ADRIAEN VALERIUS OSiififtiiBiiaiaililiLSS JAAR BIJOU KOFFERS BIJOU HELMO Hst-Hrr TENTOONSTELLING IN RIJKSARCHIEF MIDDELBURG FASHION IIDAVAIIME 40 jaar speciale aanbiedingen COWBOY JEANS, MET RITSJES IN SPIJKERSTOF en de nieuwste modekleuren £sarL0|S en LEv|s OVERHEMDEN in veel nieuwe modellen] SPIJKERBROEKEI in alle bekende merken 82e jaargang no. 27 - woensdag 2 juli 1980 Verfijnde tafelsfeer' APARTE V DRINKGLAZEN Historische betekenis Strijdliederen Wilhelmus Tentoonstelling p ft? m p ppp ppp ppp pp f?pp mp PPi p re ppp pp >- ft ft ft "ft ft c BEIAARDCONCER- TEN IN MIDDELBURG Vakantiewerk in Middelburg in gevaar door gebrek aan vrijwilligers HAARPROBLEMEN BIOSCALIN NEMEN!! W atersportfestijn in Middelburg. CV-, GASVERWARMINGS- en LOODGIETERSBEDRIJF CV-INSTALLATIE EN ONDERHOUD Tevens levering van ZELFBOUWPAKKETTEN Steeds sterk concurrerende prijzen o.a. SANITAIR ELEKTRO DOE-HET-ZELVERS KUNNEN BIJ ONS TE RECHT VOOR AL HUN MATERIALEN OP SANITAIR-, GAS-, CV-, ELEKTRO- EN DAK- BEDEKKINGSGEBIED HET V.S.V. IN 1979 Domhiirgs Schuit vlot 21 - Middelburg - tel. 12330 Fietsavondvierdaagse tourclub Walcheren Betrouwbaar kopen doet u bij Persia. 25,- 69,- 598,- 2990,- 8975,- Orgelconcert Nieuwe Kerk Zuidloop van Dynamo 70 van 75 cm.voor 56- van 70 cm.voor 53.—— van 65 cmvoor 40. dé kofferzaak van Zeeland lange delft 61 i middelburg Faam W AARIN OPGENOMEN "GROOT WALC'HKREN" IN COMBINATIE MKT DE VUSSINGER Hl IS-AAN-Hl IS OP GEHEEL WALCHEREN ADRIAEN VALERIUS (ca. 1570 tol 1625) In zijn gedenck-clanc - een historisch overzicht van de tachtigjarige oorlog - zijn lie deren opgenomen die thans nog worden gespeeld. In deze liede ren wordt over het algemeen in forse bewoordingen weergege ven hoe de aanhangers van Oranje, dachten over de Spaanse overheersers. Tot de bekendste van deze lie deren behoren: O Nederland let op u saeck, O Heer, die daer des hemels tente spreijt, Wilt heden nu treden..., het lied op het ontzet van Bergen op Zoom, Merck toch hoe sterck en niet te vergeten het Neder landse volkslied, het Wilhel mus. Tot en met 6 september is er in het rijksarchief aan de St. Pieterstraat in Middelburg een tentoon stelling over het werk en leven van Adriaen Valerius, die leefde tot 1625 en stierfin Veere. Over het geboortejaar van Valerius is niets bekend. Aangenomen wordt 1570. Evenmin is er een beeltenis van hem, zodat naar zijn uiterlijk uitsluitend gegist kan worden. De inmiddels overleden beeldhouwer Mari Andriessen, zal daar nog de meeste moeite mee hebben gehad, want hij kreeg enige jaren geleden opdracht een beeld van de schrijver van Nederlantsche Gedenckclanc te maken. Dat was op initiatief van het comité Valerius, dat ter gelegenheid van de 350-jarige herdenking van de uitgave van de Gedenck-clanc in 1976 was opgericht en thans de betekenis van met name de liederen die in de gedenck-clanc zijn opgenomen onder de aandacht van een groot publiek wil brengen. De geschiedschrijving van Valerius - de Nederlantsche Gedenck-clanc - handelt over de tachtigjarige oorlog en heeft niet zo'n bijzondere waarde. Zeeland-kenner professor dr. P.J. Meertens schreef in de inleiding tot bij de herdruk van de Ne- derlandtsche gedenck-clank in 1941 (opgenomen in Meertens over de Zeeuwse, uitgegeven in 1979 bij Fanoy Middelburg): "Het schijnt dat Valerius zich eerst in zijn laatste levensjaren heeft aangegord om een geschiedverhaal op te stellen van de opstand der Nederlanden tegen de wettige landsheer. Bor, Van