BUITENTUIN A, D. LITT0QIJ Az. grootste publiciteit hier ter stede3450 ex. worden wekelijks met zorg verspreid grootste publiciteit Scherp Vrij van Alkohol is: André Wanda, 1 a 2 Kostgangers twee nieuwe Rekenmachines, Wed. A. J. VAN CÜOZEN. DE JONGE's REUZENKOEKEN echt Zeeuwsch Bruinbrood. concurreerende Prijzen. No. 86. Woeii&dag 15 «Juni 1904. Achtste «Jaargang. Verschijnt eiken Woensdagavond wordt door de geheels stad gratis verspreid. Span j aar d straat. Prijs der Advertentiën van 13 regels 15 cent, iedere regel meer 5 eent. maal plaatsing wordt slechts 2 maal berekend. H. H. Adverteerders wordt in herinnering gebracht dat Advertentiën voor dit blad niet later dan 18 uur 's morgens op den dag der uitgave kun nen worden aangenomen. Door te late inzending kunnen tel kens advertentiën niet geplaatst worden. DE UITGEVER 1N DI8CHE PENKRA88EN. Steeds voorradig: Heeren' en Kindercostuums, Pantalons enz. in alie Haten en nieuwste modellen. I 17 IV 1 JfJ jm9 werkgoederen, arnvpwtrnnt in effeü en Be8treePt El,B' BURGERLIJKE STAND VAN MIDDELBURG. Advertentiën. A 0>i növölön/l Heerenstraat H 138, TE KOOP: BEULEVIJE. Groote Kinderspeeltuin met Gymnastiek en andere toestellen. Oude Vlissingsche weg V 7. ÏO cent. Versch,. Friesch ROGGEBROOD mm IIOIIIIBDICSCB mmmitmiD DE FAAM ÜITÖSVKR Groote letters naar plaatsruimte. Bfi abonnement van 1000 of 500 regels voordeelige voorwaarden. Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden. LXII. De kwestie van onze Indische landsverdedi ging is voor het oogenblik zóó belangrijk, is zóó urgent ook voor u Nederlanders, dat ik besloten heb m'n verblijf hier in dit heerlijk bergklimaat nog wat te rekken en voor ik verder ga een paar Penkrassen te wijden aan het militaire vraagstuk van den dag. Een Indisch hoofdofficier vertelde onlangs, hoe een bekend kundig man in Nederland hem eens schamper had toegevoegd: „Och! jelui altijd met je Indische verdedigingHol land heeft Indië heelemaal niet noodig, hoor! Ik zou 't verlies van dat lastige aanhangsel niet eens zoo heel erg vinden Waar aldus door een wetenschappelijk ge vormd man, door een der upper ten op intel lectueel gebied in patria, zoo'n ontzettende domheid kan worden gedebiteerd, daar schijnt 't wel noodig te wezen eerst even uit te leggen, hoe het verlies van onze Oost een nationale ramp zou zijn, een ramp vooral ook op sociaal gebied U weet, ik ben geen erge groote vriend van Multatuli, doch in zfin Minnebrieven trof ik een passage, die ik geheel onderschrijf. Lees slechts: „De vraag voor Nederland is: of 7 goed is het (d. w. z. Indië) te laten nemen, door wien ook? „Ik vertrouw, dat ge volmondig neen zegt op deze vraag. Nederlandsch-Indiè' zal dus verdedigd moeten worden Iets verder noemt de heer Douwes Dekker „gebrek aan belangstelling in 7 bezit van Indië, gebrek aan belangstelling in eigen welvaart Zeer juistZoo is hetDat had een weten schappelijk man toch moeten begrijpen, zou ik zoo meenen Ten overvloede zal ik't hier duidelijk maken Wanneer Indië door Japan ingepalmd werd, dan waren in de eerste plaats onze drie voor naamste stedenAmsterdam, Rotterdam en 's-Gravenhage ten doode opgeschreven Vele handelshuizen toch zouden