BUITENTUIN
A, D. LITT0QIJ Az.
grootste publiciteit hier ter stede3450 ex. worden wekelijks met zorg verspreid
grootste publiciteit
Scherp
Vrij van Alkohol is:
André Wanda,
1 a 2 Kostgangers
twee nieuwe Rekenmachines,
Wed. A. J. VAN CÜOZEN.
DE JONGE's REUZENKOEKEN
echt Zeeuwsch Bruinbrood.
concurreerende Prijzen.
No. 86.
Woeii&dag 15 «Juni 1904.
Achtste «Jaargang.
Verschijnt eiken Woensdagavond
wordt door de geheels stad gratis verspreid.
Span j aar d straat.
Prijs der Advertentiën
van 13 regels 15 cent, iedere regel meer 5 eent.
maal plaatsing wordt slechts 2 maal berekend.
H. H. Adverteerders wordt
in herinnering gebracht dat
Advertentiën voor dit blad niet
later dan 18 uur 's morgens
op den dag der uitgave kun
nen worden aangenomen. Door
te late inzending kunnen tel
kens advertentiën niet geplaatst
worden.
DE UITGEVER
1N DI8CHE PENKRA88EN.
Steeds voorradig:
Heeren' en Kindercostuums,
Pantalons enz. in alie
Haten en nieuwste modellen.
I 17 IV 1 JfJ jm9 werkgoederen,
arnvpwtrnnt in effeü en Be8treePt El,B'
BURGERLIJKE STAND VAN MIDDELBURG.
Advertentiën.
A 0>i növölön/l
Heerenstraat H 138,
TE KOOP:
BEULEVIJE.
Groote Kinderspeeltuin met Gymnastiek en
andere toestellen. Oude Vlissingsche weg V 7.
ÏO cent.
Versch,. Friesch ROGGEBROOD
mm
IIOIIIIBDICSCB
mmmitmiD
DE FAAM
ÜITÖSVKR
Groote letters naar plaatsruimte. Bfi abonnement van
1000 of 500 regels voordeelige voorwaarden.
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
LXII.
De kwestie van onze Indische landsverdedi
ging is voor het oogenblik zóó belangrijk, is
zóó urgent ook voor u Nederlanders, dat ik
besloten heb m'n verblijf hier in dit heerlijk
bergklimaat nog wat te rekken en voor ik
verder ga een paar Penkrassen te wijden aan
het militaire vraagstuk van den dag.
Een Indisch hoofdofficier vertelde onlangs,
hoe een bekend kundig man in Nederland
hem eens schamper had toegevoegd: „Och!
jelui altijd met je Indische verdedigingHol
land heeft Indië heelemaal niet noodig, hoor!
Ik zou 't verlies van dat lastige aanhangsel
niet eens zoo heel erg vinden
Waar aldus door een wetenschappelijk ge
vormd man, door een der upper ten op intel
lectueel gebied in patria, zoo'n ontzettende
domheid kan worden gedebiteerd, daar schijnt
't wel noodig te wezen eerst even uit te leggen,
hoe het verlies van onze Oost een nationale
ramp zou zijn, een ramp vooral ook op sociaal
gebied
U weet, ik ben geen erge groote vriend
van Multatuli, doch in zfin Minnebrieven trof
ik een passage, die ik geheel onderschrijf.
Lees slechts: „De vraag voor Nederland is: of
7 goed is het (d. w. z. Indië) te laten nemen,
door wien ook?
„Ik vertrouw, dat ge volmondig neen zegt op
deze vraag.
