GENEESMIDDELEN SOMS RISKANT
ctn en voor vrouwen
Tips voor
dekeuken
Jong en oud leren het spel met de klosjes
trim met
het hele gezin
nationale
trim wandeldag
zaterdag
22 april
DE FAAM
Normen
zijn essentieel
V eiligheidsmaatregel
9Elastisch9 werken
Stuntvrouw
9Ouderwets
bestaat nief
''Anonieme moeders9
Horoscoop
Opvoeding
Militaire bloemetjes
Schoonheids
specialist
Uitdaging aan iedere Nederlander:
3x10 is Trim
Van 8 tot 80
Kant in dia's
DONDERDAG 6 APRIL 1972
Geneesmiddelen zijn niet meer
weg te denken uit de moderne
beschaving. Hiermee kunnen
levens gered worden en pijnen
gestild. Er zijn mensen die hun
leven lang elke dag medicijnen
moeten innemen om hun ge
zondheid op peil te houden.
Dank zij geneesmiddelen kun
nen wij zelfs de grootte van ons
gezin bepalen. En voorlopig zal
hun rol naar alle waarschijn
lijkheid alleen nog maar be
langrijker worden.
Waarom kunnen we dan geen ge
neesmiddel krijgen zonder eerst
een dokter of een apotheker ge
raadpleegd te hebben? Het ant
woord op deze vraag ligt voor
de hand: misbruik van de mo
derne, sterk werkende genees
middelen kan rampzalige gevol
gen hebben.
Naast, het - gevaar van verslaving be
staat bij veel geneesmiddelen de kans
op onaangename bijverschijnselen
wanneer men tegelijkertijd andere ge
neesmiddelen inneemt. Sommige mid
delen kunnen zelfs fataal werken in
dien tijdens de kuur bepaalde soorten
voedsel worden gebruikt.. Er zijn ge
vallen bekend van patiënten die een
bepaald type geneesmiddel, dat wel
werd voorgeschreven ter verlichting
van depressieve toestanden, innamen
en na het eten van kaas overleden.
De ontwikkeling van doeltreffende
medicijnen dient dus wel hand in
hand te gaan met een degelijke con
trole van de wijze waarop ze worden
vervaardigd en aan het publiek ver
strekt.
Dit gecombineerde proces betere
geneesmiddelen en doeltreffender con
trole is in feite al vele eeuwen aan
de gang. In Europa bepaalde Frederik
II van Hohenstaufen al in 1240, dat
artsen niet zelf geneesmiddelen moch
ten bereiden. Dit moest door apothe
kers worden gedaan, en in overeen
stemming met bepaalde voorschriften.
Deze waren neergelegd in een in het
Latijn geschreven boekwerk van de
hand van een zekere Nicolaus van
Salemo. Tegenwoordig heeft elk land
zijn officieel voorschriftenboek voor
het vervaardigen van medicijnen,
waarin de normen voor zuiverheid en
werkzaamheid worden beschreven.
Sinds een paar jaar echter houdt een
internationaal forum van deskundigen
zich bezig met de samenstelling van
een boek, waarin normen worden
vastgesteld die zullen gelden voor ge
heel Europa. Deze deskundigen wor
den bijeengebracht door de Raad van
Europa met het doel een Europese
Pharmacopee voor te bereiden. Deze
pharmacopee zoals men een boek
dat geneesmiddelen beschrijft gewoon
lijk noemt zal normen voor de
samenstelling van geneesmiddelen be
vatten die in alle 17 bij de Raad van
Europa vertegenwoordigde landen van
kracht zullen zijn.
Algemeen erkende normen zijn essen
tieel. als men wil dat de fabrikant
produkten vervaardigt die in staat
zijn aan officieel vereiste tests te
voldoen, alvorens ze aan het. publiek
mogen worden verkocht. De genees
middelenfabrikant is immers belast
met een zware verantwoordelijkheid.
Het moderne geneesmiddel is het
eindprodukt van een complexe reeks
processen en in elk stadium van de
fabricage moet de samenstelling van
het medicijn geanalyseerd en getoetst
worden. Vervolgens moet het genees
middel in een vorm worden gegoten
waarin het gemakkelijk aan een pa
tiënt kan worden toegediend, hetzij in
vloeibare hetzij in tabletvorm, ofwel
als injectiestof.
