Nederlandse papierindustrie
'schreeuwt' om oud papier
Gratis vakantie met Nemidso
Autorijden in de winter
BORST BEHANG NE OOR IN GOES
Kaas, doe er meer mee!
Smakelijke tip voor de keuken
15
Tivee kanten
Papieren dorp
TRIMMEN OP
AUTOLOZE
ZONDAG
MEEDOEN OM
MEE TE DOEN
Wij ka vonden over
problematiek
rond Israël
Vrouw
in filmbusiness
Kookcursussen
Eetgewoonten
NOVEMBER 1973
De man die met een zorgelijk gezicht
de bekende envelop met het opschrift
'aanslagbiljet' openmaakt, zal nauwe
lijks vermoeden dat die envelop ge
deeltelijk is gemaakt van het dames
blad dat zijn vrouw elke week leest.
Maar ook wie een giro-envelop ont
vangt met de prettige mededeling dat
zijn salaris weer gestort is, heeft kans
dat zijn ochtendblad gebruikt is om
die envelop de fabriceren.
Dit zijn twee voorbeelden van de
talloze die er te geven zouden zijn
van papierprodukten, die gedeeltelijk
gemaakt zijn van het zogenaamde pa-
pierafval. Geen wonder dat de Neder
landse papier-industrie 'schreeuwt' om
oud papier. Van de totale hoeveelheid
grondstof die er in ons land per jaar
gebruikt wordt voor papierfabricage,
bestaat ruim 40 procent uit oud pa
pier.
De aangeboden hoeveelheid oud pa
pier is echter nog lang niet genoeg.
Een fors deel van deze' grondstof gaat
via de vuilnisman naar de vuilnisbelt
waarmee een belangrijke grondstof
verloren gaat. Nog erger is dat de
Nederlanders gezamenlijk zo'n 3 mil
joen kilo zogenaamd zwerfvuil over
ons land uitstrooien. Men hoeft zijn
ogen nauwelijks de kost te geven, om
vooral op recreatieplaatsen te zien.
dat milieubescherming nog veelal ai-
leen met de mond wordt beleden. En
ook van dat zwervuil is een belang
rijk deel papier.
Wat. is de oorzaak van de zo sterk
gestegen vraag naar papierafval? J. H.
B. Sinnige, produkt-manager van de
Koninklijke Papierfabrieken Van Gel
der Zonen, in Amsterdam zegt: „De
vraag naar papier is enorm gestegen.
Die vraag loopt vrijwel parallel aan
ons bruto nationaal produkt. Die stij
ging wordt veroorzaakt door de toe
name en de ontwikkelingsgraad van
de bevolking, maar ook door het
grotere gebruik van papier voor het
doorgeven en bewaren van informatie
(ponskaarten, kettingformulieren, gi
robiljetten). Toch is er een tendens
merkbaar, die er op wijst dat de
bevolking meer milieubesef krijgt en
daardoor meer papier gaat gebruiken.
Dat papier afbreekbaar is en milieu
vriendelijk, heeft daar veel toe bijge
dragen.
De kringloop van oud papier nieuw
papier maken is een mes dat aan
twee kanten snijdt. Het levert ener
zijds grondstof op voor de industrie,
maar betekent anderzijds een belang
rijke bijdrage tot de milieubescher
ming, een vermindering van het aan
deel papier en karton in het huisvuil
en tenslotte een energiebesparing".
J. Bramson is directeur-eigenaar van
onder meer een fabriek in Amersfoort
van papieren daagt assen in alle maten
en vormen. Als hij over papier
spreekt weet hij waarover hij praat.
Naast het besturen van zijn eigen
fabriek zit hij ook in het bestuur van
verschillende organisaties uit de pa
pierwereld. Herhaaldelijk gaat hij
naar het buitenland om de toestand
daar te bestuderen.
