„EEN FIJNE STAD OM
IN TE WONEN"
Drie looporkesten komen sfeer
van braderie feest nog verhogen
Kleuren-
poster
van
Middelburg
Lucienne Montexne (Oostende):
,Ik ben helemaal wèg van de stad"
Van de Randstad naar Middelburg
„Ik hoop dat we hier een hele
tijd kunnen blijven wonen"
Middelburg toen - Middelburg nü
Middelburg en haar bezoekers
VF
Woensdag 18 juni 1975
Hoog boven In het Jacob Roggeveenhuis in Middelburg is het appartement waar de
heer C. Daniëise, 79 jaar oud, woont. Vanuit zijn woonkamer heeft hy een riant
uitzicht over de stad, de bolwerken en de singels en in de verte doemt het stadje
Veere op. Een fijne plaats om te wonen. Dat is iets wat de heer Daniëise, Middel
burger in hart en nieren, ook vindt: „Niet alleen in dit bejaardencentrum is het
goed toeven, het is gewoon fyn om in Middelburg te wonen. Ik ben er geboren en
getogen en heb er m'n hele leven gewoond. Ik ken ontzettend veel mensen, omdat ik
melkhandelaar ben geweest. Ik moet zeggen:*,t Is een byzonder fyne stad, waar ik
nog veel plezier aan hoop te beleven".
Natuurlijk is het Middelburg van nu,
geen Middelburg van weleer. Daniëise
weet er over mee te praten: „Toen was
Middelburg pas een stad met sfeer,
zware paarden op de Kinderdijk om
daar de spullen af te leveren die
donderdags op de markt besteld waren.
Of het ging naar de kade waar schipper
Vermeulen klaar lag om de vracht over
te nemen en naar Rotterdam te
brengen. Middelburg van toen: veel
sfeervoller dan nu eigenlijk, een stad
zonder auto's, tegenwoordig bijna iets
ondenkbaars, al hoor je toch telkens
weer geruchten over het autovrij maken
van de binnenstad. Ben ik vlak vóór.
Dan gaat het tenminste weer een beetje
op vroeger lijken".
Het drukke verkeer is niet het enige,
lang niet h --t r .ige dat het verschil met,
laten we zeggen de jaren twintig-dertig
uitmaakt. Er is uiteraard veel meer. „Ik
weet nog wel dat omstreeks 192ü de stad
eigenlijk pas buiten de vesten werd
uitgebreid"aldus de heer Daniëise. „De
Christelijke woningbouwvereniging
begon wat aktiviteit te ontplooien achter
de lintbebebouwing van de singels, in de
buurt waar nu de Jacob Catsstraat is
b.v. Wij noemden dat „de christelijke
bouw" en de „rooie bouw" volgde de
eerste op de hielen. Dat rooie staat dan
voor de niet-christelijke bouwvereni
gingen. Ik heb zelf nog helpen
steenrijden voor de huizenbouw, want
m'n vader had een vrachtrijdersbedrijf.
WINKELS.
Zo was ik ook kind aan huis, al van
jongs af aan, bij de Middelburgse
winkels.Rond de Markt had je Bousson,
op de hoek van de Lange Delft „De
Zon" van het Vroom Dreesman
concern. Een heel bekende was ook de
schoenhandel „De Ossekop" van
Larssen, waar veel mensen ook van
buitenaf hun werkschoenen kwamen
kopen. Een heel exclusieve zaak, waar
m'n vrouw en ik ons servies hebben
gekocht was Ronka. Tjonge tjonge, je
keek je ogen uit, zulk mooi spul hadden
ze daar".
Daniëise weet zich nog goed te
herinneren dat het in die tijd ook nog
niet zo bol stond van het toerisme in
Middelburg. „Er kwamen wel wat
toeristen", vertelt hij, „maar die zaten
hoofdzakelijk in de luxueuze huizen in
Domburg en zo, aan de kust. Daar had
je ook veel kunstenaars. Als die mensen
in Middelburg kwamen, was dat
eigenlijk meer om een paar
boodschappen te doen of om een bezoek
bij een van de notabelen af te leggen.
Als ze in de stad logeerden trokken ze
meestal naar Hotel „De Abdij".
ROMANTIEK.
