ENGELAND - ZEELAND
THEMA
TENTOONSTELLIN G
VOORLOPIG NOG
BETALEN
VOOR ZEELANDBRUG
4»
WAT DOEN DE STATENCOMMISSIES?
Jllllk
1
i
:o zit dat
n elkaar
bij dep
rovi
meie
SENSATIONELE OPRUIMING BIJ HOOFTMAN
Dorpen
in
Zeeland
/00pru'M,ng\
ZIE DE ETALAGES
FORTEX1
FASHION
Woensdag 11 juli 1979
VF
"In den Yngelsche Krayer"
is de titel van een tentoon
stelling die medewerkers
van het Documentatiecen
trum Zeeuws Deltagebied
hebben ingericht in de
voorzaal van de Statenzaal
aan de Abdij in Middelburg.
De tentoonstelling wil een
beeld geven van de betrek
kingen die al vele eeuwen
in allerlei opzicht tussen
Engeland en Zeeland be
staan.
0P«UI/W«|G o
Prachtige aanbiedingen in kostuums en sportkombinaties:
Groninger Stijlgroep kostuums
en kombinaties150,— en 100,— korting
Vrijetijds pakkenvanaf 98,—
Restanten spijkerpakkenNU 69,—
Terlenka pantalons diverse kleurenNU 39,—
Speciale serie-regenjassenNU 99,—
Nappa en suède jassenmet 100 gulden korting
2 prachtige overhemden van 59,—NU 45,—
5 paar sokken vooreen tientje
Prachtige regenmantels nieuwste mode van 239,—
NU 159,-
DS jacks aan 2 kanten draagbaarNU 75,—
Corduroy mantelsNU 49,—
Nappa en suède mantelsNU met 100 gulden korting
ra
\Middelburg, Plein 1940, TeL (01180) 125 60
Toevallig is de titel niet. De benaming
prijkt op een gevelsteen van het huis
Dam 71 in Middelburg (de naam komt
al voor in een kohier uit 1 576) en is ook
de naam van een schip in 1578. Als
men verder weet dat de Oxford Dictio
nary als betekenis van het woord krayer
aangeeft klein handelsschip weet men
tegelijk onder welke "vlag" de tentoon
stelling "vaart".
Zover de geschiedenis reikt blijken er
banden tussen Engeland en de Delta
van Zuidwest Nederland, met name
Zeeland, te hebben bestaan. Handels
betrekkingen met daaruit voortvloeien
de diplomatieke en politieke relaties,
ook veerverbindingen. Was een behou
den vaart naar Brittannia over de ge
vaarlijke Noordzee en terug niet een re
den tot grote dankbaarheid jegens Ne-
Zeeland
-Ss-,
Rwanda
halennia, de godin in het Deltagebied,
tot uiting gebracht met fraaie gelofte
(votief) stenen?
En dan is er een paar eeuwen later Wil-
librord, uit Engeland komend, die op
Walcheren het christendom predikt. In
de 8e en 9e eeuw wint het gebied bij
Domburg aan betekenis als schakel in
een actief handelsverkeer tussen het
Frankische en het Anglo-Saksische rijk.
Weer enkele eeuwen later gaat de wol-
handel in de betrekkingen een voorna
me tol spelen: de Schotse stapel (sta
pelplaats - opslagplaats van koopwaren)
wereldoorlog de Zeeland naar Hoek van
Holland vertrekt lijdt Vlissingen - eco
nomisch en mentaal een groot verlies.
Het duurt tot I974'voordat een nieuwe
lijndienst, nu op Sheerness, begint: de
Olau-lijn.
In de eerste wereldoorlog, in 1917, laat
een Engels vliegtuig bommen vallen op
Zierikzee, bij vergissing, maar met
moeilijke diplomatieke verwikkelingen
als gevolg. En in de tweede wereldoor
log zijn het ook vele Engelse mannen en
jongens die zich inzetten voor de bevrij
ding van Vlissingen en Zeeland.
Het loopt niet onaardig met de aktie
"Zeeland helpt Rwanda", maar het
eindstation is nog niet bereikt. Hoe
meer geld uit Zeeuwse zakken des te
meer waterputten in het Afrikaanse
land Rwanda, in het hart van dat
continent.
Het vriendelijke doch dringende
verzoek is: wilt u Rwanda niet ver
geten in deze tijd van vakantie?
