11
Sv'"f 7 '- 'm d
t vf V-v
L ;.viÖ .-•
Op vrijdag 12 november:
Prijzenregen en braderie
GRAANBEURS IN OUDE
STIJL HERBOUWD
DE FAAM
%'ssm^i^- -j
W^mU
r %A P
IIELE OS
AAN 'T SPIT
Ossebraderij
Deelnemers
Een brokje
geschiedenis
DONDERDAG 4 NOVEMBER 1971
'.'FWT
KI - f* f»' f f
rl f U S O v tAfc>
Slager Plasschaert uit Axel ia een
bekend man in Nederland. Hij is
zoals hij zelf vertelt de
enige in ons land die een hele os
aan het spit braadt. De laatste
tijd is er bij bijzondere gelegenhe
den steeds meer vraag naar 'n der
gelijk al van oudsher stammend
gebruik, zodat de heer Plas
schaert er de handen aan vol
heeft.
'Er gaat haast geen week voorbij
of ik zit op de meest uiteenlopen
de plaatsen', vertelt hij. ..dat kan
Leeuwarden zijn. maar even
goed Hazerswoude of Maas
tricht".
Enige tijd geleden bereikte hem
het verzoek om in België even
eens met deze braderij te begin
nen, maar daar hij nog twee
drukke slagerswinkels heeft, een
in Axel en één in Zuiddorpe,
voelde de heer Plasschaert daar
weinig voor: „de zaak gaal na
tuurlijk voor" Ook in Duitsland
heeft men al belangstelling voor
zijn aparte werk getoond. Dit
kon niet doorgaan vanwege moei
lijkheden in EEG-verband, daar
de heer Plasschaert zelf de te
branden ossen meebrengt naar de
plaatsen, waar die gebraden moe
ten worden. Dat is noodzakelijk
daar de os van te voren op
verschillende plaatsen wordt inge
spoten. met eeit speciaal daar
voor bereid mengsel uit een of
andere dranksoort met kruiden,
dat het vlees heerlijk geurig en
pittig maakt.
De os wordt aan het spit van
tweeëneenhalve meter geregen
en wordt boven een grote meta
len bak met gloeiende houtskool
in ongeveer drie uur gebraden.
De ossen hebben in de regel een
geivicht van ongeveer 200 kilo
gram. zodat er nogal een broodje
ossevlees gegeten kan worden.
Met muziek naar
nieuwe Damplein
Vrijdag 12 november wordt het gloednieuwe Middelburgse
Damplein, dat is ontstaan door de afbraak van een vijftig
panden in de Korte Delft en de Lange Giststraat. feestelijk
in gebruik genomen. Het plein met de gerekonstrueerde
Graanbeurs en zijn sfeervolle lantaarns vormt een zeer aan
trekkelijke ruimte, die ongetwijfeld niet alleen dienst zal
gaan doen als parkeerterrein voor 111 auto's.
Een aantal genodigden verzamelt zich
om half acht 's avonds in het Stad
huis en vandaaat gaat men met mu
ziek voorop, naar het Damplein. In de
stoet loopt wethouder W. P. J. Baars
van openbare werken met een kruiwa
gen, waarin de laatste stenen voor het
Damplein liggen. Op het plein aange
komen zal hij die overhandigen aan
de heer Jacob Paauwe, voorman bij
de firma Geldof, die de supervisie bij
de bestrating en de aanleg van het
plein heeft gehad. Deze zal ze op
vakkundige wijze aanbrengen, waar
mee het Damplein voltooid zal zijn.
De muziekverenigingen ONDA Middel
burg, Juliana, de Scoutingband, de
Signaalafdeling van de Middelburgse
turnvereniging en ook het Middel
burgs muziekkorps hebben toegezegd
hun medewerking te willen verlenen.
Op het Damplein zullen na de laatste
steenlegging turndemonstraties wor-
mfm.
Luchtfoto van het Damplein, toen de werkzaamheden nog in volle gang waren.
