HELMO BOETIEK
Ook in Vlissingen en Middelburg
Straatvandalisme greep ook dit
jaar weer snel en verder om
zich heen
4 Él
Wie heeft er nog gegevens uit
en over het oude Kruiningen?
GOEDKOOP
bijou
B. MIDAVAINE
VAKANTIEREIZEN
HERINNERINGEN AAN
OUD-MIDDELBURG
BOEK OVER KRUININGEN IN DE MAAK
BOODSCHAPPENTAS
Poppentheater
Parcival
in januari
RUILBEURS
WINTERWANDELTOCHT "W.I.K."
DISCO-AVOND
SOOS
DISCO DAYAN
THD DAG
EN NACHT
BEREIKBAAR
Hoog krediet
lage aflossing
uw vakantie
bi j de
Boek nti
)>o^3
80e jaargang no. 1 - woensdag 4 januari 1978
Preventief
Middelburg
H O T E L "RE^^MJRAI^T
Meer speelgelegenheid.
Gas- en
Loodgietersbedrijf
CV-INSTALLATIE
en cy-zelfbouw
pakketten
GASFORNUIS
tijdelijk 799,—
ERRES
WASAUTOMAAT
tijdelijk 1049,—
GEKLEURDE
WASTAFELS
slechts 149,—
TOILETKAST
voor ƒ119,—
Onverklaarbaar
HANDIGE, STERKE, RUIME
LICHT GEWICHT
IN 5 KLEUREN
MET VOORVAK
TASSENZAAK
DE ZAAK OP DE HOEK
Lange Delft 44/hoek Segeerstraat 4a, Middelburg
Verhalen
15.000,-
Zeeuwse Voorschotbank
Tel. 01180-28037 (5 lij-
ZEEUWSE
BONDSSPAARBANK
u?
f{
i SHETLAND
TRUIEN 24 90..
TERLENKA
BROEKEN
nieuwe modellen en
kleuren69.
SPIJKERBROEKEN EN
RIBBROEKEN
de nieuwste modellen
Lois-Levis enz.
59.00-69
TRUITJES en T-SHIRTS
grote keuze v.a16.90
LANGE DELFT 61. MIDDELBURG.
De Faam
WAARIN OPGENOMEN "GROOT WALCHEREN"
IN COMBINATIE MET DE VLISSINCJER HL IS-AAN-HUIS OP Gl HI I L WALCHEREN
Een rustige nacht. Een rustige buurt. Nietsvermoedend slapen de bewoners de slaap
des gerusten en weten in feite van de prins geen kwaad. Toch zijn er in diezelfde
omgeving andere lieden die weliswaar op dat moment eveneens van de prins geen
kwaad weten, maar die toch duidelijk de prins gesproken hebben. Natuurlijk, er wordt
een beetje luider gepraat dan anders, een overmoedig lid van het gezelschap dat door
de alcohol wat losser van tong is geworden, jengelt luidkeels het beroemde smurfen
lied, maar verder gebeurt er eigenlijk niets bijzondersTotdat een van de zes
vrolijke broeders een auto ontdekt met een verleidelijk lange antenne erop. Hoe het
komt weet hij zelf niet, maar onweerstaanbaar wordt hij naar dat ding getrokken, hij
grijpt de antenne vast en: krak, daar ligt het ding op straat. Een van de anderen
ontdetkt dan dat de auto ook ook nog een gek spiegeltje heeft: nog een keer krak en
ook dat voor de automobilist onmisbare attribuut ligt op de keien.
Plotseling gaat het licht aan in een van
de woningen. De jongelui nemen ijlings
de benen, zich plotseling bewust van
hetgeen ze aan het doen zijn. Een voor
deur wordt opengerukt, boze stemmen
klinken, maar de daders zijn gevlogen.
Een telefoontje naar het politiebureau
komt er veelal niet meer van of - zo er al
gebeld wordt - veel te laat. De andere
morgen zit de buurman met de brokken.
Tja....vandalisme wat doe je eraan?
"Wat doe je eraan, is een tweede vraag
die wij stellen" aldus adjudant J. de
Putter van de gemeentepolitie Vlissin
gen. "Waarom doen ze het?, is een vraag
die zo mogelijk nog belangrijker is. Kijk,
dat een stel brooddronken gastjes van
laten we zeggen een jaar of veertien tot
twintig zoiets uithalen, daar kun je er
gens nog inkomen, mêar als er ouderen
mee gemoeid zijn, ga je je toch wel het
een en ander afvragen. Het is nog niet zo
lang geleden dat we gebeld werden^ioor
een bewoner van een straat in Vlissingen
die zag dat een paar jongens op de fiets
zomaar een aantal autospiegels verniel
de. Waarom doen die jongens dat? Wel,
in eerste instantie denk je aan verveling.
