Klompen
WINKELHUIS TE HUUR,
een Huis,
h 0. LITTOQIJ Al
LEGER DES HEILS.
Grootste publiciteit hier ter stede3500 ex. worden wekelijks met zorg verspreid
Grootste publiciteit
RECLAMES.
Slapelooze nachten.
G. VAN SLUIJS,
J. L. POÜWER Iz.,
LIE F H EBBERS
ALEX MEIJER Co.
J. R. GROOL.
Te huur gevraagd
ara. 14.
Waamdag ÏO Januari 190Ö
Tiende Jaargang
Verschijnt eiken Woensdagavond,
wordt door de geheele stad gratis verspreid.
Sp anjaard straat.
Prijs der Advertentièn
van 13 regels 15 cent, iedere regel meer 5 cent.
maal plaatsing wordt slechts 2 maal berekend.
BURGERLIJKE STAND VAK MIDDELBURG.
Advertentiëii.
Brood-, Beschuit- en DesserthakkeriJ.
Werkplaats ingang Noordplein.
Stoom-Koffiebranderij, AMSTERDAM.
Het beste en goedkoopste Adres voor
is Korte Breestraat O 163.
MANSKLOMPEN 40 cent.
VROÜWENKLOMPEN 36
KINDERKLOMPEN naar grootte.
Groote Lichtbeelden^samenkomsten,
NIEUWS
MIDDE1B0R6SGH
ADVERTENTIEBLAD
FAAM
UITGEVER:
Groote letters naar plaatsruimte. By abonnement van
1000 of 500 regels voordeelige voorwaarden.
Het Handelsadsesboek van Middelburg, 2e
jaargang, samengesteld door P. A. Janssen,
uitgeefster de Firma F. B. den Boer, is gereed.
Het ziet er keurig netjes, volledig en praktisch
uit en zal eene vraagbaak zyn voor de meeste
inwoners van Middelburg. Deze jaargang is
vermeerderd met de naamlijst van de ingeze
tenen van Middelburg in alphabetische volg
orde verder zyn er alle hier te Middelburg
bestaande vereenigingen in opgenomen, als
mede in alphabetische volgorde de namen der
personen, die eenzelfde bedrijf of betrekking
uitoefenende post en telegraaf, justitie, be
lastingen, in een woord, alles wat voor Mid
delburg van belang kan geacht worden.
Er is veel in geadverteerd en de adverten-
tiën zijn in den tekst opgenomen. Wanneer
men nu weet dat het boek 870 bladzijden be
slaat en bij inteekening slechts f 1.—, buiten
inteekening slechts f 1,25 kost, dan is de prijs
het vele werk, dat er aan verbonden was,
in aanmerking genomen al zeer billijk.
Men kan nu uitsluitend met dit adresboek
volstaan.
Samensteller, uitgeefster en drukker hebben
er veel zorg aan besteed.
INDISCHE PENERASSEN.
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
CXXVH.
Vóórdat we de verbannen Prinsen gaan be
zoeken, eerst nog 'n stukje leerzame geschie
denis, lezersIk zeg „leerzame geschiedenis",
omdat we er uit zullen zien van hoe groot
belang bet is slechts zeer kundige superieure
menschen tot Hoofdambtenaar aan te stellen,
vooral op de Buitenbezittingen.
Reeds bijna een halve eeuw toch is het
hommeles daar in Borneo's Zuider- en Ooster-
afdeeling, wordt er met tusschenpoozen geklopt
tusschen onze troepen en de kinderen des lands,
gaan er dus aan weerszijden kostbare men-
schenlevens verloren en komt het land niet tot
verdere ontwikkeling.
Dat alles nu door de schuld van één Resident
Doch laat ik 't u vertellen.
Het Gouvernement was steeds koek en ei
geweest met de Sultans van Banjermasin.
De vorsten kwamen trouw hun verplichtin
gen na en onder Sultan Adam werd in 1826
zelfs een contract met de „Kompenie" geslo
ten, waarin o.a. bepaald werd, dat de keuze
van een troonsopvolger (Radja moeda) en van
den Rijksbestierder, in overleg met het Gou
vernement, moest geschieden.
In 1852 werd nu een groote onhandigheid
begaan. Men oordeele zelf!
