Oude gezelschapsspelen blijven
spellenfabrikanten inspireren
BEAUJOLAIS PRIMEUR 1973
4,95
4,50
6,30
9,80
I
FANOY
BOEKEN
DE GAPER
Van en voor
vrouwen
verkoopster
I
MAANDAG
26 NOV.
WINKEL
GESLOTEN
Kent u ze nog
die van Valkenisse
Algemene Bank Nederland
drogisterij - parfumerie
VEILING
specialist in gezelli
SPECIALE SINT-NIC0LAAS-
AANBIEDINGEN
EAUX I)E TOILETTES
11
BEAUJOLAIS PRIMEUR 1973 NEROL
BEAUJOLAIS PRIMEUR 1973 PIAT 6,75
BEAUJOLAIS NOUVEAU 1973 JOSEPH DROUHIN
vijf
middagen
per
week
VEGA STOFFEN Middelburg
GESLOTEN
Slagerij J. de Visser en Zn
Dl FAAM
Dammen en schaken
Ganzenbord
Gelegenheids-
spelletjes
te
- V-
Een echte bank, óók om te sparen.
Mode-tech nici
gevraagd
Memoires van
call-girl
2 O. Koudekerkseweg 26, Middelburg, tel. 3021
OONOERDAO 77 NOVEMBER 1977
Ene Willemien wist in de vorige
eeuw „met charaden en met raadsels
veel in tal" een gezelschap van (op
het oog nogal streng uitziende) juf
frouwen eindeloos te vermaken. Dit
valt te leren uit een rijmpje bij een
plaat „Raadseltjes opgeven" uit een
„prentenmagazijn voor de jeugd", in
de negentiende eeuw door uitgeverij
Schuitemaker op de Nederlandse
markt gebracht. In een soorgelijke
uitgave (Noothoven van Goor's pren
tenmagazijn voor de jeugd) wordt
verteld hoe tussen de jaren 1850 en
1880 een heel gezelschap „tot ver
maak" aan het ganzenbord gezeten is.
Waarbij de winteravond „ras versle
ten" wordt en een zekere Jan bij het
werpen van het lot „zoowaar den pot
wint".
De spellenfabrikanten van deze tijd
vinden sinds enkele seizoenen verse
inspiratie in dit soort Oudhollandse
gezelschapsspelletjes en de Nederlan
ders lijken nog lang niet genoeg te
hebben van zulke vermakelijkheden
uit de oude doos. Het aloude pro
bleemloze ganzenbordspel wordt druk
gekocht, zowel in ouderwetse dozen
met dito motiefjes als in moderner
uitvoeringen. Volgens een woordvoer
der van de Nederlandse spellenfabriek
Hausemann en Hoette in Amsterdam
is het oude mens-erger-je-niet (nog
altijd in de originele verpakking!ook
dit najaar weer een van de top
pers.
De belangstelling voor dam- en
schaakspellen is groot, het uit de
crisisjaren stammende monopoly
wordt ook nog altijd druk gespeeld,
er is een heel arsenaal aan dominos
pelen, kwartetten, lotto's gegroeid. Te
kenen van een zekere tv-moeheid, deze
belangstelling voor het groepsgewijs
te spelen ouderwetse binnenhuisspel?
Bij de detailhandel heeft men boven
dien de sterke indruk dat de autoloze
zondag de popularisering van gezel
schapsspelletjes nog meer bevordert
er wordt melding gemaakt van kopers
die tegen het weekeinde met drie, vier
verschillende spellen de deur uit gaan.
En bij Hausemann en Hoette (het
bedrijf dat onder meer het bekende
Gezelschapspelletje der voorvaderen:
zilveren gok-apparaatje uit de achttien
de eeuwdat aan het moderne roulettei
spel doet denken.
Jumbomerk voert) denkt men er
sterk over om de eerstkomende win
terseizoenen „door te borduren op
spelletjes uit de oude doos".
Fabrikanten die dat van plan zijn
kunnen nog even vooruit, al dan niet
speculerend op de nog altijd bloeien
de nostalgie naar het nabije verleden.
„Gezelschapsspelletjes zijn sinds eeu
wen verspreid over de hele wereld. Je
vindt ze terug in culturen waar je ze
niet. zou verwachten", zegt de heer B.
Wander, medewerker van het Neder
lands Openluchtmuseum in Arnhem.