Meteren en Le Petit waren hem hierin reeds voorgegaan...". En verder verhaalt Meertens: "Het is minder wetenschap pelijk en minder uitvoerig dan de bovengenoemde historieverhalen, en nauwelijks vindt men- er bijzonderhe den, die niet van elders bekend zijn. In een niet al te levendige betoogtrant heeft Valerius een overzicht gegeven van de voornaamste feiten op politiek en krijgskundig gebied, die zich in het be gin van de Opstand tot 1625 - het jaar waarin de auteur stierf - in deze landen hebben voorgedaan". Valerius stak zijn haat jegens de Spaanse overheersers niet onder stoelen of ban ken. Op een der eerste bladzijden van de Gedenck-clanc spreekt Valerius al over "den wreeden Spanjaert". Wellicht is in zijn fanatieke haat jegens de oneerlijke Spaanse overheersing juist een uitstekende voedingsbodem geweest om die liederen in zijn verhaal op te nemen, die op een niet mis te verstane wijze die aversie uitspraken. Juist de liederen hebben Valerius' naam onsterfelijk gemaakt. De geschiedschrijvers laten ons over Valerius nogal in het ongewisse. Daar tegenover is zijn naam vermaard bij alle zangers van het Nederlandse volkslied. Op nationale feestdagen zijn de liederen uit de Gedenck-clanc op elk carillon te horen. Valerius zelf staat ergens in de mist als een wazig figuur. Er zijn wat feiten bekend. Hier en daar komt zijn naam voor in de boeken die uit die tijd bewaard zijn gebleven. Aangenomen mag worden dat hij een machtig en ook vrij welgesteld man was, die twee keer huwde en trouw aan de kerk was. In zijn vrije tijd maakte Vale rius zich verdienstelijk in de rederij kerskamer. In zijn beroepsleven klom hij op van klerk naar de toen machtige baan van schepen in Veere. Een onop vallend man dus, die snel vergeten zou zijn als de literaire nalatenschap niet zo'n uitzonderlijke invloed heeft. Toch veracheen de Gedanck-clanc pas een jaar na de dood van Veere's eerste bur ger. Het octrooi stond op naam van zijn erfgenaam, maar uit de woorden van het statenbesluit, dat de Gedenck-clanc mocht worden uitgegeven, valt af te lei den, dat de aanvraag nog door hem zelf is ingediend. Het doel dat Valerius voor ogen had, was: "Tot stichtelijk ver- maeck ende leeringhe, van allen lief hebbers des Vaderlants", het verloop van de tachtigjarige oorlog tot de eerste ja ren na het bestand vast te leggen. Heeft de tekst niet veel om het lijf, de fraaie prenten, gedichten en (vooral) de liede ren hebben een uitzonderlijke waarde. Toch werd deze pas in de negentiende eeuw op de juiste merites gewaardeerd. Zij werden tot strijdzangen voor het na tionaal gevoel, dat onder het Oranjehuis was verkregen en voor menigeen als ge loof in een Goddelijke leiding aan een Christelijke volksgemeenschap werd er varen. Valerius' lofzang bij gelegenheid van Maurits' succesrijke veldtocht van 1597 "Wilt heden nu treden" en vertalingen daarvan kregen ook internationale be roemdheid in kerkelijke zangboeken. Tijdens de donkere dagen van de Twee de Wereldoorlog heeft de gedenck-clanc een hernieuwde waarde gekregen. Va- leriuskenners spreken zelfs erover, dat het voor velen een versterking is geweest en dat men zich aangesproken voelde door de strijdbare tendens, die in de lie deren zat. De Duitse bezetter vaardigde een verbod uit op de liederen. Ook zij onderkenden ongetwijfeld de waarde van deze liederen voor het Nederlandse volk In boeken vanuit de illvenegaliteit geschre, waren liederen uit de Ge denck-clanc