Vaak is de hoeveelheid die voor eesi
bepaalde dosis vereist is microsco
pisch klein, maar toch kan het nodig
zijn deze te verwerken tot een tablet
dat. ofschoon zelf ook klein, toch vele
honderden keren groter is dan de
hoeveelheid geneesmiddel die het be
vat. Daarom wordt het middel ver
dund met andere stoffen die chemisch
inert zijn. Dit alles moet echter zo
nauwkeurig in zijn werk gaan, dat de
hoeveelheid geneesmiddel in elk indi
vidueel tablet niet belangrijk van de
andere verschilt. Zo zou bijvoorbeeld
een vrouw die een oraal anticoncep
tiemiddel gebruikt, onverwacht zwan
ger kunnen worden, als haar pillen
een te geringe dosis zouden bevatten.
Is de dosering daarentegen juist te
groot, dan kunnen onaangename fysie
ke symptomen optreden.
Sterk werkende geneesmiddelen leiden
tot strenge controlemaatregelen van
de kant van de overheid. Men dient
onafgebroken te zoeken naar steeds
nauwkeuriger middelen voor het vast
stellen van zuiverheid en sterkte, zo
dat de verantwoordelijke overheidsin
stanties de zekerheid hebben dat een
nieuw geneesmiddel veilig op de
markt kan worden gebracht.
Daarom werken fabdikanten en verte
genwoordigers van de overheid tegen
woordig in nauw overleg met elkaar
samen om te komen tot doeltreffende
methodes voor kwaliteitscontrole die
universeel aanvaard zullen worden.
Ook hier levert de Raad van Europa
een actieve bijdrage door richtlijnen
aan zijn lid-staten te verschaffen.
De vervaardiging van een geneesmid
del is echter nog maar de eerste stap.
Vele medicijnen zijn, zoals onze sa
menleving tot haar schade heeft be
merkt, in aanleg verslavend. Andere,
zoals antibiotica, kunnen hun genees
krachtige werking bij ernstige ziektes
verliezen als ze te vaak voor onbete
kenende kwalen worden toegepast.
Om die reden zijn de meeste sterk
werkende geneesmiddelen alleen bij
de apotheker verkrijgbaar en dan nog
op doktersrecept. Deze tweevoudige
veiligheidsmaatregel zorgt ervoor dat
de patiënt het geneesmiddel krijgt dat.
hij nodig heeft, terwijl hij tegelijker
tijd advies ontvangt hoe hij het dient
te gebruiken.
Natuurlijk zijn niet alle geneesmidde
len op deze manier aan beperkingen
onderhevig. Het publiek kan veel ge
neeskrachtige middelen zelf kopen en
veelal wordt het hiertoe aangezet
door de reclame. Helaas zijn zelfs
zogenaamd onschuldige geneesmidde
len alleen dan onschuldig als er op de
juiste manier mee wordt omgegaan,
en reclamestunts, bedoeld om de men
sen op te jagen om medicijnen te
kopen die ze eigenlijk niet nodig heb
ben, dienen dan ook te worden tegen
gegaan. Vroeger zag men overal ad
vertenties waarin zogenaamde feilloos
werkende 'wondermiddelen' werden
aangeprezen en zelfs in deze tijd laat
dit soort methodes zich moeilijk uit
roeien.
Vrijwel overal echter wordt de ge
neesmiddelenreclame onder streng
toezicht gehouden. De Raad van Euro
pa heeft richtlijnen voor het adverte
ren van geneesmiddelen uitgegeven
waardoor mogelijk misbruik tot. een
minimum zal worden teruggebracht.
Daarnaast, blijft het voortdurend
noodzakelijk ons voor ogen te houden
dat alle medicijnen zelfs de schijn
baar onschuldige met eerbied be
handeld dienen te worden. Elke dag
weer komen verscheidene kinderen in
het ziekenhuis terecht na het eten van
moeders bloedarmoedepillen of va
ders hoofdpijntabletten, die 'toevallig'
ergens in huis waren blijven liggen.
