N. COHEN.
P.J.TAVENIER,
Wollen Dekens
ter bewassching.
Grootste publiciteit hier ter stede3450 ex. worden wekelijks met zorg verspreid
Grootste publiciteit
RECLAMES.
Behoort Middelburg te helpen.
KORTE DELFT.
KORTE DELFT.
POTTENMARKT K 142
steeds versch verkocht
in „D E YOORÏÏIT",
Gebruikte, zoo goed als nieuw.
JOH. L. CAMMELOT.
No. 36
Woensdag 14 Jan! 1905
Negende Jaargang
Verschijnt eiken Woensdagavond,
wordt door de geheele stad gratis verspreid.
k 0. LSTT001J ki.
Span jaar d straat.
Prijs der AdwertenUèn
van 13 regels 15 cent, iedere regel meer 5 cent.
maal plaatsing wordt slechts 2 maal berekend.
Steeds voorradig; een zeer groote sorteering; eigengemaakte Meeren- en Kinderconfectie,
welke uitmunt door elegante en passende coupe. Speciale inrichting voor Goederen naar maat.
Grootste voorraad in prachtige Meerendassen, Handschoenen, fronts. Manchetten, Cachenez.
enz. MT* ZIE 1TALA6Ë
BURGERLIJKE STAND VAN MIDDELBURG.
Ad verten tlën.
Nieuw Oosterschestraat
a 11 cent per ons.
OOK IN WITH..
IEUWS
lIDDILIDBfiSCB
ADVERTENTIEBLAD
DE FAAM
UITGEVER:
Groote letters naar plaatsruimte. Bjj abonnement van
1000 of 500 regels voordeelige voorwaarden.
INDISCHE PENKRASSEN.
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
CVI.
Ik was nog geen twee dagen op Jogja of ik
zag er reeds een waarlijk treffend staaltje van
vooruitgang
Eenige minder hooggeplaatste Javanen, een
magang n.l. van het Residentiekantoor, een
eandidaat-onderwyzer en een inlandseh parti
culier hadden my op straat herkend van 'n plaatje
in de Bintang Hindia en toen aangesproken. Ze
redeneerden vry en ongedwongen als Europe
anen en gaven ook dadelyk als hun meening
te kennen, dat de hormatcireulaire van den
Gouverneur-Generaal klonk als 't blijde inlui
den van 'n beteren tyd voor land en volk.
Nu moest ik toevallig op bezoek by Radhen
Mas Mangkoe di Medja, den zoon van eene
zuster des Sultans, gehuwd met de dochter
van Goesti Pangeran Ario Boemi Nata. Ik
vroeg de jongelui daarom my tot het huis van
dien aanzienlijken Javaan te willen vergezellen.
Toen ik by den Radhen Mas kwam, vroeg
deze my dadelyk, wie of die jeugdige Javanen
waren en toen ik hem had ingelicht, riep hij
uit„Maar laat ze dan binnen komen, waarom
zouden ze buiten blyven Laat ze binnenko
men en gerust op stoelen plaats nemen. Wy
kunnen dan gezellig met elkaar praten. Ik
ben vóór de atoeran baroe van Gouverneur-
Generaal van Heutsz
En aldus geschiedde
Ze werden in huis geroepen, kregen een stoel
en we zaten wel 'n uur lang heel knusjes sa
men te boomen over de zegenrijke gevolgen,
die verwacht mogen worden van de hormat-
circulaire
„Wy Javanen," zoo sprak de hoogadellijke
Mangkoe di Medja o.a. „zullen nooit vooruit
gang zien, zoolang als de adat zoo brat (zwaar)
blyft. Hier op Jogjakarta zyn er al honderden
by den adel, die gaarne anders willen, maar
ze durven nog niet voor den Sultan
Nu de Gouverneur Generaal gesproken heeft,
kunnen we ons op hem beroepen en in ons
optreden tegenover lager geplaatsten zooveel
mogelijk zyne denkbeelden verwezenlijken
Ik vond het eenig, dat gesprek tusschen 'n
Javaan van vorstelyken bloede en die gewone
kleine ambtenaartjes
Een zeer sympatiek jonkman, Radhen Mas
Barion, de zoon van Goesti Pangeran Ario
Soerja Poetra, heeft z'n vrienden ook onder
laaggeboren Javanen, gaat heel vertrouwelijk
en prettig met ze om wil niets van sembah
en sila weten en wordt dan ook door de be
dienden van zyn vader en door de kleine lieden
uit de desa's op de handen gedragen.
