ROBERT MAASKANT EXPOSEERT
MET GRAFIEK IN KORTGENE
HILDERNISSE-VERDONK
„GERJA"
9,95
11,95
9,75
10,95
6,95
9,95
3,95
2,50
3,95
11,85
3,50
WIJNHANDEL - SLIJTERIJ
Originele VODKA
KINGS DEW import SCOTCH MALT WHISKY
JAMAICA RUM
FRENCH BRANDY PERQUIS-
BESSEN JENEVER
FLORERO SHERRY
SILVER WEB
D0MAINE BERGERES
MARCELLI VERMOUTH
ROSE DE TIGNE 4,50
PETTLUX PERLE WIJN
AL UW BESTELLINGEN WORDEN GR ATIS THUISBEZORGD
BETAAL NIET MEER DAN NODIG. Let op de dubbeltjes, kwartjes en guldens.
DE FAAM
Rubber rokken
Schip of vliegtuig
Autoveerdienst
PER 1 JULI
DERDE HOVER
CRAFT TUSSEN
CALAIS EN
RAMSGATE
PLEIN 1940 MIDDELBURG - TEL. 2769
40% ale., NU
Import
Literkruik
3 flessen
Fijne zoete Spaanse wijn
LANDWIJN, rood wit
Literfles, rood-wit
3 flessen
uit Luxemburg
AMSTEL HEINEKEN - GROLSCH - KELLER STELLA - LA TRAPPE - TUBORG DORTMUNDER
DONDERDAG 18 MEI! 972
De zwevende veerboot uit
experimentele stadium
Een schip dat niet in het water vaart
maar vlak over het wateroppervlak
heenscheert, ziedaar wellicht de beste
definitie van een zogenaamde Hover
craft. Zij bestaan nog niet erg lang,
de Hovercrafts, en zij winnen gestadig
aan populariteit, want zij hebben en
kele speciale eigenschappen die andere
vervoermiddelen niet hebben. Ook in
Nederland hebben we in de afgelopen
zomermaanden een Hovercraft-proef-
dienst gehad met diensten vanuit Har-
lingen en Den Helder naar Terschel
ling en ook elders zijn er al geregelde
diensten met dit soort voertuigen. Wij
zullen er dus waarschijnlijk in de toe
komst nog heel wat van horen.
Hoewel de Hovercrafts pas ongeveer
tien jaar bestaan zijn er al veel eer
der pogingen gedaan om voertuigen te
ontwikkelen die zich enerzijds zonder
de hulp van wielen over land zouden
kunnen verplaatsen en anderzijds snel
ler door of over het water zouden
kunnen gaan dan de gewone schepen.
Maar voor de verwezenlijking ervan
heeft men moeten wachten tot de
luchtvaarttechniek de helpende hand
kon bieden met lichte, krachtige mo
toren en stevige maar niet al te zwa
re constructies. Het was de Engels
man Cockerell die als eerste een Ho
vercraft ontwierp, die daarna gebouwd
werd door de firma Saunders-Roe die
zowel in de lucht als in de scheep
vaart haar sporen verdiend had. De
eerste spectaculaire prestatie die men
met deze eerste Hovercraft verrichtte
was dat men in juli 1959, precies vijf
tig jaar na de Kanaalvlucht van Ble-
riot, er het Kanaal mee overstak. Hoe
wel er sindsdien ook in andere landen
Hovercrafts zijn ontwikkeld zijn de
Britten hierbij nog altijd de onbetwiste
leiders gebleven.
Een Hovercraft in het Nederlands
spreekt men dikwijls van een lucht
kussenvoertuig of een zweefvoertuig
berust hierop dat er lucht wordt
aangezogen die aan de onderkant van
het voertuig langs de omtrek met
kracht naar buiten wordt gedreven,
en wel in twee stralen, die een binnen-
en buitenring vormen. De straal van
de binnenring is daarbij schuin naar
binnen gericht. Hierbij ontstaat er on
der het voertuig een luchtverdikking
het z.g. luchtkussen dat zo'n
krachtige opwaartse druk gaat uit
oefenen dat het het voertuig van de
grond Uit. Dat betekent weliswaar dat
er aan de onderkant lucht aan het
kussen kan ontsnappen maar door de
voortdurende toevoer van nieuwe sa
mengeperste lucht aan de bovenkant
blijft het kussen intact zodat het voer
tuig zwevende blijft. Door nu op het
voertuig motoren met propellers te
plaatsen wordt het mogelijk om het
voertuig voorwaartse snelheid te geven
terwijl roervlakken vergelijkbaar
met het richtingsroer van een vliegtuig
het beschrijven van bochten moge
lijk maken. Het resultaat is een voer
tuig dat niet alleen zweeft, maar ook
in alle richtingen bestuurbaar is en
zich verplaatsen kan.