Maak - als u dat nog niet mocht heb
ben gedaan - een bijdrage over. Mis
schien ziet u wel kans tijdens uw
vakantie - bij sport en spel b.v. - de
een of andere actie te organiseren.
Het gironummer van de actie is
3.933.600 en het adres Provincie
huis te Middelburg.
in Veere. De Schotse huizen aan de kade
leggen er vandaag nog getuigenis van
af.
Middelburg kent reeds in de 14e eeuw
een kapel van de kooplieden van de En
gelse natie. Een deel van de handel ver
plaatst zich naar deze stad na de val van
Antwerpen. In 1580 is de Middelburgse
drukker Richard Schilders bezig met het
drukken van pamfletten van uit Enge
land komende Puriteinse vluchtelingen
die zich in Middelburg vestigen. Vlissin
gen is van 1585 tot 1616 pandstad in
handen van de Engelsen. Aan die tijd zijn
voorgoed verbonden de namen van Phi-
Hp en Robert Sidney. Vlissingen is in die
jaren een brandpunt van diplomatieke
bedrijvigheid.
Er zijn ook dieptepunten in de Engels-
Nederlandse betrekkingen: de vier En
gelse oorlogen: 1652-1654,,
1665-1667, 1672-1674 en 1780-
1784.
Dan breekt de Bataafse en Franse pe
riode aan: 1795-1814, voor Zeeland
een periode van neergang. In 1 809 be
zet een Engels invasieleger Walcheren.
Vlissingen wordt in auguastus gebom
bardeerd. De Zeeuwse koorts verslaat
duizenden manschappen en nog voor
het jaar ten einde is zijn de laatAntwer-
pen is niet veroverd. En
ste troepen teruggetrokken: Walcheren
wordt eerder dan de rest van Nederland
bij Frankrijk ingelijfd.
Met flinke stappen wandelend door de
geschiedenis komt het jaar I875 in
zicht: oprichting van de Stoomvaart
maatschappij Zeeland, die op Engeland
gaat varen. Mailtreinen brengen met
hoge snelheid reizigers en goederen
naar Vlissingen. Als na de tweede
En tenslotte laat de tentoonstelling ook
iets zien van hetgeen "The Missions to
Seamen" doet in het Sloegebied. De
diensten in de kapel in Scheldepoort,
uitgaande van de Anglicaanse kerk,
kunnen worden gezien in het licht van
een historische traditie: banden tussen
Engeland en Zeeland van materiële
maar ook van niet-materiële aard.
De tentoonstelling, met gratis cata
logus samengesteld door medewer
kers van het Documentatiecentrum,
is als gezegd - open van 6 juli tot 17
augustus (des zondags niet) en wel
van 10 tot 17 uur).
De Zee/andbrug, op 15 de
cember 1965 officiéél door
koningin Juliana in gebruik
gesteld en met zijn 5.022
meter vele jaren de langste
brug van Europa, is niet meer
weg te denken in het net van
verbindingen van Zuidwest
Nederland en zeker niet in de
provincie Zeeland. Wie kan
zich nog voorstellen hoe het
was voordat de brug er lag?
Een gebrekkige veerverbiti
ding, sterk onderhevig aan de
grilpn van weer en water,
moest de relatie tussen Mid
den- en Noord-Zeeland onder
houden. Wie de laatste pont
uit Zierikzee al vroeg in de
avond niet kon halen moest
maar onderdak zoeken op het
eiland Schouwen-Duiveland.
Nog altijd moet voor het passeren van
de Zeelandbrug worden betaald al kun
nen van 1 juni af voetgangers, fietsers
en bromfietsers gratis over de brug: een
leuke wanwandeling of fietstocht voor
Zeeuw en toerist in deze vakantietijd!
Verder hoeven - ook van 1 juni af - de
passagiers in de lijnbussen niet meer
voor de brug te betalen. U ziet: het gaat
de goede kant op.
Dit betekent niet dat b.v. volgend jaar
ook personen- en vrachtauto's gratis de
brug zullen kunnen passeren. Voorlopig
zullen de tolopbrengsten nog hard no
dig zijn om uit de kosten van de bouw en
de exploitatie te komen. Dat wordt dui
delijk als u weet dat - om de zaak slui
tend te krijgen - elk jaar de provincie 2
miljoen in de brug "stopt":
750.000,- als vaste bijdrage in de
exploitatie en VA miljoen in de vorm
van een renteloos voorschot, dat dus in
feite een schuld aan de provincie blijft.
