Gerestaureerde molen in Domburi
nu een toeristische attractie
Zeeuwse muziekschool
esubsidieerd
Zo maar wat grepen
Zó kan een kind inmaken!
Van, voor
Herinneringen
oud'Veere
en over vrouw/en
DE FAAM
5
Jaarverslag over 1972
'Nieuw
(Amerikaans)
antiek
Kloosterpoort open
600.000 Frangaises
alcoholiste
Belastingcentjes en
hondevoer
Zware hoofdpijn
van tv
Praktikanlen-
excursie P.J.Z.
Voile-mode
DONDERDAG 19 JULI 1973
De toeristen in Domburg hebben er een
attractie bijgekregen in de vorm van de
pas gerestaureerde korenmolen die
even buiten het dorp staat. De gemeen
te Domburg, nieuwe eigenaar van de
molen, lie de molen restaureren in de
oorspronkelijke stijl en stelt de molen
nu op zaterdagmiddag open ter bezich
tiging. Ook maalt de molen op zater
dagmiddag, onder toeziend oog van een
zoon van de laatste molenaar, die heer
Coomans, die van 1920 tot 1963 eige
naar van de molen was.
De korenmolen die dateert uit het
jaar 1817, is een grondzeiler en staat
aan de Roosjesweg. Aanvankelijk was
de molen het eigendom van mr. C. M.
van Leeuwen uit het Brabantse Esch
die van plan was om de molen te gaan
gebruiken als vakantiehuisje. Er zou
dan nog een bijgebouwtje naast komen
te staan. Een en ander strookte echter
niet met de plannen van de gemeente
Domburg, de provincie en Monumen
tenzorg. zodat dit plan niet doorging.
De heer Van Leeuwen die de molen in
'63 van de heer Coomans kocht, heeft
hem ongeveer 5 a 6 jaar i n z'n bezit
gehad, een periode van eindeloze on
derhandelingen met de gemeente Dom
burg over het wél of niet verkopen van
de molen, hetgeen uiteindelijk resul
teerde in een overname van de ge
meente Domburg, die een aankoopsub
sidie kreeg van 10.000.
Molenbouwers P. van Beek en Zoon
uit Rijnsaterswoude kregen opdracht
tot restauratie van de molen, een kar
wei dat ongeveer 5 a 6 maanden in be
slag nam. De molen is nu een week of
zes geleden opgeleverd. De restauratie
betrof zowel het in als exterieur van
de molen. Men heeft binnen de vloe
ren vernieuwd evenals gedeeltes van
het maal- en aandrijfwerk. Het is be
doeling dat er in de molen, genaamc"
'Weltevreden' een leuke collectie mo
lenaarsgereedschap komt te staan.
Burgemeester F. G. Sprenger die bij
een radioquiz in Goes 200,- in de
wacht sleepte, heeft dit geld voor de
aankoop van dergelijk materiaal be
stemd. „Het valt echter niet mee om
dit gereedschap te vinden", zo vertelde
hij, „want het meeste hangt bij de
mensen thuis als antiek aan de m uur
Je denkt dat je met 200,- heel wat
doet, maar dat valt wel tegenDe
heer Sprenger toonde zich erg blij met
de vakkundige rondleider, de heer Coo
mans. „Dat is tenminste iemand die er
werkelijk alles van weet. Het was
eerst de bedoeling dat er iemand van
de gemeente in de molen zou komen,
maar dit is veel beter natuurlijk.'
De molen van Domburg dateert uit het
jaar 1817, zoals boven gqmeld, maal al
veel vroeger in de geschiedenis is de
Domburgse molen bekend, nl. in 1620.
Deze molen was het eigendom van de
ambachtsheren van Domburg die het
z.g. 'windrecht' haddei), een privilege
De molen 'Weltevreden' in Domburg
ziet er na de restauratie die kortgele
den werd afgerondweer uitstekend
uit. Burgemeester E. G. Sprenger van
dé gemeente Domburg toont de kolos
sale sleutel van de molen.