„Kijk", zegt hij, „per hoofd van de
bevolking verbruiken wij vrij veel
papier. De campagne om de bevolking
meer bewust te maken van oud pa
pier moet slagen, want om aan de
stijgende vraag te voldoen, moet er
grondstof zijn voor d< produktie. De
traditionele houtleveranciers of cellu-
losè-producenten hebben weliswaar de
politiek om het hout dat ze kappen,
weer door aanplant te vervangen,
maar de prognoses geven bij het
stijgende papierverbruik aan, dat over
20 jaar een houttekort niet is uitgeslo
ten. Daarom is het hergebruik van
papier bijzonder belangrijk. Een an
der punt is het transport. Dat wordt
met de dag duurder'.'
Niet zo ver van "Het Dorp', ligt het
'papieren dorp', namelijk Eerbeek. De
vele heldere beken, die zowel voor
schoon water als voor 'aandrijving'
van de papiermolens konden zorgen,
maakten het van oudsher tot een
geliefde vestigingsplaats voor papier
fabrikanten. Eén van de vijf grote
Eerbeekse papierindustrieën is de fa
briek 'Coldenhove', gespecialiseerd in
fabricage en levering van het zoge
naamde cahierpapier (een glad kar
ton) voor alle mogelijke doeleinden
(bakjes voor aardbeien en champig
nons), maar ook van het zogenaamde
'kraft' papier waar enveloppen, etc.
van gemaakt worden.
Als ergens sprake is van kring
loop', dan is het wel bij de fabriek
'Coldenhove'. Papier wordt er in eigen
bedrijf vervaardigd, maar de eigen
papierproduktie kan maar nauwelijks
aan. de vraag van het papierverwer-
kende bedrijfsdeel voldoen. Soms
moet er papier bij anderen worden
gekocht. Toch liggen op de opslagter
reinen gigantische bergen oud papier
in alle mogelijke kleuren, gesorteerd
en in balen geperst, te wachten tot er
pulp van wordt gemaakt.
W. A. Sanders, hoofd inkoop en pro
duktie bij 'Coldenhove': „Ons eindpro-
dukt maakt dat we wel 60 procent
var. de grondstof aan oud papier
verwerken. Dat is bijna 20 procent
meer dan het landelijk gemiddelde.
Het publiek denkt wel eens, dat we
het als fabrikant zo makkelijk hebben
om van oud papier nieuw te maken.
Niets is minder waar. Het tot pulp
maken van de oude vezels is inder
daad niet zo'n groot probleem, maar
dan begint het reinigen. Drukinkten
moeten verwijderd worden (het zoge
naamde de-inking proces). Ook metaal
bijvoorbeeld, dat er met magneten
uitgehaald moet worden. Kortom al
les wat geen papiervezel is, wordt
verwijderd. Wij gebruiken hoofdzake
lijk papierafval van grote instellingen
en van bijvoorbeeld drukkerijen,
maar er zijn andere fabrieken, die
papierafval van de consumenten ge
bruiken".
„Het komen tot een kringloop van
papier is een zaak met zeer veel
kanten", aldus drs. J. E. G. Le Jeune,
secretaris van de Vereniging van Ne
derlandse Papierenzakken Pabrikan
ten. „Voor er oud papier is", zo stelt
hij, „moet er eerst nieuw paier zijn
en in de relatie papier en milieu is
vooral de 'verpakking' belangrijk'.
Per jaar wordt er in Nederland 30.000
ton papier verbruikt voor de produk
tie van papieren zakken die in velerlei
soorten en maten worden gebruikt
voor het verpakken van allerlei artike
len. In dit tonnage zijn begrepen zo'n
25 miljoen papieren draagtassen die
per jaar door Nederlandse handen
gaan. In onze consumptie maatschap
pij neemt de behoefte aan verpak
kingsmateriaal toe. Papier speelt hier
bij een zeer belanrijke rol. Van dit
verpakkingspapier komt echter slechts
een relatief klein percentage als oud
papier terug omdat het merendeel
door de huisvrouw in het normale
huisvuil wordt afgevoerd. In feite is
dat een onnodige verspilling. De tijd
lijkt rijp om in Nederland de papie
ren huisvuilzak te introduceren met
het specifieke doel het papierafval te
selecteren van het andere huisvuil.
