HARTCHIRURGIE
DUBBEL OP
BALANSOPRUIMING
l
Bijou
l
J
Bevolking van Walcheren krijgt
informatie ziekenhuisgebeuren
OPRUIMING
roovers speciaalzaken
ROOVERS
IJZER
ROOVERS LEER
Lwi
PRIJS
VOORDEEL
BIJ
HELMO
Opzienbarend specialisme
pas een kwart eeuw oud
RAZEND LAGE PRIJZEN
REUZE KORTINGEN
EN
REUZEKOOPJES
OVERS SCHOENEN
VELE
KOOPJES
middelburg
FASHION
BIJ:
OPRUIMING WEGENS VERBOUWING
GRANDIOOS
VOORDEEL IN
BONT, SUEDE EN
LEREN KLEDING
LfS"
GERUITE
BROEKEN vanaf
FLANNEL
BROEKEN wijd model
blauw en
d.rood 39a
33e jaargang no. 1 - woensdag 7 januari 1981
Geen medisch specialisme is op het ogenblik zo bekend en ook zo veelbesproken als de hart-
chirurgie. Iedereen weet er van of.... meent er van te weten. Helaas is, door onaangenaamheden
in twee van de ongeveer tien centra voor hartoperaties in ons land, deze tak van medisch
specialisme ook in opspraak gekomen. Qat lijkt een trieste zaak, maar de hartchirugen die
daarbij niet zijn betrokken, tillen er niet zo zwaar aan: een ketting is zo sterk als de zwakste
schakel en daarom moet een exces ook als een exces worden gezien en niet worden betrokken op
het totaal. De hartchirurgie maakt een onstuimige ontwikkeling door, jong als zij is. Zo snel
ontplooien zich de steeds nieuwe mogelijkheden, dat zij haast niet bij te houden zijn; dat kan
binnen een menselijk team wel eens tot conflicten leiden. Maar zo'n conflict zet heus het totaal
niet op losse schroeven.
Eigen leven
Grote kansen
■1
Nieuwjaarsconcert
Souburgs
Ouderenkoor
Geen achterstand
J.P.A. R0SSËL
KUNSTGEBITTEN
REPARATIE
Goede zaak I
Altijd de mens
„STOP ABORTUS-PRAKTIJKEN
ALLEREERST in NEDERLAND"
(VANAF 15 JANUARI)
TASSENZAAK
L. Delft 44/Segeerstraat 4a, Middelburg
De zaak op de hoek
Ook: Markt 39
Klachtencommissie
BESPAAR ENERGIE!
neem een SNELKOOKPAN
Diverse merken.
Lange Delft 31.
L. KIFT 4» Middelburg
J. v.d. Sloot
P LANGE ÜEIFT 61
MIDDELBURG*
Faam
W AARIN OPGENOMEN "(«ROOT W ALCHERE V'
TIF. MET DF. VMSSINGFR Hl IS-AAN-Hl ISOPGEHEEI. WALCHEREN
ICIMLZJUUU
Dit vertelt ons één van de vooraanstaan
de Nederlandse specialisten die werken
onder de naam thoraxchirurg. Met de
thoraxchirurgie wordt bedoeld: het ope
reren aan hart en longen. In deze tijd van
steeds meer toenemende hartziekten
neemt de hartchirurgie in de taak van
deze specialisten de grootste plaats in.
Longoperaties bij tuberculosepatiënten
zijn ooit veelvuldig geweest, nu zijn die in
ons land vrij zeldzaam geworden. Daar
tegenover staan nu wel veel andere lon
goperaties, bijvoorbeeld voor kanker.
Veel meer spectaculair zijn echter de
toenemende ontdekkingen op het ge
bied van de hartoperaties in hun ver
scheidenheid. De opzienbarende ont
wikkeling in deze tak van chirurgie is
nog maar ruim 25 jaar geleden begon
nen.
In die tijd trad hiervoor de algemene
chirurg op. Maar gaandeweg bleek, dat
het aantal mogelijkheden zo groot werd
en zoveel studie eiste, dat specialisatie
noodzakelijk was. Een aantal Neder
landse chirurgen zette zich daarvoor in
en in 1973 werd de afsplitsing van de
thoraxchirurgie een erkend feit. Nu zijn
er leergangen voor aan vijf universitei
ten. In totaal telt Nederland zeven op
leidingen. En zo is de thoraxchirurgie
een eigen, markant leven gaan leiden.