De wettige zoon, die Sultan Adam bij zijne
Ratoe Kamala Sari verwekt had, Goesti Pan-
geran Abdoel Rachman genaamd en de offiei-
eele Kroonprins van het Rijk, kwam plotseling
te overlijden. Hij liet verscheidene zonen, na,
waarvan Goesti Pangeran Hidajat Oellah, wiens
moeder van vorstelyken bloede was, de meeste
rechten had op den titel van Radja moeda of
Kroonprins. Sultan Adam, zyn grootvader, ver
wachtte dan ook niet anders of het Gouver
nement zou die keuze dadelijk bekrachtigen,
maar jawel hoor, de Sultan wikte zoo en de
Resident beschikte anders
Prins Hidajat was door zijn mildheid en
godsvrucht zeer bij het volk gezien en dit was
voor den Nederlandschen Bestuursman blijk
baar 'n reden, om der Regeering voor te stellen
die keuze van den Sultan niet goed te keuren,
maar als Kroonprins aan te stellen zekeren
Tamdjid Illah, door wijlen Prins Abdoel Rach
man bij eene Chineesche bijzit verwekt
De Regeering te Buitenzorg van de verhou
dingen geheel onkundig, ging op het advies
van den Resident in en benoemde dien half
Chineeschen bastaard tot Kroonprins. Zonder
eenige aanleiding werd dus het recht met
voeten getreden, ja stelde men Tamdjid boven
dien nog tot Rijksbestierder van Sultan Adam
aan I
De grijze vorst natuurlijk woedend en het
volk murmureerend tegen de bemoeizucht van
een dom onrechtvaardig Gouvernement
Niettegenstaande de heftige protesten van
den Sultan, bleef de Gouverneur-Generaal zijn
besluit handhaven en toen dan ook 1 Novem
ber 1857 de Yorst overleed, werd hij door
Tamdjid opgevolgd. Deze laatste was een
mauvais sujet, een onbekwaam, ruw, hebzuchtig
man, door volk en adel gehaat. Slim van dien
Resident, niet waar? om zoo'n individu aan
een natie op te dringen's Konings vertegen
woordiger ging echter nog verder. Hjj nam op
verraderlijke wijze Prins Praboe Anom gevan
gen en liet hem naar Java overbrengen, zoo
dat het er veel van had of hy een oorlog wilde
provoceeren.
Toen het nu eindelijk wat woelig begon te
worden, nam de Resident zyn pensioen en
repatrieerde nog net by tjjds, want daar de
Regeering met het oog op den ontevreden geest,
het Civiele gezag in handen van een Hoofd
officier wilde stellen, kwam deze, Kolonel An-
dresen, te Banjermasin aan, (29 April 1859)
juist toen de opstand in alle hevigheid uitbrak.
De gerepatrieerde Resident poseerde in Holland
misschien wel als „Indische specialiteit!!"
En van af toen tot heden toe, is het nooit
„uit" geweest en kostte ze honderden men-
sehenlevens en tonnen gouds die onhandigheid
van den snuggeren Resident
De militairen deden als altjjd hun soldaten-
plicht en streden er dapper voor Vaderland
en KoningHetzelfde moet echter ook worden
erkend van de trouwe aanhangers der legitieme
Baujermassinsche vorsten
In de Zuider- en Oosterafdeeling van Borneo
was het recht geheel aan de zyde der „djahat's,"
zooals ge wel met me eens zult zyn.
Kolonel Andresen werd benoemd tot Gou-
vernements-Commissaris en verdreef de „muite
lingen" uit de hoofdplaats Martapoera. Als
eerlyk en verstandig soldaat begreep hy al
gauw hoe de vork in den steel zat en snapte
tevens, dat de verheffing van den wettigen
Prins tot Sultan, onmiddellijk de rust zou
herstellen.
Hy noodigde den Pretendent daarorh uit tot
eene samenkomst in den Kraton van Marta
poera, doch de Prins herinnerde zich de unfaire
wyze, waarop de vorige Hollandsche bewinds
man zich van zyn broeder Praboe Anom had
meester gemaakt, wantrouwde de bedoelingen
van de „Kompenie" en bleef weg.
Andresen wist den onderkruiper Tamdjid
van een onrechtvaardig verkregen troon te
werken en hoopte daarna nog altijd op den
terugkeer van den wettigen vorst. Vergeefs
echterDe oorlog woedde voort en Kolonel
Andresen werd intusschen vervangen door
Resident Nieuwenhuyzen.