Grote papieren blokbodemzakken (wa
terafstotend) die ook in Zweden,
Duitsland, Zwitserland en Engeland
voor dit doel worden gebruikt, zijn
hiervoor beschikbaar.
De afvoer van dit in paieren zakken
verpakte papierafval behoeft geen
probleem te zijn gezien de verzamel-
acties die thans reeds overal worden
gevoerd door scholen en sportvereni
gingen. Op deze relatief eenvoudige
wijze zou de grondstof 'oud papier' in
belangrijk grotere hoeveelheden be
schikbaar kunnen komen. Dat een der
gelijke actie bovendien grote educatie
ve waarde heeft voor de bewustwor
ding van de problemen rond het mi
lieu spreekt voor zicli.
Maar liefst 25 graties vakantie's zal
de Souburgse winkelorganisatie de
'Nemidso' uitdelen tijdens haar jaar
lijkse grote St. Nicolaasactie die ge
houden wordt van 17 november tot en
met 5 december. Bij besteding van
een bedrag van 5,- en meer worden
envelopjes uitgereikt met daarin bon
netjes met punten tientallen
erop.
Tevens ontvangt men bij de Nemidso
winkels een vragenlijst met daarop
een viertal vragen. Vanaf 6 december
kan men bij Supermarkt Roelse Rit-
De Nederlandse Sport Federatie heeft
in overleg met de provinciale sportra
den, de gemeenten, trimclubs, bos-
loopgroepen en sportverenigingen een
centraal informatie- en actiecentrum
ingericht om de komende autoloze
zondagen actief en plezierig door te
brengen.
Nu de straat uw domein is, de steden
en dorpen met bossen en. parken op u
wachten, de atmosfeer 'vrij is van
benzinedampen, kunt u van de nood
een deugd maken, door 'en familie'
met vrienden en kennissen de fiets te
pakken of een fikse wandeling te
maken.
Reeds is gebleken dat nieuwe, origine
le ideeën ontstaan ten aanzien van
TRIM-mogelijkheden. De Nederlandse
Sport Federatie zal deze gegevens
centraal vezamelen. Iedere vrijdag
kan men de Nederlandse Sport Feder
atie of de provinciale sportraden bel
len met het verzoek om inlichtingen
betreffende TRIM-mogelijkheden.
Voor Zeeland is dit adres: Provinciale
Sportraad Zeeland, telefoon: 01180-
4258.
Om in het winterseizoen als auto
mobilist goed beslagen ten ijs te
komen, moeten remmen, ruite-
wissers, lichten, uitlaatsysteem,
waterslangen, ventilatorriemen en
accu van de wagen in perfecte
conditie zijn. Als de wegen glad
zijn moeten de bezitters van wa
gens met voorwielaandrijving op
passen, dat de kofferruimte niet
te zwaar wordt belast. Extra ge
wicht zoveel mogelijk vóór of óp
de achteras plaatsen. Dit heeft
een gunstige invloed op de stabi
liteit van de wagen en voorkomt
onregelmatige slijtage van de ban
den.
Talrijke automobilisten huldigen
het idee dat door verlaging van
de spanning de grip op de weg
wordt verbeterd. Dit is een groot
misverstand. Banden met te wei
nig spanning verliezen een deel
van hun houvast op het gladde
wegdek, omdat het loopvlak dan
enigszins hol gaat staan en het
gewicht van de wagen dan hoofd
zakelijk op de buitenkant van het
loopvlak komt te rusten. Een ge
volg daarvan is ook dat de pro
fielgroeven zich sluiten waardoor
de band zijn anti-slip eigenschap
pen verliest. Laat dus de banden
spanning regelmatig controleren
en handhaaf daarbij de voorge
schreven spanning.
De beste remedie tegen slipge
vaar op gladde wegen is natuur
lijk het gebruik van winterhan
den. Deze bieden met hun specia
le groeve profiel gemiddeld 50
procent meer trek- en remkracht
in sneeuw dan gewone banden.