overgenomen. Zo ongeveer heeft Valerius er uit gezien. Beeldhouwer Mari Andriessen vereewig- de de dichter zo. Het beeld staat in Veere voor de gemeentesecretarie. schrijven van de tentoonstelling: "Vale rius' liederen zijn meer dan een gelegen heidswerkje: ze hebben een rijkere in houd en een diepere zin. Zo ook het lied, door hem gemaakt op de overgang van Vlissingen, Veere en Zierikzee in 1572, waaraan het mojtto van deze tentoon stelling is ontleend: Com nu met sang van soete tonen En u met snarenspel verblijt... Nooit heeft Adriaen Vale rius - notaris en schepen te Veere - kun nen vermoeden dat het Wilhelmus uit de Gedenck-clanc door een nazaat vah de Oranje's, koningin Wilhelmina, zou worden uitgeroepen tot het Nederlands volkslied. Deze vorstin bleek sowieso erg ingenomen met de liederen in de Ge denck-clanc. Aan haar kapelmeester gaf ze de opdracht al deze liederen om te werken voor de Koninklijke militaire kapel. Het Wilhelmus schijnt geschreven te zijn in 1568 voor prins Willem van Oranje. De dichter ervan is niet bekend. In dit verband wordt Coornhert (1522 tot 1980) genoemd, maar ook Marnix van St. Aldegonde (1540-1598). De componist van de melodie was ook al niet bekend. De oudste vorm dateert uit 1574 van een anoniem spotlied op de prins van Condé (Frans adellijk ge slacht), die tevergeefs de stad Chartres had belegerd. Uit oude documenten blijkt dat het Wilhelmus zeer populair was aan het einde van de zestiende eeuw. Daarvoor werd de melodie veelal gespeeld op straat. Als een rondtrekkend violist de melodie aanhief sproen oude dames spontaan op straat om zich aan een dansje te wagen. Tot ongeveer 1700 komt het Wilhelmus voor in de liedboe ken van de ambachtsstand. Fn de ach- tiende eeuw blijkt ook de gegoede bur gerij het in haar bundels op te nemen. Tijdens de Franse overheersing is het Wilhelmus voor de prinsgezinden ge bruikt als politiek lied. Een soort ver zetslied dus. De jonge Mozart schreef tijdens zijn bezoek aan Nederland in 1766 een aantal variaties op het Wilhel mus. Waarom prinses Wilhelmina het Wil helmus verkoos boven het "Wien Ne derlands bloed...", dat vanaf 1813 het volkslied was, is niet bekend. Wel staat vast dat het Wilhelmus de partijpolitiek had gediend en als zodanig enige waar de uitstraalde. Koningin Wilhelmina verkoos het lied in 1898 tot volkslied en op 11 oktober 1932 werd het bij minis terieel besluit bekrachtigd. Aan de tentoon stelling in het rijksarchief verlenen een groot aantal instellingen hun medewer king. Namelijk: Stichting archief van het huis van Oranje-Nassau in Den Haag. Atlas van Stolk uit Rotterdam, de weduwe Andriessen uit Haarlem, Ko ninklijke bibliotheek in Den Haag, Ko ninklijk penningen kabinet, Nederlands legermuseum, mej. A.A. van de Poel uit Middelburg en het Zeeuws museum. Centraal op de tentoonstelling staal de oorspronkelijke uitgave uit 1626 van de Nederlantsche Gedenck-clanc. Daar omheen staan de vele fases uit de ge vechten en schermutselingen tijdens dc tachtigjarige oorlog. Ook de mensen waarmee Valerius in contact kwam en hem wellicht beïnvloedden komen aan bod. Verder oude, maar ook nieuwe boeken waarbij één boek, dat door de ondergrondse in de Tweede Wereldoor log werd uitgegeven, toch erg duidelijk maakt, hoe belangrijk de Gedenck-clanc voor Nederland is geweest. De herinneringen aan Valerius zijn in de expositieruimte van het rijksarchief neergezet. Het verdient daarbij overi gens wel aanbeveling om tijdens een be zoek een begeleider te vragen. De expositie is geopend tijdens kantoor uren. MIDDELBURG - Vrijdag 4 juli treedt de rockgroep "Joe Banana" op in bar 'Americain' in Middelburg. Het is voor het eerst dat deze rock-punkformatie voor het publiek optreedt. Dr. P. Scherft, oud-rijksarchivaris in Zeeland schrijft in het begeleidend j, NEDEKLANDTSCIIE trilt: Franfche Courante. 