Majoor Verspyek, de latere Generaal, thans
te 's Gravenhage woonachtig, streed met groot
beleid tegen den vijand en wist den opstand
eindelyk te bedwingen. Heel onverstandig van
de Regeering werd toen echter 11 Juni 1860
geproclameerd, dat het Rijk Banjermasin had
opgehouden te bestaan.
Het vertwijfelde volk greep daarop wederom
naar de wapens, de strijd begon opnieuw
In 1862 onderwierp zich Prins Hidajat aan
Verspyek'en men had hem nu tot Sultan moe
ten benoemen, doch verbande hem naar Java,
zoodat de strijd nog heviger werd.
De geheele geschiedenis van dat Gewest is
'n droeve aaneenschakeling van dergelijke dom
heden. Ja tot zelfs in de laatste jaren is erop
erbarmelijke wijze gemodderd en geknoeid.
Van Heutsz moest komen en er z'n mare-
chaussée's onder Christoffel heenzenden, om
tenminste militair succes te krijgen, wat in
tusschen niet wegneemt, dat het recht nog
steeds is aan den overkant
En nu trekken we een zwarte jas aan en
gaan op bezoek by de ongelukkige bannelin
gen. Ik kleed me niet in uniform, want op
militairen zullen die Prinsen het nu juist niet
bijzonder begrepen hebben.
De Adjunct-Djaksa heeft belet voor ons ge
vraagd en de heeren wachten ons hedenavond
om 7 uur.
We moeten in kampong Tjiwaringin wezen.
Daar wonen de Pangerans in 'n eenvoudig
doch net Europeesch huisje, dicht by den
grooten weg. Als de Adjunct-Djaksa en ik
het erf opwandelen, komt Goesti Pangeran
Moehamad Arsad ons hoffelijk buigend tege
moet en stelt zich voor. De banneling maakt
op my al dadelijk een zeer sympathieken in
druk. Hy lijkt my toe 'n jaar of dertig te zyn,
heeft een prettig open gelaat, sprekende oogen
en zeer vormelijke manieren.
In de helverlichte voorgalerij wacht ons een
geheel vorstelijk gezelschap, de familieleden en
medebannelingen van Goesti Arsad. Het zyn
de heeren Goesti Pangeran Antoeng Doerach-
man 'n net gekleed jongmenseh van om en
by de twintigGoesti Pangeran Atjil, 'n klein
verschrompeld ouwelijk mannetje, wien men
't heusch niet aanzien zou, dat hy eens zoo
dapper tegen „de Kompenie" wist te vechten;
Goesti Pangeran Bandang, 'n knap aardig jong
van dertien jaar; Goesti Pangeran Oesman,
'die hier op Java (Tjiandjoer) geboren en ge
togen, de zoon is van wijlen den banneling
Goesti Pangeran Abdoel Rachman en ten slotte
nog 'n vry onoogelyk type, Goesti Pangeran
Imat, 'n verre neef van Arsad.
De Adjunct-Djaksa is zoo beleefd de heeren
aan my voor te stellen en nadat met allen
een handdruk gewisseld is, gaan we zitten.
Lt. Clockbnbb Bbousson b.d.
Buitenzorg.
Een bewoner te Middelburg geeft onder
staand een geneesmiddel aan, dat voor alle lij
ders aan aambeien en prikkelende huiduitslag
van groot belang is.
Mejuffrouw H. PATTIENIER, wonende Lom
bardstraat O 71 te Middelburg deelt ons mede
Het is thans reeds meer dan tien jaren dat ik
erg gesukkeld heb met bloedende aambeien
ik zou U moeilijk kunnen beschrijven hoeveel
ellende en pijn ik hierdoor gehad heb, om niet
te spreken van het soms beduidende bloedver
lies. Allerlei geneesmiddelen had ik hiervoor
gebruikt zonder dat ik het minste nut daar
van kon bemerken en ik begon te twijfelen
of ik wel ooit genezen zou, toen ik tot myn
geluk Uw FOSTER's ZALF zeer gunstig
hoorde beoordeelen. Ik liet onmiddelyk een
doosje komen en dadelijk by aanwending hier
van bekwam ik verlichting. Thans nu ik drie
weken Uw geneesmiddel heb gebruikt is er
een groote verbetering in myn toestand ge
komen en met vertrouwen kan ik dit middel
dan ook voor deze ernstige kwaal aanbevelen.
Ik ondergeteekende verklaar dat het boven
staande waar is en machtig U het publiek te
maken op elke wyze die U goeddunkt.
