Kernenergie-centrales
zijn verzekerd
2
Katoen is de mens op
het lijf geschreven
Herinneringen aan
Oud-Middelburg
T t i
Te ddyb eer-hoofd
en roofdierogen99
a
II JWZ
NUTTIGE
TIPS
VOOR DE
MOBIELE
VAKANTIE
GANGER
Verzekeringspools dekken
risico's over hele wereld
O^i
'&vrtf
F
Week no. 18
Het was ,,druk" op de hoek van de Noord poortstraat
en de Korte Herengracht, toen de fotograaf dit tafereel
vastlegde. Een foto maken was in die tijd ook wel een
evenement. De oudere Middelburgers zullen het grote
gebouw op de achtergrond herinneren: het was de
voorgevel van het Gasthuis. Op de onderste foto: het
Molenwater, aan de achterzijde van het Gasthuis.
1
Slanke maaltijden
voor uw „zomerlijn"
Vrouwenrubriek
O <Vb -
"i
'Jullie kunnen hier streaken wat je wilt, maar parkeren is hier verboden!
Ten aanzien van de electrlciteltsvoor-
ziening vormt met name en vooral de
kernsplijting een reeël alternatief voor
of een reële aanvulling op het gebruik
van fossiele brandstoffen. Deze
zinsnede is te lezen in de zojuist
verschenen Memorie van Antwoord op
het voorlopige verslag over de Nota
inzake het Kernenergiebeleid. In deze
zelfde Memorie van Antwoord wordt
eveneens gezegd, dat aan het gebruik
van kernreactoren voor de electriclteits-
productie wel risico's verbonden zijn.
Deze risico's zijn echter in de kringen
van deskundigen goed bekend, terwyi
alom internationaal aanvaarde,
stringente veiligheidsvoorschriften
worden toegepast.
In het najaar van 1973 zijn vele landen,
door de energiecrises, geconfronteerd
met een tekort aan brandstoffen voor de
opwekking van electriciteit. Het is
langzamerhand tot velen
doorgedrongen dat de voorraad fossiele
brandstoffen (olie,kolen enz) niet
onuitputtelijk zijn en dat moet worden
omgezien naar andere energiebronnen.
Ook in ons land zijn studies op gang
gekomen over de mogelijkheden van
opwekking van electriciteit met behulp
van wind, water en zonnewarmte.
Op korte termijn zijn van deze
onderzoekingen geen spectaculaire
resultaten te verwachten. Dit is dan ook
de reden, dat de Nederlandse overheid
de kernenergie ziet als een reëel
alternatief voor of een reële aanvulling
op het gebruik van fossiele
brandstoffen.
Overal Ier wereld
Overal in de wereld staan op het
ogenblik kernenergie-centrales, de
meeste in Europa, Amerika en Japan.
Per 1 januari 1974 bedroeg het
electrisch vermogen van kernenergie
centrales in de uitgebreide E.E.G.
10.655 Megawatt, in de overige landen
van West-Europa 2.600 Megawatt. Het
totale geïnstalleerde vermogen in West-
Europa bedraagt dus momenteel 13.255
Megawatt.
Zoals bekend staan in Nederland twee
kernenergie-centrales, één in
Dodewaard en één in Borssele, met een
vermogen van resp. 52 en 450
Megawatt, totaal totaal dus 502
Megawatt.
Per 1 januari 1974 was in de uitgebreide
E.E.G. voor een vermogen van 27.600
Megawatt in aanbouw of in bestelling
en in de overige landen van West-
Europa 17.300 Megawatt, totaal dus
44.900 Megawatt.
Op 1 januari 1974 waren in de gehele
wereld in bedrijf, in aanbouw of in
bestelling kernernergie-centrales met
een totaal vermogen van 308.082
Megawatt, waarvan 196.362 Megawatt
in Amerika en 111.720 Megawatt buiten
Amerika.
Het totale aantal in de gehele wereld in
bedrijf, in aanbouw en in bestelling
zijnde kernreactoren bedroeg op 1
januari 1974, 418 stuks, waarvan 206 in
Amerika.
Hoewel de kans op ernstige
kernongevallen gering is, kan deze
echter niet geheel worden uitgesloten.