En er zijn er bij die het niet overle
ven.
Al dergelijke bij het probleem in
kwestie betrokken factoren dient men
in aanmerking te nemen, wanneer
men richtlijnen voor een doeltreffen
de controle op de kwaliteit en ver
krijgbaarheid van geneesmiddelen aan
fabrikanten en regeringen geeft. Dc/.o
laatsten moeten het evenwicht trach
ten te vinden tussen de noodzaak
misbruik te voorkomen enerzijds en
de verkrijgbaarheid van geneesmidde
len te waarborgen op het moment dat
we ze nodig hebben anderzijds. De
Raad van Europa is één van de
organisaties die een bijdrage leveren
aan de instandhouding van dit even
wicht, opdat geneesmiddelen de mens
werkelijk tot heil zullen zijn.
<v
Ook in Frankrijk zijn enkele grote
bedrijven begonnen met. het experi
ment van de 'verschoven' werktijden.
Een ontwikkeling die vooral belang
rijk is voor de ruim zeven miljoen
buitenshuis werkende Frangaises die
naast dat werk bovendien de zorg
voor een huishouding en gezin heb
ben.
Weekblad Elle praatte met enkele
vrouwen die de 'elastische' werktijden
sinds kort uit de praktijk kennen en
enthousiast zijn over de mogelijkheid
om zonder problemen hun werktijden
iets anders in te delen, wanneer huise
lijke omstandigheden dat noodzakelijk
maken. Elk bedrijf interpreteert het
systeem op eigen manier. Bij een
groot zuivelbedrijf bijvoorbeeld mo
gen de werknemers tevoren een aan
tal werkuren zodanig vastleggen dat
er ruimte komt voor een hele vrije
dag per week. Andere ondernemingen
hebben hun klassieke kantooruren
(ran half negen tot kwart over vijf
met een korte middagpauze) terzijde
geschoven en zijn van 's ochtends
acht tot 's avonds zeven onafgebroken
geopend.
De werknemers kunnen tussen acht
uur en kwart over negen beginnen, en
tussen half vijf en zeven uur vertrek
ken. Vooral moeders van schoolgaan
de kinderen grijpen gretig de kans
om zo vroeg mogelijk te beginnen en
in de namiddag tijdig thuis te zijn om
een oogje op het huiswerk van de
kinderen te houden. Ze lopen dan
bovendien de spitsuren mis en zijn
verzekerd van een zitplaats in de
metro. Zowel werkneemsters als
werkgevers zeggen dat het systeem de
werksfeer meer ontspannen heeft ge
maakt. Een werkgever: „Ik heb het
gevoel dat de mensen zich nu als
volwassenen behandeld voelen en dat
maakt de dialoog een stuk beter".
Uit een derde etage springen, zwem
men tussen een troep nijlpaarden, van
een rennend paard vallen, voor een
rijdende trein springen. Allemaal on
gebruikelijke bezigheden die echter
met de regelmaat van een klok voor
komen op de agenda van Odile Astié,
Fr ankrijks enige 'stuntvrouw'.
Tien jaar geleden las ze in een
avondblad een advertentie waarin een
acrobate werd gevraagd die bereid
was zich door een auto te laten
overrijden. Dat werd de aanloop tot
een beroep dat tot nu toe vrijwel
uitsluitend door mannen wordt uitge
oefend: plaatsvervanger voor beroem
de filmsterren in riskante scenes.
Odile, 30 jaar, slank en zeer blond,
vertelt aan Elle dat ze eigenlijk met
haar roeping geboren is omdat ze
altijd al een jongen had willen zijn,
een gloeiende hekel had aan kleine
meisjes met him poppenspel en op
haar achtste jaar al halsbrekende toe-
-en deed op een klein rood fiets
je.
In de afgelopen jaren is ze als
stuntvrouw in zo'n 100 films opgetre
den, deed voor de filmcamera ver
scheidene 'ontsnappingen' uit kastelen
of gevangenissen, rolde voor één enke
le filmopname 400 keer van een trap,
liet zich aan de lopende band van
dravende paarden vallen en was bij
dozijnen filmische verkeersongelukken
betrokken. Ongelukjes bij dit beroep:
eenmaal een gebroken arm. vijf keer
een schedelbasisfractuur.