Die extra aanschaf van winter
handen wordt zeker gerechtbaar-
digd door het feit dat ze na b.v.
twee maanden gebruikt te zijn,
weer van de wagen afgehaald en
bewaard fcunnen worden tot de
volgende winter. Zo kan men
meerdere jaren van de eenmaal
aangeschafte winterhanden profi
teren.
Gladde of bijna gladde banden
zijn in de winter natuurlijk hele
maal uit den boze. Een profiel
diepte van 2 mm is wel het
minste om op een besneeuwd
wegdek de wagen nog een beetje
behoorlijk in bedwang te kunnen
houden. Laat uw banden bij de
bandenspecialist of garage con
troleren en schaf nieuwe aan als
dit nodig mocht blijken. Gecom
bineerd met de nodige voorzich
tigheid kunnen goede banden u
helpen de winter kras- en deuk-
vrij door te komen.
Nog een paar tips:
extra afstand nemen van voor
liggers. Bij een snelheid van 80
km/u bedraagt de rèmafstand op
een besneeuwde weg 130 tot 160
meter. Op een beijzelde weg
heeft de wagen 260 meter nodig
om tot stilstand te komen:
rij langzamer dan gewoonlijk.
Bij snelheden boven 65 km per
uur op een besneeuwd wegdek
kan de automobilist zijn voertuig
nauwelijks meer in bedwang hou
den. Boven de 100 km per uur
speelt hij met zijn leven;
kijk altijd goed uit, zelfs wan
neer de weg droog lijkt. In de
winter kunnen mist en neerslag
een dunne ijslaag vormen;
trap het rempedaal niet met
volle kracht in. De bekende
pompbeweging is de beste ma
nier om slippen tijdens het rem
men tegen te gaan;
wees attent op beschaduwde
weggedeelten, bruggen en oprit
ten. IJs en sneeuw blijven daar
langer liggen;
op een glad wegdek in een
hogere versnelling voorzichtig op
trekken. Dit voorkomt doorslip
pen van de aangedreven wie
len;
controleer regelmatig of de
koplampen en achterlichten vrij
zijn van sneeuw en ijs. Het is
een kwestie van zien en gezien
worden;
vooral na een rit door de
sneeuw moeten de banden extra
worden gecontroleerd. Onder de
spatschermen namelijk wordt de
opgeworpen sneeuw verzameld,
plakt stevig vast en vormt na
enige tijd een harde kluit, waar
bij de band net genoeg ruimte
overhoudt om vrij te rollen. Spij
kers en andere scherpe voorwer
pen kunnen zich in die sneeuw-
kluit nestelen en bij elke positie
verandering van de band de
schouder en het loopvlak ernstig
beschadigen.
themsestraat, Jakobse,B.V., Paspoort
straat, Boekhandel Huson Kanaal
straat en Bakkerij De Vlieger op het
Mamixplein, in speciale bussen de
ingevulde antwoordkaart met het aan
tal gespaarde punten in een envelop,
voorzien van naam adres en aantal
punten dat erin zit, deponeren. Deze
mogelijkheid wordt geboden tot en
met 15 december.
Na 15 december ontvangén alle prijs
winnaars bericht. De hoofdprijs is een
vakantiereis ter waarde van 1200,—.
Verder zijn er nog prijzen van
800,600 en 400 gulden te verde
len. Al deze bedragen staan op evenzo-
vele vakantiecheques, van de Algeme
ne Bank Nederland. Met die cheques
kan men letterlijk alle kanten op.
Men kan er een trein, boot of vlie
greis mee maken, een wintersportva
kantie van houden, men kan de ge
wonnen cheques ook bewaren tot vol
gende zomer. Uiteraard kunnen de
vakantiereizen alleen bij de Algemene
Bank Nederland besproken worden.
De feestelijke intocht van de Goed
heilig man zal plaats hebben op 24
november a.s., waarbij de Sint weer
een rijtocht maakt door heel Sou
burg.
De cursussen burgerschapskunde, dlc
onlangs werden aangekondigd zijn in
middels achter de rug. In totaal na
men 165 dames op 4 plaatsen in
Zeeland hieraan deel om aldus in kort
bestek te leren wat het betekent, dat
Nederland een constitutionele monar
chie is en hoe een parlementaire de
mocratie functioneert.
