s.
Grootste publiciteit hier ter stede3450 ex. worden wekelijks met zorg verspreid
Grootste publiciteit
Scherp
concur reerende Pr ij zen.
DANKBETUIGING.
Mo. 37.
Woensdag 33 Juni 1904.
Achtste Jaargang
Verschijnt eiken Woensdagavond,
wordt door de geheele stad gratis verspreid
k 0. UTT00IJ k
8 j) an j aar straat
Prijs der Advertentiën:
van 13 regels 15 cent, iedere regel meer 5 eent.
maal plaatsing wordt slechts 2 maal berekend.
H. H. Adverteerders wordt
in herinnering gebracht dat
Advertentiën voor dit blad niet
later dan 13 uur 's morgens
op den dag der uitgave kun
nen worden aangenomen. Door
te late inzending kunnen tel
kens advertentiën niet geplaatst
worden.
DE UITGEVER.
INDISCHE PENKRAS8EN.
Aan het Nederlandsche volk 1
Steeds voorradig:
Heeren- en Kindercostuums,
Pantalons enz. in alle
Haten en nieuwste modellen.
Jn ff AT nn TP 7 AT Groote sorteering
8 JJ UIV 1 Jli IV, WERKGOEDEREN,
Grarrw «traaf in effen en ffestreept Eng.
ixt u vvitbi t uili. ^eer en Manchester.
BURGERLIJKE STAND~VAN MIDDELBIJ RL.
Advertentiën.
Namens onze clnb hartelijk dank
aan de VERLOTINGSCOMMISSIE voor
't direct ontvangen telefonisch bericht
van de trekking van een veulen.
DE LADINGMEESTER.
DRGSC
DE
UITÖFiVSR
Groote letters naar plaatsruimte. By abonnement van
1000 of 500 regels voordeelige voorwaarden.
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
LXIII.
Ik zou onrechtvaardig wezen, lezers, door te
beweren, dat er in de laatste jaren niet hard,
zeer hard aan onze verdediging is gearbeid.
De oorlog tusschen China en Japan in 1894
schudde de Regeering plotseling wakker. Het
R\jk der gele dwergen trad als b\j tooverslag
op den voorgrond en zijn groot leger, z'n sterke
vloot, waarmee het China vernederde, werden
ook eene bedreiging voor ons hier in Indië.
Tot dien tijd had hier niemand ooit ernstig
aan een aanval van buiten geloofd. Men re
kende eenvoudig op den onderlingen naijver
der groote mogendheden. Onze Archipel lag
immers dwars op den handelsweg en strate-
gische communicatie tusschen Europa en
'ost-Azië en daar onze liberale opendeurpo-
litiek, (d. w. z. dat alle natie's op commerci
eel en industrieel gebied volkomen dezelfde
rechten hebben als de Nederlandsche) daar
ons systeem van vrije concurrentie dus, alge
meen zeer in den smaak viel, hadden wij hier
weinig te vreezen.
't Was voor het staatkundig evenwicht bo
vendien het veiligst, wanneer een klein landje
als het onze in Indië de lakens uitgaf en
daarom, zoo redeneerde men, waren we hier
verzekerd van ons ongestoord koloniaal bezit.
Viel toch Engeland of Duitschland of Amerika
ons aan, dan zou 't wel begrepen eigenbelang
van andere grootmachten tot interventie lei
den. Deze gedachtengang was volkomen juist,
wa9 logisch in die dagen, doch geldt nu niet
meer voor een land als Japan, dat èn door z'n
verren afstand, èn door z'n eilandenvorm, zeer
lastig te overweldigen valt. Wie had nu ook
ooit kunnen denken, dat 't sprookjesachtige
Mikadorijk nog eens 'n rol van gewicht op
het Wereldtooneel zou gaan spelen
Van de Europeesche Staten en ook van
Amerika hebben wy weinig te duchten, doch
bjj het zoogenaamde gele gevaar, zyn wy vry
wel het eerste aan bod.
't Was daarom, dat de Regeering in 1899
een zeer bekwaam Nederlandsch Opperofficier
als Landvoogd uitzond. Onze Indische Gene
raals waren zeer zeker dappere chefs, mannen
van den daad met oorlogsondervinding in
Atjeh en elders opgedaan, doch van Euro
peesche vechtwijze hadden zy niet veel be
grip, evenmin als de hoofdofficieren en subal-
ternen in het Leger.
Toen ik in 1896 als gedetacheerd tweede
luitenant in het land kwam, merkte ik by alle
oefeningen, hoe weinig men voorbereid was
tot een kamp met een modern bewapende ge
regelde strijdmacht.