„Ik heb op de lijst van de best
geklede vrouwen ter wereld gestaan.
Toen ik het telegram uit New York
kreeg heb ik aan een grap gedacht:
dit was niet mogelijk. Zeker niet als
ik aan mijn oude zwarte jas met
bontvoering dacht. Die is al zes jaar
oud". Modeontwerpster Sonja Rykiel
in een interview met maandblad Ma
rie Claire waarin ze onder meer zegt
dat het begrip 'ouderwets' voor haar
niet bestaat. Wat volgens haar belang
rijk is: de manier waarop vrouwen
hun kleren dragen en erin leven. Om
dat ze zelf nooit tijd heeft om zich
voor een uitgangetje te verkleden ont
werpt ze kleren die een vrouw van 's
ochtends vroeg tot 's avonds laat kan
dragen.
In haar boetiek vindt de clientèle
slechts één enkel model van pantalon,
rok, mantel en andere hasiskleren',
maar uitgevoerd in allerlei kleuren en
te combineren met ontelbare truitjes
(Sonja maakt er 60.000 per seizoen).
Eén van haar ideeën voor dit voor
jaar: namaakbont in zachte pastel
kleurtjes maar ook in de klassieke
zomerkleuren rood, wit en marine
blauw,
Kindermishandeling is ook in Ame
rika een levensgroot en nog steeds
groeiend probleem. Wanneer kinder
mishandeling aan het licht komt kan
het mishandelde kind met deskundige
verzorging worden opgevangen. „Maar
voor de ouders is er vrijwel geen
hulp om op terug te vallen", zegt
mevrouw J. jH., een anoniem blijvende
moeder uit Califomië die in maand
blad McCall's vertelt hoe ze vier jaar
lang heeft geworsteld met de steeds
terugkerende aandrang om haar doch
tertje te mishandelen. Haar pogingen
om hulp te krijgen strandden volgens
haar bij alle maatschappelijke instel
lingen op de dooddoener 'dat ze niet
in de juiste categorie voor hulpverle
ning paste'.
Op zeker ogenblik kwam ze op het
idee dat het voorbeeld van de anonie
me alcoholisten die elkaar helpen om
van de drank af te blijven, misschien
ook zou werken ten aanzien van men
sen die hun kinderen mishandelen. Ze
plaatste een serie oproepen in kranten
en het resultaat is een groep van
enkele honderden moeders die zich de
'anonieme moeders' noemen en gere
geld bij elkaar komen om hun speci
fieke problemen uit te praten. Als een
van hen 'onder spanning' staat kan ze
andere leden te hulp roepen die dan
tijdelijk het bedreigde kind onder hun
hoede nemen.
In het bestuur van de zich snel
uitbreidende vereniging zitten niet al
leen enkele 'anonieme moeders', maar
ook een paar sociale werkers, artsen
en een jurist. Volgens McCall's is dr.
Heifer, in Amerika een autoriteit op
dit gebied en schrijver van het boek
'Het mishandelde kind', speciaal naar
Califomië gereisd om de activiteiten
van de groep te bestuderen.
Zestig miljoen franken is het be
drag dat in 1971 verhuisd is van de
portefeuilles van de Fransen naar die
van de 'helderzienden' in hun land. In
meer dan 60 Franse steden zijn hel
derzienden en astrologen (in totaal
een kleine 500) te vinden die een
bloeiende praktijk er op na houden,
vertelt weekblad Elle.
Ook de horoscopen in dagbladen
en tijdschriften worden blijkbaar veel
vuldig gelezen, want bij een desbetref
fende enquête gaven zes van de tien
ondervraagden toe, dat ze het lezen
van hun horoscoop nooit oversloegen.
De kosten voor een consult bij de
'groten' onder de helderzienden in
Frankrijk bedragen zo'n 150 tot 200
franken. Elle signaleert voorts een
sterke opkomst van de 'toverwinkels'
waar amuletten, magische kruisen,
wierook en allerhande middeltjes te
gen 'het boze oog' worden ver
kocht.