De TV die vroeger nog wel eens "uit
komst" bood, blijkt ook niet meer zó
aantrekkelijk dat de jongens van de
straat blijven. Het jeugd-en jongeren
werk blijkt velen ook niet altijd aan te
spreken, in veel gevallen is de gezellig
heid thuis helemaal ver te zoeken: alle
maal omstandigheden die het op straat
verkeren van een groep jongelui in de
hand werken."
Recentelijk is een conferentie gehouden,
met lezingen van hoogleraren e.d., spe
ciaal over het vandalisme en zijn oorza
ken. Er worden, zo meldt de heer de
Putter, verregaande studies ingesteld
naar de diepere oorzaken van het van
dalisme. Men wil proberen om preven
tief te werk te gaan bij het bestrijden van
dit euvel, dat in feite nog eens benadrukt
dat er in de samenleving van vandaag-
de-dag een en ander behoorlijk scheef
zit. "Hoe kun je anders verklaren", zo
vraagt de adjudant zich af, "dat iemand
simpelweg de schouders ophaalt als hij
of zij ziet dat de auto van een medes-
traatbewoner "onderhanden" wordt ge
nomen? Of dat iemand een groepje kin
deren gewoon een stukje verderop
stuurt, als ze te dicht in de buurt van het
glanzende nieuwe statussymbool ko
men. om even later rustig toe te kijken
hoe datzelfde groepje om, op en onder
Voor de maand januari heeft poppent
heater Parcival in hel. Molentheater te
Middelburg weer een aantal voorstel
lingen op stapel staan. De eerste en der
de woensdagmiddag van die maand
verzorgt zij als gewoonlijk het kinder
programma. Deze maand en ook fe
bruari en maart zal dat zijn: 'Ik heet
Sneeuwwitje', het klassieke verhaal van
Sneeuwwitje dus. Dit verhaal is opgete
kend door de gebroeders Grimm.
Parcival speelt dit stuk met poppen aan
draden, marionetten geheten. De voor
stellingen beginnen om drie uur.
Ook voor kinderen, en tevens in het
kader van de poppenspeluitwisseling
België - Nederland is het optreden van
het poppentheater 'Schokkeljoen' uit
Nieuwpoort/ Veurnc. Zij spelen op za
terdagmiddag 14 en 21 januari het stuk:
'De Speelgoedboom'. Dit spel voor
handpoppen en akteurspel is eerder
vertoond op de Belgische televisie BRT.
Voor volwassenen die ervan overtuigd
zijn dat goed poppenspel ook voor hen
een geschikte theatervorm kan zijn om
van te genieten, speelt poppentheater
PARCIVAL uit Nieu\v- en Sint Joos-
land haar marionettenspel 'Het Verhaal
van de Graal' op vrijdagavond 20 ja
nuari.
Dit spel is gebaseerd op een epos uit de
twaalfde eeuw. met als belangrijkste fi
guren de jongen Parcival en koning
Arthur.
andere auto's speelt? Is dat goed buur
manschap? Volgens mij mag er wel eens
een flinke mentaliteitsverandering ko
men bij de mensen! Meer verantwoor
delijkheidsgevoel voor elkaar en eikaars
bezittingen. Een beetje meer respect
misschien...."
De politie van Vlissingen heeft de ge
melde vernielingen verwerkt in een sta
tistiek. Daaruit blijkt de toename zon
neklaar: in 1975 waren er ca. 8 vernie
lingen per maand, in 1976 liep het aantal
op tot 12 en in 1977 is het bijna verdub
beld tot ongeveer 20 vernielingen per
maand.