De manoeuvres in den omtrek van Batavia
tegen een „gelanden vijand", waren gewoon
weg ridicuulIk herinner me me nog leven
dig, hoe we eens 'n ontmoetings gevecht had
den, waarbij we op 't moment van 't eerste
treffen onzer Artillerie aan het hoofd zagen,
gevolgd door de Infanterie in de marschco-
lonne met vieren en heelemaal achteraan de
Cavalerie
De reglementen en voorschriften waren dan
ook geheel verouderd en 't zich dekken tegen
vijandelijk vuur werd vrijwel als lafheid be
schouwd Van het verspreide gevecht en de
opgeloste vormen hadden onze troepen geen
flauw begrip. Officieren nog kader begrepen
iets van de moderne vuuruitwerking en haar
invloed op de te volgen tactiek.
Er waren toen vele gedetacheerden uit Hol
land hier in het Leger. De overval op Lom
bok en 't verraad van Toekoe Oernar, hadden
aanvulling van subalternen uit het moeder
land noodig gemaakt. Onder elkaar nu spra
ken we dikwijls over de slachting, die er vol
gen moest, zoo het eens bloedige ernst werd.
De Indische collega's, vooral de oudere hee-
ren, moesten niets van onze beschouwingen
hebben.
„Een flink salvo mynheer, en dan met een
hoerah er op los, dat is je taktiek, dan hou
je je kerels in de hand en je prikt de ver
spreide tirailleurs van den vijand aan 't ba
jonetje
De oorlog in Zuid-Afrika heeft die storm-
loopers nog bytyds de oogen geopend.
Veel, zeer veel is er sinds dien tyd ver
beterd.
Het begon in 1897 reeds met de invoering
der nieuwe geweren. Wel pruttelden eerst
sommige erg conservatiefaangelegden, wel had
men allerlei aanmerkingen over tekorte bajo-
jet, mindere soliditeit enz., doch de resultaten
op Atjeh voor den vijand, spraken al spoedig
in het voordeel van den Mannlicher-spuitjes
en men verzoende zich met de enkele gebre
ken. Jammer is het zeker, dat de vizieren niet
deugen en de vuurleiding hier eenigszins door
bemoeilijkt wordt.
Tegelijk met het minimaal- kalibergeweer
kreeg de Infanterie ook nieuwe reglementen
voor exercitie, nieuwe voorschriften voor het
gevecht.
Een frissche wind waaide door het Leger
Daar kwam plotseling een telegram „Luite
nant Generaal Rooseboom, de commandant
van de Stelling Amsterdam, benoemd tot Gou
verneur Generaal."
Er ging een juichkreet op by de gedeta
cheerden en ook by de jongeren, atkomstig
van Breda en Kampen. De oudjes keken vrij
zuur, ze begrepen heel goed waar dat op uit
draaien moest.
Thans zijn we by na vyf jaar verder en 't
mag getuigd worden, het Indische Leger is
als herboren Onze Militaire Landvoogd heeft
daar alle eer van en we hopen, dat een Gene
raal van Heutsz zyn werk zal komen voltooien.
Wij spraken reeds vroeger den wensch uit,
dat de Atjehbedwinger tot den Troon van Bui
tenzorg zou worden geroepen en thans schijnt
dit ook werkelijkheid te zullen worden. Tal
van geruchten doen reeds de ronde in de bla
den. Niets zou zeker gevaarlijker wezen dan
dat thans een burger, misschien wel 'n poli
ticus, die nimmer Indië aanschouwde, naar't
Zonneland werd uitgezonden. Er is hier nog
veel, zeer veel te doen en zeker zal een prac-
tisch Bewindhebber en kranig Veldoverste nu
the right man on the right place blyken. Als
de Gouverneur van Atjeh 't nu ook maar aan
neemt 't Is zoo'n eigenaardig man, die Ge
neraal van HeutszZeker zal men in Holland
de teugels wat moeten laten vieren, want van
Heutsz is 'n man, die al tyd zyn zin wil heb
ben, als hy iets noodig acht. Juist zoo iemand
echter heeft; Indië, heeft het Leger thans noodig.
Een zeer urgente maatregel dus, de urgentste
wel voor het moment, is de benoeming van
Luitenant-Generaal van Heutsz tot opvolger
van Gouverneur-Generaal Rooseboom En dan
de bekende Overste van Dalen, de onvermoeide
Atjehrotter, Gouverneur van Atjeh
Waarljjk, zoo wordt 't hier algemeen ge-
wenscht.