1 -/'•--'J Ic vaft'-lyck op den Hcei Stelt zijn ver- trouwen neer, Syn druck cn fmcrtjn vrc-.T.t vei- an- tl-re were. Tot 't uyt- terft' wen hy noytbc- iioutDic op den IJccre gron-tfig bout.Dio hotgbct:,Gccinc<!oct„ En hecquact„Tcgcnftaet„Snl'top 'tleft,, IIcb-bc» beft. ,\-C rt-f -«- >-e %+- ~f«* O-C v 't ft"b ft —ft -(V f. -f- Z— t-«- -> - -f n-fö-t- - ft-Ti f"b ft—ft"f- -%•< ft- - ft X-A-X V ft— -f- I 7 er-i— ft-4 i- 'c<- - V. rv Dirr MIDDELBURG - De Gemeentelijke Culturele Dienst in Middelburg heeft een reeks zomeravond-beiaardconcerten georganiseerd. Op de donderdagen tot en met 15 augustus bespelen verschillende gastbeiaardiers het klokkenspel van de "Lange Jan". Alle concerten beginnen om 19.30 uur. Programmaboekjes met uitvoerige in formatie zijn gratis verkrijgbaar bij het VVV-kantoor in de Lammerensteeg, bij het bureau Voorlichting in het stadhuis en bij de gemeentelijke culturele dienst aan het Molenwater 99a. Tijdens de concerten is de Abdijtoren ("Lange Jan") voor bezoekers geopend. Geïnteresseerden kunnen de toren bek limmen vanaf 19.15 uur. Ook buiten de beiaardconcerten daom kan de "Lange Jan" worden beklommen' gelijks van 10.00-17.00 uur (zondags gesloten). MIDDELBURG - De onderdelen kultu- reel werk "De Hayman", Nieuw Mid delburg en "de Oude Bakkerij" de Nieuw en Sint Joosland van de stichting Sociaal cultureel werk Middelburg, organiseren in de week van maandag 14 tot en met vrijdag 18 juli zomervakantie-activitei ten voor de Middelburgse jeugd van 4 tot 12 jaar. De activiteiten vinden plaats van 's morgens 10.00 tot 15.00 uur, en staan in het teken van het vormgéVen aan een ideale woon- en leefsituatie voor kinde ren. Om dit goed te kunnen uitvoeren zijn er nog steeds een tiental vrijwillige medewerkers nodig. Zonder dit aantal loopt het doorgaan van de activiteiten gevaar. De activitei ten vinden plaats op een drietal plaatsen in Middelburg, namelijk in Middel burg-Zuid (op het Meiveld), in Nieuw- Middelburg (bij wijkgebouw Nassau- laan) en in Nieuw en Sint Joosland (bij de kleuterschool). Gezocht worden vrijwilligers van 16 jaar en ouder die gedurende de periode be schikbaar zijn. Vobr nadere informatie kan men zich wenden tot het centraal kantoor van de SKWM, Rentmeesterlaan 245, Mid- Middelburg, tel: 29004. Ook voor de activiteiten die in de week van 18-22 augustus zullen plaatsvinden op een 6- tal plaatsen in Middelburg worden nog medewerkers gezocht, die één morgen of één middag willen meehelpen. Ook hiervoor kan men terecht op bovenge noemd adres. Een Fins wetenschappelijk team van de Universiteit te Helsinki is er na ruim 10 jaar onderzoek in geslaagd een middel samen te stellen dat uitstekende resul taten geeft bij sterke haaruitval en roos, dunnend en slap haar etc. Het middel dat onder de naam BIOSCALIN wordt uit gebracht is in Nederland verkrijgbaar bij drogisten, speciaalzaken en kappers. Het bestaat uit een elixer, welke bij voor keur in combinatie met de BIOSCALIN speciaal Shampoo dient te worden ge bruikt om optimale resultaten te kun nen verwachten. Voor