Ook de gemeentepolitie van Middel
burg heeft de nodige cijfers. Deze wor
den op dit moment verwerkt in een uit
gebreid rapport waarin men aandacht
gaat besteden aan de toenemende ge
vallen van vandalisme. Adjudant J. de
Groene noemt vooral de weekends van
vrijdagavond tot maandagmorgen heel
vroeg - als hoogtepunt in de aktiviteiten
van de vandalen. "In Middelburg zijn
het vooral de promenades die het moe
ten ontgelden" zo vertelt hij," soms zie je
een heel spoor door de binnenstad. Een
groepje aangeschoten jongelui - waar
mee overigenz beslist niet gezegd wil
zijn dat het alleen jongelui zijn die zich
aan vandalisme schuldig maken - dat
van de binnenstad naar het Zand gaat,
kun je volgen aan de omgekiepte
bloembakken op de promenade, een
kapotte ruit in een winkel, afgerukte
antennes en spiegels op de Markt, ka
potte bloembakken en rondslingerende
coniferen op Plein 40, losliggende prul
lenbakken die als voetbal gebruikt zijn
nadat ze met geweld van de lantaarns
geramd zijn, aan tal van vernielingen in
de Lange Viele, etc., waarbij dat ook
terloops nog even de bloembakken op
de bruggen het zwaar te verduren
krijgen. Waarom? Als je het ze vraagt,
weten ze het vaak zelf niet eens: ge
woon, zomaar, het liep een beetje uit de
hand."
Zijn Vlissingse collega De Putter noemt
het vandalisme bepaald niet iets dat zich
beperkt tot de binnenstad. De heer De
Groene neemt aan dat de grote concen
tratie van horecabedrijven in de Mid
delburgse binnenstad toch wel debet is
aan het brooddronken - en soms ook
echt dronkemans - gedrag van diegenen
die zich tot vandalisme laten verleiden.
Evenals de heer De Putter is hij ervan
overtuigd dat het de politie in vele ge
vallen zeer te pas zou komen als mensen
die door lawaai of wat dan ook een ver
moeden krijgen dat er vernielingen
worden aangericht, er verstandig aan
doen om in geval dat ze inderdaad zoiets
kunnen konstateren, onmiddellijk de
politie te waarschuwen.
"Zeker als het snel gebeurt kunnen we
vaak de daders achterhalen. Al lukt dat
niet in alle gevallen, want voordat de
politiewagen ter plaatse arriveert, kun
nen de vandalen al lang weg zijn. Maar
als we op tijd zijn, dan wordt er proces
verbaal opgemaakt." Aldus de heer De
Groene, die het verder opvalt dat er ei
genlijk maar heel weinig particulieren
bellen in voorkomende gevallen. "Wel
Steeds vaker zie je ze: de stalen traliehekken voor de winkels. Geen leuk
gezicht in een winkelstraat maar ja, de winkeliers kunnen op den duur
moeilijk anders. Foto Back vond op een kwade morgen de vitrine op de
Kleine Markt in Vlissingen ingekogeld. Foto Back nam toen het zekere voor
het onzekere: de hele pui in de St. Jacobsstraat werd "veiliggesteld",
"t Is jammer" zegt Hans Back "maar met het toenemende vandalisme kun je
haast niets anders. Straks gaat het nog zo worden dat je zelfs om elk boompje
een hek moet gaan plaatsenA Ihoewel we natuurlijk wel hopen, dat het niet
zover komt.
de gelegenheid vuui uei liouaeu
van Uw bruiloft, familiedineetje
en vergaderingen.
Voor elke gelegenheid gepaste
zalen.
Voor bruiloften, diners en
feestavonden berekenen wij geen
zflalhuur.
Lange Delft 10, Middelburg
Tel. (01180) 13490
de winkelier die iets van vandalisme
konstateert" aldus de adjudant", wel
licht omdat die meer kwetsbaar is mid
dels de etalageruiten ed."
Adjudant De Putter van de Vlissingse
gemeente politie zou het een goede zaak
vinden als eens wat meer groenvoorzie
ningen zouden worden opengesteld voor
de jeugd. Juist om erin te spelen. "Laat
ze ravotten en voetballen" aldus De
Putter,"Het is al op verschillende plaat
sen geprobeerd en het blijkt dat het met
de schade aan het groen echt wel mee
valt. Zo er al sprake van beschadiging is.
We moeten de jeugd een zeker normbe
sef bijbrengen en niet op elke hoek van
de straat een politieagent neerzetten om
de zaak in de gaten te houden. Alleen
wanneer we kans zien qm de mentaliteit
te veranderen, dan pas kun je van succes
spreken."
Opvallend is verder het feit dat de ver
nielingen meestal worden aangericht
door groepjes. Minimaal 2 personen,
maar vaak meer. Het lijkt er dus duide
lijk op, dat het een zaak is geworden van
"elkaar aansteken" en daarna van "el
kaar de loef afsteken" in het aanbrengen
van vernielingen. Ook het aantal geval
len - althans zo meldt de heer De Putter -
van openlijke geweldpleging neemt toe,
iets wat zich ook landelijk aftekent en
wat met name de politie, maar in zekere
De in november gestarte ruilbeurs van
Kultureel Werk "De Hayman" zal met
ingang van deze maand een kleine
wijziging ondergaan. In plaats van 2
keer per maand zal de beurs 1 keer per
maand draaien om de herkenbaarheid
en de mogelijkheid om te komen ruilen
te vergroten.