U kimt zich thans opgeven voor de
cursussen politieke scholing. Deze cur
sus bestaat uit 4 forumavonden, waar
3 inleiders van verschillende politieke
partijen hun mening geven over dis
cussievragen, die vooraf aan hen en
aan de deelneemsters worden toege
stuurd. Op iedere avond komen steeds
andere politieke partijen aan het
woord, terwijl alle in Zeeland werkza
me partijen in de gelegenheid worden
gesteld mee te doen. In principe
wordt op-één avond steeds het woord
gevoerd door een vertegenwoordiger
van een regeringspartij, een oppositie
partij en een 'andere' partij.
Bovendien wordt het schema zo opge
steld dat steeds vertegenwoordigers
uit het rechtse en het 'linkse' blok
aanwezig zijn.
De kosten voor deze cursus bedragen
10 waarvoor al het cursusmateriaal
beschikbaar wordt gesteld.
De cursus in Middelburg wordt gege
ven in restaurant 'De Brasserie' Lange
Delft op donderdag 22 november,
maandag 21 januari, donderdag 21
februari en maandag 18 maart.
Discussieleidster, mevrouw C. de
Dreu-Koster.
Aanvang van alle bijeenkomsten: 20.00
uur. Opgaven bij mejuffrouw A. van
deer Leeden, Grote Markt 28, Goes.
„Alle leden van de hervormde gemeen
ten en de gereformeerde kerk in Vlis-
singen worden uitgenodigd op een van
de wijkavonden, welke gehouden wordt
den op woensdag; 14 november in het
jeugdgebouw bij de Petruskerk of op
op maandag 19 november in de chr.
mavo, Hendrik Avercamplaan 1.
Op deze avond zal een deskundige
het onderwerp, "De problematiek rond
Israël', inleiden.
Tevens wordt de aandacht een ogen
blik gericht op het Liedboek der Ker
ken. Het liedboek meebrengen a.u.b.
Aanvang 20.00 uur. Voor vervoer kan
eventueel gezorgd worden. Hiervoor
contact opnemen met de heer J. van
Belle, telefoon- 6188 of de heer C. Veld
huis, telefoon 4326."
„Het is een keiharde industrie waar
in een hoop gemene mensen rondlo
pen. Het is hier een nadeel om een
vrouw te zijn", zegt (in weekblad
Woman's Own) de Engelse Aida
Young, een van de. succesvolste vrou
welijke filmproducers in haar land en
onder meer verantwoordelijk voor de
Britse Stiefbeenseries. Ze heeft ook
een serie „horror-films" geproduceerd.
Aida Young, moeder van een achttien
jarige studerende dochter: „Ik ben
blij dat mijn dochter geen filmcarriè
re heeft gekozen. Zelf zou ik het ook
niet meer doen. Je moet in dit vak
minstens tweemaal zo knap zijn en
efficiënt werken als mannen. Ik heb
heel wat moeten afliegen om mijn
eerste baan als assistent te krij
gen".
mum
Sinds vorige week heeft Borst Behang
oorspronkelijk gevestigd te Sou
burg ook in Goes een vestiging. In
een gebouw aan de Westsingel kan
iedereen die z'n muren een decoratief
aanzien wil geven een kijkje gstan
nemen: gegarandeerd dat zo iemand
daar na verloop van tijd want de
collectie van Borst is zéér uitgebreid
tevreden met een aantal rollen
behang onder de arm weer naar bui
ten stapt. De opening van de nieuwe
vestiging is bijzonder feestelijk ge
vierd: de fanfare 'Vlijt en Volharding'
uit Souburg kwam de zaak openbla-
zen; voor de gasten tijdens de recep
tie was er een koud buffet aangericht,
dat uitstekend in de smaak bleek te
vallen.