Maar het systeem zoals wij het hier
boven hebben beschreven heeft één
nadeel: de speling tussen de Hover
craft en de grond of het water kan
maar heel klein zijn en hoger dan vijf
tig centimeter boven het grond- of wa
teroppervlak kunnen ze dan ook nau
welijks komen, met het nadeel dat het
voertuig wel erg vlak boven de op
pervlakte ligt. Alleen met veel krach
tiger motoren zou het voertuig hoger
kunnen gaan zweven.
Maar toen ontdekte men dat er nog
een andere manier was, en wel een
vrij simpele, om zonder extra motor
vermogen toch een grotere zweefhoog-
te te krijgen. Men kon de spleet langs
de rand van het voertuig, waaruit de
twee ringvormige luchtstralen omlaag
worden geblazen, naar beneden ver
lengen. De lucht zou dan toch vlak bij
de grond worden uitgeblazen terwijl
het voertuig zelf zich op grotere hoog
te bevond. De enige voorwaarde was
dat deze verlengstukken flexibel moes
ten zijn om gemakkelijk allerlei hin
demissen en oneffenheden in het ter
rein te kunnen nemen. Om dat te be
reiken maakte men gebruik van een
aantal afzonderlijke met elkaar ver
bonden stukken canvas, geïmpregneerd
met rubber of van flexibele kunststof
platen. Omdat die platen dubbel moe
ten worden aangebracht, namelijk aan
de binnen- en buitenkant van de lucht
stralen, en men in de praktijk toch al
gauw van rokken ging spreken, wer
den ze weldra aangeduid als de boven-
en onderrok.
Die rubber rokken bleken het Ei van
Columbus te zijn. De allereerste Ho
vercraft uit 1959, de SR-N1, haalde
zonder rokken dus in zijn aanvan
kelijke uitvoering geen grotere hoog
te dan 25 centimeter van de grond.
Later werd ditzelfde voertuig uitge
rust met rokken van 1.20 meter lang.
De prestaties gingen met sprongen om
hoog; de SR-N1 kon met een snelheid
van 55 km/u gemakkelijk over een
muurtje van een meter hoog wippen
en sloten en kuilen van 2.40 meter
diep en 3.60 meter breed bleken geen
enkele hindernis meer te vormen. Een
maal heeft men het zelfs klaargespeeld
om over een aarden wal van 1.80 me
ter hoog heen te zweven. Ook boven
water bleken de prestaties nu veel be
ter want de SR-N1 kon nu worden
gebruikt bij een zeegang die voor de
oorspronkelijke uitvoering te hoog zou
SS-
sv'
Wm&mmk
Tot en met 31 mei is er in galerie
les Deux Chapeaux', Kaaistraat 16 in
Kortgene een expositie te zien van
grafiek (academie voor beeldende
Robert Maaskant. De 22-jarige student
grafie k (academie voor beeldende
kunst te Gent) exposeert voor het
eerst. Althans in een 'echte' kunstzaal,
want grafiek van Robert was nog
onlangs te zien in 'de Beuk' te Middel
burg. De bladen grafiek die hier wa
ren opgehangen, werden door de
Beuk-bezoekers enthousiast ontvan
gen; het was ook de plaats waar
Deux Chapeaux-eigenaar Pieter Hoo-
gendoom uit Kortgene. de jonge grafi
cus 'ontdekte'.
Robert Maaskant maakt figuratief
werk. „De werkelijkheid is veel te
interessant om abstract te gaan wer
ken," zegt hij. „Ik kijk graag naar de
dingen, hoe alles in elkaar zit". Ro
bert vindt zijn onderwerpen bij de
mens, mensfiguren, maar dikwijls ook
anatomische onderdelen zoals harten,
ribben, nieren en strottenhoofden. Het
lijkt er op dat hij wil ontdekken
en de toeschouwer dat ook wil laten
zien hoe alles werkt. Bijna vanzelf
komt hij dan ook via de menselijke
'machine' terecht bij de door mensen
bedachte werktuigen. Machines en
mensen worden dan in één prent
gecombineerd, zoals bijv. in "Mien in
de hooimasjien'.
De 35 geëxposeerde werken zijn
uitgevoerd in verschillende grafische
technieken. Zo zijn er prenten in
zeefdruk; etsen al dan niet gecombi
neerd met aquatint, houtgravures, li
nosneden en steendruk. De techniek
van Robert Maaskant is in sommige
prenten (vooral in de houtgravures)
van een 'ouderwetse' kwaliteit. De
houtgravures en linosneden passen in
de traditie van deze grafische tech
niek. Een traditie waarin het ging om
een goede snij techniek en een opti
maal gebruik van het wit in de prent.