Romantiek vierde ook in Middelburg
van-toen hoogtij: als de dag van gisteren
weet de heer Daniëise zich nog te
herinneren, hoe de gaslantaarns werden
aangestoken. „Je had dan van die
mannen met een laddertje. Als ze boven
waren om fret luikje in de lantaarn open
te doen, éas het de kunst om juist dan
de ladder van onder hun voeten weg te
halen. Moest je ze zien hangen! Geen
wonder dat de politieagenten ons goed
kenden. Een leuk spelletje was ook om
in het Bagijn hof, waar veel arme
mensen woonden (tja, weet je dan veel
als je klein bent) steentjes tegen de
ruiten te gooien als daar erwten en
bonen uitgezocht werden. Bij de meeste
huizen was een laken voor het raam
gespannen en als het licht dan brandde,
kon je de schaduw van de aan tafel
werkende mensen duidelijk zien. Wat
hebben we gelachen als je zo'n. schim
opeens overeind zag vliegen....! En wij
weer rennen natuurlijk, want als ze je
bij je lurven pakten, was je nog niet
jarig.
Een bijzondere plek in Middelburg was
ook de theetuin waar ,s zomeravonds
concerten werden gegeven. Op
steenworp afstand was een ander park,
bij de gebouwen van de voormalige
Z.C.F. waar af en toe hevig gevrijd
werd. stil en ongezien
C. Danielse: „fijn om te wonen".
De eerste wereldoorlog had de heer
Daniëise in Brabant meegemaakt waar
hij ook wel eens aktief was als
smokkelaar. Op een van die tochten liep
hij een nat pak op in een ven. waar hij
als „pakkendrager" in belandde, op de
vlucht voorde kommiezen. En dat voor
een tientje.... ,t Was meteen de laatste
keer!
De tweede wereldoorlog die als een
storm van vuur over de Zeeuwse hoofd
stad kwam, heeft veel van wat de heer
Daniëise zo mooi vond, voorgoed
verloren doen gaan. Het prachtige
centrum werd in minder dan geen tijd
één grote puinhoop. Na de oorlog kwam
het water, tijdens de inundatie van
Walcheren. „Het was een ontzettend
trieste tijd met als enige voordeel
misschien dat de mensen wat nader tot
elkaar kwamen", aldus de heer
Daniëise. „Na de oorlog begon de stad
weer langzaam te herleven en begonnen
de winkels weer een voor een op gang te
komen. Eerst in noodwinkels op de
Dam en langs de Londensekaai en
Houtkaai. Ze stonden daar ongeveer
van de Nieuwstraat tot aan de Nieuwe
Haven. Eén voor een verdwenen ze weer
als er weer een winkelpand in de stad
gereed was.
MIDDELBURG-NU.
Langzaam maar zeker ontstond dan het
Middelburg van nu, een stad die de heer
Daniëise, al is er dan veel veranderd,
nog steeds na aan het hart ligt. „Ik ga er
veel op uit", vertelt hij, „samen met een
vriend. We wandelen in de stad, waarbij
m'n aandacht vooral gericht is op de
restauratie die op het ogenblik in de
Bellinkstraat aan de gang is. Prachtig
vind ik dat. Niet voor niets heb ik het
boekje „Waard om te behouden"
gekocht, ik ben verknocht aan onze
monumenten hoor!"
Of de tijd van vroeger veel prettiger was
dan de tegenwoordige, de heer Daniëise
glimlacht maar eens even. „Er was
weliswaar meer sfeer, romantiek en
rust, dat wel, maar" - en even pinkelt
een ondeugend lichte in z'n ogen - „als
je goed zoekt is dat nu ook wel te
vinden. Alles gaat vlugger, de tyd is nu
eenmaal dynamisch, maar als je je een
eefle weet aan te passen, is er ook voor
ons bejaarde mensen, van alles van te
maken. Nee, of je nu Middelburg van
toen of Middelburg van nu neemt: het is
een fijne stad om in te wonen!"
De „Lazy River Jazzband", een van de
drie orkesten die tydens de braderie
dagen de sfeer in de binnenstad komen
verfijnen, bestaat volgend Jaar alweer 15
Jaar. De band werd in 1961 opgericht en
was oorspronkeiyk een
Middelburgs/Vlissingse formatie. In de
loop der jaren werd de jazz-band, door
het ontbreken van geschikte
muzikanten in Zeeland, enigszins
gewijzigd wat bezetting betreft en
ontstond er meer een Brabants/Zeeuwse
formatie.
De huidige bezetting, zoals de band dus
op 19 en 20 juni voor het voetlicht
treedt, is als volgt: Johan Sinke,
afkomstig uit Middelburg: band-leider,
speelt trompet, en is tevens zanger. Ton
van Ekelen, afkomstig uit Roosendaal:
speelt klarinet, sopraan- en alt sax.
Thijs Eisen, afkomstig uit Bergen op
Zoom: speelt trombone. Alex
Verwijmeren, banjo, komt uit Breda.