De eigenaar van Borst Behang, de heer
H. A. Borst, vertelt hoe hij ruim elf
jaar geleden in Souburg in het klein
begon. 'Na veel experimenteren' aldus
de heer Borst, is dat zaakje van toen
uitgegroeid tot een grote winkel,
maar nog steeds met een experimen
teel karakter. Kijk, de zaak zit zo:
deze branche is nog voor een groot
deel braakliggend terrein. Vroeger
was het zo dat de schilder de klant
wat staalboeken mee naar huis gaf
waar die dan rustig een behangetje
kon uitzoeken. Met zo'n staalboek ne
men de mensen van nu echter geen
genoegen meer, ze willen en te
recht zien hoe het behang van hun
keuze ruimtelijk werkt, ze willen be
hang op grote vlakken zien. Vandaar
dat we hier in Goes speciale 'stands'
hebben van verschillende behangfabri-
kanten, door henzelf ingericht. Op die
grote 'kubussen' kan men de werking
van een bepaald soort behang goed
zien. We hebben een onderverdeling^
gemaakt in drie hoofdgroepen: klas-"
siek, modem en neutraal behang. Dit
vanwege het feit dat het onmogelijk
is om al onze behangdessins te tonen,
alleen in Goes hebben we al meer dan
3000 verschillende dessins in voor
raad...!"
Dat er in. Goes inderdaad een indruk
wekkende voorraad behang ligt opge
slagen, wordt nog eens bevestigd door
de komst van een trailer met 13 ton
behang. Het stoepje voor het pand
van Borst Behang blijkt niet tegen de
enorme druk van deze lading opge
wassen en langzaam zakken de wielen
van de kolossale vrachtwagen steeds
dieper de grond in. Het naar boven
brengen van de dozen behang zal ca.
vier dagen vergen...
Borst-Behang-Goes beschikt over een
bijzonder fijne showroom en verkoop
ruimte. In het zelfbedieningssysteem
dat wordt toegepast, passen de ge
makkelijke bakken met rollen behang
erin, met er boven een brede strook
behang van het soort dat in de desbe
treffende bak ligt, opgeplakt. Achterin
de zaak, vlak voor de 'behang-kubus-
sen', een aantal leuke zitjes met op de
tafeltjes staalboeken waar de klanten
rustig op hun gemakje net als
thuis hun behangetje kunnen uit
zoeken. In totaal zijn er 16 staalboe
ken. Alle behangsoorten kunnen desge
wenst direct meegenomen worden.
Heeft Borst Behang Goes vooral de
Nederlandse behangprodukten, in Sou
burg kan men een uitgebreide collec
tie geïmporteerde behangsoorten vin
den, o.a. uit België, Engeland, Duits
land en Denemarken. De import en
inkoop wordt door de heer Borst
persoonlijk verzorgd. Wat vooral op
valt in de nieuwe zaak is de uitsteken
de lichtval: de grote ramen van de
showroom zitten op het noorden om
zo weinig moglijk last te hebben van
het vaak te felle en daardoor bedrie-
gelijke zonlicht.
„We hebben met opzet een rustige
omgeving gecreëerd" aldus de heer
Borst, om het behang nog be
ter tot zijn recht te laten ko
men. Al de lampen die hier hangen
zijn afkomstig van Markies Verlich
ting, dat is ook al weer een experi
ment van ons. We zijn er in Souburg
mee begonnen, maar omdat het ge
bouw daar eigenlijk wat te laag is,
hebben we het experiment daar maar
gestopt. Hier, met een hoogte van
vier meter, doen de lampen het goed.
1-Iet samen laten zien van lampen en
bellang brengt de mensen soms op
echt leuke ideeën voor bijvoorbeeld
een wandverlichting e.d."
Behalve behang verkoopt Borst ook
talrijke aanverwante artikelen als
verf, plaksel, kwasten etc. Alle aanko
pen kunnen worden afgerekend aan
een leuke toonbank waar men tevens
desgewenst de nodige informa
tie over behang etc. kan verkrijgen
Voor de afdeling verven heeft de heer
Borst kort geleden een gloednieuwe
Amerikaanse verfmengmachine aange
schaft, waarmee 800 verschillende
kleuren S aangepast aan de Neder
landse smaak gemengd kunnen
worden in olie en matverven en in
latexverf.