Verzeker U dat men U de echte FOSTER's
ZALF geeft, dezelfde die mejuffrouw Pattienier
gehad heeft. Ze is te Middelburg verkrijgbaar
by den Heer JOH. DE ROOS, Vlasmarkt R
157. Toezending geschiedt franco na ontvangst
van postwissel a f 1,75 voor één of f 10 voor
zes doozen.
Van 80 Dec.8 Jan.
ONDERTROUWD: J. J. Brouwer, jm. 31 j.
met J. Bimmel, wed. 36 j. A. de Schrijver, jm.
21 j. met J. Krijger, jd. 18 j. G. Bakker, jm.
30 j. met H. P. Compter, jd. 31 j. C. M. Hariot,
jm. 25 j. met E. M. Wondergem, jd. 25 j. W.
Kerkhove, wedr. 37 j. met E. Boone, wed. 37 j.
J. J. Murk, jm. 21 j. met J. P. Pouleyn, jd. 25 j.
C. Heyboer, jm. 28 j. met A. Coomans, jd. 26 j.
GETROUWD: J. van den Broeke, jm. 31 j.
mét P. J. Verheul, jd. 38 j.
BEVALLEN: M. Leynse, geb. Spruyt, d.
B. C. de Munck, geb. Weezepoel, d. A. J. Meer-
tens, geb. Mak, z. M. Labrujere, geb. Vinke, d.
J. Onderdyk, geb. Goedhart, d. P. Minderhoud,
geb. Lievense, d. J. Andriessen, geb. Pauwe, d.
F. R. van Miert, geb. Gerrits, d (levenl.) C.
C. Gryspaardt, geb. Barbier, z. (levenl.) J.
Meinsma, geb. Couzy, d. L. de Jonge geb.
Leynse, d. A. Pluymers, geb. Sinke, z. W. J.
Mantz, geb. Hulsenboom, z. W. H. J. Suir,
geb. Janssens, z. W. de Ryke geb. Meliefste, z.
GEBORENeene buitenechtelijke dochter,
moeder 19 j.
OVERLEDENA. S. Wagenaer, vrouw van
C Jeronimus, 76 j. J- A. Bouman, vrouw van
H. M. Diermanse, 77 j. D. G. C. Hooftman,
man van C. E. van Hoeflaken, 65 j. A. Mul
der, wed. van J. Franso, 80 j. J. Minderhoud,
d. 2 d. P. Verrijk, man van A. van Oosten, 52 j.
R. J. van de Poll, wedn. van M. C. van der
Heil, 86 j. M. J. Scheers, d. 12 j. P. J. Poppe,
d. 62 j.
Myn geachte Clientèle zy in alle opzichten
een gelukkig en voorspoedig jaar toegewenscht
zoowel hier als buiten de stad.
Varkensmarkt K 41. Middelburg.
De ondergeteekende maakt by dezen bekend,
dat hy zich gevestigd heeft als
Tevens beveelt hij zich minzaam aan voor het
aanleggen van Waterleiding enz.
Hopende door een nette bediening het ver
trouwen waardig te maken,
HoogaoMend,
Noordpoortstraat M 4.
van een heerlijken kop Koffie worden drin
gend uitgenoodigd eens een proef te nemen
met de Koffie, door de firma ALEX MEIJER
Co., te Amsterdam, in den handel gebracht.
Deze Koffie is volgens de nieuwste weten
schappelijke methoden zoodanig gebrand, dat
alle aromatische bestanddeelen, die anders by
het branden en bewaren vervliegen, behouden
blijven en tegen de inwerking der lucht be
sehut worden. Deze wijze van branden geeft
aan de boon een heerlijken, vollen smaak en
daar de pry's niet duurder is dan die van ge
woon gebrande Koffie, den gebruiker tevens
een aanzienlijke besparing. Want met 3i/a
ons van ALEX MEIJER's Koffie komt men
even ver als met 5 ons gewoon gebrande.
gelegen hoek Varkensmarkt.
Adres bureau van dit blad.
geleid door Adjudant GORTER
OP V R IJ D A G 12 JANUARI a. s.
's Midd. 5 uur voor kinderen, toeg. 2^2 cent,
8 uur 's av. voor volwassenen 10
Onderwerpen: Het nuwelflksleven, de Red
dingsboot, verdwenen Zonen enz. Ook platen
naar Doré, gezichten uit China en Arabië.
DE OFFICIEREN.
huurprijs niet boven de f 200.
Brieven motto „Huis" bureau van dit blad.