Ik schreef hierboven, dat het Indische Le
gerbestuur in de laatste jaren in allen ernst
druk in de weer is, om alles gereed te maken
voor een oorlog tegen een buitenlandschen
vyand, den B. V. zooals men hier eenigzins
spottend schrijft en zegt. Naar we vernamen
is o.a. alles klaar voor een mobilisatie en con
centratie onzer troepen.
Hoe die door den Generalen Staf hier gere
geld zijn, is natuurlijk strikt geheim, zooals
trouwens het geheele plan van defensie, doch
wel is bekend, dat de Gouverneur-Generaal,
als Opperbevelhebber van Zee- en Landmacht,
er krachtig aan heeft meegewerkt. Men zegt,
dat bij de komst van zyne Excellentie nog
niets positiefs bepaald was, terwijl thans alles,
net als in Holland, nauwkeurig is voorgeschre
ven en iedere commaudant, iedere stationschef
enz. zyn instructie's heeft.
Onder Generaal Rooseboom werden ook
maatregelen getroffen om sommige kwetsbare
punten als Tandjong Priok, Soerabaja en Sa-
bang(Poeloe-Weh-gewichtigkolenstation-hand-
having) krachtiger te maken en dus voor een
z.g. coup de main te beveiligen.
Er werden forten en battery en gebouwd, en
met modern geschut bewapend.
We hopen spoedig in 't -bezit te zyn van
de nieuwe snelvuur veld- en bergbatterijen.
Ik zeg „spoedig" want we zyn nu helaas nog
in het tijdperk der proefnemingen, rapporten
en adviezenAls 't daardoor nu maar niet
te laat zal worden
Er worden verder pogingen in het werk ge
steld om iets als een soort legertrein te orga-
niseeren. Een zeer lastige kwestie echter hier
in Indië
Intendance, geneeskundige dienst te velde
en noodverpleging der troepen op marsch, alles
werd herzien en op moderne leest geschoeid.
Verschillende verkenningsreizen door gene-
ralestafoffi eieren, ja zelfs door den Gouverneur-
Generaal in hoogst eigen persoon, werden naar
Java's bergland gemaakt en op bepaalde steun
punten werden nu reeds batterijen opgewor
pen, battery en, die later het geraamte onzer
stellingen zullen moeten vormen.
Ook aan de oefeningen van Hoofdofficieren,
sulbalternen en troepen werd eene nieuwe
richting gegeven. „Pop en Hoogeboom zyn
druk bestudeerd en in tactische bijeenkom
sten besproken, ja men kan gerust zeggen, dat
de oude school van salvovuur en stormen tot
zwygen is gebracht
De Infanterieofficier legt zich met ijver op
de krijgswetenschap toe. Hij heeft begrepen,
dat zijn vak ernstige studie eischt, zeer veel
kennis, nu hy misschien spoedig z'n mannen
zal moeten leiden in een strijd, waarbij de
schermutselingen tegen Inland che vijanden
slechts kinderspel zullen blijken.
De subaltern op Atjeh heeft noodig een
sterk gehard lichaam, onverschrokkenheid en
gezond verstand. Dat ook ongeschoolde serge
anten hem daar kunnen vervangen, bewijst
ons kranig Korps Marechaussee. De B.V. eischt
dezelfde drie eigenschappen doch noch veel
meer
Een heldenfiguur als Toontje Poland zou
het in onze dagen zeker niet tot onderluite
nant kunnen brengen.
Het Indische Leger heeft zich aan het En-
gelsche in Zuid-Afrika gespiegeld, werd wys,
gelukkig zonder schade of schande en hoewel
er nog veel, zeer veel aan onze defensie ont
breekt, toch kan hier openlijk verklaard wor
den, dat thans onze weermacht er zeker tien
maal zoo goed voorstaat als in 1896In de
eerste plaats zjj hiervoor dan hulde gebracht
aan den helaas nog dit jaar aftredenden Gou
verneur-Generaal
Lt. Clockeneb Bbousson, b. d.
Sindanglaja.
Landgenooten.