Met het oog hierop en de belangen van
degenen, die schade hebben geleden,
terwijl het bewijs van schuld vaak
moeilijk te leveren zal zijn, is in
Nederland de aansprakelijkheid voor
kernongevallen geregeld bij een speciale
wet van oktober 1965 houdende regelen
inzake wettelijke aansprakelijkheid op
het gebied van de kernenergie. Volgens
deze wet is de exploitant van een
kernreactor of hij, die een bepaalde
hoeveelheid splijtstof heeft opgeslagen,
met uitsluiting van ieder ander, voor
kernongevallen aansprakelijk.
De wettelijke regeling is gebaseerd, op
de z.g.n. Conventies van Parijs en
Wenen. In vele nationale wetgevingen
vindt men dan ook het principe van de
beoerkte naar de exüloitant van een
kerninstallatie gekanaliseerde aanspra
kelijkheid terug.
Overeenkomstig genoemde wet is het
maximumbedrag, waarvoor de
exploitant aansprakelijk is, beperkt tot
430 miljoen gulden. De wet schrijft de
exploitant ter dekking van zijn
aansprakelijkheid een w.a.-verzekering
voor van 50 miljoen gulden. De polis
moet door de Minister van Financiën
worden goedgekeurd. In het geval de
krachtens deze verzekering beschikbaar
komende middelen ontoereikend zijn
voor vergoeding van de schade aan
derden, stelt de Staat aan de exploitant
openbare middelen ter beschikking tot
430 miljoen gulden.
Het recht op schadevergoeding
krachtens de wet vervalt, indien niet
binnen tien jaar na de datum van het
kernongeval een rechtsvordering is
ingesteld of het recht op
schadevergoeding is erkend. In geval
van diefstal, werping of verlaten zijn van
splijtstoffen kan de vervaltermijn
maximaal twintig jaar zijn.
(wrote bedragen
In elk land, waar kernreactoren in
bedrijf zijn, bestaat de verplichting tot
het sluiten van een w.a.-verzekering.
Daarnaast is het ook mogelijk om de
installaties zelf tegen materiële schade
te verzekeren, hetgeen dus niet verplicht
is, maar wel steeds wordt gedaan,
omdat b.v. een kernenergie-centrale een
waarde vertegenwoordigt van vele
honderden miljoenen guldens.
De kernenergie-centrale kan schade
oplopen door de gevaren, die overal een
rol spelen, zoals brand, storm etc.
maar ook door nucleaire gevaren,
waarbij binnen het systeem iets fout
gaat en aan de installaties min of meer
ernstige schade ontstaat.
Gezien de grote waarde, die
kerninstallaties vertegenwoordigen, de
hoge bedragen welke voor de wettelijke
aansprakelijkheid moeten worden
verzekerd en het speciale karakter van
het nucleaire risico was het voor
individuele verzekeringsmaatschappijen
niet mogelijk dit risico via de normale
verzekerings- en herverzekeringskana
len onder te brengen,
brengen.
Teneinde de exploitanten van
kerninstallaties toch de vereiste dekking
te kunnen bieden heeft het
verzekeringsbedrijf zijn toevlucht
genomen tot een speciale markt-
constructie. In alle Westeuropese
landen, Amerika en Japan, werden n.l.
pools voor verzekering van
atoomrisico's opgericht.
In totaal zijn er ongeveer twintig.
Nederland kreeg in 1958 de
Nederlandse Pool voor de verzekering
van atoomrisico's, in de wandeling de
„Atoompool" genoemd. Aan deze pool
nemen 75 Nederlandse en in Nederland
werkende buitenlandse verzekerings
maatschappijen deel.
Risico's
Men zou kunnen zeggen, dat de
kernenergie onder een ongunstig
gesternte ter wereld is gekomen. De
atoombommen, welke aan het einde van
de Tweede Wereldoorlog enorme
vernielingen in Japan hebben
aangericht en de daarna voortgezette
proefnemingen met dit oorlogstuig met
als gevolg fall-out van radio-actieve
deeltjes, welke door de explosie in de
atmosfeer waren terechtgekomen, gaven
w
m
„Wilt u mij knippen in de Teddybeer-
lijn"? Wie met dit drieste verzoek
binnenstapt bij de Parijse haarstylist
Alexandre, kan ervan verzekerd zijn
korte tijd later bijna gemillimeterd te
zijn. Dit voorjaarskapsel bestaat
namelijk bij de gratie van een menigte
super4corte haarlokjes: twee centimeter
is de geadviseerde lengte. Het lijkt
daardoor, van voren gezien, opvallend
veel op het brosse-kapsel uit de
mannenkapsalon, maar aan de achter
kant valt het weer mee. Daar zijn de
bosjes haar drie centimeter lang, en in
de puntig toelopende nekpartij zelfs vier
centimeter.
