Pasar Malam: een bijzonder
gebeuren^
Nieuwe aanloop-
j achthav en
trekt varende
bezoekers
Voor het eerst in Zeeland:
"De Tinnen Kroese" gaat tingieten op de braderie
Ankie
Kienhuis
demon
streert
potten-
draaien
Woensdag 16 juni 1976
Poppentheater
in teken
kinderboek op
Bur gpr omen ade
Pasar Malam, de Maleise uitdrukking
voor avondmarkt, een groots
marktgebcuren dat eens per jaar werd
georganiseerd in het Indonesië van vóór
de oorlog. Een waar feest waarvoor de
kooplieden uit alle uithoeken van het
land naar de stad kwamen om daar hun
spullen die doorgaans niet in winkels te
koop waren, aan de man te brengen,
een en ander in een bijzonder feestelijke
sfeer, zang en dans, muziek en
vuurwerk waren bij de Pasar Malams
zeer welkom. In Amsterdam en in Den
Haag om maar eens een paar
voorbeelden te noemen, wordt in
Nederland regelmatig een Pasar Malam
gehouden, die zeer druk wordt bezocht,
alhoewel deze markten toch een wat
meer commerciële instelling hebben
dan deze, die de SINAR dit keer in
Middelburg wil houden.
„Het wordt de eerste Pasar Malam in
Zeeland", vertelt coördinator de heer
E. van Toll," en we hopen dat het idee
een beetje aanslaat. We zijn inmiddels
al een maand of vijf in de weer om de
Pasar Malam voor elkaar te krijgen,
want we willen zo goed mogelijk voor de
dag komen. Het feit dat wij als
vereniging naar buiten treden, brengt
het voordeel met zich mee, dat alle
mensen die in onze vereniging
deelnemen, zich bijzonder inzetten om
een fijne Pasar Malam te krijgen. De
dames - leden koken allerlei heerlijke
dingen en maken snoeperijtjes klaar
waar je je vingers bij aflikt. In diverse
gebouwtjes liggen de attributen klaar
voor de kermis, alle spullen zijn door
leden van SINAR zelf gemaakt. Als we
het voor elkaar kunnen krijgen komt er
ook nog een expositie. Van het
Volkenkundig museum in Tilburg
krijgen we allerlei kunst en
gebruiksvoorwerpen. We zijn
dolgelukkig dat we The Meridians
bereid gevonden om op de Pasar
Malam op te treden, nota bene met
medewerking van Sita de Fretes. Ik
kende een van de leden van de groep
nog van de Zeevaartschool in Vlissingen
en zodoende viel er wat te organiseren.
We zijn ook erg gelukkig met de andere
mensen die hun medewerking hebben
toegezegd. Zo komen een aantal beat
danseressen op het podium van de
groep ..Seventh Heaven".
Deze groep staat onder leiding van
mevrouw Christiaansc uit Koudekerke
en ontstond op haar initiatief eigenlijk
als tap-dancegroep vanuit de
balletlessen die ze in Koudekerke gaf.
Het beatdanscn moest een opvulling
worden voor een show van mevrouw
Christiaanse's balletschool in november
vorig jaar, maar het beatdansen bleek
de 7 meisjes dermate goed te bevallen
dat dit een zeer belangrijke plaats is
gaan innemen. Op verschillende
plaatsen heeft Seventh Heaven (naar het
aantal danseressen) al een optreden
verzorgd, telkens met groot succes. De
choreografie is van Tina Christiaansc
en de kostuums werden voor een groot
gedeelte gemaakt door mevrouw A.
Mahulette uit Souburg. Wie een
optreden van Seventh Heaven
meemaakt, kan haast niet anders dan
vol bewondering zijn voor de show die
de lieftallige danseressen weggeven. De
groep streeft ernaar om ook tal van
ander soorten dansen op te voeren
zodat Seventh Heaven straks echt all
round is.
„Kortom", aldus de heer van Toll, „van
alle kanten krijgen we volop
medewerking. Ik hoop dat we de
gemeente Middelburg kunnen
interesseren voor een tentoonstelling in
de maand oktober in het kader van een
kulturele uitwisseling met Maleisië. Dat
is een zaak waar we wel steun bij
moeten hebben, want dat is een uiterst
kostbare geschiedenis. De Kulturele
Manifestatie zouden we dan graag in de
Vleeshal houden. De kontakten in deze
lopen via de Maleisische ambassade in
Nederland."
Van de zijde van de ambassade wordt
ook belangstelling verwacht voor de
Pasar Malam. waarvoor, zoals boven
vermeld, ook kosten noch moeite zijn
gespaard en die dus eigenlijk ook niets
anders dan een succes zal kunnen
worden. Bijzonder leuke bijkomstigheid
nog: de Pasar Malam kramen hebben
allemaal rieten daken, zodat een en
ander - met de uitheemse muziek en
dansen - wel bijzonder sfeervol zal
worden. Vrijdag dus van 12.00 uur tot
22.00 uur en zaterdag van 10.00 - 18.00
uur!
