ÉAJAH THEE.
Een Bovenwoning te Huur
k 0. LITTÖOSJ Az.
Te Koop gevraagd:
Kurken- en Borstelwinkel.
J. TAN PAGE.
Grootste publiciteit hier ter stede3450 ex. wordE
in wekelijks met zorg verspreid
L Grootste publiciteit
r.KNOTTEKBELl
Natte of droge Wasch gevraagd,
Voor Hoest en Keelpijn
I 313 Gravenstraat. S. J.FONÏEIJN
I 313 Gravenstraat.
No. 20.
Woensdag 4 Mei 1904.
Verschijnt elUen Woensdagavond,
wordt door de geheele stad gratis verspreid.
Span j aar d straat.
Prijs der Advertenttèn
van 13 regels 15 cent, iedere regel meer 5 cent.
maal plaatsing wordt slechts 2 maal berekend.
H. H. Adverteerders worden
in herinnering gebracht dat
Advertentiën voor dit blad niet
later dan 12 uur 's morgens
op den dag der uitgave kun
nen worden aangenomen. Door
te late inzending kunnen tel
kens advertentiën niet geplaatst
worden.
DE UITGEVER.
INDISCHE PENKRASSEN.
BASSEN, FRONTS, BOORDEN, MANCHETTEN. Scherp coneurreerende Prijzen.
Advertentiën.
VERVERIJ
iWSSc^
Depot by Mej. A. C. WAMCII,
Lange Gortsiraat.
-j J. MINDERHOUD, Nederstraat.
A«lit«te^4 aai'gaiig.
MIDDELBORGSCH
ADVERTENTIEBLAD
MET W0HIÏT9GIDS.
ÜITBEYBR
Groote letters naar plaatsruimte. By abonnement van
1000 of 500 regels voordeelige voorwaarden.
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
LVL
Men lieeffc dikwijls Douwes Dekker's privaat
leven afgebroken, z.g. „onthullingen" gedaan
en natuurlijk ook braaf gelasterd.
Een dergelijke manier van bestrijden is niet
ridderlijk, is laag
De persoon van een schrijver, een schilder
of ander groot man moet buiten spel blijven.
Het intieme leven van een Vorst, een Staats
man, een Legerhoofd, een Vlootvoogd, een
Hervormer, gaat ons gewone menschjes niets
aan Het moet ons koud laten of een, door
positie, talenten en daden ver boven ons, de
massa, verheven persoonlijkheid ook enkele
menschelijke zwakheden, enkele fouten met
ons kleintjes gemeen heeft.
„Zeg, heb je dat van Prins Maurits ge
lezen
„Nou, dat had ik ook van Napoleon niet
gedacht
„Wat zeg je van die geschiedenis met Ko
ningin Victoria?"
„Weet je wat ze van Ministerver
tellen
„Die Generaal moet in zyn luite
nantstij d °°k een rare geweest zijn
„Ze zeggen, dat Professordrinkt
„Multatuli!? Die vent, wel die sloeg zyn
vrouw, scharrelde en maakte beeren
Zoo kletst en tuigt Jan Publiek af!
De massa verbeeldt zich dan dadelijk nu
ook geen respect meer verschuldigd te zyn
„verbeeld je voor zoo'n smeerlapze denkt,
dat de besproken persoon nu tot haar laag
niveau is afgedaald, want zy, de massa, die
niet9 kent, die niets weet, die niets doet, kan
nu eenmaal geen grootheid boven zich ver
dragen, wil nivelleeren, zoodra ze enkele, heele
enkele puntjes van overeenkomst ontdekt,
want och, we weten 't allen heel goed, wy,
de massa, vormen een reuzencollectie van al
zeer onvolmaakte wezentjes!
Zijn we niet kinderachtig, lezers?
Moesten we niet de oogen sluiten voor 't
kleine, dat ook de grooten aankleeft en dank
baar aanvaarden, wat zij naar buiten bewer
ken. Ze wonen in een glazen paleis, die uit
stekenden, terwijl niemand op het potdicht
gesloten hokje van ons let, want anders
Ik achtte het bovenstaande noodig, geachte
lezers en lezeressen, als protest tegen die anti-
Multatulianen, welke uit gebrek aan geest in
modder gingen graaien
We hebben uitsluitend en alleen te maken
met 's mans geschriften en ik, Uw Indische
Penkrasser, meer speciaal met dat boek, „dat
eene rilling deed gaan door den lande", het
zoo heerlijk mooi geschreven boek, waarvan
ik den styl met een 10, een 100, een 1000
desnoods, doch den inhoud met een 0 zou wil
len zien getaxeerd
Het ris my werkelijk onbegrijpelijk, dat er
tot heden nog steeds geen deskundigeripstond
die eens helder aantoonde, hoe onnatuurlijk,
hoe weinig Soendaneesch gedacht b.v. die tra
gische liefdesgeschiedenis van Saïdjah en
Adinda is.
Ook wist de Heer Douwes Dekker blijkbaar
niet, dat Saïdjah de naam is ^an een meisje
en Adinda of liever adinda „jongere broeder"
of jongere zuster" beteekent. De jongeling zou
Saïdjan hebben moeten heeten, want Saïdjah's
treft men alleen onder de doehteren des lands
aan. Tot overmaat van ramp is adinda geen
Soendaneesch, doch een zuiver Maleisch woord,
dat nimmer als naam wordt aangetroffen. Het
doet er nu wel niet heel veel toe, doch 'tkan
en passant jals illustratie dienen, met hoeveel
kennis van de Soendaneesche maatschappij
Multatuli zyn Max Havelaar dorst schrijven.