Ook Duitsland staat op het (trieste)
lijstje van welvaartslanden waar het
kwaad van de kindermishandeling
langzaam maar zeker toeneemt. Op
het ogenblik moet, volgens het blad
Jasmin, aangenomen worden dat per
jaar in Duitsland zo'n 80.000 kinderen
door volwassenen worden mishan
deld.
Het blad plaatst er nog een paar
pikante cijfertjes bij: 66 procent van
onze oosterburen noemt zichzelf 'kin
dervriend', maar op de vraag wat hen
het meest irriteert geeft meer dan 50
procent als antwoord: 'kinderen'. En
dan heeft een Duits instituut voor
opiniepeiling bovendien nog genoteerd
dat bijna 40 procent van de bewoners
van de Bondsrepubliek van mening is,
dat een fris pakje slaag voor de
kinderen af en toe onmisbaar is als
men het grut naar behoren wil opvoe
den.
Bijna 50 procent geeft toe dat ze
hun kinderen een dreun verkopen
'wanneer andere maatregelen niet hel
pen'. Slechts 16 procent is in principe
tegen slaag als opvoedingsmiddel.
Het begint bijna op kwaadsprekerij
te lijken, maar Jasmin beweert ook
nog dat in Duitsland de auto belang
rijker is dan het kind: op elke 250
nieuwe appartementen wordt parkeer
ruimte voor 170 auto's aangelegd,
maar komt er slechts één kleuter
speelplaats. Dat zou betekenen dat de
Westduitse kindertjes maar een halve
vierkante meter officiële speelruimte
per kind hebben. In Zwitserland heb
ben de kleuters zes, in Groot-Brittan-
nië 20 vierkante meter per kind be
schikbaar.
„Dieppe is geen kazerne, maar een
school vol bloemen", zegt (in Paris
Match) mevrouw Genevieve le Creu-
rer. Ze heeft de rang van kapitein, is
draagster van twee hoge oorlogson
derscheidingen en is als eerste vrouw
benoemd tot commandant van een
militaire school in Dieppe die vrouwe
lijk landmachtpersoneel opleidt. 650
onder haar jonge blommen niet al te
jonge Frangaises staan onder haar
orders. De kapitein gelooft dat ze
het met het handhaven van de orde
moeilijk zal krijgen: zelf is ze, behal
ve militair, ook moeder van een ge
zin.
Evelyn Kuhn is een mooie, blonde
(van origine Duitse) verschijning die
in de Verenigde Staten furore maakt
als fotomodel. Haar toilettafel is ui
teraard afgeladen met potjes, doosjes
en stiften in de nieuwste make-upkleu-
ren, maar als Evelyn aan het eind van
een drukke dag thuis komt loopt ze
dat schoonheidsarsenaal radicaal
voorbij
In Ladies' Home Journal onthult ze
openhartig één van haar belangrijkste
schoonheidsgeheimen: ze verwijdert
aaar make-up, grijpt de fles yoghurt
uit de koelkast, en legt bij wijze van
gezichtsmasker een laagje van dit zul-
velprodukt op haar gezicht. Ze laat de
yoghurt 20 minuten intrekken, wast
de smurrie eraf met warm water en
smeert wat nachtcrème op de huid.
De melkboer als (goedkope) schoon
heidsspecialist, zogezegd.
Kunt U nog tien
km wandelen?
Onder het motto 'Trim met het
hele gezin' dagen de Nederland
se Sport Federatie en de wan
delsportbonden iedere Neder
lander uit op zaterdag 22 april
a.s. 10 km te wandelen. In nau
we samenwerking tussen de ge
zamenlijke wandelsportbonden
en -verenigingen en de Neder
landse Sport Federatie wordt
in alle gemeenten van ons land
wanneer u de auto zoudt gebruiken.
De opbrengst zal worden gebruikt om
in steden t dorpen trimparcoursen
te bouwen.
U wandelt zaterdag 22 april a.s. met
het hele gezin een brok gezondheid
bij elkaar, om straks wanneer de
trim-baan klaar is verder aan uw
conditie te werken. Van iedere gulden
die u betaalt om deel te nemen aan
de nationale trim-wandeldag wordt
vijf cent gebruik voor de organisatie
op regionaal niveau, twintig cent voor
de plaatselijke regelingscommissies en
de rest is voor uw trim-parcours,
waarvan er verleden jaar maar liefst
50 verrezen en waarvoor de animo
onder het publiek groot blijkt te zijn.
