N. COHEN.
VERTEGENWOORDIGER.
DAMES
k 0. UTT0ÖIJ Ai»
VERTEGENWOORDIGER
W. SCHONIS,
m* ai
Grootste pnhliiateit hier ter stede! 3450 ex. worden wekelijks met zorg verspreid. Grootste publiciteit.
Uit de Praktijk voor de Praktijk.
KORTE DELFT.
KORTE DELFT.
flinke Verkoopers gevraagd.
STALEN voor Heeren- en Jonge-
heeren Kleedingstnkken,
Woensdag lüMaart 1905.
legende Jaargang.
Versehijnt eiken Woensdagavond,
wordt door de geh&ele stad grttMs verspreid.
Spanjaards tra at.
Jtrjjs der Advertentièn
van 13 regels 15 eent, iedere regel meer 5 cent.
maal plaatsing wordt slechts 2 maal berekend.
xcrn.
Is bet houden van hoenders voordeeiig?
BURGERLIJKE STAND TAN MIDDELBURG.
Advertentiën.
Steeds voorradig een zeer groote sorteering eigengemaakte Heeren- en Kmderconfectie,
welke uitmunt door elegante en paesende eonpe. Speciale inrieliting voor Ooederen naar maat.
Grootste voorraad in praehtige Heerendassen, Handschoenen, fronts. Manchetten, Caehenez,
enz. QtSr ZIE ETALAGE
Elegante Coupe. Nette afwerking.
J. JANSE Jz., Kleermaker,
Vlissingsche straat K 49, Middelburg.
Geen reclame, maar degelijk, solied
en net SCHOENWERK.
IIEUWS
IIDD11BDB6SGH
ADVERTENTIEBLAD
DE FAAM
UITGEVER:
Groote letters naar plaatsruimte. Bjj abonnement van
1000 of 500 regels voordeelige voorwaarden.
Jt* W'v/ww» wvv» WWV. I ivvv VJ± uvv iDgüia TUUlUööllgö VUÜII\
INDISCHE PENKRASSEN.
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
Wy troffen bet by onze aankomst ter plaatse
zeer, daar we juist den voornaamsten maleman,
n.l. dien van den 20sten, den zoogenaatnden
malam selikoer, met eenige javaanscbe vrien
den, van uit 'n bescheiden donker hoekje, op
den Aloen-Aloen hebben kunnen observeeren.
We waren er reeds vroeg, tegen half vyf,
toen de oude pajoengbawat, (een staatsiezon
nescherm en officieel Rjjkssieraad) van de
setinggil (siti inggil, verheven grond, terras
vóór en achter den Eraton) naar beneden ge
dragen werd en naby den hoofdingang van
het vorstelijk verblyf in den grond werd ge
plant.
Deze oepatjara (Rjjkssieraad) wordt iederen
Zaterdag en Woensdagmiddag hier neergezet.
Rechts van den pajoeng legt men dan twee
zeer antieke in rood doek gewikkelde geweren
op lag© roode standaards neer, de trompen naar
het noorden gericht.
Links plant men een stelletje oude lansen
en pieken en dit alles wordt door kratonbe-
ambten plechtig, men zou haast zeggen, met
'n godsdienstige toewijding, beredderd.
Het zijn de sedere's of „broeders" van den
pajoeng, die oude wapens, links en rechts.
De kratonbeambten gaan daarna zwijgend
achter de heilige spullen zitten en wachten,
kalm en geduldig, de duisternis af.
Aangezien het poeasa (vasten) is en het ge
durende dien tijd van zelfverloochening streng
verboden is om gong-instrumenten te bespelen,
zoo hooren wij hem thans niet, den gamelan
meen ik, die anders, ik bedoel 's Woensdags,
's Zaterdags, zjjn liefelijke klanken hooren
doet, al den tijd dat de pajoeng en zijn „broer
tjes", de pieken en geweren, zjjn tentoon
gesteld.
Als een bijzonderheid deel ik u nog mee,
dat het zonnescherm kyahi Toenggoel Naga
heet. Kyahi is een titel voor oude personen
of voorwerpen, wat de laatste betreft, wanneer
die bezield zijn. Toenggoel Naga is letterlijk
vertaald„Vaandel Draak" en beteekent dus
Drakenvaandel.
