een beweging zus of zo suggereert al een
hele wereld. De uitstraling van poppen
spel is ontzettend krachtig, daar val je in
dit vak telkens steil van achterover. Om
het te doen, dat is iets merkwaardigs. Je
verstopt je achter de poppen. Dat is je
masker, maar omdat het dingen van je
zelf zijn, bén jij het tegelijkertijd. Het
gaat over jóu, jij doet het, en tegelijker
tijd verschuil je je erachter, maar dat doe
je in feite in het dagelijks leven achter
elke rol die je speelt. Ik speel open,
zichtbaar voor het publiek. Zij kunnen
mij zien, ik zie hen niet. dat wil zeggen,
niet met mijn ogen, maar wel met mijn
oren. Zo zijn we in zo'n voorstelling heel
dicht bij elkaar."
Vroeger, vertelt ze, zag je de poppenkast
al op de kermis. Toen stonden meestal
volwassenen te kijken naar het spel.
Tegenwoordig zeggen ze over poppen
spel nog te vaak, vanuit een soort on
kunde: 'och, dat is leuk voor kinderen'.
Dat is ook zo, maar voor volwassenen is
poppenspel veelal een fascinerende
kennismaking met een podiumkunst die
sinds Jan Klaassen óók z'n theateront
wikkeling heeft doorgemaakt. Festivals,
boeken, prijzen voor poppenspelers,
tentoonstellingen, het zijn dingen die
óók gebeurd zijn. In de landelijke dag
bladen (NRC, Volkskrant) wordt tegen
woordig een lans voor het poppenspel
gebroken.
Jij wordt niet gesubsidieerd?
"Nee, Parcival heeft geen subsidie, maar
ik moet er bij zeggen dat ik dat ten aan
zien van dit spel ook niet wilde. Vrou
wengroepen die mijn spel willen bin
nenhalen kunnen wel een aanspraak
maken op de emancipatiepot."
Is jouw spel alleen bedoeld voor vrou
wen?
"Nee, absoluut niet. Het is een spel voor
volwassenen, over vrouwen. Hoewel ik
denk dat vrouwen sneller aanvoelen wat
ik wil zeggen, kunnen mannen zich er
net zo goed in herkennen. Want het be
vestigen van eikaars rolpatronen is een
probleem van beiden. Beiden zijn im
mers bang voor de onzekerheid die ver
andering met zich mee brengt!"
'Alle mannen zijn altijd moe' gaat don
derdag 22 januari in première in een
openbare voorstelling in Middelburg.
Daarna is het spel te zien op donderdag
29 januari, donderdag 19 en donderdag
26 februari. De aanvang is 20.30 uur.
Eventueel worden er in maart en april
nog extra voorstellingen gegeven. Re
serveren van kaarten is verstandig:
01180-16171.
VLISSINGEN - Maanda 19 januari 1981 in het precies zestig jaar geleden dat
Adriaan Huijbregtse in het huwelijk trad met Adriana Filius. Dit heuglijke feit wordt
feestelijk gevierd met een receptie en een huldiging in huiselijke kring in het Bejaar
denverzorgingstehuis 'Ter Reede' in Vlissingen, waar het echtpaar sinds drie weken
verblijft. Daarvoor woonden de heer en mevrouw Huijbregtse meer dan vijftig jaar in
de Margrietenlaan te Vlissingen.
Direct na hun huwelijk woonden de
echtelieden te Arnemuiden, waar de
heer Huijbregtse als landarbeider de
kost verdiende. Zijn vrouw - nog steeds
in Arnemuidse klederdracht - hield zich
bezig met het strijken en opmaken van
de mutsen voor deze dracht.
Niet alleen van haar zelf, maar ook van
een groot aantal plaatsgenoten. Soms
vijfenzeventig mutsen per week tegen
een vergoeding van 12 cent per stuk.
Zeven jaar na hun huwelijk verhuisden
zij naar Vlissingen, waar de heer Huij-
MIDDELBURG - Op 16 januari houdt
de scoutinggroep de Gouden Cirkel een
"kijk-en-doe-mee" avond in het clubge
bouw aan de Nassaulaan in Middelburg.
Op deze avond zal allerlei informatie
over het luchtverkennen in scouting
worden gegeven. Aanvang van de avond
is 19.00 uur.
bregt se werk had gevonden bij de ko
ninklijke maatschappij 'De Schelde';
eerst als hulpje en later, na avondstudie,
als scheepsmaker.