De hartchirurgie kent twee methoden:
de open en de gesloten operaties. Bij de
zogenaamde gesloten operatie blijven
hart en longen tijdens de ingreep zelf
standig werken, bij de zogenaamde open
operatie neemt de hart-longmachine
deze taak tijdelijk over.
"De uitvinding van deze machine", zegt
de thoraxchirurg, "is van onschatbare
waarde geworden. Wij kunnen nu opera
ties aan de kransslagaderen verrichten.
Dat zou nooit mogelijk zijn, terwijl het
hart klopt. Denkt u zich dat eens in: wij
kunnen nu hart en ademhaling buiten
werking stellen, de machine zorgt dan
voor alles. En wat is daarvan de beteke
nis!"
Om dat te begrijpen moeten we even
terug in de geschiedenis. Er zijn tal van
hartziekten en hartafwijkingen. Maar de
grote lijnen zijn: aangeboren afwijkin
gen, afwijkingen aan de hartkleppen en
die aan de kransslagaderen. Rondom de
Tweede Wereldoorlog is de hartchirur
gie begonnen met gesloten operaties:
die betreffende aangeboren of klep-af-
wijkingen. Na de oorlog kwam de grote
technische vinding: de hart-longmachi
ne. Heel geleidelijk kon zich toen de
open hartchirurgie ontwikkelen. En pas
ruim 10 jaar behoren operaties aan de
kransslagaderen normaal tot de moder
ne chirurgie. Dat is wat! Want het zijn
de kransslagaderafwijkingen, die tot de
gevreesde en veel voorkomende hartin
farcten leiden. Dat betekent dat een pa
tiënt nu na een hartinfarct niet meer
behoeft te worden "afgeschreven". Een
infarct ontstaat door een vernauwing of
afsluiting van een kransslagader. De
slagader kan dan door dichtslibbing niet
voldoende bloed meer doorlaten en
daardoör raakt het hart geheel of ge
deeltelijk buiten werking. De plek in de
slagader en haar vertakkingen kan be
palend zijn voor de hevigheid van het
infarct. De gevolgen van lichte infarcten
kunnen eventueel met rust en medicij
nen grotendeels verdwijnen, maar er
kan ook een operatie nodig zijn.
Eén van de gevolgen van een vernau
wing van een kransslagader kan ook
angina pectoris zijn: angstaanjagende
pijnen in het hart. Door operatie kunnen
deze pijnen meestal worden weggeno
men. Het is dan mogelijk, door middel
van een open hartoperatie via een an
dere ader ®en omleiding om de vernau
wing heen te maken. Maar de afwijking
op zichzelf, de vernauwing, kan niet
worden weggenomen.
Door de ongekende mogelijkheden die
deze open hartoperaties bieden, zijn de
aantallen operaties aan de kransslaga
deren nu groter geworden dan die aan
andere hartafwijkingen in totaal. Maar
ook de operaties aan hartkleppen en
voor aangeboren hartafwijkingen zijn
door de technische ontwikkelingen sterk
vooruit gegaan.
"Er is nu", vertelt de thoraxchirurg,
"vrijwel geen aangeboren hartafwijking
meer die niet kan worden geopereerd.
Vroeger waren aangeboren hartafwij
kingen niet altijd goed te onderkennen
en vaak niet door operatie te corrigeren.
Nu wel en de mogelijkheden zijn eigen
lijk onbeperkt. Een baby kan zo nodig
één dag na de geboorte al worden geo
pereerd en ook hierbij helpt de hart-
longmachine. Een kwart eeuw geleden
(en dat is maar 25 jaar!) konden wij een
patiënt boven de 60 jaar niet meer aan
het hart opereren. Nu wel, en wij doen
dat ook als het maar even mogelijk is.
Iemand v^n 60 jaar mocht vroeger
SOUBURG - Voor het eerst in het bijna
8-jarig bestaan van het Souburgs-Oude-
renkoor wordt er op VRIJDAG-AVOND
9 JANUARI 1981 een NIEUWJAARS
CONCERT gegeven. Dat gebeurt IN DE
N.H.KERK aan het ORANJEPLEIN
TE OOST-SOUBURG. Het koor staat
o.l.v. mevrouw M. Francke-Davidse. Het
orgel wordt bespeeld door S. van de
Meer.