moeten sluiten, verschillende kantoren springen, de veemen zouden gevoelig worden getroffen, de stoomvaartmaatschappijen Rotterdamsche Lloyd en Nederland hadden afgedaan, tienduizenden min of meer gefortuneerde aandeelhouders in Indische fondsen verloren een zeer groot deel van hun kapitaal en alle gepensionneerde O.I. ambtenaren, officieren of hunne weduwen ston den op straatOnmiddelijk gevolg van 't bovenstaande was dan broodsgebrek voor kantoorpersoneel, bootwerkers, veemarbeiders, scheepsofficieren en matrozen. Indirect zouden groot nadeel lijdenhuiseigenaren, kamerver huurders, pensionhouders, hotelhouders en verder alle mogelijke winkeliers, ambachtslieden, enz. enz. Ook de gemeente- en rijkskassen niet te vergeten Een groote daling in Amerikaansche spoor wegwaarden kan al een nationale ramp voor rjjk en arm zijn, eenige mik-mak in den dia mantwerkerswereld berokkent reeds nadeel aan onze hoofdstad, hoeveel te meer dus als de lieve Indische dubbeltjes eens ophielden met rollen, als we Indië kwijt waren Algemeene malaise, werkloosheid, honger, opstand, anarchieZiedaar de vreeselfike ge volgen, die ons alsdan staan te wachten. Ook voor de provincie zou de ramp niet te overzien zijnSteden als Breda, Arnhem, Nij megen zouden net als 't Haagje hun melk koetjes, de min of meer royaal aangelegde oud-gasten, plotseling zien opdrogen en dat dat nog metr alle bovengeschetste ellende op den koop toe Geen Indische kinderen en pension Vele kostschoolhouders bankroet, hun onder wijzers aan de armoe prijs gegeven Een zeer groot aantal fabrieken in den lande zou heel of half moeten „stop zetten", hun volk gedaan geven en dus ook werkeloosheid en honger in Twenthe, Tilburg en andere nijverheidsdistricten Alle gegageerde oud-Indische militairen zouden hun gagement zien vervallen, ook zy die verminkt waren in den strijd De hoofdinkomsten der spoorwegen, 't vracht vervoer zou zeker met de helft verminderen, dus ontslag van overtollig spoorwegpersoneel enz. Geen uitweg meer open naar Indië voor onze jonge ondernemende krachten, integendeel tienduizenden zouden van 't zonneland terug komen, zonder betrekking, ten laste van hun familie. Is 't genoeg lezersZeker, ik zou nog wel verder kunnen gaan, doch ik geloof dat't zóó al voldoende is, dat we 't er nu eindelijk wel over eens zullen wezen, dat Nederland, dat ons volk niet buiten Indië kan. Was ik zoo even soms te scherp in mfin oordeel Ook gij directie's en uitgevers van bladen, ook gij heeren redacteuren, ja zelfs uw letter zetters, uw drukkers, uw loopjongens, ook die hebbt l indirect belang by ons Koloniaal bezit en daarom roep ik der Nederlandsche pers toe^help mee 't naderend onheil bezweren, help mee in uw eigen belang, in 't belang van ons allen, in het belang van den Inlander ook! „In 't belang van den Inlandervraagt ge ongeloovig en er spreekt schuldgevoel uit dien twijfel. Ja ook in zfi'n belang, ik zal 't u bewijzen en ik spreek daarbij uit naam van de meer ontwikkelden onder deze overigens nog zoo achterlijke rassen. Het neerhalen van onze vlag in Oo3t-Indië zou dus wel een ramp wezen voor onze natie, ja zelfs 't klinkt u mischien wel wat vreemd, maar 't is toch