Tegen zonsondergang worden de heilige
voorwerpen weder op plechtige wijze wegge
bracht en opgeborgen.
Langzamerhand is 't er levendig geworden
op den Aloen-Aloen.
Nieuwsgierige dessalieden, Chineezen en en
kele Europeanen scharrelen rond, in afwach
ting van de dingen, die komen zullen.
Vanaf de twee groote waringinboomen, in
't midden van het plein, tot aan de Tratag
Pagelaran een overdekte galerij bij de setinggil
zijn zitmatten in een vierkant neergelegd.
De toegang tot de setinggil en de ruimte
tusschen de beide heilige boomen is open
gelaten.
Bedienden brengen nu allerlei mondkost aan
en weldra is iedere mat als 'n gedekte tafel,
waarop de noodige borden, schoteltjes, glazen,
koppen, karaffen, lampen en kandelaars met
kaarsen.
Vunzige koeli's hebben, een en ander aan
gedragen in de typische djodangs, een soort
van overdekte etendragers, die wel iets van
doodkisten hebben.
Als alles gereed is, komen ze langzamerhand
opdagen, de verschillende prjjaji's, elk met de
noodige volgelingen.
Ze zijn in klein gala gekleed, die heeren,
met hun witten koeloek (den omgekeerden
bloempot uit Solo zullen de lezers zich nog
wel herinneren) op het hoofd, den keris achter
in den gordel en het dienstmes of Wedoeng
aan de linkerheup. Verschillende ampilan's
(gouden en zilveren voorwerpen, erfstukken,
die steeds door volgelingen worden nagedra
gen) als ook een groote en een kleine pajoeng,
worden door de pengampil's of dragers, zwij
gend en ernstig meegevoerd en het is om nooit
meer te vergeten, al die kleine optochljes van
erg gewichtig doende Kratongrooten, die hun
matje komen opzoeken, om dan in eerbiedige
silahouding plaats te nemen, hun gevolg van
volwassenen en kleine knapen achter zich en
de beide pajoengs in het zand geplant
Hoewel er reeds honderden menschen op
den Aloen-Aloen verzameld zjjn, zoo blijft het
indrukwekkend stil. Men fluistert slechts zacht
uit eerbied voor den Vorst, die straks het hei
lige der heilige verlaten zal, om zich in al zjjn
waardigheid aan zijne edelen te vertoonen.
Ten westen van den setinggil-uitgang zit de
Radhen Adipati Danoe Redja of Rijksbestuur
der, een zeer oud man reeds, die niet zoo im
poneert als zyn collega te Soerakarta.
Zjjn pajoengs zjjn bijna geheel verguld, met
een smallen groenen kring, slechts halverwege
den straal.
Links van hem zit de Hoofd-Pengoeloe in
priesterskleeding, ook al voerende een gouden
pajoeng, doch met breederen groenen kring.
De grijze voorganger heeft, evenals de Rijks
bestuurder, een zeer groot aantal volgelingen
achter zich, doch de zijne dragen bjjna allen
de Arabische hadiikleeding. 't Zjjn lagere
imams en moskéebedienden.
Links van den Hoogepriester merken wij
Regenten, Onderregenten en andere function-
narissen, op, waar wjj niet wjjs uit kunnen
worden. Net als op Solo heeft men ook hier
honderden soorten van betrekkingen en titels
aan het Hof.
Wy sluipen nu liever achter langs de Wa-
ringins, om weer ten oosten van den setinggil-
uitgang, een blik te kunnen werpen op de
voornaamste Prinsen, die hier plaats genomen
hebben. Mijn geleiders wijzen mjj Kandjeng
Goesti Pangéran Adipati Mangkoe Boemi, Ad
judant in buitengewonen dienst van Zijne Ex
cellentie den Gouverneur-Generaal, Luitenant
Kolonel b.d. Generalen staf enz. enz. den
oudsten broeder van Zijne Hoogheid, een man
met een zeer intelligent voorkomen. Hjj is hier
natuurlijk „in politiek", d.w.z. in 't kleine
hofgala gekleed.
Naast hem zit Kandjeng Goesti Pangéran
Adipati Ngabehi, Luitenant-Kolonel bij den
Generalen staf, oudste zoon van den Sultan,
verwekt bjj een van de bijvrouwen.