In verband met dit concert zijn er naast
het koor enkele solisten aangetrokken,
zoals de sopraan Anja van de Doel, die
de nummers "Heidenrösslein" en "Bist
du bei mir" zal zingen. Vervolgens zingt
bas/bariton W. Otterdijk: "De Heilige
Stad", "Panis Angelicus" en "Ave Ma
ria". Als trompettist treedt Bart Vader
op, afgewisseld of tegelijkertijd met de
heer Van der Meer, Wim Kuzee bege
leidt op piano of orgel.
Nieuw voor dit Nieuwjaarsconcert is te
vens, dat iedereen, jong en oud een toe
gangskaart kan kopen.
Kaarten zijn vanaf 5 januari verkrijg
baar in de dienstencentra: Bachten
Komme. Bachten Poorte en Bachten
Reede en als er over zijn, aan de zaal. De
avond begint om 20.00 uur, de organisa
tie is in handen van de Stichting Welzijn
voor Ouderen.
"oud" zijn, nu heeft hij of zij nog een
groot stuk levensverwachting.
Ook door de zoveel verbeterde narcose
kunnen wij voor de oudere mens heel
veel doen".
Het spektakel van de luchtbrug naar
Houston (en later ook naar andere lan
den) heeft enkele jaren geleden veel
misverstand over de Nederlandse hart
chirurgie gewekt. Niet opzettelijk, maar
doordat vele mensen de zaken niet goed
begrepen en verkeerde conclusies trok
ken. Men dacht dat Nederland achter
was op het gebied van hartchirurgie,
maar dat was zeker niet waar. Niet be
grepen werd dan, dat het hier ging om de
plotselinge mogelijkheden van operaties
aan de kransslagaderen door middel van
open hartoperaties. Nederland is een
klein land met naar rato een beperkt
aantal hartchirurgen en ziekenhuisac
commodaties. Amerika heeft veel meer
voorhanden aan medische centra. Meer
mogelijkheden tot aanschaf van zeer
kostbare apparaturen zowel in de opera
tiekamer als in de ziekenkamer en (na
tuurlijk) veel meer specialisten. Kortom,
men kan daar op veel grotere schaal
werken.
De Nederlandse hartchirurgen waren en
zijn nog ,dankbaar voor de luchtbrug
gen. Zij konden met de Nederlandse
capaciteiten de aantallen patiënten die
voor open hartoperaties in aanmerking
komen, destijds lang niet aan. Maar die
achterstand wordt snel ingehaald.
De thoraxchirurg vertelt: "In Nederland
werden in 1976 2.095 open hartoperaties
verricht en dat aantal liep per jaar op.
Verleden jaar waren het er al 3.945.
Daartegenover staat dat er in 1976 190
Nederlanders in het buitenland (toen
nog alleen Houston) werden geholpen,
in 1977 731, in 1978 1.079 en verleden
jaar 860. Deze daling van 1979 zal zich,
bij de vooruitgang aan mogelijkheden in
Nederland, zeker voortzetten en wij
schatten dat wij binnen enkele jaren in
Nederland 5 k 6.000 patiënten per jaar
zullen kunnen opereren, zodat dan de
luchtbruggen niet meer nodig zijn".
TANDPROTHETICUS
Spoedig klaar
Tel. afspraken 01184-14533
Hobeinstraat 52, Vlissingen
"Het is een goede zaak, dat de ontwik
kelingen in Nederland flink in opmars
zijn en de inspanningen ook van over
heidswege worden erkend en gesteund.
Er bestaat een Begeleidingscommissie
die al heeft opgemerkt, dat er stabilisatie
bestaat in de hartziekten. Nederland
heeft tot nu toe ongeveer 5.000 open
hartoperaties per jaar nodig. Toch moe
ten er snel 6.000 patiënten voor zijn.
Waar zijn die 1.000 die niet geopereerd
worden, dan te vinden? Zij melden zich
niet of worden misschien (nog) niet
doorgestuurd door de huisarts. Maar wij
moeten rekenen op uiteindelijk 6.000
patiënten per jaar".
Maar hoe staat het dan met de wachtlij
sten in de centra?
"Die nemen af. Sommige centra hebben
al geen wachtlijsten meer. De gemid
delde wachttijd is nu 3 4 maanden.