zoo zelfs nog grooter ramp dan de annexatie van 't Europeesche Rijksdeel, dan de iubezitname van den dierbaren vader- landschen bodem, hoe grievend dit dan ook op zich zelf voor ons nationaliteitsgevoel wezen zou Immers we kwamen dan onderandere wetten, onze vlag met oranjewimpel werd niet meer ontplooid, vreemde uniformen zouden onze straten vullenhard, zeer hard maarwe hadden te etenNa den oorlog toch zou alles weer moeten worden hersteld,, weer worden opgebouwd, handen zouden er te kort komen en na enkele jaren slechts zouden de laatste sporen van strijd zfin uit- gewischt, terwijl op slot van rekening alles went en een Nederlander te Parijs, Londen of Berlijn toch ook niet zoo diep ongelukkig is onder vreemde vlag, vreemde wetten en vreemd opperbestuur. Werden wij, na een Europeeschen volkeren- oorlog, ingelijfd en bleef Indië vrij, Indië Nederlandsch, dan zouden we kunnen emi- greeren, met tienduizenden uitwijken naar de koele binnenlanden van Java en Sumatra, we zouden dan hier kunnen koloniseeren in de ware beteekenis van 't woord. Er zouden hier fabrieken verrijzen, kier waar de grondstoffen zoo goedkoop voorhanden zfin en de Hollandsche arbeider naast den bruinen broeder in betere levensomstandighe den kwam. Er zouden hier evenals in 'Australië en Amerika groote bloeiende steden worden ge- beuwd en een langzame verplaatsing van den onafhankelijk gezinden Nederlander naar onze Oost, zou als een eenig feit in de wereldhi storie geboekstaafd worden. Hier in den Archipel zou een Indo-Neder- landsch Keizerrijk kunnen gesticht worden onder Oranje en geen macht ter wereld zou ons meer kunnen verdrijven. Ons Kamerlid van Kol stelde onlangs voor een deel onzer Bezittingen hier te verkoopen, ik meen dat 't beter zou zijn onze West tegen een billijke vergoeding aan de Yankee's af te staan en met die som onze Oost dan flink verdedigbaar te maken 't Is maar 'n idéé Wie weet er wat beters De Heer E. Heldring, die Oost-Azië en ook Japan bereisde, schreef reeds in 1899 „Men heeft in 1894 gezien, hoe Japan, zon der er veel doekjes om te winden, China tot den oorlog dwong en dezelfde eerzucht, die het tot dien stap dreef, bezielt het nog: het is dan ook wel gerechtvaardigd, met een zeker wantrouwen de ontzaggelfike strfidmacht, welke Japan verzamelt, gade te slaan. „Europa zal in de volgende eeuw de ambitie van Japan op haar wegen in Azië ontmoeten en Nederland als koloniale mogendheid heeft dat vooruizickt voor oogen te houden. Dat ook de Regeering zich bewust is van 't Japansche gevaar, zullen we in de volgende Penkras zien, alleen wil ik hier nog even meer duidelfik aantoonen, dat ook de Inlander er belang bfi heeft niet onder 'n Mongoolsch bestuur te komen. De Japanners hebben zich plotseling ontrukt aan hun droomerig Oostersch plantenleven. Zij hebben bovendien een merkwaardig talent voor oppervlakkige nabootsing, kunnen zich daarom gemakkelfik het air van beschaafd geven, blijven voorloopig nog Aziaten, met zeer despotische opvattingen van recht. Eenige honderden hebben hunne opvoeding in Europa genoten en onder hen komen ook werkelfik hoogst ontwikkelde, beschaafde en geleerde mannen voor. De groote massa echter