Reeds enkele weken geleden maakten
we U erop attent dat sinds kort aan de
Middelburgse Kinderdyk een heel leuk
tinkeldertje is te vinden, genaamd „De
tinnen Kroese", een winkeltje waar tal
van tinnen voorwerpen, voor dagelijks
gebruik dan wel voor de sier,
verkrijgbaar zijn. Tin, een woord dat op
zichzelf al puur ambachtelijk klinkt en
dat inderdaad vaak veel met het
ambacht heeft uit te staan. Natuurlijk
wordt een gedeelte van het hedendaagse
tin in een groter bedrijf gemaakt, maar
er komt toch nog altijd een groot deel
vakmanschap bij om de hoek kijken.
Zeker in de kleine bedrijfjes waar maar
een of twee tingieters werkzaam zijn.
Juist uit die ambachtelijke bedrijven
betrekt Marjan Nooy haar tinkollektie.
Om de mensen eens wat meer van het
tingieten te laten zien besloot haar man
om op de braderie het tingieten te gaan
demonstreren. Via een gieterij - die
daar overigens helemaal niet zo happig
op bleek te zijn - wist hij een gietvorm te
lenen en kan er dus op de braderie
volop worden gedemonstreerd. Het
verkrijgen van een goed product der
tinnegieterskunst is zuiver afhankelijk
van de vaardigheid van de gieter en het
materiaal dat hij gebruikt. Ook de
kwaliteit van de vorm - vroeger
kalksteen, gips of leem, tegenwoordig
vaak gietijzer - speelt hierbij een rol.
Zeer belangrijk is de juiste temperatuur
van het gesmolten tin. Te hoog of te laag
in temperatuur is schadelijk voor de
sterkte en de kleur van het gietsel.
In de loop der eeuwen zijn verschillende
versieringsvormen de revue gepasseerd,
aangepast aan de verschillende
modestijlen uiteraard. Tin werd
gebruikt in huis, in de kerk tijdens de
erediensten, vaak was het gilde -
vaatwerk van tin gemaakt. Ook
tafelgerei, zoutvaatjes, lepels etc.,
borden, schalen werden van tin
gemaakt. Dan wel van ziliver tin, daar
loodtoevoeging voor eetmateriaal uit
den boze is (loodvergiftiging).
Uit de dertiende eeuw zijn oorkonden
bewaard gebleven over de eerste
tinnegietersgilden. In het jaar 1285 is
voor het eerst sprake van een
tingietersgilde in het Duitse
Neurenberg. Momenteel is tin voor
verzamelaars bijzonder interessant
omdat de prijzen van tin nog steeds
stijgende zijn. Uit beleggingsover
wegingen wat tinnen voorwerpen kopen
-die bijna in elk interieur op hun plaats
zijn - kan zeer verstandig zijn. Wist
trouwens dat volgens mensen die het
weten kunnen ■fojn uit een tinnen kroes
beter smaakt dan uit een glas?
Hoe het ook zij, op de braderie is in
ieder geval te zien hoe de ambachtelijke
tinnegieter te werk gaat en dat is al heel
wat. Natuurlijk kan iedereen die gradg
iets meer over tin wil weten bij de
familie Nooy terecht: duik maar in de
kelder bij „De tinne Kroese"
Tijdens de braderie zet Fanoy Boeken
het kinderboek letterlek en figuuriyk
op een voetstuk. Een podium, althans in
de vorm van een kinderboekenthcater,
op de Burgpromenade, waar
programma's worden gebracht rond
inderboeken. Hiervoor zorgen Willem
Joppe met het poppentheater Kartoen
en de van de Vlaamse televisie bekende
acteur Robert Borremans.
Op donderdag 17 juni brengt Robert
Op de braderie '76 is aan het
werk te zien Ankie Kienhuis uit
Middelburg. Gezeten achter
haar eigen draaischijf gaat ze
den volke demonstreren hoe je de
kunst van het pottendraaien
beoefent. Al drie jaar lang zit
Ankie in „de métier" na in
Rijswijk les te hebben gehad van
een pottenbakker. Vorig jaar
bezocht ze de braderie
herhaaldelijk en kwam tot de
konklusic dat er een leuke sfeer
te bespeuren viel en dat er veel
mensen belangstelling toonden
voor hetgeen er te zien viel.
Vandaar dat ze besloot, toen ze
hoorde dat er ook oude
ambachten gedemonstreerd
zouden worden, zich spontaan
beschikbaar stelde.
„De pottenbakkerij begint
eigenlijk een beetje uit de hand te
lopen", vertelt Ankie Kienhuis".
Het wordt voor mij een soort
verslaving. Ik kan er namelijk
niet buiten. Als ik een paar
dagen de schijf niet heb
aangeraakt krijg ik een soort
kriebel in m'n vingers en dan
moet ik gewoon aan de slag.
Thuis heb ik ook een
pottenbakkersoven staan, zodat
ik m'n zelfgemaakte potten
gemakkelijk af kan werken. Ook
het glazuren doe ik zelf.
Hardstikke leuk werk!"