Radhen Mas Barion, zyne bevallige zuster,
en ook de zoons en dochters van de Prinsen
Boemi Nata en Poeger hebben onze taal ge
leerd, lezen veel, weten over alles en nog wat
meê te spreken en geven ons zoo het eerste
voorbeeld van vooruitgang, an allerhöchste
Stelle hier op Jogja!
Men heeft my verteld, dat de nog jeugdige
Kroonprins ook al 'n voorstander van wes-
stersche ontwikkeling is, doch nu nog zwygt,
uit respect voor zyn grijzen vader.
Immers Zyne Hoogheid de Sultan betreurt
het zeer, zooals trouwens het gros der meer
bejaarde Javaansche en Soendaneesche Pryaji's,
dat de jonge generatie zoo Westersch wordt
in hare opvattingen.
Onder de aanzienlyken zyn er twee partyen,
moet ge weten, die van de moderne opleiding,
die de Nederlandsehe taal spreekt en schrijft,
en de conservatief- oud-Javaansche party, die
strijdt voor het behoud van taal en adat.
De Kaoem koena (de ouderwetsehen letter
lijk „het oude volk") staat vierkant tegenover
de Kaoem moeda (de jongeren) en heeft boven
dien een zeer krachtigen steun in de moeders.
Over 't algemeen onontwikkeld en bekrompen,
moeten de vrouwen niets niemendal hebben
van de verlichting hunner kinderen. Er wor
den heel wat tranen geschreid in de Dalems
der grooten, wanneer deze, min of meer voor
uitstrevend, de belangen der kinderen hooger
stellen dan 't koppig dom verzet der vrouwen.
Naast de oud-Javaansche party en de vrou
wen, zijn ook nog de „vromen in den lande
gekant tegen ontwikkeling van den zoo in
vloedrijken adel.
Men weet, dat sinds de laatste tien, twintig
jaren het godsdienstig leven bij alle volkeren
op deze aarde meer en meer herleeft. De theo
sofen vonden eene verklaring voor dat zeer
merkwaardig feit
Ook de moslim'8 zyn in beroering gekomen
en internationale Pan-islamitische stroomingen
gaan er uit van zekere centra, zonder tot nog
toe veel succes te hebben by onze Javanen
van Midden- en Oost-Java.
Drie geheime en staatsgevaarlijke sekten,
die van de Quadaria, de Catarya en de Naqs-
jabendia treden in de laatste jaren op den
voorgrond en vele der domme ongeschoolde
oude inlandsche ambtenaren zyn er in stilte
lid van
Men begrypt, dat de Hollandsche neigingen
der jonge aristocraten nu juist niet bevorder
lijk zyn voor den bloei der genoemde gods
dienstscholen, want de meer ontwikkelden
willen nu eenmaal niet aan den leiband loopen
van goeroe's en kjaï's, ja doen al 't mogelijke
- om hun invloed te ondervangen.
Zonder nu juist bepaald tot de vrijdenkers
en godloochenaars te behooren, (die sterven
overal uit) krygen de westersch geschoolden
een ruimeren, milderen kyk op den godsdienst.
Merkwaardig is het ook, zoo gretig als de
ontwikkelden de stellingen der theosofen in
zich opnemen.
Het is voor de anti-Nederlandsche propa
ganda der Pan-Islamieten nu bepaald een
koopje, dat de zonen der aanzienlyken zoo Hol-
landsch worden in hun weten en denken.