Deze Prins heeft een minder arisi ocratisch
gezicht, wat my dadelijk zeer frappeerde
Naast Pengéran Bei, zooals men hem by
verkorting noemt, zit Goesti Pangéran Ario
Poeroebojo, Majoor by den Generalen staf, ook
een zoon van den Vorst, een nette kerel!
Verder Oostwaarts zien we Goesti Pangéran
Ario Boemi Nata, dien ik gisteren reeds ont
moet heb, een zeer verlicht man met Wes-
tersche neigingen. Hjj is Majoor by den Ge
neralen staf en een broeder van den Sultan,
verder Goesti Pangéran Ario Poeger, Majoor
en broeder van den Vorst.
Goesti Pangéran Ario Soerjo Poetra, ook
al dito dito enz.
Ik tel hier in het geheel wel een twintigtal
Prinsen, broeders en zonen van den Sultan,
die volgens rang en leeftijd aanzitten.
Eerst de Pangéran's poetra sangking padmi,
letterljjk de Prinsen „van voren", dat zyn zjj,
die uit den Vorst of zijn Vader en een Ratoe
of wettige Vorstin geboren zyn en dan de
Pangéran's sangkingampéan, de Prinsen „van
achteren," by Selir's of By vrouwen, meestal
ook van hooge geboorte, verwekt.
Meer achteraf, beoosten en bewesten de Tra
tag, zitten de mindere goden, de gandèk's,
panèwoe's, mantri's en demang's.
Men wacht den Sultan
Lt. Clockbnbb Bbousson, b. d.
Jogjakarta.
DE VOEDING VAN VRUCHTBOOMEN.
Meer en meer wint de overtuiging veld, dat
slechte vóeding de oorzaak is van het weinig
weerstandsvermogen onzer ooftboomen tegen
allerlei aanvallen van ziekten en insecten.
Ruim en doelmatig voedsel zal hun weerstands
vermogen vergrooten. Inzonderheid zyn kali
en kalk de stoffen, welke by de voeding onzer
ooftboomen een groote rol spelen. Op den na-
deeligen invloed van een te rjjke en eenzijdige
stikstof bemesting is van onderscheidene zjjden
gewezen. De toestand van den bodem (koud
en vast) en gebrek aan minerale stoffen wor
den, met de reeds genoemde omstandigheid,
als de oorzaak der kankerziekte beschouwd.
Onderzoekingen hebben aan het licht ge
bracht, dat kali en kalk ook van grooten in
vloed zijn op het zoet worden en rjjpen der
vruchten, en dat de steenvruchten meer kali
en minder kalk behoeven dan de klokhuis
vruchten. De noodzakelijkheid eener goede
kali-bemesting blykt voldoende uit de volgende
voorbeelden, ontleend aan den „Open brief
aan alle Boomgaardeniers en Fruittelers" van
Dr. Cattie, den onlangs overleden Directeur
der Ryks-Tuinbouwschool te Wageningen.
a.) Door een kali-bemesting namen de
vruchten van een Hardenpont in gewicht toe
van 73 gram tot 114 gram by pruimen, bes
sen enz. viel een gelijke toename waar te nemen.
b.) Van een Beurré d' Hardenpont ver
kreeg men
onbemest 36 stuks, wegende 2990 gram,
zonder kali 78 5720
met kali 81 9200
0.) Bij een proefneming met 8-jarige pira
miden gaf een Canada-Reinette
zonder kali 4200 gram vrucht
met kali 5060
een Witte Wintercalville
zonder kali 2600 gram.
met kali 7200 gram.
d.) Ten slotteEen Peer Olivier de Serres
leverde onbemest 4 stuks, wegende 350 gram
zonder kali 8 780
met kali 16 3040
ConclusieZorg vooral voor kali by uw
vruchtboomen en laat ook de kalk niet ont
breken Observator.
Door werkzaamheden was ik niet in de ge
legenheid spoediger „Observator" voor het laatst
met antwoord te dienen op zyn stukje, voor
komende in no. 18.
Wel geven de aanhalingen uit verschillende
werkjes het bewjjs de Leghorns goede legsters
zijn, maarniet in den winter. Dit was
juist wat ik beweerde, dat zegt ook de heer
Sprayt in zyn „Hoenderteelt"„hebben zeer
gunstige omstandigheden noodig om 's winters
te leggen", het is dus een uitzondering en
geen regel.