Sombere tonen klinken doof in het- verslag aangehaald voorbeeld: stijging
jaarverslag-over 1W va.v.de.SticWiBg. c^vi4%^ti^^^^rg§mke
Zeeuwse Muziekschool. Deze sombere bijdragen aan mteiêtecflbol met.
geluiden betreffen hoofdzakelijk de fi- 26.000,- aan bliotheek 40.000,-.
nanciële positie van de Muziekschool
die door het instellen van een maxima
le subsidie bij diverse gemeenten be
paald niet rooskleurig is. Doordat de
Muziekschool met geldtekort kampt
moest in 1972 de deur van de Zeeuwse
Muziekschool voor een bepaalde
groep gesloten blijven. Ook noodzaak
te de gemeentelijke maximalisering in
enkele gemeenten tot verkorting van
de lestijden, strengere hantering van
de overgangs-exameneisen, het we
ren van volwassenen en het insnoeien
van de cursussen algemene muzikale
vormin0 aan jonge kinderen.
Directeur G. W. Bergman zegt in het
jaaroverzicht begrip te hebben voor
de financiële problemen van de ver
schillende gemeenten, maar hij. is des
ondanks van mening dat sommige
gemeenten in Zeeland eerder geneigd
zijn c" toch al niet helemaal open
staande 'muziekschoolkraan' dicht te
draaien dan gemeentebesturen in het
Brabants grensgebied. De bijdragen-
verhoudingen varieren in dit opzicht
van 1:2.7 tot 1:3.9 (met naar inwoner
tal v..-gelijkbare gemeenten) „Vaak
hoort men gemeentebesturen zeggen
dat vergelijkingen als bovengenoemd
niet reëel zijn. Er is een gemeen
schappelijke regeling dat elke gemeen
te gelden verstrekt uitsluitend ten be
hoeve van binnen haar grenzen wo
nende leerlingen op basis van de door
deze leerlingen ofgenomen lestijden
en elke gemeente di tot de Stichting
Zeeuwse Muziekschoöl is toegetreden,
zou volgens de gemeenschappelijke re
geling het voor hun rekening komend
blijvend tekort, zonder restriktie
moeten dragen. Logisch dat het stellen
van een maximum grens in de ge
meen tebijdrage kwalijke gevolgen
heeft..., het is zelfs zo dat de maxima
lisering het voortbestaan van de Mu-
ziekschoool bedreigt en het voeren van
een verantwoord beleid door het rau-
ziekschoolbestuur op den duur onmo
gelijk maakt." aldus de heer Bergman.
Ondanks alle moeilijkheden was de
belangstelling voor de Zeeuwse Mu
ziekschool in 1972 groeiende. Men be
reikte in 1972 een leerlingenaantal van
3132 mensen. In 1971 had de school
2865 leerlingen. Hieruit blijkt duide
lijk dat de school in een behoefte
voorziet.
„Gemeentebesturen die een maximali
sering instellen en daarbij aanvoeren
dat een vergelijk met andere plaatsen
niet op gaat en dat het louter een
kwestie is van prioriteitsstelling, ge
ven blijk van een duidelijke onder
schatting van de waarde van het mu
ziekonderwijs." luidt de conclusie van
de heer Bergman. Ook het rijk neemt
een discriminerende houding aan tegen
over de Nederlandse Muziekschool,
zo valt uit het rapport op te maken.
Volksuniversiteiten, vormingscentra
en bibliotheken, beeldende en dramati
sche kunst krijgen veel mee subsidie
dan de muziekscholen. Een in het
Gelukkig weer eens een woordje
(ditmaal in Paris Match) over Brigit
te Bardot die, vergeleken bij vroeger,
steeds minder in de publiciteit komt.
Maar sinds ze kort geleden een forse
motorfiets kocht waarmee ze (in ge
zelschap van baardige vriend Laurent)
door de Franse bossen davert, levert
B.B. de fotografen weer menig plaatje
op. Ze gaat nog een film maken (naar
een middeleeuws verhaal, waarin ze
een jonge boer tracht te verleiden, die
echter gezworen heeft kuis te blijven
totdat hij zijn verdwenen verloofde
heeft teruggevonden) en gaat zich dan
(zegt ze) uit het filmleven terugtrek
ken. „Ik ga een boerderij kopen en
boerin worden in de Provence", aldus
B.B..