Hoe belangrijk de nationale trim-wan
deldag op 22 april a.s. wordt gevon
den, blijkt duidelijk uit de medewer
king die de Nederlandse Sport Fede
ratie mocht ontvangen. Zo werden alle
ministers en staatssecretarissen ver
zocht om aan deze dag deel te nemen,
terwijl onder voorzitterschap van
Z.K.H. Prins Claus een comité van
aanbeveling is geformeerd, waarin
naast premier Biesheuvel staatssecre
taris Vonhoff, de voorzitters van de
eerste en tweede kamer, vertegen
woordigers van diverse organisaties
en instellingen in ons land zitting
hebben. De burgemeesters van alle Ne
derlandse gemeenten werden boven
dien verzocht hun medewerking te
verlenen t.a.v. het beschikbaarstellen
van startlokaliteiten, het uitzetten van
de routes, politiebegeleiding enz.
een nationale trim-wandeldag,
waaraan door iedereen kan wor
den deelgenomen, georgani
seerd.
Op die dag namelijk worden in het
gehele land wandelparcoursen uitgezet
door bossen, duinen en landelijke we
gen, maar als het niet anders kan
dwars door de steden, door parken en
langs bezienswaardigheden met de be
doeling om iedere nederlander te laten
bewegen.
Wanneer alles volgens plan verloopt
en waarom niet wanneer ruim 1200
mensen vanaf 4 maart jl. met de
organisatie van dit voor Nederland
unieke en gigantische evenement bezig
zijn dan zullen vele landgenoten op
die dag voor een paar uur hun auto
vergeten. Het wordt dan voor ieder
een letterlijk en figuurlijk een schone
dag, waarop u zich weer bewust
wordt van uw eigen lichaam en na
dien gezeten in uw luie stoel het
swingende ritme van die stevige wan
delpas nog in al uw vezels voelt.
I-Iet best is de nationale trim-wandel
dag te vangen onder de slogan: '3 x
10 trim'. Tien kilometer wandelen
in uw eigen tempo alleen of met uw
gezin. Vindt u dat teveel voor de
kleine kinderen dan is 5 kilometer
ook goed. Vertrokken wordt vanaf
10.00 uur in de morgen tot ongeveer
14.00 uur 's-middags. U loopt in uw
eigen omgeving met vrienden en ken
nissen die met elkaar een wedden
schap hebben afgesloten om die tien
kilometer te lijf te gaan. Het kost u
1,dus tien cent per kilometer, dat
is ongeveer 15 cent goedkoper dan
BANANEN-WALNOOT TULBAND
Benodigdheden:
3/4 kopje suiker (ca 200 gram)
50 gram biskin
2 eieren
2 ons cakemeel
114 theelepel koolzuursoda
112 theelepel zout
1 kopje fijngeprakte rijpe bananen (2-
3)
1 kopje gemalen walnoten.
De gesmolten biskin roert u met de
suiker en de meren goed door elkaar,
waarna u afwisselend het cakemeel en
de fijngeprakte bananen erbij doet.
Alles goed dooreen mengen!
Tot slot de noten erbij voegen en in
een goed ingevet bakblik 1 uur in
een middelmatig verwarmde oven
bakken. Om de smaak te verfijnen,
kunt u bij dit geheel een weinig rum
toevoegen.
'DUBBELDEKKER'
U roostert 'n sneetje ontkorst witte
brood en belegt dit met een laagje
allerdunste reepjes van bleekselderij
(of anders blaadjes groenselderij).
Op de selderij plaatst u vier halve
gegrilleerde of gebakken tomaten, en
daarop weer een snee geroosterd
brood. Het geheel bedekt u nu, eerst
met schijven banaan, en dan nog met
een plak kaas. Tenslotte verwarmt u
het gehele bouwwerk in éen oven met
veel bovenwarmte (ca. 240 C.), gedu
rende welke tijd de kaas smelten en
bruineren zaldat is 'gratineren' of
'overbakken'.