Dat echter „Observator" niet meer hecht aan
de slachtwaarde, want anders dweepte Z.Ed.
niet met de Leghorns, is onbegrypelyk.
Het zal toch de landbouwer niet om het
even zyn of hy bjj verkoop 30 cent of een
flinke prjjs voor zyn hoenders kan bedingen.
Juist hier moet het heen, dat hy heeft èn
eieren in den winter èn dieren die slacht
waarde bezitten om in deze richting te trach
ten verbetering te brengen, was het station-
neeren van toornen die aan deze eischen voldoen.
Verder kan ik Z.Ed. gerust stellen, hem mee
te deelen dat ik houder geweest ben, van wel
eene der schoonste toornen witte Leghorns,
waarmee ik te Maastricht en Antwerpen hoog
werd bekroond, maar in den winter gaven ze
geen ei.
Wy raden dan nogmaals met aandrang aan,
schaft geen Leghorns aan, maar broedt met
eieren van de genoemde toornen. MaartApril
is hiervoor de beste tyd, en men zal met voor
deel hoenders houden.
Dank zeggende voor de verleende ruimte,
teeken ik,
De Secretaris der Ver. Walcheren,
onderafd. der V. P. N.
Middelburg, 27 Febr. 1905.
MEERTENS.
Van 21—27 Febr.
ONDERTROUWD: G. A. Klinge, jm. 25j.
met M. E. A. Tamson, jd. 27 j'. L. J. Visser,
jm. 26 j. met W. C. E. Borket, jd. 25 j. K. den
"Hollander, jm. 22 j. met C. Gillisse, jd. 24 j.
J. Gabriëlse, jm. 28 j. met J. Minderhoud,
jd. 33 j.
GETROUWD: G. J. Geilman, jm. 20j. met
S. Geervliet, jd. 19 j.
BEVALLENC. Kempe, geb. Oreel, d.
(tweel.) S. Petiet, geb. Roth, d. T. E. M. Plujj-
mers, geb. Van de Woestyne, z. E. M. Hillen,
geb. Den Boer, d. C. Vermeule, geb. De Winter,
z. E. A. F. van Steenhuysen, geb. Van Pame-
len, d. G. M. Hamelink, geb. Van Slujjs, d.
C. A. Becks, geb. Fenjjn, d. M. C. van Heulen,
geb. de Vroom, z. L. Vader, geb. Francois, z.
OVERLEDENA. C. L. Cornelus, ongeh.
d. 46 j. J. C. Franek, ongeh. z. 69 j. J. L.
Petiet, d. 10 maanden, J. Sturm, vrouw van
C. Geschiere, 53 j. M. van Klooster, d. 3 w.
Een sigarenfirma met zeer gewild speciali
teitsartikel, waarbjj veel reclame, vraagt voor
deze streken een
tegen salaris en provisie.
Gegadigde moet zjjn een jong, degel jjk en
solied persoon.
Brieven met uitvoerige inlichtingen omtrent
ouderdom, godsdienst, vroegere en tegenwoor
dige werkkring, onder letter S K, Alg. Adv
Bur. D. A. VAN NUGTEREN, Beursstr. 17,
AMSTERDAM.
Voor Middelburg, Vlissingen, Goes en alle
omliggende plaatsen, wordt door een groot
handelaar in PARAPLUIES een of twee
Vereisehten zyn: Bewys van goed gedrag
en eenige borgstelling.
Br. fr. lett, D D, bureau van dit blad.
Ondergeteekende bericht de ontvangst eener
grocte collectie
waaronder zoowel de goedkoopste als de fijnste.
Beveelt zich tevens aan tot het leveren van
GEMAAKTE KLEEDEREN.
Dames Chroom Knooplaarzen vanaf f4,25
Ryglaarzen - 4,25
gewone Knooplaarzen -3,25
De HEERENBOTTINES staan bekend om
de qualiteit en afwerking.
N.B. Naar maat zonder prysverhooging.
Aanbevelend,
UEd. dv. dr.
Lange Delft H 24.
W" KAAS.
Grossiers en winkeliers vraagt prijsopgaaf
van onze diverse soorten GOUDSCHE-, EDAM
MER- en NAGELKAAS. Proefzending franco
onder rembours.
Adres Gebr. BOTTEMA, Oldeboorn (Fr.)