De h.er Bergman verwijst in het
jaarverslag naar de subsidieregeling
die een speciale commissie van de
SOM (Stichting Overleg Muziekonder-
wijsinstellingen in Nederland) aan de
regerin^ heeft geadviseerd: net als
voor andere instituten voor kunstzin
nige vorming: rijksbijdrage 30 pro
cent, provinciale bijdragen 10 procent,
gemeentelijke bijdragen 30 procent,
terwijl de resterende 30 procent geput
moet worden uit de lesgelden. Uit een
overzicht blijkt dat.in 1972 de rijks
bijdrage 3,61 procent bedroeg, de pro
vinciale bijdrage 14,15 procent, de ge
meentelijke bijdragen 45,98 procent
en de lesgelden maakten 36,26 procent
van de kosten goed.
dat stamde uit het jaar 1310 en ver
leend door graaf Willem III. Dit recht
werd afgeschaft in 1975. Het behelsde
dat de Domburgse ingezetenen ver
plicht waren om hun graan in de mo
len van de ambachtsheer te laten ma
len. Het loon van de molenaar was in
die tijd één zestiende deel van hetgeen
hij maalde.
Ook aan de Schelpweg in Domburg
moet een molen hebben gestaan. Daar
van is bekend dat Prins Maurits deze
daar had laten plaatsen nadat hij de
molen elders had gekocht. Dit gebeur
de in 1588. De molen was in gebruik
als papiermolen, maar heeft slechts
heel kort gewerkt. Na verschillende
keren van eigenaar te zijn gewisseld,
werd de molen in 1604 afgebroken.
Bezienswaardig in de molen 'Weltevre
den' zijn o.a. de merkwaardige steen
tjes met getallen die zich op vqr schil;
lende plaatse», in de molen bevinden.
De betekèug^ Vpins. deze|getallenis tot
dusver orttffeKencn Tnfponerend Is ook
het aandrijfwerk met de twee molen
stenen met een bovenwiel uit 1650,
waarschijnlijk afkomstig uit een vroe
ger standerdmolen. De Domburgse mo
len werd in de oorlog beschadigd maar
na de bevrijding (in 1947) als oorlogs
schade hersteld. Tot 1963 was de "Wel
tevreden' constant in bedrijf voor het
malen van graan voor veevoeder en
meel voor menselijke consumptie.
De molen is voor het publiek geopend
op zaterdagmiddag van 17.00 tot 18.00
uur en de molen draait van 18.00-19.00
uur, eveneens óp zaterdag. Het spreekt
vanzelf dat molen en molenberg dan
niet toegankelijk zijn; het gevaar is
niet denkbeeldig dat men letterlijk 'een
klap van de molen' krijgt
Al lijkt het dan misschien voor de toerist dat de tijd in Veere
heeft stilgestaan, toch is het beeld er wel wat veranderd in de
loop der jaren. De fotootjes van deze week laten dat ook zien.
Op de bovenste prent de Campveerse toren met omgeving en
op de onderste foto het kanaal met de Dom en het stadhuis
torentje op de achtergrond.
„Nieuw antiek" is in Amerika de
verzamelnaam voor allerlei speelgoed
en gebruiksvoorwerpjes uit de jaren
'20, '30 en '40 van deze eeuw. Verza
melaars die enkele jaren geleden de
huidige „heimwee-rage" naar dit na
bije verleden al zagen opdoemen en
alles kochten wat ze te pakken kon
den krijgen, kunnen (volgens maand
blad McCall's) momenteel hun spullen
verkopen voor het tien- tot twintig
voudige van het betaalde bedrag
Een zogenaamd Mickey Mouse-pols-
horloge van zo'n 40 jaar geleden
brengt (omgerekend in Nederlands
geld) zeven k achthonderd gulden op.
Voor een Shirley Temple-pop tellen
liefhebbers enkele honderden guldens
neer, kleine vooroorlogse metalen
speelgoedautootjes gaan weg voor om
en nabij de honderd gulden per stuk.
Bestsellers zijn momenteel oude
smaille advertentieborden, voorraad-
trommels uit oude dorpswinkeltjes,
metalen coca-coladienbladen uit de
dertiger jaren en de gekleurde in-
maakpotten waarin de grootmoeders
van de huidige Amerikaanse generatie
'ruit plachten te conserveren. Zelfs de
kartonnen dozen die een bekende ha-
vermoutfabrikant in de twintiger ja
ren voor het verpakken van zijn pro-
dukt gebruikte, zijn geld waard: vol
gens insiders zo'n 25 tot 30 gulden
per stuk.