(Luchtfoto Peeters en Slagboom)
Damplein-winkeliers maken
er een groet feest van!
De opening van het Damplein is voor de aan dit plein wonende
winkeliers en andere zakenmensen aanleiding geweest een
grootscheepse actie op touw te zetten. Vijfentwintig winkels en
bedrijven organiseren samen een winkelweek en een braderie
om de aandacht van het publiek op zich te vestigen. Deze win
kelweek zal duren van 6 tot 13 november onder het motto:
Damplein Koopplein. Het initiatief voor diverse acties werd
genomen door de heer H. Vader, die op de Dam een levensmid-
delenbedrijf heeft.
maar dat de weersomstandigheden
een beetje gunstig zullen zijn.
De voorbereidingen voor deze acties
zijn op zeer korte termijn getroffen.
Pas half oktober is men eigenlijk met
vergaderen en bespreken begonnen.
De winkeliers hebben, evenals trou
wens andere zaken die zich niet direct
voor een bonnenactie of iets derge
lijks lenen gezien hun aard, kosten
noch moeite gespaard om een zo fijn
mogelijk programma te brengen.
De deelnemende zaken aan de festivi
teiten zijn: Fa. Groenendijk, fa Loon
tjes café-inventaris, Fa. Vermeulen
vloerbedekking, Sexboetiek Eros,
speelgoed en souvenirzaal Gerja, slij
terij Parking, bloemisterij Riemens,
café Damzicht, bar Carabole, studio
Efano, levensmidelenbedrijf H. Vader,
restaurant 'de Meerpaal', makelaars
kantoor Sinke en Komejan. groothan
del Den Hollander, de Uiver meubels,
nachtbar 'Don Quichotte', radio Van
der Meer, autorijschool De Bruyn, ta
leninstituut Ad Fra-acken, madame
Couture, anriek Van Oirschot, fa. Berg
werf café-inventaris, chocolaterie A. J.
Burger en bar 'Chez verre d'Or'.
Aan bovenstaande opsomming is te
zien dat praktisch alle zaken hebben
meegewerkt.
De in oude stijl herbouwde Graan
beurs aan liet nieuwe Damplein zal
tegelijk met het plein gereedkomen.
De mensen van aannemersbedrijf Me-
su hebben al het mogelijke gedaan
om gelijk op te gaan met de straat-
makers van de firma Geldof. In juli
van dit jaar kwam de bouw pas goed
op gang; net voor de bouwvakvakan
tie was de hele kapconstructie voor
liet Beursgebóuwtje in de werkplaats
van het aannemersbedrijf in St-Lau-
rens gereedgekomen. Deze werd in
Gedurende de winkelweek zullen er
talrijke speciale aanbiedingen zijn. Bo
vendien wordt er bij iedere bestede
gulden een bon verstrekt, die kans
geeft op een van de aantrekkelijke
prijzen die voor deze bonnenactie
klaarstaan: een bromfiets, een koel
kast, een vouwfiets en nog vele ande
re leuke dingen. Het is niet te ver
wonderen dat de zakenmensen met
het plein bijzonder in hun sas zijn.
Wat kan men zich als winkelier beter
voor de deur wensen dan een parkeer
terrein van dergelijke omvang? De
klanten kunnen hun boodschappen zo
in de auto dragen „Als het nodig
mocht zijn kan men ze ook laten
dragen", aldus de heer Vader. Hij
hoopt dat nu de winkeliers van het
Damplein voortaan nog meer gaan
samenwerken, zodat er een soort win
keliersvereniging kan ontstaan. Men is
al wel vast van plan om middels
enkele acties per jaar de aandacht
van het winkelende publiek vast te
blijven houden.
Aan het eind van de winkelweek
wordt een braderie gehouden. Daartoe
worden ongevper twintig kraampjes
opgezet rondom de Graanbeurs. Diver
se zaken zullen zorgen voor een gezel
lige sfeer en tal van demonstraties.