Ter gelegenheid van de opening van
Borst-Behang-Goes kwamen vele vrien
den en relaties ruim 400 man
gelukwensen aanbieden. De heer en
mevrouw Borst ontvingen naast een
honderdtal bloemstukken, ook vele an
dere geschenken. Volgens de heer
Borst is zijn zaak wat betreft de
voorraad de grootste zaak van Neder
land; voor wat betreft het type zaak:
de grootste in Zuid-Nederland. De
bedrijfsleider in de nieuwe vestiging
is de heer A. S. Poortvliet. De heer
Borst tenslotte: „Onze klanten komen
overal vandaan, vanuit heel de provin
cie Zeeland. Daarom zijn we blij dat
we nu midden in Zeeland deze vesti
ging konden openen; zodoende kunnen
we in onze streekfunctie nog beter
functioneren!"
SAUMON A L IMPERATRICE
Dit visgerecht, dat u bereidt in de
speciale 'Vis-Römertopf', is echt iets
voor de liefhebber van een bijzondere
visschotel.
Het is een bijzonder gemakkelijk ge
recht, want binnen een half uur bent
u klaar met de voorbereidingen en
daarna kan het geheel de oven in.
200 gram rijst, 1 eetlepel olie, 1 fijn
gehakte ui, 2 dl. water, 1 bouillonblok
je, 500 gram getrancheerde zalm, 100
gram garnalen (eventueel), zout, witte
peper worChestershiresauce, 1 citroen,
1 blikje champignons, 2 dl. room.
De Römertopf onder water zetten.
Intussen de rijst in de olie glazig
laten worden, de fijngehakte ui smo
ren en met water en witte wijn blus
sen.
Bouillonblokjes bijvoegen. Af gedekt 10
minuten laten koken, totdat de rijst
bijna gaar is.
Gedurende deze tijd de uitgesneden
vis met zout, peper, Worcestershire-
sauce en citroensap kruiden en mari
neren. De helft van de rijst in de
Römertopf doen en naar believen de
garnalen er tussen doorstrooien. Daar
op de vis en de champignons. Het
geheel bedekken met de overgebleven
rijst, room er over heen gieten en de
dichte Römertopf in de oven zetten.
Bij een temperatuur van ongeveer
200°C ca. 45 minuten gaar laten wor
den.
Bijserveren: gemengde sla.
RIJSWIJK Er gaat veel
schuil achter elk brok goudgele,
eerlijke kaas. De Nederlander
hapt het eigenlijk nog iets te
snel weg, zo bij de borrel, of als
dun plakje op het brood. Hij
weet er te weinig van; hij laat
het brokje te weinig rondtollen
in zijn culinaire fantasie. Ten
minste, dat vindt het Neder
lands Zuivelbureau (NZB) in
Rijswijk, dat in binnen- en bui
tenland het oer-Nederlandse
oerprodukt aan de man doet
brengen.
„Met kaas kun je veel meer
doen dan je denkt", zegt public-
relationsvrouwe Lucia Hilbers
van het NZB. Het zuivelbureau
helpt de kaasconsument op weg.
Zo heeft de Nederlander, mede
dankzij het NZB, kaasfondue,
kaas-uit-het-vuist je, kaastosti en
in een andere zuivelhoek
ook de vla-flip als meest recente
zuivelvondsten op zijn boter
ham gekregen.
Kaas is niet zo puur Nederlands als
sommige chauvinisten wel eens den
ken. De kaas komt uit onze culinaire
bakermat: het Midden-Oosten. De
langdurige tocht ging via Grieken en
Romeinen naar Frankrijk, en van
daaruit naar het noorden. De Fransen
waren ons dus voor, en hebben deze
voorsprong aangehouden als het gaat
om hoeveelheden soorten kaas (onge
veer 400). De kwaliteitsverschillen tus
sen beide landen blijven hier onbe
sproken, want over smaak valt niet te
twisten.
Wat de Nederlandse kaasboeren wel
handiger bekeken, was de stevigheid
van de produkten. Kazen lijden onder
langdurige transporten, tenzij zij de
stevigheid hebben van een Edammer
la de herttf
el vowwrgamentreoalen
om straks veel narig-
voorkoman.