Daarmee is het Teddybeer-hoofd nog
niet af, want er moeten ook lichte en
iets donkerder kleureffekten in verwerkt
worden. Vervolgens naar de
schoonheidsspecialiste, die voor de
make-up dit voorjaar de inspiratie ook
al uit het dierenrijk kan halen. Een van
de voorjaarsadviezen uit kosmetikaland
behelst namelijk het imiteren van
„ellipsvormige, aan de buitenhoeken
iets verlengde roofdierenogen".
TUGEROOG
Ter verduidelijking wordt hieraan nog
toegevoegd dat het gaat om,
„tijgerachtige ogen met goudreflexen".
aanleiding tot ernstige verontrusting
van de publieke opinie.
Dit betekende enerzijds een
belemmering voor de ontwikkeling van
de vreedzame toepassing van de
kernenergie, maar heeft anderzijds
geleid tot het uitvaardigen van strin
gente veiligheidsvoorschriften en het
inbouwen van uitgebreide controle-
.regel-, of veiligheids-apparatuur in
kerninstallaties. Ondanks het feit, dat
in de afgelopen jaren talrijke
kernenergie-reactoren in bedrijf zijn
gesteld, heeft zich in de westelijke
wereld tot nu toe geen schade van
uitzonderlijke omvang voorgedaan.
Het zou echter onjuist zijn te ontkennen
dat aan een kernreactor geen enkel
risico is verbonden, maar gezien al deze
voorzorgen, op de naleving waarvan
zeer streng wordt gelet, is er zeer zeker
sprake van een voor verzekeraars
acceptabel risico, dat in poolverband
kan worden aanvaard.
De natuurvezeb katoen, wol, zjjde en
linnen hebben in de vyftiger jaren ge
zelschap gekregen van de kunstvezels,
die worden gemaakt uit grondstoffen als
olie en steenkool. Deze nieuwe vezels
kwamen tegemoet aan de sterk toege
nomen vraag naar textiel en kleidng, ide
in het steeds welvarender wordende
westen na de 2e wereldoorlog ontstond.
Hoewel sedert 1960 de konsumptie van
katoen, de belangrijkste van de natuur-
vezels in absolute zin, toenam, nam
haar procentuele aandeel in de wereld
markt voor textielvezels (in 1950 nog
75%) steeds verder af en daalde in 1970
tot ruim 50%. Het leek of de westerse
vrouw voor goed had gekozen voor de
voordelen van strijk- en wasgemak die
de nieuwe vezels brachten.
Sinds 1970 maakt de natuurvezel
katoen echter een „comeback" mee, die
door méér schijnt te zijn opgeroepen
Te bereiken met crèmes, poeders en
andere make-up-ingredienten, die
allemaal zwerven rondom de tinten
goud, brons, koper en kastanje. De
nagellak is koperkleurig de lipstick
steenrood of goudbruin, en over de
oogschaduw komt ook nog een vleug
van iets goudkleurigs.
Maar net als in de kledingmode hoeft
niemand voor dit ene gat gevangen te
zitten, want de make-up-fabrikanten
blijven allemaal hardnekkig hun eigen,
zeer persoonlijke „lok" propageren, al
liggen de kleurtjes op de keper
beschouwd dan meestal wel weer bijna
op hetzelfde vlak. En natuurlijk was er
weer eentje bij die slim en snel inhaakte
op een binnenkort te verwachten evene
ment, dat zijn invloed op het totaalbeeld
van de mode niet zal missen.
Dat is de dezer dagen uitgekomen film
„The Great Gatsby" (hoofdrollen Mia
Farrow en Robert Redford). In de
make-up-mode blijkt de Gatsby-look
voornamelijk neer te komen op allerlei
variaties van beige- en crèmekleurige
tinten, gelardeerd met rookkleurige
accenten rondom de ogen. Het klassieke
bruin-zwart voor de mascara, kastanje-
en nootkleuren voor de jukbeenderen,
en voor de lipstick-kleurtjes uit de
moestuin: aardbei- en framboosrood.
dan alleen de wispelturige mode. Het
lijkt alsof veel mensen weer behoofte
hebben zich te omringen met zaken, die
zij van oudsher kennen en die herken
bare eigenschappen hebben. In de
kleding bijvoorbeeld blijkt men het
draagkomfort weer meer waarde toe te
kennen, terwijl strijk- en was gemak
niet meer de dominante rol speelt.