CHUTNEY
500 grain, tomaten of 3 mango's; 3
zure appels; 150 gr. uien; 1 a 2
fijngehakte teentjes knoflook; 350
gram lichtgele basterdsuiker; 2 dl.
azijn; 1 eetlepel zout: eetlepel
sambal oelek; 3 laurierblaadjes: 2
theelepels gemberpoeder.
De ontvelde tomaten plus de schoon
gemaakte appels en uien fijn maken
en met de overige ingrediënten ver
mengen Dit mengsel inkoken geduren
de ongeveer 30 minuten. Met heet
sodawater schoongemaakte jampotten
hiermee pullen en afsluiten met cello
faan en elastiekjes.
Chutney presenteren bij rijsttafel,
peulvruchten en echte Hollandse win-
terkost, zoals zuurkool, boerenkool,
etc. Ook als dipsaus zal dit recept
ar iTMwr''
In Brugge bloeit het
kantklossen weer op
De oude Westvlaamse stad
Brugge heeft tientallen plekjes
waar men zich zonder enige
moeite in de middeleeuwen kan
wanen. Zoals in dat smalle en
stille zijstraatje van de Jeruza-
lemstraat, waar het in 1970 ge
stichte Kantcentrum is geves
tigd. Daar is ook de Kantschool
van de zusters Apostolinnen die
meer dan twee eeuwen geleden
al de eerste kantschool in Brug
ge hadden. Op woensdagmidda
gen zitten daar kleine meisjes
(en ook een enkel jongetje) in
diepe concentratie over de kant
kloskussens gebogen. Alleen de
allerjongsten zijn even afgeleid
als bezoekers de klas binnen
komen. De rest werkt vol over
gave verder met de klosjes, spel-
zeer in de smaak vallen. Bij gebruik
van mango's deze pellen en in kleine
blokjes verdelen.
Is er in deze tijd iets lekkerders te
bedenken dat een stevige Hollandse
pot, bijvoorbeeld boerenkool?
Om de eentonigheid van dit gerecht
eens te breken, neemt u er deze
maand eens een vreemde uitheemse
saus bij.
Heus, dat kan en het smaakt voortref
felijk. Alleen al als u het deksel van
de pot optilt en de geur komt u
tegemoet, waant u zich in verre lan
den.
De Chutney is makkelijk zelf te ma
ken en na één keer proeven, zeker
voor herhaling vatbaar.
CHOCO-BANANEN PUDDING
Benodigdheden:
4 bananen
1 pakje chocoladepudding
melk voor de pudding
1 blikje ananas of
l kleine verse anna's
1/4 liter slagroom
De pudding bereiden. De kom, waarin
de pudding ter afkoeling gegoten
wordt, wordt vooraf rijkelijk met dik
ke banaanschijven en met de ananas-
ringen belegd. De stijf geworden pud
ding op een schaal omkeren en met
slagroom garneren.
den en draden waaruit de kant
patroontjes groeien.
Het kantklossen leeft weer op in
Brugge, tot grote vreugde van de
(vele) vrienden van het oude am
bacht. De belangstelling is zo groot
dat zelfs tekorten aan kloskussens en
andere materialen wordt gesignaleerd.
„Op heel wat zolders wordt driftig
naar oude kloskussens gezocht", zegt
mevrouw F. Maes-Noë die in vier
talen explicaties geeft bij de perma
nente kantwerkexpositie in het cen
trum, en uit hoofde van die functie
weer voor een druk seizoen staat.
Wie enkele jaren geleden in Brugge
met kenners en liefhebbers van de
oude kantkunst praatte, hoorde uit
sluitend verhlen in mineur. De kant-
scholen verdwenen stuk voor st.uk:
omstreeks 1912 waren er nog 160 in
België, nu zijn er amper 10 over. De
in 1911 gestichte Kantnormaalschool
tot opleiding van leraressen zag
steeds minder belangstellenden aan de
poort verschijnen.