Kees de Bie, bas, uit Roosendaal. Frans
van Zundert tenslotte, drums, is
eveneens uit Roosendaal afkomstig. De
leeftijd van de muzikanten varieert van
zestien tot vijf en veertig jaar.
In verband met de diverse woonplaatsen
van de bandleden, lag het voor de hand
dat er centraal gerepeteerd moest
worden. Dit gebeurt wekelijks in de
schouwburg „De Kring" te Roosendaal.
De repetities leidden tot succes: na
uitvoerige besprekingen met het
Stichtingsbestuur van de Schouwburg
en het aanstellen van een manager,
richtte de band, nu inmiddels drie jaar
geleden, een eigen jazz-club op,
gevestigd in de kelder van „De Kring".
Zaterdag 31 mei, werd onder grote
belangstelling in deze lokaliteit he'
„speelseizoen" afgesloten. Van de jazz
club kan men desgewenst lid worden,
doch het is niet noodzakelijk: men kan
de optredens sowieso bezoeken. Er
wordt elke maand een optreden
verzorgd, vaak met bekende en
gerenommeerde jazz-musici zoals b.v.
Jan Morks en Wybe Buma. De
belangstelling voor de club begint zo
groot te worden dat het orkest in over
weging heeft genomen een ledenstop in
te stellen
Naast de vaste optredens voor de eigen
achterban in de Lazy River Jazz Club,
treedt het ensemble ook op andere
plaatsen op. Vele instanties en
verenigingen hebben al een beroep op
Lazy River Jazz band gedaan. Het
orkest trad ook al diverse keren op voor
radio en t.v.
De stijl van de Lazy River Jazzband is
niet zo eenvoudig te omschrijven, men
zou kunnen zeggen dat in elk geval geen
enkele jazz-stroming bewust wordt
nagestreefd: het swingt als weinig
andere Zuid-Nederlandse orkesten en is
afgestemd op solistische presentatie,
daarbij het gehele Dixieland idioom
bewandelend.
Op de foto. van Judy Geldof, de Lazy
River Jazzband in Parijs na een reeks
optredens in de Franse hoofdstad.
Tijdens de
braderie dagen wordt Middel
burg verkocht. Letterlijk en
figuurlijk. In figuurlijke zin door
b.v. de sfeer, die de bezoekers van
de braderie geen twijfel laat of
Middelburg moet wel een
bijzondere stad zijn, waar
manifestaties als deze mogelijk
zijn. Dan door de opvang van de
toeristen, door de zorg voor de
monumenten, die getuigt van een
waardebesef van dat wat uit
vroeger eeuwen stamt. In
letterlijke zin wordt Middelburg
straks verkocht door Jacqueline
Midavaine, een van de weinige
Zeeuwse vrouwelijke fotografen,
die bij het Middelburgse luchU
fotobedrijf Slagboom Peeters
in de archieven een prachtige
kleurenfoto ontdekte, waarop de
binnen stad in z'n geheel te zien
is. ..Die foto is een werkelijk
uniek exemplaar", zo vertelt ze
enthousiast, ,,en ik zag
onmiddellijk mogelijkheden om
middels die foto een stukje
Middelburg promoting te doen.
Zo snel mogelijk heb ik het alleen
verkooprecht verkregen en
tijdens de braderie starten we de
verkoop van deze plaat op
posterformaat voor een bijzonder
leukjprijsje. Voorlopig hebben we
'n stuk of 7 verkooppunten in de
stad".
Inderdaad is de foto van
uitstekende kwaliteit, de foto is
bij zeer helder weer gemaakt, iets
wat voor een juiste kleurweergave
onontbeerlijk is. Door het
gebruik van groot-beeld opname
materiaal is een maximum aan
cherpte verkregen.
Julius van Hatspé: „Ik kom hier al 12Jaar..."
Een van de monumentale
trekpleisters.
Oniosmakeiyk is Middelburg, en met
name de donderdagse weekmarkt,
verbonden met stromen toeristen.
Overal vandaan komen ze, met auto!s,
met bussen of op de flete: een kykje in
Middelburg nemen willen ze allemaal.
Welke dag kun je daar beter voor
nemen dan uitgerekend de donderdag:
je hebt dan alles watje maar zien wilt zo
by de hand: De markt met hier en daar
een bezoeker of bezoekster In
folkloristisch kostuum, een bonte keur
van winkels, groot of klein, aan-
trekkeiyke winkelstraten, een
promenade, kerken, musea,
kunstcentra, etc., etc. Grote uitspringer
in de ry der attracties is natuuriyk
„Klein Walcheren", „het Walcherse
Madurodam", „Middelburgs
Miniatuur", of hoe „Miniatuur
Walcheren" ook maar mag worden
aangeduid. Minstens een even grote
trekpleister, zy het dan voor een wat
kleinere groep, vormen de vele
monumenten die de Zeeuwse hoofdstad
ryk is. Regelmatig trekken groepen
belangstellenden, al of niet vergezeld
van een gids, door de stad, vol
bewondering voor de restauratie
projecten, zoals b.v. Sparyaardstraat en
Bellinkstraat,daarbyde
„alleenstaande" monumenten echter
niet uit het oog verliezend".