De ruilbeurs zal voortaan draaien op
elke eerst donderdag van de maand in
wijkgebouw het Zuiderbaken.
Dit is om te beginnen dus morgen, don
derdag 5 januari van 19.00 - 21.00 uur.
De ruilbeurs is toegankelijk voor alle
leeftijden, waarbij in principe alles ge
ruild kan worden: postzegels, sigaren
bandjes, suikerzakjes, stickers, stekjes,
boeken enz. enz.
De deelnamekosten bedragen 1.—
per persoon.
zin toch ook ieder ander, knap veron
trust.
Resumerend kan gesteld worden dat het
vandalisme snel om zich heengruijpt.
Vandaar dat het zeer belanqrijk is ge
vallen van vandalisme - of het nu gaat
om het beschadigen van de auto van de
buurman of het uitrukken van boompjes
in een park voorkomt, snel de politie te
waarschuwen. Het hoeft lang niet altijd
op een procesverbaal uit te draaien,
vaak helpt een "hartig woordje" al dan
niet op het bureau al heel wat, alhoewel
er in geval van herhaling zeker sprake is
van een gerechtelijke vervolging. Wil
men echter vandalisme voorkómen, dan
zal er toch sprake moeten zijn van een
verandering bij de mensen. Met een
beetje goede wil,- en wie heeft die niet in
het allereerste begin van 't nieuwe jaar
kan er veel goeds gebeuren op dat ter'
rein. Wellicht wordt 1978 dan een jaar
waarin het aantal van 20 gevallen van
vandalisme per maand kan worden te
ruggeschroefd tot de helft, dan zijn we in
elk geval al aardig op de goede weg!
met Grill en draaispit
merk Pelgrim
type AWD 526 met regelbare
centrifugesnelheid, volgens
consumentengids de beste
wasautomaat, van 1372,
kompleet met mengkraan
en sifon van 191,60
Allibert met verlichting, 3 deuren, 2
laden, van 199,zo lang de voor
raad strekt
DOE-HET-ZELVERS"
kunnen b|| ons terecht
voor al hun materialen
Langevlele 62
MIDDELBURG TeL 12330.
Deze keer twee oude prenten van Middelburg uit de tijd dat de fotografie nog
niet bestond. Twee prenten van de Noordpoort, met op de onderste prent ook
nog een kijkje op de "Buiten Cingel".
Zaterdag 7 januari a.s. organiseert de
wandelsportvereniging 'Willen Is Kun
nen' haar tweede winterwandcltocht. De
eerste tocht op 17 december j.l. was zo'n
succes, dat de organisatoren ook nu hun
best hebben gedaan om alles zo gezellig
mogelijk te laten verlopen.
De start is bij het Clubhuis van 'Zeeland
Sport' aan het Baskcnburgplein. De
starttijd is 13.30 u. en de te lopen af
standen zijn 10 en 15 km. Onderweg
wacht iedere deelnemer een beker snert.
Het is hard werken geblazen voor Jhr. dr.
G.F. Sandberg, de chartermeester van
het Rijksarchief te Middelburg. Niet al
leen in werktijd, zelfs daarbuiten. Dat
vindt o.m. zijn oorzaak in het feit dat hij
bezig is met de geschiedschrijving van de
Zuid Bevelandse plaats Kruiningen. De
opdracht kwam in juni 1976 nadat er al in
januari van dat jaar voorbereidingen wa
ren getroffen om aan de geschied
schrijving te beginnen. Het is voor elk
dorp of elke stad natuurlijk iets heel bij
zonders als er een heus boekwerk over
die plaats gemaakt wordt. Zo moet ook
het boek over Kruiningen een prachte
xemplaar worden. In eerste instantie
zullen er een 500 exemplaren van ge
maakt worden, daarna ligt het aan de
belangstelling voor het boek hoeveel
nieuwe er bijkomen.
"Er komt zo stiekemweg nog heel wat
om de hoek kijken" aldus de heer
Sandberg, die overigens in 1970 debu
teerde als schrijver over historie met een
dissertatie over de Zeeuwse Veren. "Je
bent er altijd mee bezig in feite, steeds
op zoek naar nieuwe gegevens. Ik heb al
in Brussel gezeten op een kasteel waar
manuscripten zouden liggen, in Utre-
chiht, in den Haag bij het Rijksarcef
etc."