De katoenen jeans, die in geen kleren
kast ontbreekt, lijkt dat te bevestigen.
De kreukel in de broek is niet meer iets
wat „moeder de vrouw" zorgen geeft,
nu we er rond voor uit komen, dat een
pak of broek vóór alles lekker moet
zitten. Deze ontwikkeling, die meer is
dan een mode gril, speelt de natuurvezel
katoen in de kaart, want juist in kleding
van puur katoen gemaakt, vindt men
het optimale draagkomfort, waar men
nu om vraagt.
Was die verandering het eerste te be
speuren bij een kleine groep mensen,
die zich in de wereld wat anders op
stellen, nu is het zo, dat steeds grotere
groepen konsumenten een veranderde
voorkeur laten gelden, waarop de
kledingindustrie gaat reageren.
Zo brengt Berghaus, de grootste man
telfabrikant van Europa, dit seizoen een
nieuwe kollektie jassen en pakjes onder
de naam Jolliday, uit puur katoen en
bedoeld voor de vrouw, die bij dde
keuze van haar kleding het draagkom
fort vooropstelt.
Het IFC, de groep van vooraanstaande
Europese kledingfabrikanten, sprak
zich in 1974 voor de „natural look" uit
en bracht een kollektie mannenkleren
uit, die geheel uit pure wol en katoen is
gemaakt.
Ook in de kinderkleren van Barbara
Farber is de terug-naar-de-natuur trend
duidelijk te bespeuren, als we afgaan op
de kollektie die deze Amerikaans-
Nederlandse ontwerpster voor deze
zomer ontwierp.
SARSY A LA ORLOW
4 runderbaklappen k 100 g, 200 g
champignons, 2 eetlepels boter of
margarine, 1 bekertje zure room (sour
cream), 1 ui, peper, zout.
Wrijf het vlees in met peper en zout en
bak het snel bruin in de hete boter of
margarine. Maak de ui schoon en snijd
hem klein. Maak de champignons
schoon, was ze en snijd ze eventueel in
stukken. Fruit de ui in dezelfde boter of
margarine, waarin het vlees is
gebakken. Bak daarin ook de
champignons even mee. Haal de groente
uit de pan en maak de overgebleven jus
aan met weinig water. Roer de zure
room erdoor. Leg het vlees in een
ingevette schotel en verdeel daarover de
groente en schenk de saus erover.
Schuif de schotel 30 minuten in een
warme oven (175 *C) om de saus
goudbruin te laten kleuren. Dien het
vlees dan meteen op.
KOMKOMMER—OVENSCHOTEL
De tyd nadert dat het vakande- en
kampeermateriaal weer voor de dag
wordt gehaald.
Verkeersveiligheid en vakandeplezier
vragen aandacht voor de
aanhangerband. De groep
automobilisten die met kampeerwagen,
boottrailer of bagagewagen er op uit
trekt, groeit snel. Dit rekreatief rollend
materieel staat meestal op een kleinere
maat banden, die niettemin grote
prestaties moeten verrichten.
Onwetendheid omtrent banden onder
aanhangers heeft al menig dagje
vakantieplezier gekost. Vredestein, een
der belangrijkste leveranciers van dit
soort banden in Europa, geeft hier
enkele bandentips, die zowel
vakantieplezier als verkeersveiligheid
ten goede komen.
„Onverschillig wat voor type
aanhanger, het belangrijkste is de
bandenspanning," aldus field engineer
Carel Hefti.
„Het draagvemogen is afhankelijk van
het aantal liters lucht dat in een band
zit. Een grote band kan dus een lagere
spanning hebben dan een kleine band.
Vandaar dat de kleinere banden voor
kampeerwagens en boottrailers of
bagagewagens 4 ato of meer nodig
hebben. Maar 4 ato pompen, dat
schrikt veel automobilisten af. De
banden onder hun auto krijgen normaal
2 ato. Het verdient overigens
aanbeveling bij de wagen die een zware
aanhanger trekt, de bandenspanning op
de achterwielen met 6 p.s.i. of 0,4 ato
te verhogen. De bandenspanning moet
worden gemeten in een normale, koude
toestand. Veel belasting vraagt veel
lucht. Weinig vakantiegangers zullen de
belasting van hun aanhanger (bagage,
dozen blikgroenten, aardappels, etc.)
schatten of wegen teneinde de
bandenspanning verantwoord aan te
passen.