Het is eigenlijk verrassend dat er nog
dit soort grafiek gemaakt wordt. Het
is mogelijk op aangekochte werken
een rijkssubsidie van 20 procent te
verkrijgen.
zijn gëweest. De constructie bleek bo
vendien bijzonder degelijk te zijn wan
na ruim 400 uur proefvaren waren d'
rokken nog geheel onbeschadigd.
De moeilijkheid waar men in het bt
gin in Engeland mee zat was of mer
de Hovercrafts nu als vaar-, voer- ol
vliegtuig moest beschouwen. De Ho
vercrafts werden namelijk gebouw
door een firma die in de eerste plaat-
een vliegtuigenfabriek was en zij wer
den aanvankelijk als een produkt vai
de Britse vliegtuigindustrie gelar
ceerd en kregen van de Engelse lucht
vaartautoriteiten een Bewijs van Lucht
vaardigheid en een vliegtuigregistra
tie. Maar al gauw gingen er stemmei
op die zeiden dat een apparaat da
nauwelijks van de grond kwam moei
lijk als een vliegtuig kon worden be
schouwd en dat standpunt schijnt ir.
Engeland snel veld te hebben gewon
nen. In ieder geval helt nu iedereen
er toch wel toe over om ze in de
eerste plaats als vaartuigen te zien, te
meer omdat zij voornamelijk over wa
ter worden gebruikt.
De Engelse firma British Hovercraft
Ltd., een dochteronderneming van
Westland Aircraft die in 1960 Saun
ders-Roe heeft overgenomen, heeft met
name grote mogelijkheden gezien in
de Hovercraft als veerboot. Na de
SR-N1 kwam zij met de SR-N2 die
66 passagiers kon meenemen en 27 ton
woog en waarmee onder meer in 1964
in een onbevaarbaar gebied vol
stroomversnellingen bij Montreal in
Canada overtuigende demonstraties
werden gegeven. Hierna volgde de in
hoofdzaak voor militair gebruik be
stemde SR-N3 van 38 ton die in bur
geruitvoering 150 passagiers kan mee
nemen. De zeven tons SR-N5 is even
zwaar als de SR-N1 maar kan een
tienmaal zo grote lading meenemen en
een snelheid halen van 120 km/u; hij
heeft plaats voor 20 passagiers.
Verreweg de grootste Hovercraft is
echter de SR-N4 die niet minder dan
173 ton weegt en geheel is ingericht
als een veerboot. Hij kan 30 auto's
en 250 passagiers meenemen. Hij heeft
vier Rolls-Royce scheepsmotoren die
elk 3.400 pk leveren en vier propel
Iers met een diameter van zes meter
aandrijven. Het 40-meter lange en 24
meter brede voertuig bereikt een
kruissnelheid van 120 km/u.
Twee van deze grote Hovercrafts wor
den op het ogenblik gebruikt voor een
autoveerdienst over het Kanaal tussen
Ramsgate en Calais, eze dienst wordt
onderhouden door de Britse firma Ho
verlloyd, in 1965 opgericht met Zweeds
en Engels kapitaal. Zij bestelde in 1965
bij haar oprichting meteen twee van
deze grote Hovercrafts en na eerst
een serie proefvaarten te hebben ge
houden met een paar geleende kleine
re Hovercrafts werd op 2 april van
dit jaar begonnen met een geregelde
dienst tussen de beide genoemde
plaatsen. In de afgelopen zomer voe
ren de twee Hovercrafts af en aan
over het Kanaal waarbij precies op
ieder uur aan beide zijden werd ver
trokken. De overtocht duurt in totaal
40 minuten.
Hoewel het een vrijwel geheel nieuw
experiment was, is Pt dienst een suc
ces en werden er van 1 april 1970 tot
1 mei van dit jaar 1.600.000 passagiers
vervoerd en ruim 200.000 automobie
len, met een dienstregelmaat van meer
dan 95%. Er wordt ook niet alleen
tijdens het winterseizoen doorgeva
ren, er is ook een derde Hovercraft
besteld en er worden plannen ge
maakt voor verdere diensten, waarbij
onder andere wordt gedacht aan een
dienst tussen Engeland en Nederland.
Hovercrafts vragen geen uitgebreide
grondfaciliteiten. Desnoods varen zij
zo het strand op en af. Maar voor een
geregelde dienst moet er toch wat ac-
comodatie zijn, zoals een klein plat
form, een stationsgebouw en eventueel
wat ruimte voor onderhoudswerk. Een
dergelijke accommodatie, hoverport
genoemd, is er bij Ramsgate en Calais
al aanwezig en zal ook moeten komen
bij andere plaatsen die door een Ho
vercraft-dienst worden aangedaar
Maar dat vraagt gelukkig geen al t(
grote investering.