Uit het archief komen mappen tevoor
schijn met afbeeldingen en beschrij
vingen van spellenmateriaal waarmee
kinderen en volwassenen in het Ne
derland van de twee, drie vorige eeu
wen zich vermaakten. Gezelschapsspel
letjes die vaak internationaal waren,
dikwijls uit Duitsland werden inge
voerd en van Duitse, Franse of Engel
se tekst voorzien waren.
Het ganzenbord, vaak gezien als spe-
cifiek-Hollands spel. blijkt in heel Eu
ropa in allerlei vormen en varianten
bekend te zijn geweest. In de zestien
de en zeventiende eeuw werd schaak
gespeeld met prachtige palmhouten
schaakstukken. In palmhouten dam
stenen zijn mini-portretten gegra
veerd. damborden zijn van ingelegd
glas met bloem- en vogelmotieven, en
in 1825 heeft een zekere meneer E. M.
Postma in Sneek een stenen dambord
gebakken. Een openluchtdamspel was
in de jaren dertig van deze eeuw in
Engeland populair: de grote schijven
werden door de deelnemers met. stok
ken verschoven.
De voorouders moeten, voor zo ver
hun religieuze opvattingen dat toelie
ten. veel hebben gekaart. Die speel
kaarten zijn opmerkelijk mooi gedes
sineerd. met eenvoudige maar uiterst
zorgvuldig getekende motiefjes en
landschapjes. Het „kaartspel van de
beroemde Parijse waarzegster Le-
normand" blijkt een soort horo
scoop: elke kaart bevat een toekomst-
voorspeelling die in gunstige geevallen
„goede tijdingen en een lang en geluk
kig leven" belooft. Maar een door
wolken omringd klaverblad betekent
„grote zorgen", en de slang is (uiter
aard) een zeer ongelukkig teken met
„huichelarij, verraad en verlies" in het
verschiet.
JA, DE NIEUWE BEAUJOLAIS 1973 IS GEARRIVEERD!
WE HEBBEN ZE IN 3 VERSCHILLENDE PRIJSKLASSEN
PER FLES
ALLEEN BIJ ONS: PER DOOS 6 FLESSEN
ALLEEN BIJ ONS: PER DOOS 6 FLESSEN
En voor de fijnproevers:
PER FLES
De importeur over deze Beaujolais schrijft:
„Wij menen in alle bescheidenheid te mogen stellen,
dat een betere kwaliteit Beaujölais Nouveau
nauwelijks of niet gebracht wordt."
„Gezelschapsspelletjes werden nogal
eens gemaakt ter gelegenheid van een
of andere historische gebeurtenis. Zo
was het spelen tegelijkertijd leren",
zegt de heer Wander. Als voorbeeld
legt hij een „Londens tentoonstellings-
spel" van meer dan een eeuw oud op
tafel, ontworpen ter gelegenheid van
de wereldtentoonstelling in 1851. Ook
op kwartetspelen stonden vaak histo
rische gebeurtenissen afgebeeld. Er is
een „koopmansspel", met miniatuur
dobbelsteentjes en met (ook alweer
heel zorgvuldig getekende) kaarten.
bedoeld om een beeld van het koop
mansleven te geven. Een merkwaardig
voorlopertje van de legpuzzel is een
spel waarin delen van poppetjes bij
krijgen, eigenlijk een soort combina
tie van legpuzzel en kwartetspel.
Ook het gokelement keert regelma
tig terug: in „loterijspelletjes" uit de
achttiende eeuw waarbij elk lot „twee
duiten" kostte en de deelnemers als
collecteurs, nummer- en prijzentrek-
kers fungeerden. In dezelfde tijd
wordt ook gespeeld met iets dat aan
de moderne roulette doet denken: een
zilveren apparaatje met een van cij
fers voorziene schijf op een voetstuk
Ganzebord spelen op de lange decem
beravond. Veel spelen worden in eên
doos geleverd, behalbe het populaire
ganzenbord, dammen, mens erger je
niet, prentenlotto, vlooienspel, Rally
Monte Carlo, paardenrace en scrab
ble.
en met twee armpjes die in beweging
kunnen worden gezet.