Een te lage spanning beïnvloedt de
wegligging nadelig.Uit oogpunt van
veiligheid is het ook nodig dat de
banden links en rechts evenveel
spanning krijgen. Ongelijke spanning
kan de oorzaak zijn van scheeftrekken
bij remmen. Regelmatige kontrole op de
bandenspanning is dus geen verspilde
tijd, zeker niet bij de aanhanger. Als
men op de trekkende wagen een band
heeft die lucht verliest, zal men dat zelf
vrij vlug merken. Maar van de
aanhanger merkt men dat niet zo gauw.
Daar komt nog bij dat men tijdens de
vakantie dikwijls lange trajekten rijdt,
liefst zb snel mogelijk om vlot op d
plaats van bestemming te komen. Een
aanhangwagenband. die onder die
kondities op onderspanning wordt
bereden, heeft een grote kans kapot
gereden te worden. Te lage spanning ver
oorzaakt te veel beweging in de band.
Elke 100 kilometer betekent gemiddeld
80.000 omwentelingen en indrukkingen.
Dit veroorzaakt wrijvingshitte, hetgeen
zeker in de warme streken die men
opzoekt, schadelijke gevolgen kan
hebben. Dus: zorg dat er voldoende
lucht in de banden zit!,,
Veel vakantiedagen zijn onnodig
verloren gegaan omdat men vergat een
reserveband mee te nemen. Men gaat
toch ook niet zonder reserveband voor
de auto op vakantie. Banden voor
personenwagens kan men overal kopen,
maar de veelal kleinere uitvoeringen
voor de kampeerwagen, boottrailer of
bagagewagen zijn lang niet overal
verkrijgbaar. Een extra bandje
meenemen is dus geen overbodige luxe.
„Slijtage speelt bij deze banden niet
zo'n voorname rol", aldus Carel Hefti.
,„Per jaar worden ze slechts gedurende
korte tijd gebruikt, zodat ze jaren mee
zullen gaan".
De levensduur van dit soort banden is
veel meer gebonden aan veroudering
door weersinvloeden. Wat de
levensduur positief beïnvloedt, is
afscherming tegen de zon en een
onbelaste opslag op een koele droge
plaats.
De 8 inch banden waarover we hier
praten, worden vaak op tweedelige
wielen gemonteerd. Pas op niet de
vergissing te maken bij demontage de
koppelbouten los te draaien, zonder
eerst de spanning te hebben afgelaten",
waarschuwt de heer Hefti. „Door de
hoge spanning van 4 ato kunnen de
wielheften met kracht van elkaar
springen met alle noodlottige gevolgen
van dien".
Het bandenadvies voor de automobilist
die er met de aanhanger op uit trekt,'is
samengevat:
-Verzeker u ervan dat de banden de
benodigde spanning hebben. (Hogere
belasting vraagt hogere spanning).
-Bij zware aanhangers kan de
bandenspanning van de trekkende
wagen op de achterwielen met 0,4 ato
worden verhoogd.
-Kontroleer regelmatig de
bandenspanning in koude toestand.
-Zorg voor een kompleet reservewiel.
-Draai bij tweedelige wielen alléén de
koppelbouten los, nadat de spanning is
afgelaten.
-Bescherm de band tegen felle zon en
zet de wielen (banden) bij opslag
onbelast weg op een koele droge plaats.
Wie deze eenvoudige regels in acht
neemt, rijdt veilig en zeker.
700 g komkommer, 2 uien, zout, peper,
2 eetlepels boter of margarine, 2 eet
lepels paneermeel, 50 g geraspte oude
kaas, 1 dl melk.
Schil de komkommers en snijd ze in de
lengte door. Haal het zachte deel uit de
helften en snijd de komkommers in
plakken. Maak de uien schoon en snijd
ze klein. Vermeng de groente met
elkaar, strooi er zout en peper op en
schep alles in een ingevette vuurvaste
schotel. Bestrooi de schotel met een
mengsel van het paneermeel en de
geraspte kaas en schenk daarop de
melk. Leg zo hier en daar een klontje
boter of margarine op het gerecht en
schuif de schotel in het midden van een
warme oven (175- C) Laat de groente in
35 minuten gaar worden en een bruin
korstje krijgen.