De Hovercrafts zijn op het ogenblik
nog slechts in opkomst en vooral eco
nomisch nog niet volmaakt. De Kanaal
diensten leveren dan ook voorlopig
nog geen winst op. Maar de ondeme
mers zijn vol vertrouwen dat er bin
nen afzienbare tijd een type Hovercraft
kan worden ontwikkeld dat wel eco
nomisch te exploiteren is, want pas
dan, zo zeggen zij, zal dit soort voer
tuigen volledig tot hun recht en waar
de kunnen komen.
Op 1 juli van dit jaar zal de
Britse maatschappij Hoverlloyd
een derde hovercraft in gebruik
nemen op de ferry-dienst tussen
Calais en Ramsgate. Als gevolg
hiervan zal het aantal vluchten in
het hoogseizoen worden verhoogd
van twaalf tot eenentwintig,
met half-uur diensten gedurende
de drukke uren.
Hoverlloyd verwacht dit jaar
honderdvijftienduizend auto's en
zevenhonderdvijftig duizend pas
sagiers te vervoeren, wat neer
komt op een beladingsgraad van
zeventig tot vijfenzeventig pro
cent. Vorig jaar bedroegen de
vervoerscijfers negentigduizend
auto's en zeshonderdzeventien
duizend passagiers.
Hoverlloyd is van mening, zo
werd meegedeeld, dat de hover
craft het experimentele stadium
achter de rug heeft. De regelmati
ge vluchten zijn thans vergelijk
baar met die van de lijndiensten
van luchtvaarmaatschappijen.
Dankzij de ontwikkeling van de
techniek en de operationele erva
ringen van de afgelopen twee
jaar is men erin geslaagd ook de
kosten voor deze vrij nieuwe
vorm van vervoer onder controle
te krijgen. Men verwacht dan
ook bij Hoverlloyd dat men dit
jaar uit de rode cijfers zal ko
men. Daarmee zal dan bewezen
worden dat het uitvoeren van een
lijndienst met hovercrafts een
winstgevende zaak kan zijn, zoals
Hoverlloyd altijd heeft be
weerd.
AFWASMIDDEL, 2 literfles 1,50
BROODZAKJES, 50 stuks verpakking 0,75
Pracht TUINSTOELEN 9,50 en 14,95
VISSTOELEN 3,98
CAMPING PICNIC BOX, plm. 54 delig 17,75
Extra groot WINDSCHERM, oranje 24,50
KOEKEPANNEN 3,40, 5,50 enz.
KOP en SCHOTELS reeds vanaf 0,90
KOELKASTDOZEN, set van 4 stuks 2,95
Plastic VERGIETEN in leuke felle kleuren 1,35
Leuke GLAZEN VAZEN 0,68 en 1,25
FLUITKETELS
LOSSE THEEGLAZEN
0,65
Voor de doe-het-zelver
VERFKWASTEN 1,—,
1,35, 1,60 en 1,70
FONDUESTELLEN
6,50
JEU DE BOULES, extra zwaar
3,35, 4,50 en 4,95
VLIEGERS vanaf
1,40
DIABOLO
1,40
Grote ZEILBOTEN vanaf
PLASTIC BOTEN vanaf
0,65
SCHUTTELS, 3 stuks voor
0,50
BADTASSEN reeds vanaf
1,90
BALLEN 0,40, 0,55, 0,70, 0,75, 1,35 enz.
DUIKBRILLEN 1,60, met snorkel 4,25
STRIJKPLANKEN 4,25
SJOELBAKKEN 5,50
HOUTEN HOBBELPAARDEN 14,95
POPPENLEDIKANTEN 6,75 enz.
KRUIWAGENS 3,85 enz.
KINDERTAFEL met 2 stoelen, geheel compleet 13,98
GROTE KIEPAUTO 12,75
PRACHT POPPEN (30 cm, was- en kambaar
haar, gekleed en slaapogen) slechts 3,85
CARAVAN-BEZITTERS grijpt uw kans, zeer sterke en van prima kwaliteit
EMAILLE PANNEN MET KOUDGREEP WINKELWAARDE 16 cm 19,75, bij
ons 10,85 - Winkelwaarde 14 cm 16,80, bij ons 9,40
NIET GOED - GELD TERUG
1001 ARTIKELEN, EEN COMPLEET MINI-WARENHUIS
ALLES TEGEN ZEER SCHERPE PRIJZEN
Vergelijkt onze artikelen en prijzen het scheelt u werkelijk GULDENS
KORTE DELFT 3#
MIDDELBURG