De heer Huijbregtse is een verwoed vis
ser en ook tuinieren behoorde tot zijn
grote liefhebberijen. Hij is zelfs erelid
van de volkstuinvereniging in zijn woon
plaats. Tuinieren doet hij nu niet meer
maar zijn hengeltje uitwerpen (alleen bij
mooi weer) doet hij nog regelmatig.
Ondanks de korte tijd dal het echtpaar
in Ter Reede woont is het vol lof over de
opvang en de sfeer in het tehuis. Het
echtpaar, dat één kind, 3 kleinkinderen
en 2 achterkleinkinderen heeft, viert 's
avonds de diamanten bruiloft bij een
van de kleindochters. Voor de bewoners
van het tehuis wordt in de morgenuren
een traktatie bij de koffie verzorgd en 's
middags van 16.30-18.00 uur is het re
ceptie voor de overige belangstellenden.
Burgemeester Westerhout is van plan
om tijdens de receptie samen met zijn
echtgenote de gelukwensen van het ge
meentebestuur over te brengen.
De belangstelling voor raketmotoren in
Rusland dateert al van de vorige eeuw.
In het begin van deze eeuw publiceerde
aT
Bergen op Zoom. Fortuinstraat 10
earfreren Grote Martct tel 01640-43509
njdag koopavond
MIDDELBURG - De Middelburgse
zwemvereniging Luctor et Emergo zal
op 17 en 18 januari de Zeeuwse winter-
zwemkampioenschappen organisaren in
het Poelendaelebad te Middelburg.
De plaatsingswedstrijden op zaterdag 17
januari zullen beginnen om 13.30 uur.
De finalewedstrijden op zondag 18 ja
nuari beginnen om 15.45 uur.
V.E. Tsioikowski de eerste verhandelin
gen over bemande ruimtereizen met be
hulp van raketten. De eerste raketlan
ceringen dateren uit de dertiger jaren,
maar pas na de tweede wereldoorlog is
de ontwikkeling van de ruimtevaart met
kracht toegenomen.
Dit leidde tot de bekende primeur zoals
Spoetnik 1, Loena en Wostok met Ga
garin. Daarnaast werden successen ge
boekt zoals bij het onderzoek van Venus
en bij het langdurig werken in de be
mande ruimtestations uit de Saljoet
reeks.
Het leidt geen twijfel dat er tijdens deze
avond een interessante discussie over de
Russische en Amerikaanse ruimtevaart
programma's zal ontstaan.
MIDDELBURG - Het scholierenkaffee
in jongerencentrum Midgard, aan de
Kuiperspoort in Middelburg houdt 16
januari om 15.30 uur een informatieve
praatmiddag over leerlingenraden.
Het scholierencafe vindt dat als leerlin
gen zich bewust worden van hun
schoolsituatie, ze ook best willen mee
denken en meebeslissen over wat er voor
hen in die situatie besloten wordt. Met
mooie woorden heet dat medezeggen
schap en inspraak of - nog erger - over
participatie en democratisering, aldus
het scholierencafe.
Een manier om op school inspraak te
krijgen is het opzetten van een leerlin-
genraad. Maar hoe pak je dat nou aan?
Hoe verloopt b.v. het contact met de
schoolleiding? Hoe maak je een huis
houdelijk reglement? Hoe bereik je de
rest van de leerlingen? Wat zijn de be
voegdheden van een leerlingenraad. Op
deze en nog veel meer vragen zal tijdens
deze middag over leerlingcnraden wor
den ingegaan.
(vanaf 15 januari)
Middelburg Zaterdag 17januari treedt in
bar "The Company" in Middelburg de
nieuwe Vlissingse Hard-rock formatie
"September 80" op. De groep bestaat uit
de gebroeders J. en R. de Quelery (resp.
zang en gitaar, en drums)beiden bekend
uit de Zeeuws Vlaamse groep "Fauna
Gena", E. de Rijke (gitaar) en J. Kuipers
(Bas), beiden bekend uil de vroegere
Vlissingse formatie "Outcast".
Naast eigen nummers speten zij covers
van o.a. Ted Nugent en Saxon. Het op
treden begint om 21.30 uur
MIDDELBURG - De VOS werkgroep
Middelburg houdt op dinsdag 20 januari
in het Zuiderbaken een informatie-
ochtend. Begin februari start de VOS-
cursus.
De informatiebijeenkomst in het Zui
derbaken begint om 09.30. Voor kinde
roppas is gezorgd.