Nederlandsch-Indiè' zal dus verdedigd moeten
worden
Iets verder noemt de heer Douwes Dekker
„gebrek aan belangstelling in 7 bezit van Indië,
gebrek aan belangstelling in eigen welvaart
Zeer juistZoo is hetDat had een weten
schappelijk man toch moeten begrijpen, zou
ik zoo meenen
Ten overvloede zal ik't hier duidelijk maken
Wanneer Indië door Japan ingepalmd werd,
dan waren in de eerste plaats onze drie voor
naamste stedenAmsterdam, Rotterdam en
's-Gravenhage ten doode opgeschreven
Vele handelshuizen toch zouden moeten
sluiten, verschillende kantoren springen, de
veemen zouden gevoelig worden getroffen, de
stoomvaartmaatschappijen Rotterdamsche Lloyd
en Nederland hadden afgedaan, tienduizenden
min of meer gefortuneerde aandeelhouders in
Indische fondsen verloren een zeer groot deel
van hun kapitaal en alle gepensionneerde O.I.
ambtenaren, officieren of hunne weduwen ston
den op straatOnmiddelijk gevolg van
't bovenstaande was dan broodsgebrek voor
kantoorpersoneel, bootwerkers, veemarbeiders,
scheepsofficieren en matrozen. Indirect zouden
groot nadeel lijdenhuiseigenaren, kamerver
huurders, pensionhouders, hotelhouders en
verder alle mogelijke winkeliers, ambachtslieden,
enz. enz. Ook de gemeente- en rijkskassen
niet te vergeten
Een groote daling in Amerikaansche spoor
wegwaarden kan al een nationale ramp voor
rjjk en arm zijn, eenige mik-mak in den dia
mantwerkerswereld berokkent reeds nadeel
aan onze hoofdstad, hoeveel te meer dus als
de lieve Indische dubbeltjes eens ophielden
met rollen, als we Indië kwijt waren
Algemeene malaise, werkloosheid, honger,
opstand, anarchieZiedaar de vreeselfike ge
volgen, die ons alsdan staan te wachten.
Ook voor de provincie zou de ramp niet te
overzien zijnSteden als Breda, Arnhem, Nij
megen zouden net als 't Haagje hun melk
koetjes, de min of meer royaal aangelegde
oud-gasten, plotseling zien opdrogen en dat
dat nog metr alle bovengeschetste ellende op
den koop toe
Geen Indische kinderen en pension
Vele kostschoolhouders bankroet, hun onder
wijzers aan de armoe prijs gegeven
Een zeer groot aantal fabrieken in den lande
zou heel of half moeten „stop zetten", hun
volk gedaan geven en dus ook werkeloosheid
en honger in Twenthe, Tilburg en andere
nijverheidsdistricten
Alle gegageerde oud-Indische militairen
zouden hun gagement zien vervallen, ook zy
die verminkt waren in den strijd
De hoofdinkomsten der spoorwegen, 't vracht
vervoer zou zeker met de helft verminderen,
dus ontslag van overtollig spoorwegpersoneel
enz.
Geen uitweg meer open naar Indië voor
onze jonge ondernemende krachten, integendeel
tienduizenden zouden van 't zonneland terug
komen, zonder betrekking, ten laste van hun
familie.
Is 't genoeg lezersZeker, ik zou nog wel
verder kunnen gaan, doch ik geloof dat't zóó
al voldoende is, dat we 't er nu eindelijk wel
over eens zullen wezen, dat Nederland, dat
ons volk niet buiten Indië kan. Was ik zoo
even soms te scherp in mfin oordeel
Ook gij directie's en uitgevers van bladen,
ook gij heeren redacteuren, ja zelfs uw letter
zetters, uw drukkers, uw loopjongens, ook die
hebbt l indirect belang by ons Koloniaal bezit
en daarom roep ik der Nederlandsche pers
toe^help mee 't naderend onheil bezweren,
help mee in uw eigen belang, in 't belang
van ons allen, in het belang van den Inlander
ook! „In 't belang van den Inlandervraagt
ge ongeloovig en er spreekt schuldgevoel uit
dien twijfel. Ja ook in zfi'n belang, ik zal 't
u bewijzen en ik spreek daarbij uit naam van
de meer ontwikkelden onder deze overigens
nog zoo achterlijke rassen.