aapt hen na, maar kan hen niet volgen. Macht gaat bfi den Aziaat boven rechtIk wees er reeds bfi mfine Havelaarscritiek op, en nu, na drie eeuwen nacht, eindelijk bij de Nederlanders het ethische zonnetje in de ko loniale politiek doorschemert, nu 'een betere tijd voor deze rassen gaat aanbreken, nu van alle kanten stemmen weerklinken„recht ook voor den Inlandernu zeg ik, als onverhoopt die half barbaarsche Mongolen ons met een overval bedreigden en die overval niet zou kun nen worden afgeslagen, dat dan deze ongeluk kige onmondige volkeren weder terug geworpen zouden worden in het duister „Wfi zouden het Holland nooit vergeven" sprak een ontwikkeld Soendanees „als het ons overgaf aan den Japanner, laat het ons wape nen en oefenen, we willen gaarne vechten als 't moet, doch na alles wat Nederland van ons geprofiteerd heeft, na alles wat 't heeft genoten, mag het ons niet aan ons lot over laten 2) „Nederlandsch-Indië zal dus verdedigd moeten wordenzei Multatuli enterecht. Sindanglaja. Lt. Clockenek Beousson, b. d. D Oost-Azië en Indië, Beschouwingen en Schetsen door E. Heldring bij J. H. de Bussv (prfis f 3.) Een zeer leerzaam boek 2) Sinds 1831 direct reeds meer dan acht honderd vier en zestig millioen gulden, waar van sinds 1867 twee honderd millioen Dat deden wfi nog in de egoisten-periode van de vorige eeuw In de twintigste echter zegeviert ook bfi ons het recht 8. JjTi AT rp jx J J AT Groote sorteering \x/ uvvnt>/x ui(f Leer en Manchester. Van 713 Juni. GETROUWDA. van Dalen, jm. 19 j. met C. Gernler jd. 18 j.D. C. Hendrikse, jm. 26 j. met T. J. Vogel, jd. 26 j.B. Janse, jm. 26 j. met J. de Rfike, jd. 27 j.J. A. J. Mesu, jm. 25 j. met H. W. S. Krijger, jd. 25 j.J. Olthoff, jm. 25 j. met C. M. Hendrikse, jd. 26 j. BEVALLENL. F. Kufis, geb. Smolders, d. M. Moorman, geb. Gillisse, d.A. M. Thfisebaard, geb. Van Hertum, d.S. van dei- Kuip, geb. Potappel, z. C. J. Goozens, geb. Schut, z.F. Adriaansen, geb. Martefin, z. J. I. de Witte geb. Wolf, z.J. Goverse, geb. Kodde, z.A. Sanderse, geb. Meliefste, z. OVERLEDEN: J. C. Bosschaart, 33 j. ongeh. z. ROODEBESSENWIJN 28 cent. WITTE BESSENWIJN 30 FRAMBOZENWIJN 35 KERSENWIJN 40 DRUIVENWIJN 40 CITROENLIKEUR 35 FRAMBOZENLIKEUR 35 SINAASAPPELLIKEUR 35 GRENADINELIKEUR 35 VRUCHTENWIJN 17i/2. BESSENSAP 20 Alles per flesch. Alles eerste qualiteit en gegarandeerd zuiver. De flesch is niet onder dezen prfis begrepen. Noordstraat TIMMERMANS. bericht dat hfi een WINKEL geopend heeft in GALANTERIËN, GAREN, BAND, SAJET etc., RECLAME-LUCIFERS, 4 Cent per pak. GEVRAAGD. Adres Sleperssingel Q 197. nooit gebruikt. Adres Bureau van dit blad. OntvangenCitroen- en Frambozenkwast. 6 Cent het maatje. Wed. LANDMAN, Singelstraat 172. Aanbevelend, LOUWERSESNOUCK bfi de Watertoren. Steeds voorradig geel katoenen Mans-, Vrou wen- en Kinderhemden, Boezeroens, Werkkie len, Schildershemden, Tricot Ondergoederen, Hand-, Thee- en Zakdoeken, Tafellakens en Servetten, Sponzen, Zeemen, Dweilen, Matjes enz. Opruiming van Jongenspakjes. Laagste Prfizen. verkrfigbaar, prima kwaliteit, tweemaal be kroond met verguld zilveren medaille, alsmede het Langeviele.

Krantenbank Zeeland

de Faam | 1904 | | pagina 1