De oude kantwerksters, ongetwij
feld de meest gefotografeerde en ge
filmde vrouwtjes in het Brugse straat
beeld, zijn er nog steeds, al zitten ze
niet allemaal aan de voordeuren van
hun huisjes. Maar opvolgsters voor
deze markante verschijningen zijn
niet meer te verwachten, te meer
daar er nog nooit een kantwerkster is
geweest die met dit schier onbetaalba
re handwerk fortuin heeft ge
maakt.
Dat laatste is dan ook niet de
bedoeling van de vele liefhebbers die
in deze tijden het kussen en de klos
jes weer van de zolder hebben ge
haald. Kantklossen is vrijetijdsbeste
ding en kunstambacht geworden, ook
in de bakermat Brugge. Volgens me
vrouw Maes-Noë is het op het ogen
blik bijna 'een prestigezaak' om te
kunnen kantwerken, terwijl in Brugge
ook al dit gevleugeld woord wordt
gehoord: „Vroeger was het kantklos
sen voor de arme klassen, nu doen de
rijken het".
Zo zijn er op het ogenblik allerwe
gen in Brugge centra van activiteiten
rondom de kantwerkkunst» te vinden.
Er worden lessen gegeven voor vol
wassenen en voor gevorderden, er
zijn vakantiecursussen voor leerlingen
van middelbaar en lager onderwijs.
Er worden 'open kantstonden' gehou
den waar vrouwen die al iets van het
kantklossen kennen, advies en begelei
ding kunnen krijgen van een gediplo
meerde lerares. Aan de kinderklassen
doen kinderen van zes tot 14 jaar
mee: het kantwerken lijkt een hobby
te worden voor 'mensen van acht tot
tachtig jaar'.
Achter dit alles staat de Stichting
Kantcentrum die het kantwerken als
kunstambacht in stand wil houden,
kostbaar kantwerk wil bewaren en de
kantscholen steunen. Dat kan dankzij
particuliere hulp, met daarnaast finan
ciële steun van stad en provincie. In
de expositiezaal van het Kantcentrum
ligt prachtig kantwerk uit privébezit
in de vitrines.
Op verzoek vertoont mevrouw
Maes-Noë hier ook de dia-montage
van het Kantcentrum, die een helder
beeld geeft van kantsoorten en kant
technieken. Toeristen die het kantklos
sen in de praktijk hebben gezien wil
len er bijna altijd graag meer van
weten, want voor de leek is het
vingervlugge werk met klosjes en dra
den een geheimzinnige en volstrekt
ondoorgrondelijk handwerk dat zo op
het oog vrijwel niet te volgen is.
Aan de hand van de dia-montage
vertelt de explicatrice over de specia
liteit van de Brugse kant: de Toinche'.
Over de techniek van de stropkant,
het eerste dat in de kinderklassen
wordt geleerd. Over de 'Vlaanderse
tralie', de Cluny-kant (die altijd een
gotische inslag heeft), de Mechelse
kant die vroeger overwegend voor
kerkelijke doeleinden werd gebruikt,
en de specifieke kenmerken van al die
soorten.
Het blijft niet bij het kijken naar
fraaie plaatjes. Er wordt ook een en
ander getoond van de technische ach
tergronden van hei kantwerk opdat
bezoekers iets meer leren begrijpen
van technische termen als halveslag,
linnenslag en gewrongen slag die de
ervaren kantwerkster zonder moeite
over de lippen rollen. Mevrouw Maes-
Noë: „Er zit een zekere evolutie in
het kantklossen zoals dat nu gebeurt.
Motieven en stilering worden moder
ner, men zoekt naar nieuwe onderwer
pen. Kant wordt steeds decoratiever,
krijgt een eigen plaats in het inte
rieur".
In het zonnige leslokaal naast de
tentoonstellingsruimte zijn de kinder
hoofdjes nog steeds over de kloskus
sens gebogen. Bij de allerkleinsten
lijkt het een spelletje met spelden,;
draden en klosjes. En zo begint het
ook, voor kinderen en voor volwasse-1
nen: als een spel met materialen dat
in veel gevallen uitgroeit tot een ware
passie voor het vier eeuwen oude
handwerk. Daarom is de kinder-kant-
klas in dat oude Brugse straatje
waarschijnlijk de enig klas ter wereld
waar nablijven geen straf is.
i