Het neerhalen van onze vlag in Oo3t-Indië
zou dus wel een ramp wezen voor onze natie,
ja zelfs 't klinkt u mischien wel wat vreemd,
maar 't is toch zoo zelfs nog grooter ramp
dan de annexatie van 't Europeesche Rijksdeel,
dan de iubezitname van den dierbaren vader-
landschen bodem, hoe grievend dit dan ook
op zich zelf voor ons nationaliteitsgevoel wezen
zou
Immers we kwamen dan onderandere
wetten, onze vlag met oranjewimpel werd niet
meer ontplooid, vreemde uniformen zouden
onze straten vullenhard, zeer hard
maarwe hadden te etenNa den oorlog
toch zou alles weer moeten worden hersteld,,
weer worden opgebouwd, handen zouden er
te kort komen en na enkele jaren slechts
zouden de laatste sporen van strijd zfin uit-
gewischt, terwijl op slot van rekening alles
went en een Nederlander te Parijs, Londen
of Berlijn toch ook niet zoo diep ongelukkig
is onder vreemde vlag, vreemde wetten en
vreemd opperbestuur.
Werden wij, na een Europeeschen volkeren-
oorlog, ingelijfd en bleef Indië vrij, Indië
Nederlandsch, dan zouden we kunnen emi-
greeren, met tienduizenden uitwijken naar de
koele binnenlanden van Java en Sumatra, we
zouden dan hier kunnen koloniseeren in de
ware beteekenis van 't woord.
Er zouden hier fabrieken verrijzen, kier
waar de grondstoffen zoo goedkoop voorhanden
zfin en de Hollandsche arbeider naast den
bruinen broeder in betere levensomstandighe
den kwam.
Er zouden hier evenals in 'Australië en
Amerika groote bloeiende steden worden ge-
beuwd en een langzame verplaatsing van den
onafhankelijk gezinden Nederlander naar onze
Oost, zou als een eenig feit in de wereldhi
storie geboekstaafd worden.
Hier in den Archipel zou een Indo-Neder-
landsch Keizerrijk kunnen gesticht worden
onder Oranje en geen macht ter wereld zou
ons meer kunnen verdrijven.
Ons Kamerlid van Kol stelde onlangs voor
een deel onzer Bezittingen hier te verkoopen,
ik meen dat 't beter zou zijn onze West tegen
een billijke vergoeding aan de Yankee's af
te staan en met die som onze Oost dan flink
verdedigbaar te maken
't Is maar 'n idéé Wie weet er wat beters
De Heer E. Heldring, die Oost-Azië en ook
Japan bereisde, schreef reeds in 1899
„Men heeft in 1894 gezien, hoe Japan, zon
der er veel doekjes om te winden, China tot
den oorlog dwong en dezelfde eerzucht, die
het tot dien stap dreef, bezielt het nog: het
is dan ook wel gerechtvaardigd, met een zeker
wantrouwen de ontzaggelfike strfidmacht, welke
Japan verzamelt, gade te slaan.
„Europa zal in de volgende eeuw de ambitie
van Japan op haar wegen in Azië ontmoeten
en Nederland als koloniale mogendheid heeft
dat vooruizickt voor oogen te houden.
Dat ook de Regeering zich bewust is van
't Japansche gevaar, zullen we in de volgende
Penkras zien, alleen wil ik hier nog even
meer duidelfik aantoonen, dat ook de Inlander
er belang bfi heeft niet onder 'n Mongoolsch
bestuur te komen.
De Japanners hebben zich plotseling ontrukt
aan hun droomerig Oostersch plantenleven.
Zij hebben bovendien een merkwaardig talent
voor oppervlakkige nabootsing, kunnen zich
daarom gemakkelfik het air van beschaafd
geven, blijven voorloopig nog Aziaten, met
zeer despotische opvattingen van recht.
Eenige honderden hebben hunne opvoeding
in Europa genoten en onder hen komen ook
werkelfik hoogst ontwikkelde, beschaafde en
geleerde mannen voor.
De groote massa echter aapt hen na, maar
kan hen niet volgen.