Afbetaald of afgeschreven is de brug -
die op basis van de prijzen van I965
ƒ77 miljoen heeft gekost dus nog niet.
Hoe lang het nog zal duren voordat er
een "vrije" brug ligt? Dat zal voor een
uiterst belangrijk gedeelte afhangen van
wat de toltarieven in het laatje brengen.
De laatste jaren heeft de Zeelandbrug
wat die inkomsten betreft de wind mee.
Er rijden veel meer auto's over de brug.
Dat komt omdat het autopark nog altijd
groeit (en de brug van die groei mee
profiteert) maar het is toch ook gevolg
van het feit dat in de loop van de jaren
steeds meer mensen de voordelen van
deze brug in de Deltaroute hebben ont
dekt. De afstand naar de Randstad van
uit Midden-Zeeland via deze route is en
blijft enkele tientallen kilometers korter.
En dan heeft men die paar gulden tol
geld er graag voor over. Een recent cijfer
en wel over 19 78een opbrengst aan
tolgelden van 7.780.000,- of
80.000,- meer dan was begroot.
(Overigens zat in dit bedrag maar
51.000,- als opbrengst van de voet
gangers en fietsers.
Als in 1985 naar verwacht mag wor
den over de pijlerdam in de monding
van de Oosterschelde een weg zal
liggen (het zal wel een enkelbaans
autoweg worden) zal heel wat ver
keer niet langer van de Zeelandbrug
gebruik maken. VerVerkeersdes-
kundigen hebben geprobeerd dat
"verlies" zo goed mogelijk te becij
feren. Zij komen dan wat de ver
schillende categorieën motorvoer
tuigen betreft op ongeveer de helft
van het totale verkeer dat nu de brug
passeert.
Deze terugloop in het brugverkeer
heeft natuurlijk flinke gevolgen voor
de tolopbrengst. Die valt van 1984 op
1986 terug met onngeveer 5,1
miljoen.
REDACTIE: BUREAU VOORLICHTING PROVINCIE ZEELAND
SINT PIETERSTRAAT 42, MIDDELBURG (01180) 27351
Er is uitgerekend dat de bouwkosten
omstreeks 1984 zullen zijn afgeschreven
en dat dan nog een schuld aan de pro
vincie van 20,6 miljoen over blijft
vanwege de jaarlijkse renteloze voor
schotten. Als die schuld aan de provin
cie wordt gedelgd zal nog ongeveer vijf
jaar - na 1984 dus - tol moeten worden
geheven en zullen zo tegen 1990 de tol
huizen aan de Noordbevelandse kant
van de Zeelandbrug voorgoed de deu
ren kunnen sluiten (of worden afgebro
ken).
Na afschrijving van de brug zullen van
zelfsprekend nog algemene lasten,
waaronder (fikse) kosten van onderhoud
blijven bëstaan. Het ligt voor de hand
dat die dan voor rekening zullen komen
van de provincie.
Tot 7 september a.s. zal de Statenzaal
aan de Middelburgse Abdij en Groen
markt niet voor vergaderingen van de
Zeeuwse staten in gereedheid behoeven
te worden gebracht. In Den Haag wordt
gezegd dat het parlement op reces is, bij
de provincies zeggen ze gewoon dat de
staten niet vergaderen, 't Is in Zeeland
voor de staten wel een drukke tijd ge
weest sinds de vakantieperiode in 19 78.
En het wordt straks bepaald niet minder
druk, met vergaderingen op 7 en 14
september, 5 oktober, 2, 16, 19 en 20
november en 14 december. Daartus
sendoor (21 september) gaan de staten
ook nog op hun jaarlijkse excursie. De
belangstellende toehoorder en toe
schouwer op de publieke tribune in de
Statenzaal (er moesten er meer komen!)
zal zich misschien wel eens afvragen of
de statenleden zo maar heet van de
naald de voorstellen van gedeputeerde
staten gaan behandelen. Het antwoord
is ontkennend: 99 van de 100 voorstel
len krijgen een voorbehandeling in wat
worden genoemd vaste commissies uit
de staten. De provinciewet bevat daar de
nodige bepalingen over. Er zijn twee
soorten van commissies: van voorberei
ding en van advies en bijstand. Dit be
hoeft voor de niet-ingewijde zeker en
kele toelichting. De commissies van
tenlid; een of meer leden van gedepu
teerde staten treden op als adviseur.