Het oudste klooster van Brugge
heeft voor de eerste keer zijn poorten
geopend. Het is het sinds 1623 in deze
Belgische stad gevestigde klooster van
de zusters Benedictijnen van de heili
ge Godelieve, waar ter gelegenheid
van het 350-jarig bestaan een tentoon
stelling over de historie van het.
klooster wordt gehouden. Weekblad
Paris Match fotografeerde er onder
meer de gouden relikwieënkast, die de
stoffelijke resten bevat van Godelieve,
die aan het einde van de elfde eeuw
heilig werd verklaard.
In het klooster leven nog 36 reli
gieuzen, onder wie zes tweelingen. Ze
zijn nog altijd onderworpen aan een
strenge dagindeling: opstaan om zes
uur, werken (in huishouding, kwekerij
of tuin) op vaste uren, gemeenschap
pelijke maaltijden, waarbij uit het
evangelie wordt voorgelezen, en lange
meditaties in afzondering. In 350 jaar
is er één ding veranderd: sinds 1971
mogen de religieuzen eenmaal per
jaar het klooster voor 24 uur verlaten
om familieleden te bezoeken. Voor die
tijd mochten ze alleen vanachter een
traliehek met bezoekers praten. Het
klooster heeft tegenwoordig ook een
tv-aansluiting. maar de beeldbuis
wordt uitsluitend ingeschakeld voor
religieuze uitzendingen.
.Alcohol heeft 17 jaar van mijn
leven verwoest". Uitspraak (in week
blad Elle) van een Frangaise die met
drinken begon nadat haar man haar
had verlaten: whisky, wijn, zelfs eau
de cologne. Na 17 jaar zag ze kans de
alcohol te laten staan. Ze is een van
de 4.5 miljoen aan alcohol verslaafden
in Frankrijk; het aantal vrouwelijke
alcoholisten in dat land wordt op
600.000 geschat.
Twee Franse specialisten hebben
een doorsnee-portret getekend van de
vrouwelijke alcoholist. Kenmerkend is
dat vrouwen „in het verborgene" drin
ken en dit vaak vijf tot tien jaar vol
weten te houden voordat de omgeving
het ontdekt. Verhoudingsgewijs mani-
festeert alcolholisme zich bij vrouwen
gedurende een veel langere leeftijdsfa
se dan bij mannen: van 20 tot 70
jaar. Bij mannen liggen die leeftijds
grenzen volgens deze Franse specialis
ten vooral tussen de 45 en 60 Jaar.
Volgens de statistieken is er momen
teel in Frankrijk één vrouwelijke op
elke zeven a acht mannelijke alcoholis
ten.
„Weet u waar uw belastinggeld
blijft?" vraagt Jasmin aan de lezers.
Het blad gaat in vijf pagina's de
„zeldzame wegen" na die een deel van
de belastingcentjes in de Bondsrepu
bliek gaat. Zoals: hondevoer voor de
honden van de Bundeswehr (jaarlijks
meer dan een half miljoen mark),
gezangbundels en gebedenboeken voor
die zelfde Bimdeswehr (bijna 350.000
mark), en een extraatje voor de em
ployés die op de avond voor Kerstmis
nog na zessen dienst doen in de
regeringsgebouwen (vijf mark per
hoofd). Voor de apen die in het
Robert Kochinstituut in Berlijn resi
deren en als regeringseigendom te
boek staan, is dit jaar 18.000 mark
uitgetrokken om de diertjes een ver
beterde airconditioningsinstallatie te
bezorgen. En van het bedrag dat uit
getrokken is om de telefoongesprek-
ken-op-hoog-niveau tussen de bonds
kanselier en andere politieke groothe
den op de deze te bekostigen, zou een
Westduits burger een riant huis in
een fraaie woonwijk kunnen laten
bouwen (380.000 mark).