Als hoogtepunt van deze zaterdag is
een spectaculaire ossebraderij in de
Graanbeurs. Er wordt een hele os aan
het spit gebraden en tegen aantrekke
lijke prijzen kunnen de braderiebezoe
kers een broodje ossevlees kopen.
Voor dit braadfestijn is de slagerij
Plasschaert uit Axel in de arm geno
men, die op dit gebied de nodige
ervaring heeft. Deze braderij zal du
ren van omstreeks tien uur 's mor
gens tot zes uur 's avonds.
Gedurende de winkelweek en natuur
lijk ook tijdens de braderie zaterdags,
zal de gevelverlichting van de huizen
rondom het Damplein zijn ontstoken.
De organisatoren koesteren hoogge
spannen verwachtingen en hopen
TT
ïiiïfoffreM
ïfiénIrNiSP
den gegeven door MTV. De winkeliers
rond het Damplein hebben ervoor ge
zorgd, dat er twee in middeleeuws kos
tuum gestoken dames erwtensoep en
warme chocolademelk met kaneelbe-
schuitjes verkopen.
De muziekverenigingen blazen een
kleine taptoe en daarna wordt er een
klein vuurwerk ontstoken. Later op
de avond worden er door de verschil
lende muziekkorpsen mini-concerten
gegeven in de Graanbeurs. Waar
schijnlijk zal ook contact worden ge
legd met een beatgroep, zodat ook de
jongeren zich uitstekend kunn'/a amu
seren. Natuurlijk komt er de nodige
feestverlichting en ook wil men pro
beren een draaiorgel te krijgen. Jam
mer genoeg zal dat niet de bekende
'Sater' zijn. daar dis in revisie is. Een
zang- en dansgroep zal tussen de be
drijven door een kleine show geven.
onderdelen bewaard tot de bouw zo
ver was gevorderd dat de kap ge
plaatst kon worden.
Bij de bouw is gebruik gemaakt van
de oude pilaren, die eerst geruime
tijd bij de steenhouwer zijn geweest
om bijgewerkt te worden. Het groot
ste deel van het werk aan het ge
bouwtje verricht, is nog puur hand
werk geweest. Veel van de balken
waren van een dusdanige dikte,
men hield strikt de oude bouwwijze
aan dat er van machinebewerking
vaak geen sprake kon zijn.
Er was van deze Graanbeurs al zeer
vroeg sprake in de Middelburgse his
torie. Op tekeningen van Pieter Borst
in 1594 en Coinelis Goliath in 1657
prijkt al een beurs, zij het dan in de
vorm van een pleintje met een omhei
ning. Wanneer he' tijdens de beursu-
ren ging regenen, moesten de bezoe
kers zich haasten om in een café in
de buurt een goed onderkomen te
vinden. Pas in het jaar 1846 kreeg de
beurs het aanzien dat hij heeft gehad
tot aan het tijdstip dat hij werd
gesloopt.
De gerestaureerde Graanbeurs is voor
zien van een prachtig leien dak waar
aan een dezer dagen de laatste hand
zal worden gelegd. Er zijn hardstenen
blauwe stoepen aangelegd. Over de
functie die de beurs gaat krijgen zijn
nog geen definitieve beslissingen geno
men. Gezien de verhoogde ligging zou
het een ideale plaats zijn voor demon
straties en dergelijke Men heeft ook
al gedacht om er een terrasje van te
maken, dat zeker in het seizoen met
een parkeerplaats als het Damplein
ernaast veel belangstelling zou onder
vinden. Ook voor de bloemenkoopman
die altijd met ee" tentje op de Dam
staat, lijkt het een aantrekkelijk on
derkomen. Wat men er ook mee van
plan is te gaan doen, vast staat, dat
het een leuk punt in het stadsbeeld
vormt, dat men als achtergrond de
oude gevels van de Korte Delft en de
Giststraat. beslist herinnering aan
vroeger zal oproepen.