Hebt u een koud huls? Controleor dan
nu reeas da hoofdkraan en attapkraan.
Mold eventuele defecten aan uw walen-
loldln gt edrijf.
Houd do hoofdkraan makkelijk bereikbaar.
Bescherm hoofdkraan en watormeter mat
wolion lappen. Maar zó, dat do motor
afgelezen kan worden.
of een Goudse. En daar kunnen de
Fransen niet aan tippen. De stevigheid
kenmerkt vooral de kazen die in fa
brieken worden gemaakt, en in Frank
rijk is het nog vaak handwerk. In ons
land hebben de kaasboeren slechts
drie procent van de markt in handen.
Nederland is de grootste exporteur
van kaas: 180.000 ton jaarlijks.
Het NZB wordt in het leven gehou
den door de zuivelproducenten. Dit
jaar kan het bureau over 35 miljoen
gulden beschikken om de public rela
tion van boter, kaas en melk te
verzorgen. Zeven miljoen wordt in
eigen land geïnvesteerd. Tegen de acht
miljoen gaat naar Duitsland, waar het
zuivelbureau een eigen kantoor heeft,
evenals trouwens in Brussel, Parijs,
Londen en Japan. Van die zeven mil
joen onderhoudt het NZB in ons land
onder andere een marktonderzoekaf
deling (geen kaasprimeur wordt ge
lanceerd zonder dat vooraf de overle
vingskansen grondig zijn bekeken),
een reclame-afdeling en de organisatie
van de meer directe voorlichting:
kookcursussen (in Leidschendam, Gro
ningen en Eindhoven) en speciale
avonden in den lande.
Voor die cursussen moeten de gega
digden tegenwoordig op een wacht
lijst worden geplaatst. Opleidingen
zijn er voor huisvrouwen, maar ook
voor alleenstaanden, studenten, kinde
ren en afslankers-in-spe. Jaarlijks zijn
er zo'n kleine 50.000 belangstellenden
voor de vier dagen durende cursus,
die elke keer als hoogtepunt heeft het
opeten van het eigen brouwsel, onver
mijdelijk gevolgd door de afwas.
„Ook de voorlichtingsavonden zijn een
succes", aldus mej. Hilberfc, „maar het
heeft wel even geduurd voordat het
NZB ze op een juiste wijze had
uitgekristalliseerd".
Zo presenteerde men vroeger nog
wel eens de exclusieve kaas-wijn-voor-
lichtingsavond in zeer landelijke om
gevingen. De zaal, vol prototypes van
Hollands Glorie, die de kaas al met
de paplepel ingegoten hadden gekre
gen, bleek er niet zo ondersteboven
van. Tegenwoordig stuurt het bureau
eerst een verkenner naar de aanvra
ger meestal een huisvrouwenvereni-
ging. Uit het pakket van zes soorten
voorlichtingsbijeenkomsten wordt dan
een keus gemaakt.
Uit enquêtes1 van het NZB-markton-
derzoekbureau is gebleken dat eetge
woontes slechts langzaam veranderen.
De Nederlander is conservatief aan
tafel. Toch heeft het zuivelgebruik in
de afgelopen 20 jaar een evolutie
ondergaan. Maar al te vaak is de
nieuwe rage evenals in de kleren-
mode een teruggrijpen op het ver
leden. Kaasfondue, dat er maar lang
zaam „in" kwam, omdat het zo nieuw
en zo Zwitsers leek, is bijvoorbeeld al
zeer oud, en bovendien net zo Neder
lands als Zwitsers of Frans. Met na
me in de omgeving van Gouda kende
men vroeger de zgn. „kaasdoop",
kaas, gesmolten in melk. Vooral voor
te schotelen op wasdag (eenvoudige
bereiding, weinig tijd) en vrijdag
(vleesloos). Het gerecht wordt nu
weer door het NZB gepropageerd
voor jonge gezinnen die het eten, met
het oog op de spruiten, alcoholvrij
willen houden.