De speelgoedhistorie uit de achttien
de en de negentiende eeuw blijkt te
wemelen van de „optische grappen":
perspectiefkastjes, illumineerkasten,
toverlantaarns, wondertrommels. De
toverlantaarn of „latema magica"
ifi'iy V
Molenwater 137, Middelburg Telefoon 3338
Troelatraweg 2, Vlissingen Telefoon 7693
Voor
vragen wij een
tiv
•-T 4 ti" '%iftfnv H i"J
door H. Hendrikse en J. Roose
MENSEN-VAN-TOEN UIT VALKENISSE
(KOUDEKERKE, BIGGEKERKE,
ZOUTELANDE),
DE PERIODE VAN CA. 1880 - 1940
Nog beperkte voorraad bij:
NIEUWE BURG 26-28 EN WALPLEIN
MIDDELBURG
Sparen is goed.
Maar 't kan béter.
Bij de ABN.
Er zijn drie redenen:
Ten eerste: er zijn by de ABN veel verschillende
spaarvormen, met oplopende rentepercentages,
zodat u precies dat kunt kiezen, wat u past.
Bijvoorbeeld: spaarboekje of spaarrekening,
rente 41/2%. Maar ook: spaardeposito's, met een
opzegtermijn van 3 tot 24 maanden, waarbij
de rente varieert van 5% tot 7%.
Ten tweede: als u toch spaart bij de ABN,
kunt u meteen gebruik maken van al die
andere ABN-diensten: van een lening-op-maat
tot een zonnige vakantiereis.
Ten derde: als u nü een spaarrekening opent,
met een eerste inleg van tenminste f 10,-, doet
de ABN er f 5,- bijEn - dat is
eigenlijk nog een
vierde reden-als
u het leuk vindt,
krijgt u van de
ABN een grappig
spaarvarken
cadeau.
Middelburg: Markt 81, telefoon (01180) 5258 - Winkelcentrum Dauwendaele, telefoon (01180) 5121
Vlissingen: CooyeBuskenstraat 141,telefoon (01184) 5151 - Troelstraweg 10,telefoon (01184) 5151
Oost-Souburg, Kanaalstraat 36-38, telefoon (01183) 1992
D 113
'n spray eau de toilette C ft 7C
'SOIR DE PARISNormale waarde 12,75 T y, J
Thans J
'n flacon eau de toilette
ROBERT PIQUET 'CRAVADHE' f ftT
Normale waarde 10,95 T O.yri
Thans J
'n zeer exquise geur
'n flacon eau de toilette
ROBERT PIQUET 'BANDIT' f ft ft£
Normale waarde 14,95 1
Thans
'n spray eau de toilette C 1 Cl
•KIKU' I 1£,J»
Voor de speciale prijs van J
n spray eau de toilette
DESERT FLOWER C ff
Normale waarde 8,75 T J. «J
Thans J
SPRAY'S EAU DE TOILETTE: YARDLEY: C H Tl]
in de geuren: Caprice, Wild fern, Reverie, I «J'
Lavender, Prelude voor de unieke prijs van J
Zo lang de voorraad strekt.
LANGE DELFT 15 TELEFOON 26 86 MIDDELBURG
wordt trouwens al besproken in boo*
ken uit de zeventiende eeuw. En dan
;zijn er ook nog het knikker bord (een
houten bord met opstaande rand en
kuiltjes waarin de knikkers via een
spiraalvormig opstaand figuurtje te
recht moeten komen), een lottospel
met „losse hoofdjes" die op met men
selijke figuren bedrukte kaarten moe
ten geplaatst, het „boerenschroom-
spel" met kaartjes, hamer en dobbel
steen dat tot de tweede oorlog nog in
de Neurenberger speelgoedfabrieken
werd gemaakt, het slabberjanspel. een
specifiek Walchers gezelschapsspelle
tje.
„Er is eigenlijk weinig literatuur;
wat. er is gaat over speelgoed, en
maar zelden over gezelschapsspellet
jes", zegt de heer Wander. Hij noemt
als standaardwerk „Spiele, Gesell-
schaftsspiele aus einem Jahrtausend"
van Georg Himmleber, en (dichter
bij huis) de Elsevier-pocket „Spellen
en spelen", met regels van honderd
gezelschapsspelletjes voor jong en
oud. En uit de bibliotheek van het
Openluchtmuseum komt nog een in
perkament, gebonden werkje uit de
zeventiende eeuw tevoorschijn: „Ma
thematische vermaeklyckheden" in
drie delen, waarin onder meer het
onverwoestbare gezelschapsspel let j e
van het „getallen raden die iemand in
gedachten heeft" blijkt te worden be
schreven.