deskundigen is er wetenschappelijke literatuur beschikbaar. Inl. bü BIOSCALIN (Nederland) Tel. 070-89 77 52 - Postbus 16140 2500 BC Den Haag MIDDELBURG - De Middelburgse zwem- en watersportverenigingen hou den in samenwerking met de Middel burgse brandweer een watersportfestijn op zaterdag 30 augustus in de Buitenha ven te Middelburg, in het watergebied omzoomd door Havendijk, Punt, Rot terdamse Kaai en Beatrixbrug. Het festijn kreeg de naam "AQU A" Het programma bestaat uit demonstra tie, wedstrijden en ludieke evenemen ten. O DUO BLOK in kleur vanaf ....269,- WASTAFELS in kleur vanaf ...89,— BADKUIP in kleur vanaf.149,- WASTAFELMENGKRAAN ...39.- BADMENGKRAAN69,- DOUCHEW AND, alum149.- VOUWDEUR. alum269.- MASSAGEDOUCHE24,90 KLOSETZITTING in kleur ....14,90 AFZUIGKAP195.- TOIl.ETVENTILATOR69.- roii e rKASi149. VERLICHTE SPI EG EI139,- I IJDSC HAKEI.KI.OK49,90 GASGEISER295,- BUISISOLATIE, 3 mtr. vanaf.12,- CV KRAAN11.75 III ER MOST A ATK R A AN39. - Het Voorlichtingcentrum Sociale Verze kering (VSV) heeft zojuist zijn jaarver slag over 1979 uitgegeven. In kort bestek wordt hierin een beeld gegeven van de vele aktiviteiten van hel Voorlichtingscen trum. Aan de succesvolle film "Dat koop ik ervoor" die in 1978 is gemaaktwerd de zogenaamde SAM-prijs toegekend, een ereprijs van de Stichting Audiovisuele Manifestaties. Dit is een bevestiging van de unieke plaats die deze film inneemt op het terrein van de voorlichting over de sociale verzekeringen. Naast de film blijkt ook het boek "Over Sociale Ver zekering gesproken" een bestseller In september 1979 kwam hiervan de twee de druk uit. Als altijd is er weer veel zorg besteed aan de voorlichting aan buitenlandse werk nemers. Het Voorlichtingscentrum breidde daartoe het toch al omvangrijke informatiepakket uit met een aantal nieuwe folders. Dit, gevoegd bij de algemeen bekende aktiviteiten zoals de medewerking aan de radiorubriek Vast en Zeker van het Ministerie van Sociale Zaken de uitga ve van de gesproken teksten daarvan, het verspreiden van allerlei folders op het gebied van de Sociale zekerheid in vaak indrukwekkende oplagen betekent dat het VSV in een grote be hoefte blijkt te voorzien. KOUDEKERKE - Van 7 tot en met 10 juli houdt de tourclub Walcheren een fietsvierdaagse. De deelnemers kunnen kiezen tussen 25 en 50 kilometer per avond. Gestart wordt bij hotel Walche ren in Koudekerke van 18.00 tot 19.30 Deelnemers die de tocht volbrengen krijgen een aandenken. Voor de oudste en jongste deelnemer heeft dc organisa tie nog een verrassing in petto. Shiraz 35x35 Hamadan 120x65 Berber Maroc 4 kg. 235x 170 Chinees super 290x190 Dorohks 303x206 'taxateur MIDDELBURG - In het kader van de serie orgelconcerten in de Nieuwe Kerk te Middelburg speelt de organist Charles de Wolf op dinsdag 8 juli. Aanvang van het concert is 20.00 uur. De Wolf speelt werken van Max Reger, Hans Brandts Buijs, Maurice Duruflé, Oliver Messiaen en Johan Sebastian Bach. MIDDELBURG - Op Vrijdagavond 4 juli organiseert Dynamo 70 een presta tieloop te Middelburg - Zuid. Deze zuidloop wordt gehouden op het Meiveld. Het parcours loopt gedeeltelijk over het Meiveld en via tunnel van de Schroeweg naar de Dauwendaelselaan en terug naar de finish op het Meiveld. De start is om 19.00 uur. De afstanden zijn zelf te bepalen van 2,5 tot 10 km. Per set nog voordeliger! Lange Delft 44/Segeersstraat 4a - Middelburg. De zaak op de hoek. t

Krantenbank Zeeland

de Faam | 1980 | | pagina 1