Behalve het pottendraaien doet
Ankie ook nog iets anders: de
bezoekers van de braderie
kunnen in haar stand afdrukken
maken in klei van hun hand(en)
of voet(en). Net zoals in dat
beroemde Amerikaanse
restaurant waar allerlei
prominente filmsterren een
afdruk in een voor elk aparte
tegel achterlieten. Is de klei
eenmaal droog dan is de afdruk
voor van alles te gebruiken: als
asbak, onderstuk voor
bleoemstuk, zomaar voor de sier
om rechtop te zetten, etc.
Natuurlijk kan iedereen met
vragen en opmerkingen in
verband met het pottenbakken
bij Ankie terecht.
Borremans om 16.00 uur en om 19.00
uur zijn programma is ontleend aan de
reeds in 1885 uitgegeven bundel
verhalen en versjes voor kinderen:
„Pepper and Salt" (or seasoning for
young folks) geschreven door Howard
Pyle. Buiten deze bundel biedt de
wereldliteratuur voor de jeugd nog
talloze verzamelingen van sprookjes,
vertellingen, volksverhalen, rijmpjes,
versjes en liedjes. Nochthans worden de
allerjongste kinderen er tegenwoordig
steeds minder mee in aanraking
gebracht. Met het programma wil
Robert Borremans zich vooral richten
tot jonge kinderen. Een goed verhaal of
versje is tijdloos, maar gaat alleen maar
leven wanneer het op een goede manier
verteld of doorverteld wordt. Ook een
eenvoudige melodie of een rijmpje
wordt door de kinderen gemakkelijk in
het geheugen opgenomen door de
manier waarop het wordt gespeeld.
Volksverhaaltjes zoals Abijojo en De
gekke Kikker zijn eenvoudig van taal en
vol humor. De liedjes van Pete Seeger
en vele anderen zijn gekozen om hun
ritmische kwaliteit die de kinderen
aanspreekt en hen de kans biedt zelf
mee te zingen. De versjes en rijmen van
A. A. Milne, Annie M. G. Schmidt etc.
zijn origineel van inhoud en fantasie.
Het hele programma overigens nodigt
de kinderen uit tot meedoen. Ook als
familieprogramma is het een
voorstelling waar zelfs volwassenen
programma wordt gespeeld door
Robert Borremans, hij wordt muzikaal
begeleid door Wil Theuns (gitaren), het
decor is van Hugo Post, de rekwisieten
van Lydia de Lind van Wijngaarden en
samenstelling en teksten zijn van
Ronald Oorbeek.
Willem Joppe en zijn „poppentejater
Kartoen" hebben in Middelburg en
omgeving zeker al de nodige faam
verworven. Kartoen brengt op de
braderie zes voorstellingen: te weten op
vrijdag 18 juni om half vijf, half acht en
kwart over negen en op zaterdag 19 juni
om half twaalf, half drie en om kwart
voor vier. Deze serie programma's heeft
de titel meegekregen: Hée Hoor
eens.... heel lang geleden...." Het
bestaat uit een handvol sprookjes van
toen, vertelt in het nu. Opgevoerd
worden twee poppenspelletjes van de
gebroeders Grimm, n.l. „Raponsje" on
„Kikkerkoning", in solovertoning door
Willem Joppe. Verder is Kartoen bezig
met marionetten, schimmenspel, hand -
en stok-poppen. Het programma „Hée,
hoor eens...." is bedoeld voor kinderen
vanaf een jaar of vijf, maar ook wel voor
grote mensen, voor allemaal dus
eigenlijk.
Uiteraard wordt het theater omlijst met
een bonte sortering kinderboeken,
voorlees, lees- en prentenboeken. De
voorstellingen in het poppentheater en
ook die van Robert Borremans zijn alle
gratis toegankelijk.
Nog net voor het vaarseizoen van de
Nederlandse watersporters
gereedgekomen: de nieuwe aanloop
haven voor jachten bij de Middelburgse
Kinderdijk. Een fors aantal ligplaatsen
(boven) werd hier aangelegd, zodat
passanten die van de Westerschelde via
het Kanaal door Walcheren op weg zijn
naar het Veerse Meer of verderop,
gelegenheid hebben even in Middelburg
te verblijven.
Het ziet er naar uit dat het
dit seizoen leuk druk zal Worden in de
jachthaven, net voor de Pinksteren was
de haven al bomvol. Met de inrichting
van een restaurantje in een van de
pakhuizen op de Kinderdijk en een
toiletwagen heeft men geprobeerd de
accommodatie nog te vervolmaken.
Met de haven is eigenlijk een brokje
historie teruggehaald in de Zeeuwse
hoofdstad. Op oude prenten is immers
ook altijd in de buurten van de Dam en
Kinderdijk aktiviteit te zien op
scheepvaartterrein? Bijzonder leuk is
ook de situering van de haven: vlak
achter de pas gerestaureerde brug met
op de achtergrond de Bellinkbrug. De
statige huizen aan weerszijden, waarvan
de meesten monument, weerspiegelen
ook nog de oude glorie die in vroeger
dagen kenmerkend was voor dit stukje
Middelburg, waar vele reders en
handëlsmensen woonden.
i