Engelse vrouwen die part-time wil
len werken en dat ook nog bij voor
keur thuis willen doen, kunnen zich
opgeven voor een „cursus voor mode
technici" die binnenkort in Surrey
begint. Dit fraaie woord dekt een
opleiding van een jaar, waarin drie
dagen per week lessen worden gege
ven in de techniek van het maken en
repareren van kledingstukken, zowel
van tex-tie) als van bont, suède en
leer.
De initiatiefnemers tot de opleiding
die aan een technische school wordt
gegeven, zijn (volgens maandblad No
va) op dit idee gekomen doordat ook
in Engeland een enorm tekort is aan
mensen die vakbekwaam kleding kun
nen veranderen en repareren. Volgens
de school zijn er voor vrouwen die
een dergelijke cursus hebben gevolgd
legio werkmogelijkheden, zowel in
winkels en hotels als in thuiswerk.
Aspirant-studenten krijgen de belofte
dat. de school hen na afloop van de
cursus zal helpen bij het vinden van
werk.
„Mijn eerste ontmoeting met lord
Lambton had werkelijk niets sensatio
neels- De verhouding, die zijn carrière
en mijn loopbaan als call-girl heeft
gebroken, is op dezelfde manier be
gonnen als andere verhoudingen". Ci
taat (in weekblad Paris Match) uit
„Memoires van een call-girl", geschre
ven door de Engelse Norma Levy,
wier betrekkingen met hooggeplaatste
Britse heren vorige zomer op hèt
Engelse schandaal van het jaar uitlie
pen. Over haar eerste ontmoeting met
Lambton zegt ze: „Op het eerste ge
zicht dacht ik dat hij een boer was.
Hij was bijzonder aardig, erg aantrek
kelijk en heel amusant. Van het begin
af hebben we uitstekend met elkaar
kunnen opschieten"
Norma Levy, die „als arm jong
meisje al van het fortuin droomde",
belandde via betrekkingen als bar- en
animeermeisje in de hedendaagse lu
cratieve versie van het oudste beroep
ter wereld, het call-girl-werk. Ze is nu
terug in Londen en zegt dat ze werk
zoekt waarin ze veel mensen kan
ontmoeten en dat haar in staat moet
stellen om er een klein weekend
huisje op na te kunnen houden. „Ik
heb mijn onafhankelijkheid veroverd
en die zal ik vasthouden", aldus Nor-
ma Levy.
f Aanstaande week van 6 november tot en met
3 december is onze zaak wegens vakantie 2
4 december zij we weer gaarne tot uw dienst
T.o.v, notaris Moggré te Middelburg zal het Vei
lingbedrijf „Mirma", Geddingmoor 34, Nieuw Ven
nep d.d. dinsdag 27-11 1973 in Verenigingsge
bouw, Oudstraat 9 te Veere publiek a contant ter
veiling brengen
Diverse kleinmeubelen, o.a, commodes, vitrinekas
ten, porseleinkastjes, dekenkisten, t.v.-meubels,
Opaline olielampen, Delftsblauwe en polychroom-
gekleurde kaststellen. Koperen en bronzen voor.
werpen o.a. vijzels, kandelaars, tafeltjes, haardstel
len, ketels, akers, schalen etc. Kristallen vazen,
schalen met verzilverde voet, cassettes.
Tinnen schalen, maten, asbakken, eikelkannen, hou
ten speculaasplanken in diverse groottes, bedde-
pannen, blaasbalgen, schaakspellen, bloembakken,
brocheros, koetslampen, spiegels, zwaarden, wa
felijzers, bouten, evenaarsschalen, beeldjes, Dago-
bert stoelen, hang-, wand- en staande olielampen,
klokken o.a. comptoise, houten en stenen kruiken,
een antieke porseleinkast, boerentafel, Friese stoel-
klok, regenton, antieke vazen en oude stoelen
en wat verder ter tafel zal worden gebracht
Gelegenheid tot het inbrengen van goederen op
de dag van de veiling tussen 16.00 en 18.00 uur
Veilingkosten alleen na resultaat
Gelegenheid tot het geven van koopopdrachten,
welke gratis worden uitgevoerd
Bank/girobetalingen worden als contante betaling
geaccepteerd
De goederen zijn te bezichtigen op de dag van
de veiling tussen 19.00 uur en 20.00 uur. Aanvang
van de veiling 20.00 uur
Veilingdirectie MIRMA, tel. 02526 (4324)