Zonder den machtigen adel doen de onrust
stokers niets
Onthoudt dat s.v.p. eens goed, lezers
't Is daarom, dat men voorloopig alleen maar
de verheffing van den adel beoogt. Het volk
komt later van zelf wel. De leiders gaan voor
Ook in ons belang, in het belang van Ne
derland
Alles nu goed beschouwd, zouden de Neder
landers dus, als ze maar eenig flauw besef
van de kwestie hadden, party moeten kiezen
voor de krachtige jonge generatie met haar
heerlijke idealen. De overheerschers bleven
helaasechter vreemdelingen in Jeruzalem en
zyn 't over 't algemeen eens met de oud-Ja
vaansche en dus niet bijzonder Hollandsch ge
zinde party, met de achterlijke, domme vrou
wen en met onze natuurlijke vijanden, de
Pan-Islamitische yveraars
In een goed geschreven artikel in de Java-
Bode van 28 Juni j.l. getiteld„Hadjivrees"
zegt 'n onbekend auteur, waarschijnlijk dr. 0.
Snouck Hurgronje, al zeer juist o.a.
„Op geheel Java zyn er maar zeer enke
len, die zich moeite geven om het geestelijk
leven van den inlander te leeren kennen.
Zelfs de in de eerste plaats daartoe aange
wezen personen, de bestuurs-ambtenaren en
de planters, de menschen, die het nauwst
met de bevolking in aanraking komen, geven
zich, een zeer enkele gunstige uitzonde
ring niet te na gesproken nimmer eenige
moeite, om het innerlijke leven van het volk,
dat zy besturen of dat voor hen arbeidt
mede te leven."
Stel je voor! Met die smerige Inlanders om
gaan, merci
Ils prefèrent done ne rien accorder du tout
et attendre la debacle
Goddank we hebben een van Heutsz!
Maar anders, meer dan 80 pCt. van de Eu
ropeanen hier, maakt uit onbekendheid met
de toestanden en stille krachten, uit egoïstische
vrees meestal voor concurrentie later en uit
angst ook voor vermindering van hun pres
tige 't heilige huisje der landa'smede
front tegen de Jong-Indiërs, die trots conser
vatieve familieleden, jammerende mama's, z.g.
biddende raddraaiers en stompzinnige over
heerschers, éénmaal zullen zegevieren, omdat
de historische wet van évolutie even goed geldt
hier in Azië, als by u in Europa
Lt. Clock8nhe Bbousson b.d.
Jogjakarta.
Dit kleine artikeltje afkomstig van Vlissin-
gen kan een groot aantal lijdenden hier te
Middelburg helpen en wy moeten den edel-
moedigen geest van onzen buurman bewonde
ren voor de bereidwilligheid,waarmede hij
spreekt om het goede nieuws voor ons welzyn
te verkondigen.
De heer A. BENEE, wonende Breewater
straat 132 te Ylissingen, meldt ons Alvorens
ik gebruik maakte van Uw FOSTER'S RUG
PIJN NIEREN PILLEN beklaagde ik my
sedert geruimen tijd immer over de nieren en
blaas. Ik had steeds erg veel pyn by het
urineeren, het water was immer dik, vuil en
drabbig en 's morgens bevond zich een dikke
laag bezinksel op den bodem. Ik had ook veel
ia-dt van duizelingen in het hoofd en hoofdpijn
en was steeds vermoeid en loom. 's Morgens
by het opstaan openbaarde zich reeds dat af
gematte gevoel en scheen het my toe alsof ik
niet op de been kon blyven, zoo zwak gevoelde
ik my dan. Afgaande op de gunstige berichten
omtrent Uw Pillen liet ik dadelijk een doosje
komen en ik was ten zeerste verwonderd toen
ik reeds na vier dagen de Pillen te hebben
ingenomen, de pyn voelde verminderen. Nadat
ik de behandeling twee weken had voortgezet,
kon ik weinig of niets meer van de vroegere
kenteekenen myner ziekte waarnemen. Om den
wortel van het kwaad geheel uit te roeien, zal
ik nog eenigen tyd met Uw voortreffelijk ge
neesmiddel verder gaan, doch ik gevoel my
verplicht U nu reeds dank te zeggen voor de
gunstige uitwerking. By voorkomende gelegen
heid zal ik Uw geneesmiddel gaarne aanbevelen.
Ik ondergeteekende verklaar dat het boven
staande waar is en machtig U het publiek te
maken op elke wijze die U goeddunkt.