„Zware hoofdpijn" krijgt een mede
werker van het Amerikaanse vrouwen
blad Ladies' Home Journal als hij
eens een paar zaterdagen achtereen
met kinderen meekijkt naar de specia
le kinderprogramma's die op die laat
ste dag van de week op de Ameri
kaanse beeldbuizen verschijnen. Min
stens twintig miljoen Amerikaanse
kindertjes zitten elke zaterdag aan het
tv-toestel gekluisterd om hun „eigen"
programma's te zien. Amerikaanse
kleuters tussen drie en vijf jaar kij
ken naar schatting gemiddeld meer
dan vijftig uur per week televisie: „De
enige activiteit die meer van hun tijd
in beslag neemt, is slapen".
De bezwaren der critici zijn niet
alleen gericht tegen de middelmatige
kwaliteit van de vertoonde kinderpro
gramma's, maar vooral ook tegen het
geweld dat er in voorkomt en tegen
het commerciële materiaal waarmee
de voorstellingen doorschoten zijn.
Onder de naam ACT (Action for Chil
dren's Television) trekt een Ameri
kaanse vrouwengroep al geruime tijd
ten strijde tegen het .kijkvoer voor
kinderen" op de Amerikaanse beeld
buizen.
Over het hele land bestaan afdelin-
De Plttelands Jongeren Zuid organi
seren op maandag 30 juli aanstaan
de weer hun jaarlijkse excursie voor
buitenlandse stagraires en praktikan
ten van Nederlandse hogere en mid
delbare land- en tuinbouwscholen en
vakscholen, die tijdens de zomer
maanden hun praktijktijd doorbren-
ge op agrarische bedrijven in Zee
land en West-Brabant.
Met de excursie wil men die groep
van jongeren, die later hoogstwaar
schijnlijk belangrijke maatschappe
lijke posities in zullen nemen, kennis
laten maken met een aantal boeiende
ontwikkelingen. Ontwikkelingen, op
uiteenlopende terreinen, die mogelijk
van direct of indirect belang kunnen
zijn voor de toekomst van de land
bouw, het zij nationaal, provinciaal
of regionaal.
De objecten zijn dan ook veelal con
crete voorbeelden van bijvoorbeeld
oorzaak en gevolg van cultuur-techni
sche werken, nieuwe samenwerkings
vormen, mechanisatie-automatisering,
omschakeling andere produktietak-
ken enz. Het programma voor 30 juli
a.s. ziet er als volgt uit.
09.30 uur: vertrek per bus vanaf het
NS-station te Goes: 09.45: bezoek aan
CEBECO-ZUIDWEST te Kortgene.
Hier wordt vooral aandacht besteed
aan: de voor- en nadelen van bunde
ling van zakelijke activiteiten van de
diverse coöperaties in één onderne
ming. de droging en opslag van land»
bouwgewassen en de automatisering.
11.30: gebruik van een koffiemaaltijd
in 'Delta-Marina' te Kortgene.
12.30 uur: bezoek aan het landbouw
bedrijf van de heer J. J. van Malde-
gem te Kortgene. Een vorm van sa
menwerking tussen een achttal land
bouwbedrijven .waarbij arbeid en
machines zijn ingebracht. De boeren,
die in deze samenwerkingsvorm par
ticiperen hebben zelf een groot aan
deel gehad in de realisering van het
projekt. Niet alleen vaktechnisch,
maar ook juridisch.
14.00 uur: bezoek aan de tentoonstel
lingsruimte van de Deltadienst te
Burghsluis. De diverse fasen van het
Deltaplan zullen aan de hand van een
maquêtte worden uitgelegd, terwijl
bovendien aandacht wordt besteed
aan de consequenties van de uitvoe
ringen met betrekking tot milieu, in
frastructuur, recreatie, landbouw enz.
Op het programma staat ook nog een
bezoek aan een werkeiland.
17.30 uur: einde excursie.
De kosten van deelname bedragen
slechts 12,50 per persoon inclusief
de koffiemaaltijd. Buitenlandse sta
giaires of Nederlandse praktikanten,
werkzaam in Zeeland en West-Bra
bant, die aan de excursie wilen deel
nemen, kunnen zich opgeven bij het
PJZ-secretariaat, Grote Markt 28,
Goes telefoon 01100-5010.