De Zuid-Afrikaansche oorlog is pas achter
den rug. De Japansche vraagt weder uw aan
dacht v ol belangstelling volgt ge de verschrik-
„Pop en Hoogeboom", een tactisch leer
boek, onder dien naam by het Leger popu
lair. Het werd geschreven door den tegen-
woordigen Directeur-Generaal van de Posterijen
en overste A. Hoogeboom van het Regiment
Grenadiers en Jagers.
kelijke gebeurtenissen, en hebt geeu oog voor
alles wat in uw naaste omgeving, in uw eigen
huis, in uw eigen lichaam zich afspeelt. En
dat is wel de verschrikkelijkste oorlog, dien
ge maar bedenken kunt, omdat daar nimmer
een einde aan komt, en die duizenden en nog
eens duizenden slachtoffers vraagt van rijk en
arm, van jong en oud. Het is de strijd om het
leven met al zijn verschrikkingen Of het dan
zoo erg is Luistert even
In ons kleine landje sterven ieder jaar circa
90.000 inwoners, waarvan nog geen 7000 den
natuurlijken dood door ouderdomszwakte. Van
de kinderen sterven er ieder jaar 35.000 nog
voor zy hun 4de jaar bereikt hebben. 7000
kinderen worden ieder jaar als levenloos ge
boren aangegeven. 12.500 menschen sterven
ieder jaar tusschen hun 20ste en 49ste jaar,
dat is in den bloei van hun levenDit alles
wist ge zeker niet?
Juist zoo is het; wy bemoeien ons wel met
buitenlandschen oorlogen, maar de vijand in
ons eigen land, in ons eigen huis, in ons ei
gen lichaam maakt ons niet bezorgd
De nimmer opdrogende oceaan van mensche-
lyke, ellende lijden en zorgen, die in deze cij
fers ligt besloten, is met geen pen te beschrij
ven. Moeten wy dat maar lydelyk aanzien.
Neen Zoo roepen wy u toe, dat moogt ge
niet. want er is een weg om uit dezen ver-
schrikkelyken toestand te geraken. Wy moe
ten dien machtigen vyand bestrijden door
een tot den grond der dingen afgaande ge
zondheidszorg. Wij moeten leeren inzien, dat
ziekte niet als een bliksemslag uit den hemel
valt, maar z'n oorzaak vindt in de kleine da-
gelyksche zonden tegen de gezondheid. Dien
kant moet het opWy moeten trachten te
voorkomen, dat is veel beter dan zieken gene
zen Laat daarom als een nieuw evangelie
overal weerklinken de blijde boodschap: „Ge
zondheid voor allenOm dien stryd tegen
de ziekte, en voor ons aller gezondheid te
voeren is ieders hulp dringend noodzakelijk.
Wilt ge ons helpen?
Onttrekt u niet aan deze heilige taak Helpt
ons, zooveel als in uw vermogen isDit kunt
ge doen door als lid of donateur toe te treden
tot de „Natuurbond", een vereeniging zooals
die in Duitschland reeds 25 jaar bestaat en
daar meer dan 100.000 aangesloten voorstan
ders telt, welke Bond wil meewerken aan de
opheffiing van deze zoo slechte onnatuurlijke
toestanden, waaronder het Nederlandsche Volk
gebukt gaat. De „Natuurbond" wil zyn't mid
delpunt, waarom allen zich kunnen scharen,
zonder onderscheid van stand of richting Sluit
u daarby aanWy rekenen op uGe kunt u
opgeven bij den voorzitter Dr. Boesnach te
Amsterdam of by den secretaris K. H. Beyle-
velt te Zutfen. De contributie is geheel naar
verkiezing, en kan dus geen bezwaar zyn. Stel
uw toetreding niet uitUitstel is maar al te
dikwijls afstelAllen op ten strijde voor de
goede zaak
Van 14 20 Juni.
ONDERTROUWDM. Verhulst, jm. 32 j.
met W. Reynierse, wede. 28 j. J. Loner, wedr.
29 j. met W. A. Bosdijk, jd. 29 j. W. F. H.
van Duyn, jm. 22 j. met J. M, Kortekaas, jd.
26 j. A. J. van de Poel, 27 j. s. met C. O. de
Troye. jd. 28 j. A. ten Harm sen van der Beek,
jm. 36 j. met C. Gostelie, jd. 36 j.
GETROUWDK. den Hollander, jm. 28 j.
met M. W. Pelle, jd. 27 j. L. M. M. van Hove,
jm. 24 j. met J. A. M. Broekman, jd. 26 j.
BEVALLENE. van Schaik. geb. Eiff, z.
OVERLEDEND. de Bruijne, man van J.
Bimmel, 36 j. A. Bergman, ongeli. d. 41 j. A.
den Hollander, wed. van, M. Melis, 65 j. I. H.
A. van Trigt, ongeh. d. 76 j.