Maar elk spoedgeval kan nu direct in
eigen land worden geopereerd. O as land
is zo klein, dat een patiënt gemakkelijk
zo nodig naar een ander centrum kan
worden gebracht voor onmiddelijke
operatie. Ook op dal terrein wordt hard
gewerkt: goede contacten leggen tussen
de centra en sluitende coördinatie be
werkstelligen. Dat behoort bij de totale
opzet".
Er mag dus worden gesproken van po
sitieve ontwikkeling van een nieuwe tak
van medische wetenschap in ons kleine
land, dat op geneeskundig gebied nooit
heeft achtergelopen.
Het verhaal van de thoraxchirurg mag
wat zakelijk en steriel klinken, maar bij
al het succesvol streven naar technische
hoogten wordt de mens bepaald niet
vergeten. .Ook deze specialist weet dat
het in de eerste plaats om de mens en
zijn leven gaat. Hij maakt de patiënt
mee in een zeer moeilijk stadium van
zijn bestaan: het levensgevaar. Het is
niet mogelijk met een patiënt te praten
over een hartoperatie als over de aan
schaf van een aardig bootje.
"Een hartoperatie blijft altijd een hoogst
ernstige zaak, ook al mogen wij ons ver
heugen in sterk verbeterde resultaten. Dat
moeten wij als chirurgen samen met de
patiënt onder ogen zien. Bovendien is ons
werk niet zelden een gevecht om het leven.
Dikwijls zijn wij na een operatie nog uren
bezig met de patiënt om de hartwerking te
controleren. Ook dat behoort bij onze
taak. En dan gaat het niet alleen om de
lichamelijke zorg en het controleren van
apparatuurmaar ook om geestelijke be
geleiding. Om werkelijke bijstand. En wat
denkt u van de baby die meteen een har
toperatie moet ondergaan? Die ouders,
die dan alles van jou venvachten om hun
kind te behouden. Lukt de operatie, dan is
het een geweldige blijdschap, maar kan je
het kind niet behouden.... Hel is een ont
zettend zware taak, dat dan aan de ouders
te moeten meedelen. Dat gaat wel eens
boven je krachten. Ik denk niet, dat men
sen zich realiseren dat ook de mededeling
van de dood aan de ouders of kinderen of
andere naaste verwanten tot taak van de
chirurg behoort. En wat dat, dan betekent
als je dikwijls na urenlang zwoegen dat
moet gaan doen. Niet van een operatie,
niet van urenlange controle, maar van
zo'n mededeling, daarvan lig je '"s nachts
wel eens wakker".
Dit geldt natuurlijk niet alleen voor de
hartchirurg. Maar hij vertelde het en het
is wel goed, daar eens over na te denken.
r
Jn onze dagen is het wetenschappelijk absoluut zeker, dat op het
moment van de ontvangenis er een nieuwe mens is ontstaan".
(Prof. Dr. E. Blechschmidt. Embryoloog v.d. Univ. van Göttingen.)
„Op dat moment is een „klein mensje" met z'n leven begonnen".
(Prof. Dr. W. J. van Doorenmaalen. Embryoloog te Utrecht.)
„Het staat wetenschappelijk vast en er bestaat absoluut geen
twijfel aan, dat er sprake is van het doden van een mens, wanneer
men zo'n weerloos wezen doodt".
(Prof. Dr. J. Lejeune. Geneticus v.d. Univ. van Parijs.)
„Abortus-provocatus veroorzaakt ontzettende ellende. Voorstan
ders van abortus verhinderen zoveel mogelijk eerlijke informatie
hierover".
(Dr.'H. Blijham. Psychiater te Groningen.)
Het menselijk leven en ieder moederschap is heilig, dat eist van
de kant van de man en jongeman dan ook groot respect, eerbied
en zelfbeheersing; eens zullen zij zich moeten verantwoorden voor
hun daden tegenover de Schepper van het leven, dat is op dit
terrein een enorm grote verantwoordelijkheid. Vele moeders en
meisjes, in groot gevaar, worden misleid en iedere dag worden er
honderden ongeboren kinderen gedood in Nederland.
Om tegen deze afschuwelijke onrechtvaardigheid, waaraan men
bovendien iedereen wil gaan verplichten mee te betalen via het
ziekenfonds veel intensiever te kunnen strijden, doen wij bij het
begin van het nieuwe jaar een dringend beroep op uw steun.