Filmster Romy Schneider staat in
buitenlandse bladen geportretteerd
met een mode-accessoire dat ze in
haar nieuwste film draagt: de voile.
Er worden al modeprognoses aan op
gehangen: het transparante gezichts
lapje (van tule of kant) zou een
aardige kans maken om in het mode
beeld terug te komen. De zoveelste
stormloop op oma's kledingkast kan
dus ieder ogenblik uitbarsten. Romy's
voiles zijn van zwarte tule. gebor
duurd of met een randje kant afge
zet.
Ik wil u nu iets van P. Louwer-
se vertellen. U weet wel, de ge
liefde kinderschrijver, die 20 ja
nuari 1840 te Souburg geboren
werd en wiens borstbeeld het
Oranjeplein siert.
Toen de brand op de hoek van
de Lange Delft in de Burgt in
alle hevigheid woedde, stapte
de zeventienjarige Pieter met
een vriend door de Vlissingse
poort Middelburg binnen. Het
was die dag volop zomer, maai
de steeds toenemende wolkenla
gen en de al maar zwaarder
drukkende hitte deden een he
vig on weder vrezen.
Goed Louwerse, die na de vroege
dood van zijn ouders bij zijn oom, de
Vlissingse hoofdonderwijzer Puijpe
woonde, had die middag dus met zijn
vriend natuurlijk te voet en langs
de (oude) Vlissingse weg een wande
lingetje naar de hoofdstad gemaakt.
Maar welk een ontgoocheling wachtte
hem daar!
De jonge Louwerse was voor het
onderwijs bestemd en op zestienjarige
leeftijd had hij de 'akte van algeme-
me toelating tot schoolonderwijzer
van den vierden rang behaald. Er
bestonden ook bevoegdheden van de
derde, tweede en eerste rang. De laat
ste werd door slechts weinigen ver
worven.
In die dagen droegen de min of meer
welgestelde en ontwikkelde jonge
mannen met voorliefde een glanzende,
maar toch wel zware en harde hoge
hoed, en onze wandelaars hadden zich
dan ook met dit modieuze hoofddek
sel getooid. Voor de eerste maal nog
wel en dat met die hitte!
Zij hadden natuurlijk al van ver de
zwarte en grauwe rook boven de stad,
alsmede de oplaaiende vlammmen ge
zien. Er woedde blijkbaar een hevige
brand. De wandelaars wilden de ka
den nemen, maar verder dan de St-
Janstraat kwamen zij niet. Waren zij
maar teruggegaan! Want aan de rand
van de kade begon een rij mannen,
die door de hele straat liep en zonder
einde scheen. Alle mannen hadden een
emmer en de voortste liet met behulp
van een touw met een haak zijn
emmer zo snel mogelijk in het water
plonsen. Met een paar flinke halen
werd de volle emmer nu op de kant
gebracht en vlug aan de tweede man
doorgegeven. Die reikte zijn emmer
weer aan de derde en die vervolgens
aan nummer vier. Zo ging het voort.
Een volgende emmer was inmiddels
ook in het water beland en hij ging
ook weer met grote snelheid van man
naar vrouw de ene emmer na de
andere. Via een tweede rij mannen
keerden de lege emmers één voor één
bij de man aan het water terug.
Waarom dit. alles? Trachtte men toen
zo een brand te bedwingen?
Inderdaad.
De spuiten hadden ruim honderd jaar
geleden een waterreservoir de
windketel en van daaruit werd het
water door mankracht in de slagen
gepompt. (Een spuitgast heet in Bel
gisch Vlaanderen immers nog altijd
een pompier?) Hoe hoog het water
wel uit de slangen kan komen, kan ik
niet met juistheid zeggen.
Wel, dat men door de haast bij het
overreiken van de volle emmers en
het vullen van de ketels aardig wat
water zal hebben gemorst. Had het
dan ook niet anders gekund? Er wa
ren in de stad toch zogenaamde
brandputten en de meeste huizen had
den immers een regenbak?
Zeker, maar een brandput was mees
tal gauw geledigd. En de bakken, die
het hemelnat vingen och, met hun
inhoud moest men zuinig zijn. Er was
toen nog geen waterleiding en had
men een droogte van wekenlang wat
dan?
Ja. met het drinkwater moest men
matigheid betrachten!