Een belangrijke groep toeristen die
Middelburg bezoekt, komt uit
Engeland, hier naar toe gebracht vanuit
Oostende, door grote touringcars,
bestuurd door chauffeurs die vaak al
jarenlang „op Middelburg" rijden. Zo
ook Julius van Hatspé, die al 12 jaar
lang elke donderdag met een bus vol
Engelse passagiers naar Middelburg
komt. „Of die mensen zich in
Middelburg amuseren meneerke? ,k
Zou het wel denken. Natuurlijk is het
hen in de eerste plaats te doen om het
marktgebeuren, dan volgen het winkel
en het cafébezoek, een kijkje op
miniatuur Walcheren en dan zit de dag
er al wel voor een groot gedeelte op.
Meestal arriveren we rond een uur of
tien in de stad, en vertrekken weer om
een uur of vier. De meesten hebben het
dan wel zo'n beetje gezien. Deze
groepen Engelsen verblijven meestal een
dag of vier in België aan de kust, en het
reisje naar Middelburg vormt hier een
leuke onderbreking in. Wat de toerist
echter opvalt, zo heb ik al vaak gehoord,
is het feit, dat er maar zo heel weinig
folklore meer te zien valt. Het is
misschien geen gek idee om een groep
mensen gedurende het zomerseizoen in
folkloristisch kostuum door de stad te
laten wandelen of een paar in Zeeuws
kostuum gehulde schonen de bussen
aan de boot te laten verwelkomen. Het
enige folkloristische wat ze nu zien is
een vrouwspersoon in dracht in
Breskens, die onmiddellijk na elke
getrokken foto, de hand ophoudt:
„alstublieft in Hollands geld....!"
PARKEERPROBLEEM.
Een ander punt dat Juul niet zo'n succes
kan vinden, is de parkeermogelijkheid
voor de bussen. „We mogen dan per
gratie de passagiers in de binnenstad uit
de bus laten stappen, maar dan moeten
we weer zo snel mogelijk verdwijnen
naar de Loskade. Recht tegenover de
Turfkade ligt een prachtig parkeer
terrein waar automobilisten hun wagen
kwijt kunnen, zonder te betalen, maar
alles wat je ziet: hooguit een of twee
wagens. Alles staat op de Turfkaai waar
parkeerplaatsen zijn, die zo groot zijn
afgebakend dat er gemakkelijk een bus
in kan staan... Daar waren die ook voor
bestemd dacht ik zo. Als er een bus ook
maar even ergens geparkeerd staat, al is
het maar even, kun je er vergif op
nemen dat je een prent krijgt. Daar
moest ook eens iets aan gedaan
worden!", aldus Van Hatspé, die
Middelburg overigens best een
aantrekkelijke stad blijkt te vinden.
ZO SCHOON EN ZO VRIENDELIJK.
Evenals z'n passagiers, voor een groot
deel afkomstig uit Manchester, die van
het bezoek aan de stad duidelijk
genoten hebben. ,t Is hier zo schoon
en de mensen zijn zo vriendelijk", aldus
Juliet Brownsly, „en ondanks de drukte
schijnt alles toch nogal op het gemakje
te gaan. Die markt vind ik ook
ontzettend leuk, ik zou er uren over
kunnen ronddwalen. Je ziet telkens wetr
iets nieuws. Jammer dat ik geen vrije
dagen meer over heb, ik zou best eens
een kijkje willen komen nemen bij de
braderie". Voor de Middelburgse
monumenten is helaas maar weinig tijd
overgebleven, maar haar collega
passagiers Mary-Anne en Richard
O'Connor hadden juist daar weer meer
tijd voor uitgetrokken. „Het is
opvallend hoeveel zorg er aan de oude
gebouwen wordt besteed", zo vertellen
ze, „zo kun je tenminste een echte sfeer
in de stad behouden. Middelburg doet
echt niet onder wat dat betreft voor
Amsterdam. Wat dat betreft: ze hebben
hier ook leuke „canals".