Dan zijn er de commissies van advies en
bijstand. Daarvan zijn er ook vijf. Zij
worden ingeschakeld in een eerder sta
dium van het provinciale politieke spel,
namelijk als gedeputeerde staten advies
voorbereiding (er zijn er vijf en zij be
strijken alle terreinen waarop de provin
cie wat doet) maken de voorstellen als
het ware "panklaar" voor de behande
ling in de statenvergadering. De com
missies staan onder leiding van een sta-
over bepaalde zaken wensen. In verre
weg de meeste gevallen brengen de
commissies advies uit naar aanleiding
van ontwerp-voorstellen die gedepu
teerde staten voorleggen. Bij het formu
leren van het definitieve voorste! kunnen
gedeputeerde staten dan met de opmer
kingen uit de commissie rekening hou
den.
't Gebeurt wel eens dat er een geza
menlijke vergadering is van een com
missie van voorbereiding en van een
commissie van advies en bijstand. Dat
hangt af van de aard van het onderwerp
en ook van de vraag of snelle behande
ling in de staten om bepaalde redenen
gewenst is.
Al geruime tijd zijn de vergaderingen van
alle vaste commissies openbaar: ieder
die belangstelling heeft kan dus komen.
Van deze mogelijkheid wordt nog te
weinig gebruik gemaakt. Tenslotte (al is
er over deze wijze van voorbereiding van
het beleid natuurlijk nog wel meer te
vertellen) moet worden vermeld dat de
burger die over de aan de orde komende
zaken in de commissies wat naar voren
wil brengen daarvoor gelegenheid krijgt
voordat de bespreking begint: een half
uur is uitgetrokken voor het z.g. spreek
recht van het publiek.
"Dorpen in Zeeland" is de titel van een
boekje, dat het bureau voorlichting van
de provincie onlangs heeft gepubli
ceerd.
Het boekje dient ter ondersteuning van
de tentoonstelling "De leefbaarheid in
kleine kernen" die bestaat uit een map
met foto's en tekst en die gemakkelijk
opgezet kan worden voor bijvoorbeeld
scholen en verenigingen.
De Zeeuwse Culturele Raad heeft de
tentoonstelling samengesteld en daar
zijn ook de mappen te verkrijgen, inclu
sief het boekje.
"Dorpen in Zeeland" is zo gemaakt, dat
het ook afzonderlijk gelezen kan wor
den.
Het behandelt het leven op het platte
land en verondersteld wordt, dat dit veel
Zeeuwen zal aanspreken, want het
grootste deel van de bevolking in onze
provincie woont tenslotte op het platte
land.
Aandacht wordt geschonken aan de
veranderingen op het gebied van de
werkgelegenheid, die vroeger voorna
melijk in de landbouw te vinden was,
maar geleidelijk aan verdrongen werd
door de industrie en de recreatie.
Verschillende problemen zijn aan de or
de gesteld, zoals de "tweede wonin
gen" in de dorpen, die hun invloed
doen gelden op de winkelvoorzienin
gen, het verenigingsleven, het voortbe
staan van de plaatselijke school etc.
Het openbaar vervoer (en het gemis
daarvan) wordt belicht en tenslotte
wordt gesproken over de invloed die
gemeentebesturen en de provincie heb
ben op de inrichting van het land: de
ruimtelijke ordening, door de vaststel
ling van bestemmings-respectievelijk
streekplannen.
"Dorpen in Zeeland" wordt op aan
vraag gratis ter beschikking gesteld. Die
aanvragen moeten gedaan worden bij
het provincie-huis, bureau voorlichting.
Sint Pieterstraat 42, Middelburg, tel.
01 1 80-27351Voor informatie over en
bestelling van de tentoonstelling "De
leefbaarheid in kleine kernen" kunt u -
zoals gezegd - terecht bij de Zeeuwse
Culturele Raad, Dam 31, Middelburg,
tel. 01180-28024.
OPRUIMING
°PRl,
Opruiming begint donderdag 19 juli 1979.
i
'KtedCtof