Was de nieuwsgierigheid Louwerse en
zijn vriend te sterk?
Hadden zij alles tevoren geweten, da.i
waren zij wellicht teruggegaan. Want
zij werden en misschien niet heel
zachtzinnig! door de soldaten en
burgers gedwongen een plaats tussen
de waterdragers te zoeken. Arme hoe
den en zondagse kleding! Het doorge
ven van de volle emmers ging zo
gauw het maar enigszins mogelijk
was en dank zij die haast gulpte ook
hier al het nodige water op de keien.
Het moet wel een plasboel geworden
zijn. Of de zondagse kledij van dc
jonge Souburgers door het ongewone
werk veel heeft moeten lijden, kan ik
u niet meedelen. En evenmin, of de
fonkelnieuwe, glanzende hoofddeksels
niet nu en dan op de ongelijke, klets
natte straatstenen zijn beland. Ook
niet of het dreigende onweer nog
losbarstte. Louwerse heeft zijn ge
dwongen hulp aan de brand van 1857
nog meermalen opgehaald..
Ik heb weinig plaatsruimte meer en
daarom wil ik besluiten met een in
onbruik geraakte spreekwijze uit de
achttiende eeuw. Iemand, die zonder
er eigenlijk een bepaalde reden voor
te hebben, bijzonder verdrietig of
neerslachtig keek, kreeg dikwijls te
horen: „Je trekt een gezicht, of je je
laatste zondagsduit versnoept heb!"
Een zegswijze, die weinig verklaring
behoeft, alleen... wat was een duit?
Een duit was een koperen geldstukje,
waarvan er acht in een stuiver gingen.
Vandaar dat onze halve stuiver de
'kluit' door de Amsterdammers
altijd een vierduitstuk werd genoemd.
Bij graafwerk komen er nog wel
duiten voor de dag, en daar elk
gewest in de achttiende eeuw nog zijn
eigen munten sloeg, zal het u niet
verwonderen, dat men, behalve duiten
met Zeelandia er op, ook dezelfde
muntjes opspitte met onder meer
Hollandia, Frisia en Gebria. Ook onze
Oostindische compagnie sloeg haar ei
gen duiten maar voor haar bezittin
gen overzee. Zij droegen de letters
VOC.
Het is haast niet te geloven, dat de
jeugd in die dagen voor een duit nog
snoeperij kon kopen. En evenmin dat
een huismoeder een duit, bij wijze
van spreken, wel twintigmaal omkeer
de, eer zij hem aan een kind ten
geschenke gaf.
En leeft het woordje zakduit niet
nog altijd in onze taal?
C. J. Geldof,
Middelburg.
Fruit zelf lot een heerlijke jam.
confiture of gelei maken is nu
helemaal niet moeilijk meer.
Vroeger in grootmoeders tijd
was het een tijdrovend werk om
dat inkoken noodzakelijk was.
Later kreeg men de kans om
pectinehoudende vloeistof of poe
der te gebruiken waardoor de
imnaaktijd werd bekort. Nu is er
geleisuiker. Daarin heeft men in
de fabriek de kristalsuiker, de
pectine en het citroenzuur reeds
zo gemengd, dat wanneer de
vruchtenmassa aan de. kook is
gekomen, men deze slechts vier
minuten borrelend hoeft door te
koken om de jam klaar te heb
ben voor het vullen van de pot
jes.
In hel buitenland was deze gelei
suiker reeds bekend en Loeristen
brachten ze dan ook mee.
Gebr. Van Gilse Kandijfabriek in
Roosendaal brengt nu in ons land
deze geleisuiker omdat uit een
onderzoek is gebleken, dat de
dames en ook culinair aangelegde
mann-n. best wel weer de gelief
de bezigheid van onze grootmoe
ders willen navolgen. Waarom
men niet meer zoveel inmaakt,
bleek uit het zo juist genoemde
onderzoek: het 'zelf-jam-maken'
wordt door velen gerangschikt
onder tijdrovende arbeid en onr
der 'een-niet-eenvoudig-werkje'.