Macht gaat bfi den Aziaat boven rechtIk
wees er reeds bfi mfine Havelaarscritiek op,
en nu, na drie eeuwen nacht, eindelijk bij de
Nederlanders het ethische zonnetje in de ko
loniale politiek doorschemert, nu 'een betere
tijd voor deze rassen gaat aanbreken, nu van
alle kanten stemmen weerklinken„recht ook
voor den Inlandernu zeg ik, als onverhoopt
die half barbaarsche Mongolen ons met een
overval bedreigden en die overval niet zou kun
nen worden afgeslagen, dat dan deze ongeluk
kige onmondige volkeren weder terug geworpen
zouden worden in het duister
„Wfi zouden het Holland nooit vergeven"
sprak een ontwikkeld Soendanees „als het ons
overgaf aan den Japanner, laat het ons wape
nen en oefenen, we willen gaarne vechten
als 't moet, doch na alles wat Nederland van
ons geprofiteerd heeft, na alles wat 't heeft
genoten, mag het ons niet aan ons lot over
laten 2)
„Nederlandsch-Indië zal dus verdedigd moeten
wordenzei Multatuli enterecht.
Sindanglaja.
Lt. Clockenek Beousson, b. d.
D Oost-Azië en Indië, Beschouwingen en
Schetsen door E. Heldring bij J. H. de Bussv
(prfis f 3.)
Een zeer leerzaam boek
2) Sinds 1831 direct reeds meer dan acht
honderd vier en zestig millioen gulden, waar
van sinds 1867 twee honderd millioen
Dat deden wfi nog in de egoisten-periode
van de vorige eeuw
In de twintigste echter zegeviert ook bfi
ons het recht
8.
JjTi AT rp jx J J AT Groote sorteering
\x/ uvvnt>/x ui(f Leer en Manchester.
Van 713 Juni.
GETROUWDA. van Dalen, jm. 19 j. met
C. Gernler jd. 18 j.D. C. Hendrikse, jm. 26
j. met T. J. Vogel, jd. 26 j.B. Janse, jm. 26
j. met J. de Rfike, jd. 27 j.J. A. J. Mesu,
jm. 25 j. met H. W. S. Krijger, jd. 25 j.J.
Olthoff, jm. 25 j. met C. M. Hendrikse, jd. 26 j.
BEVALLENL. F. Kufis, geb. Smolders,
d. M. Moorman, geb. Gillisse, d.A. M.
Thfisebaard, geb. Van Hertum, d.S. van dei-
Kuip, geb. Potappel, z. C. J. Goozens, geb.
Schut, z.F. Adriaansen, geb. Martefin, z.
J. I. de Witte geb. Wolf, z.J. Goverse, geb.
Kodde, z.A. Sanderse, geb. Meliefste, z.
OVERLEDEN: J. C. Bosschaart, 33 j.
ongeh. z.
ROODEBESSENWIJN 28 cent.
WITTE BESSENWIJN 30
FRAMBOZENWIJN 35
KERSENWIJN 40
DRUIVENWIJN 40
CITROENLIKEUR 35
FRAMBOZENLIKEUR 35
SINAASAPPELLIKEUR 35
GRENADINELIKEUR 35
VRUCHTENWIJN 17i/2.
BESSENSAP 20
Alles per flesch. Alles eerste qualiteit en
gegarandeerd zuiver. De flesch is niet onder
dezen prfis begrepen.
Noordstraat TIMMERMANS.
bericht dat hfi een WINKEL geopend
heeft in GALANTERIËN, GAREN, BAND,
SAJET etc., RECLAME-LUCIFERS, 4 Cent
per pak.
GEVRAAGD.
Adres Sleperssingel Q 197.
nooit gebruikt.
Adres Bureau van dit blad.
OntvangenCitroen- en Frambozenkwast.
6 Cent het maatje.
Wed. LANDMAN, Singelstraat 172.
Aanbevelend,
LOUWERSESNOUCK bfi de Watertoren.
Steeds voorradig geel katoenen Mans-, Vrou
wen- en Kinderhemden, Boezeroens, Werkkie
len, Schildershemden, Tricot Ondergoederen,
Hand-, Thee- en Zakdoeken, Tafellakens en
Servetten, Sponzen, Zeemen, Dweilen, Matjes
enz. Opruiming van Jongenspakjes.
Laagste Prfizen.
verkrfigbaar, prima kwaliteit, tweemaal be
kroond met verguld zilveren medaille, alsmede
het
Langeviele.