Indien gy op de een of andere wyzë lydt
aan de nieren, loopt gij gevaar een ontsteking
aan de nieren te bekomen, steenen.in de blaas,
waterzucht, suikerziekte enz., want aangetaste
nieren genezen nooit van zelfindien men ze
verwaarloost en zonder hulp laat, is het einde
noodlottig.
Verzeker U dat men U de echte FOSTER'S
RUGPIJN NIEREN PILLEN geeft, dezelfde
die de heer BENEE gehad heeft. Zy zyn te
Middelburg verkrijgbaar bij den heer JOH.
DE ROOS, Vlasmarkt K 157. Toezending
geschiedt franco na ontvangst van postwissel
a f 1,75 voor één of f 10 voor zes doozen.
Voor eenigen tyd circuleerde in verschillende
bladen een bericht, dat de Hollandsche IJzeren
Spoorweg-Maatschappij besloten had voor hare
behoefte de prima Amerikaaiisclie petroleum
der American Petroleum Company te betrek
ken en dat proeven, door haar met de olie der
Petroleum Handels Maatschappij (Hoydonk)
genomen, geen bevredigend resultaat hadden
opgeleverd. Voorts dat de Maatschappij tot
Exploitatie van Staatsspoorwegen voor hare
behoefte de prima Amerikaansche petroleum
der American Petroleum Company betrok. In
enkele bladen werd bovenstaand tegengespro
ken en verklaard, dat noch de Hollandsche
Spoor noch de Staatsspoor proeven met Ameri
kaansche petroleum der Petroleum Handels
Maatschappij (Hoydonk) hadden genomen, wat
echter in het eerste bericht ook niet beweerd
is. Naar aanleiding daarvan deelt ons de
American Petroleum Company mede, dat het
een feit is, dat de Hollandsche IJzeren Spoor
weg-Maatschappij hare behoefte by de American
Petroleum Company gedekt heeftdat het ver
der een feit is, dat de Hollandsche IJzeren
Spoorweg-Maatschappij proeven met olie (al of
niet Amerikaansche) van Hoydonk (Petroleum
Handels Maatschappij) genomen heeft, die on
bevredigend uitvielen en dat het voorts een
feit is, dat de Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen hare behoefte in prima Ame
rikaansche petroleum by de American Petroleum
Company dekte.
Van 69 Juni.
ONDERTROUWDP. J. Buys, jm. 23 j.
met C. P. Petiet, jd. 22 j.
GETROUWD: A. L. J. Goethals, jm. 26 j.
met J. C. Verhulst, jd. 20 j. G. Bosschaart, jm.
22 j. met P. Hendrikse, wed. 30 j. H. van El-
siicker, jm, 21 j. met C. P. de Leeuw, jd. 20 j.
BEVALLENA. Murk, geb. De Haan, z.
S. J. Janse, geb. Vlieger, d. W. C. J. Pluy-
mers, geb, Bos, d. C. Schout, geb. Simonse, z.
OVERLEDENA. S. Callenfels, wed. van
H. O. W. de Bats, 70 j. D. Stokman, man van
L. Provoost, 63 j, D. de Klerk, d. 10 m. A.
Magielse, z. 49 j. M. Steketée, vrouw van
A. Reynhout, 28 j.
De ondergeteekende maakt den ingezetenen
van Middelburg en omstreken bekend dat hjj
zijn KACHELSMEDERIJ heeft verplaatst
van Klein Vlaanderen naar de
hopende door een prompte en nette bediening
hetzelfde vertrouwen te genieten.
Aanbevelend, H. DE WAQTER.
KACHELS te koop en ook in ruil.
Kleppennarsch.
MEISJES van af 8 jaar, die het kleppe
ren kennen en mede willen doen op 31
AUGUSTUS a. s. kunnen zich aanmelden
van at MAANDAG 12 tot en met ZATER
DAG 17 Juni a. s.
worden
Lange Breestraat O 157.
Smederij enKaclielmakerO
Ruim gesorteerd in
Gegoten en geslagen Haar
den, Kachels en Fornui
zen, gepoetste en in vuurverlakte aan uiterst
laaggezette prijzen.
TEVENS EEN GROOTE PARTIJ
GORTSTRAAT K 18.