„BEN ER WEG VAN
Volgens één van de vaste gidsen,
Lucienne Montexne uit Oostende,
hebben de meeste Middelburggangers
altijd een bijzonder fijne dag. „Zelf ben
ik helemaal weg van de stad", zo vertelt
ze, „als we Middelburg binnen komen
vanuit de richting Vlissingen, wijs ik
m'n passagiers op de witte molen op het
bolwerk, die ik zo'n beetje als m'n
eigendom beschouw.... Het enige dat ik
nog graag zou willen hebben, is wat
meer informatie over de stad. Zo kan ik
maar steeds niet vertellen wie nu de
architekt van het stadhuis is, in welke
stijl dat gebouw is opgetrokken, wat
sommige beeldengroepen voorstellen
etc. Ik geloof dat er op het terrein van
toeristische informatie maar weinig
samenwerking is tussen onze beide
landen. Tja, wat betreft die
folkloristische groepen, daar ben ik het'
roerend met Juul eens: zeker voor de
toerist zou het bijzonder leuk zijn, want
die zijn wel eens een beetje
teleurgesteld. Ze zien onwillekeurig toch
de Zeeuwen nog in dracht en op
klompen....!"
Lucienne Montexne:
Wèg van Middelburg.
Nog maar kort in Middelburg - amper 3
maanden - wonen de heer en mevrouw
H. Kicnhuis in hun comfortabele
woning aan het Woudriksland In
Dauwendaeie Ia. Op 28 februari
belandden ze in Middelburg waar de
heer Kienhuis een funktie had aanvaard
bij de Zeeuwse Sportraad. Tot die
datum woonden ze in Voorburg, vlak
bij Den Haag, een stad met - net als
Middelburg - een oude stadskern.
„We zijn erg blij dat het uiteindelijk
Middelburg is geworden waar we
terechtgekomen zijn", vertelt mevrouw
Kienhuis - van der Togt. „voor ons was
de kennismaking met Middelburg
ergens toch een vorm van herkenning.
M'n man en ik houden van de sfeer die
in oude binnensteden hangt, de
romantiek die om de oude huizen
zweeft. Al een paar keer ben ik op de
fiets door die kleine straatjes gefietst,
heerlijk gewoon. Dankzij de restauraties
blijft in ieder geval een groot gedeelte
van de monumenten behouden, ze
horen gewoon bij een stad als deze. Wat
blijft er nou nog over als je die
weghaalt? Ik moet er tenminste niet aan
denken".
Niet alleen de omgeving is voor
mevrouw Kienhuis van belang, ook de
Zeeuwse bevolking komt ontzettend
plezierig bij haar over. „Al die verhalen
over stugge Zeeuwen en mensen die „op
hun geld zitten" blijken - voor ons
althans - pure duimzuigerij. De mensen
zijn vriendelijk, als je er maar voor open
staat, je moet jezelf aanpassen aan je
veranderde levensomstandigheden, niet
zij zich aan jou. Wat dat andere betreft:
je hoort hier al direkt als het om b.v.
dure spullen gaat die je moet betalen:
„O. dat komt wel, we sturen de
rekening wel achter na!". Nou kom daar
in de randstad maar eens om. De
mensen hier hebben blijkbaar nog
vertrouwen in je, dat vind ik iets heel
positiefs".
Het enige waar ze in Zeeland volgens
mevrouw Kienhuis geen vertrouwen in
hebben, is een getrouwde vrouw in het
bedrijfsleven. „Ik heb weet-ik-hoelang
moeten zoeken, voor ik aan de slag
kon", aldus mevrouw Kienhuis. „De
meeste mensen denken nog dat je als je
getrouwd bent, ook maar meteen
kinderen moet nemen, geloof ik. Dat
resulteert dan gewoon in het feit dat je
als gehuwde vrouw moeilijk aan de slag
komt. Het komt niet bij ze op dat je de
eerste paar jaren wel eens géén kinderen
zou willen hebben
Wat betreft het winkelareaal in de
binnenstad is mevrouw Kienhuis best
tevreden. Zij is voorstander van een
autovrij maken van de binnenstad. „Je
kunt er dan op ,t gemakje winkelen en
wandelen",meent ze, „je hoeft dan niet
meer zo op te letten". Voorlopig hebben
zij en haar man nog geen tijd gehad om
gebruik te maken van de verschillende
culturele mogelijkheden die
Middelburg te bieden heeft, maar dat is
een terrein dat straks terdege verkend
gaat worden.
„Voorzover ik het kan bekijken", aldus
mevrouw Kienhuis, „zitten we hier fijn.
Ik hoop dat we hier een hele tijd kunnen
blijven wonen, naar m'n zin heb ik het
hier in elk geval....!"
Mevrouw Kienhuis tevreden over winkelareaal in binnenstad.