Het is natuurlijk de bedoeling dat het
een leesbaar boek wordt. Niet alleen een
opsomming van allerlei droge feiten die
uit allerlei oude geschriften worden op
gedolven De heer Sandberg beschikt
over allerlei gemeentegegevens van
Kruiningen van heel vroeg tot ongeveer
1851 en tevens over de schepenakten-
boeken van 1579 1809. Daarin staan
vermeld de ruzies en twisten die tot voor
de vierschaar werden uitgezocht. De
schout fungeerde als aankla- ger namens
het openbaar ministerie, de schepenen
hadden zitting in de Vierschaar, een
vorm van rechtbank dus
Natuurlijk komt er ook van alles boven
water uit doopboeken e.d. maar de
schrijver zou toch erg blij zijn als er nog
het een en ander zou kunnen worden
toegevoegd. "Er moeten" zo veronder
stelt hij mensen zijn afkomstig uit of
wonend in Kruiningen die allerlei ver
halen weten, uit manuscripten mis
schien of van overlevering. Kijk, die
mensen zou ik graag ontmoeten. Mis
schien zijn er nog die zelf oude boeken
en geschriften hebben liggen, je weet
maar nooit
Vroeger werd de administratie van een
gemeente niet zo secuur bijgehouden als
Zaterdagavond 7 januari a.s. houdt de
soos Disco Dayan haar maandelijkse
discoavond in de oudere jeugdruimte
van het Ontmoetingscentrum Dauwen-
daele. Op deze eerste discoavond van
het Nieuwe jaar 1978 staan de disjockeys
van de soos weer gereed met een knet
terende lightshow van 20.00 - 23.00 uur.
De toegang bedraagt 1,— en jonge
ren van 16 jaar en ouder zijn welkom.
Disco Dayan is een onderdeel van Kul
tureel Werk "de Hayman".
De Telefonische Hulpdienst Zeeland is
sinds 15 december jl. DAG EN NACHT
BEREIKBAAR! (ook in de week-ends).
Het groeiende aantal hulpvragen van
mensen in geestelijke en/of sociale nood
maakte dit noodzakelijk.
Deze stap is mogelijk geworden doordat
er 46 getrainde vrijwillige medewerkers
aan de THD verbonden zijn.
vandaag de dag. De sche- penen verga
deren soms in de plaatselijke herberg en
zo kan het gemakkelijk zijn dat stukken
zoekraakten die later, veel later in par
ticuliere handen verzeild raakten. On
langs kwamen we in kontakt met ie
mand die vreselijk oude stukken had
van Brigdamme."
Veel steun had de heer Sandberg aan de
oude manuscripten van de heer Fran-
coys, vroeger raadslid van de gemeente
Kruiningen,die allerlei gegevens over
zijn woonplaats had verzameld. De zoon
van de heer Francoys M.A. Francoys,
droeg in belangrijke mate bij tot het be
sluit het boek over Kruiningen het licht
te zien.
In het boek komen
ook tal van foto's en illustratieve kaarten
van Kruiningen. Ook aan de boerde
rijen wordt aandacht besteed. Kortom:
het belooft een bijzonder aardig bock te
worden. Wie van de inwoners van
Kruiningen en van de ex-Kruiningcna-
ren wil niet op de hoogte zijn van de
ontwikkelingen die het dorp doormaak
te vanaf de eerste vermelding (er wordt
nog naarstig gezocht naar een nog vroe
gere omstreeks het jaar 1203, als er
sprake is van getuigen genaamd de
Heren van Cruyninghcn bij een akte die
passeerde aan het Hof van de Heren van
Holland en Zeeland?
Wie echter de schrijver kan helpen aan
informatie voor het boek dat eind 1978 -
begin 1979 wellicht kan worden afge
rond, kan hem bellen op het Rijksar
chief te Middelburg om een afspraak te
maken. Het telefoonnummer luidt:
01180- 12767.
Indien u op 1 of meerdere lenin
gen reeds 18 mnd. probleemloos
ca. 250,— heeft betaald, dan
krijgt u van ons, rqet ongeveer
hetzelfde maandbedrag, een
nieuwe lening van maar liefst
Afl. per mndin handen
ca. 19712.000
ca. 24715.000
ca. 297 18.000
ca. 347 21.000
ca. 397 24.000
ca. f 447 27.000
ca. 49730.000
ca. 54733.000
Looptijd 96 maanden