Juist deze beide door de geënque-
teerde dames genoemde motieven
spelen geen rol meer bij het
gebruik van geleisuiker want het
inmaken gaat bijzonder snel en
moeiteloos en is eenvoudig. Zó
kan zelfs een kind inmaken. Men
hoeft niets meer af te wegen en
niet in te koken. Men werkt vol
gens de duidelijke gebruiksaan
wijzing en is dan verzekerd van
een goed resultaat.
Door het korte koken blijven
kleur en aroma beter behouden.
Met de geleisuiker kan men ook
zeer snel ijs maken en meerdere
variaties vindt men in het recep
tenboekje, dat men na toezending
van drie postzegels van 35 cent
ontvangt, wanneer men schrijft
aan: gebr. Van Gilse Kandijfa
briek bv. Postbus 1033 te Roosen
daal. waar men ook alle informa
ties kan krijgen.
Bij het lezen van het recepten
boekje zal men zien hoeveel bij
zondere variaties er te maken
zijn bij het zelf inmaken van
jam, wat men natuurlijk doet in
een tijd, dat het fruit goedkoop
en gemakkelijk verkrijgbaar is.
Wat dacht u van een combinatie
van perziken, ananas en sinaasap
pelen, of meloen, grape-fruit en
sinaasappelschillen. Likeur toe
voegen aan confiture of gelei is
ook het proberen waard. Wel
moet men er bij het inmaken
van zo'n jamcombinatie rekening
mee houden, dat er vruchten zijn
met veel en iveinig pectine. Heeft
het fruit veel pectine van zich
zelf, dan zal men tvat meer vocht
moeten toevoegen. Heeft de
vrucht een laag pectinegehalte,
dan moet men iets minder vocht
nemen.
Wat dacht u van de suggestie om
bijvoorbeeld in de plaats van een
doosje eigengebakken koekjes of
een eigenbereide cake eens als
cadeau een potje eigengemaakt
jam mee te nemen bij één of
andere feestelijke gelegenheid.
Men kan een lege glazen pot
nemen van dc instantkoffie of de
gelei gieten in een grappig glas
van chocoladepasta!
Uw kruidenier kan u zeker aan
geleisuiker helpen en mocht hij
het nog niet verkopen, dan kan
hij het wel voor u bestellen. Het
adres is hetzelfde als dat, waar u
de receptenboekjes kunt krijgen.
Op de verpakking staan heel wat
wenken om even goed te onthou
den en bovendien is de gebruiks
aanwijzing duidelijk vermeld.
Dm te laten zien hoe eenvoudig
het inmaken met geleisuiker is.
laten we hier het standaardrecept
voor jam. zoals het op de verpak
king staat, volgen.
JAM (voor gebruik gedurende het
gehele jaar dus alle soorten
fruitExtra jam van vers fruit.
Neem 1 kg vers rijp fruit (b.v.
aardbeien, frambozen, rode bes
sen) en 1 kg geleisuiker. Was
het fruit zorgvuldig, maak het
fijn of stiijd het in kleine stukjes.
Indien het fruit niet genoeg sap
bevat, voeg dan vijf lepels water
toe. Meng het fruit met de gelei
suiker en breng het mengsel al
roerend aan de kook. De pan
slechts voor de helft vullen. De
massa moet vier minuten borre
lend doorkoken. Afschuimen en
kokend in glazen potten gieten.
Deze daarna afsluiten met cello-
laanpapier of een metalen deksel.
gen, terwijl het contact met veront
ruste ouders en opvoeders onder
meer onderhouden wordt via een drie
tot veirmaal per jaar verschijnende
nieuwsbrief. Voorlopig succes: kortge
leden is het aantal commercials in
kinderprogramma's met een kwart
verminderd. Maar de vrouwen van
ACT willen dat het reclame-element
helemaal uit de kinderprogramma's
verdwijnt.
HOOG WATER VLISSINGEN
Van donderdag 19 tot en met woensdag 25 juli. Do. 4.17 en
16.28, vr. 4.51 en 16.59, za. 5.24 en 17.32, zo. 6.04 en 18.15, ma.
6.52 en 19.07, di. 7.51 en 20.12, wo. 9.03 en 21.34.
Westkapelle 21 minuten vroeger en Vrouwenpolder 17 minu
ten later. Domburg en Zoutelande zijn ongeveer gelijk aan
Westkapelle.