Wij werken reeds jaren pro Deo en van de regering ontvangen wij
géén subsidie.
„Voorwaar Ik zeg u: wat gij voor één van mijn geringste broeders
hebt gedaan, dat hebt gij voor Mij gedaan". (Matteus 25; 40.)
Postgiro 29 63 282 t.n.v. Stichting „Recht zonder onderscheid".
RABO-bank no. 16.78.52.574 t.n.v. Stichting „Recht zonder
onderscheid". Postbus 275, 6500 AD Nijmegen.
Moge de Schepper van het leven Zelf U er voor zegenen, wij
wensen U alle goed voor 1981.
Namens de Stichting „Recht zonder onderscheid",
Voorz. Pater J. Koopman s.s.s. Seer. J. M. de Hommel.
Het bestuur van de Stichting Streekziekenhuis Walcheren (S.S.W.) wil de voorlich
ting over het ziekenhuisgebeuren aan de bevolking gaan verbeteren en uitbreiden.
Naar de mening van het bestuur heeft de bevolking in de regio er recht op, zo
regelmatig mogelijk op de hoogte te worden gesteld van wat er in en om de zieken
huizen op Walcheren (in de toekomst het ene streekziekenhuis) plaats grijpt.
Tot nu toe heeft het aan een geregeld informatie-kanaal ontbroken. Het bestuur van
de S.S.W. heeft een aantal gedachten ontwikkeld om daar wat aan te doen. Uit
gangspunt is daarbij steeds geweest: de ziekenhuizen zijn voorzieningen van en voor
de gemeenschap.
Het ligt onder meer in de bedoeling van
het bestuur van de Stichting Streekzie
kenhuis Walcheren om een zogenaamde
"Ziekenhuiskrant Walcheren" uit te ge
ven. Deze krant zal in beginsel zesmaal
per jaar verschijnen. In de Ziekenhuis
krant moet aan allerhande activiteiten,
die betrekking hebben op de Walcherse
ziekenhuissituatie, aandacht worden
besteed. De krant is niet alleen bestemd
voor de medewerkers en patiënten,
maar zal een zo ruim mogelijke ver
spreiding binnen de regio krijgen (be
langstellenden kunnen zich gratis op de
Ziekenhuiskrant "abonneren").
Het eerste exemplaar van de Zieken
huiskrant zal halverwege januari 1981
verschijnen en vervolgens komt de krant
met een tweemaandelijkse frequentie.
Naast het uitgeven van de Ziekenhuis
krant wil het bestuur van de S.S.W.
(waarin zijn verenigd het Bethesda-St.
Joseph ziekenhuis te Vlissingen en het
Gasthuis te Middelburg) de bevolking in
brede lagen ook gelegenheid geven zich
uit te spreken over de uitgangspunten die
ten grondslag liggen aan het op te stellen
"programma van eisen" voor het nieuw
te bouwen streekziestreekziekenhuis.
Aan een voorlichtings- en inspraakpro
cedure daarvoor, wordt momenteel de
laatste hand gelegd. In het kader van de
verbetering van de vóórlichting aan de
Walcherse bevolking zullen te zijner tijd
ook onderwerpen zoals een jaarverslag,
klachtencommissie en dergelijke, wor
den aangepakt.
Het bestuur van de Stichting Streekzie
kenhuis Walcheren wil met het verbete
ren van de voorlichtings- en inspraak
mogelijkheden onder meer bereiken dat
er bij de bevolking meer begrip komt
voor de werkzaamheden in ziekenhuis-
verband. Dit sluit aan bij de wens om
over zaken die de hele gemeenschap
betreffen, méér openheid te betrachten.
Een bijkomend gegeven is, dat er over
de ontwikkeling van de ziekenhuissi
tuatie op Walcheren in de komende pe
riode erg veel "nieuws" te verwachten is.
De bestaande ziekenhuizen moeten
daadwerkelijk samensmelten tot één or
ganisatie; er zal te zijner tijd een splin
ternieuw streekziekenhuis komen: de
bestaande medische specialismen wor
den uitgebouwd en hoogwaardige voor
zieningen (zoals bijvoorbeeld het
Zeeuwse bestralingscentrum in Vlissin
gen en de hartkundige voorzieningen in
Middelburg komen er bij.
start 15 januari
Lange Delft 17,
n