De Dam, een onderdeel van de eerste
waterkering van de stad Middelburg,
stond al heel vroeg bekend als plaats
voor handel en zeevaart en was dan
ook al spoedig een van de bedri.jvig-
ste punten in de stad. Men kon er
schepen in en uit zien varen, die ook
vaak werden gadegeslagen vanuit de
uitkijktorens die veel huizen in Middel
burg omstreeks die tijd bezaten. Nu
zijn er nog maar enkele huizenmet
een dergelijk torentje overgebleven,
onder andere de Raiffeisenbank in de
Langeviele heeft er nog een, evenals
het gebouw van Hondius aan de Vlas-
markt. De firma Zeylen en De Decker
was de eerste eigenaar van het droog
dok, welke functie de Dam latei-
kreeg, daarna werd het eigendom van
de Koninklijke Maatschappij 'De
Schelde'. Omstreeks de eeuwwisseling
werd er echter al bijna geen gebruik
meer van gemaakt.
Op de Dam stond vroeger een prachti
ge houten kraan, gebouwd door archi
tect De Munck in het jaar 1746. Ook
bij de Segeersbrug heeft een dergelij
ke kraan gestaan, die men heeft ver
vangen door een kraan aan de Oost
punt. Oude platen leveren daarvoor
het bewijs. Er was ook al sprake van
het Kraanstraatje, dat uitkomt in de
Breestraat. In de naamwijzer van
1865 wordt hierover gesproken door
Nagtglas. Ook de Korenbeurs was in
die tijd het centrum van een levendi
ge handel. Boeren van heel het eiland
kwamen daar bij elkaar.
Indertijd stond op de Dam het Ac
cijnshuis, later in gebruik als IJkhuis
voor het ijken van maten en gewich
ten. Het had een fraaie dubbele punt-
gevel en een schoorsteen die reeds bij
de bouw van dit huis een antieke
waarde had, werd lange tijd in het
stadhuis bewaard. Niet ver van het
Accijnshuis stond de Wisselbank. Deze
was als zodanig in gebruik van 1643
tot 1878. In veel plaatsen had men
een Heilige Geeststraat. Vandaar dat
er nog wel eens wordt, beweerd, dat
de oude naam van de Giststraat, vroe
ger Geeststraat moet zijn geweest,
maar er is geen enkel bewijs voor.
Evenmin is het bekend of er inder
daad gistverkopers zouden hebben ge
woond. De Lange Giststraat is nu
Damplein geworden. Alleen de Korte
Giststraat, aan de andere zijde van de
Gistpoort, bestaat nu nog.
Aan de zuidzijde van de Dam herinne
ren vele smalle gangetjes en poorten
nog aan de tijden van vroeger. Het
Bellinkstraatje voerde naar de Bel-
link, naar de kade of de stadswal.
Ook de sfeervolle Kuiperspoort die
men op het ogenblik aan het restaure
ren is. geeft een duidelijke indruk hoe
het stadsbeeld vroeger moet zijn ge
weest. Zoals bekend zal zijn, bestond
een groot gedeelte van de huizen aan
deze poort uit opslagruimte, bestemd
voor vaten wijn. Toch is de Kuipers-
poort niet genoemd naar de kuipers
die er in verband met de wijnhandel
wel in de buurt gewoond zullen heb
ben, maar naar de Kamer van het
Kuipersgilde, die zich indertijd in de
Kuiperspoort bevond. In het jaar 1847
nam de Typografische vereniging Har
monie en Vriendschap de niet meer
gebruikte kamer als vergaderzaal in
bezit.
Hieronder nog drie prenten uit vroe
ger jaren. Links op de eerste prent de
Korenbeurs, uit het begin van de 18de
eeuw, die model heeft gestaan voor
de thans herbouwde graanbeurs. Op
de middelste prent de uit 1846 stam
mende weinig fraaie graanbeurs, wel
ke werd gesloopt en op de rechtse
prent neg een ander deel van de
vroegere Dam.
BMP
IÜ
ijfsSS