De karakters van Saïdjah en Adinda zyn al
even on-Inlandsch als de namen. Het liefde
leven by den Oosterling, en vooral hier op
West-Java, is uitsluitend zinnelijk en een
Soendaneesche knaap, die zes en dertig manen
of ongeveer drie jaar zyn bruidje trouw blyft,
trouw, op Batavia nog wel, kijk zoo'n Jozef
moet hier nog geboren worden En de Soen
daneesche meisjes nu lees daar van Kol
blz. 604 maar eens op na
Grappig is 't, dat de Heer Dekker zijn held
„in 't Maleisch, dat Italiaansch van het Oos
ten", zyn schoon aandoenlijk lied van de „bad-
jiug" liet zingen.
Een Soendanees uit Lebak spreekt en zingt
in het Soendaneesch, ook al een kleinigheid,
maar het teekent
Ik heb dit trouwens noodig voor eene op
merking van meer waarde, die later volgen
zal.
Als ik den Max Havelaar verwerp, wil ik
daarmede nog niet beweren, dat er in het
Lebaksche geen misbruik van gezag werd ge
maakt. IntegendeelIk ben ten volle over
tuigd, dat er zwaar gezondigd werd door de
Hoofden, dat het volk veel onrecht geschiedde
en dat de Resident en ook de Gouverneur-
generaal dit volkomen goed wisten.
„Wat blief?!" hoor ik u al roepen.
„Nu trek je toch één lyn met Douwes Dek
ker
„Pardon, in 't geheel niet. Ge zult het
hooren.
Multatuli zegt in zyn boek, dat het Gouver
nement liever tien Residenten ontslaat dan
één Regent en dat heeft dan betrekking op
het ontslag hem eervol op verzoek verleend.
In een noot tracht hy dit nog wat te ver
duidelijken door 't volgende
„De bespottelijke angst voor 'n Inlandsch
Hoofd wordt door de residenten bij de Re
geering levendig gehouden in hun eigen
belang, en berust eigenlijk op 'n woord
speling."
„Wat hy met die „woordspeling" bedoelt,
verklaar ik niet te begrijpen.
De noot luidt verder
„De waarheid is, dat wy in 't organismus
van ons bestuur de Inlandsche Hoofden niet
kunnen missen, d.i. het stelsel waarin die
Hoofden een zoo voorname plaats bekleeden.
Maar hieruit volgt volstrekt niet, dat men
een Inlandsch Hoofd niet aan z'n plicht zou
kunnen houden. Waar zou 't heen, als men
geen luitenant straffen of ontslaan mocht,
omdat men in 'n leger de officieren niet
missen kan?"
De laatste opmerking, van die officieren be
doel ik, is zoo ontzettend stom, dat daar reeds
het heele boek meê valt
Meende de Assistent-Resident Douwes Dek
ker werkelijk, dat de verhouding van een
officier tot zyn soldaten dezelfde was als die
van een Regent tot het volk
En dat wou nog wel Gouverneur Generaal
geworden zynNu de Javasche Courant (de
Indische Staatscourant) zou zeker veel lezers
getrokken hebben, doch binnen het jaar was
de vaan van den opstand ontrold en we waren
er door de slachtoffers der Hoofden netjes uit
geworpen, uit Java bedoel ik
Welk soldaat zal naar zyn spuit grypen als
een officier wegens wangedrag ontslagen wordt
of in de kast gestopt
De vergelijking gaat mank, heel erg mank
De instelling van de betrekking van Re
gent is reeds van zeer ouden oorsprong. Zy
dateert van de oorspronkelijke Javaansche Vor
sten, die aan het hoofd der provinciën bloed
verwanten plaatsen, om die ryksdeelen namens
hen te besturen. Deze leenmannen, want dat
waren het eigenlyk, moesten hun Vorst in
tyd van oorlog bijstaan, op bepaalde tyden hun
hulde brengen en schatting betalen. Zy ver
kregen daardoor alle rechten op den grond en
op de bewoners, hun lijfeigenen.
Later, toen de Oost-Indische Compagnie de
Vorsten had verslagen, wist zy de Regenten
aan zich te binden door hen te handhaven,
terwijl dit handelslichaam dan in de plaats van
de oude Vorsten trad.
Later weer, onder Daendels werden de Re
genten koninklijke ambtenaren en dit zyn ze
nu nog, doch het lagere volk ziet in hen steeds
de oude Hoofden, de werkelijke Regeerders en
begrijpt natuurlijk niet veel van hun verhou
ding tot het Gouvernement.
De Regenten zijn van hoogadellijke, dik
wijls vorstelijke afkomst en in de oogen van
den dessaman staat de Kandjeng Boepali heel
wat hooger dan de Assistent-Resident, de Re
sident, ja zelfs de Gouverneur-Generaal
Zoo is het nog, hoeveel te meer in '1856,
reeds byna een halve eeuw geleden, in de da
gen van den Assistent-Resident van Lebak.
Wat gebeurde er nu in genoemd Gewest?
De heer Douwes Dekker had, één maand
na de aanvaarding van zyn ambt, de onveri
gefelyke dwaasheid begaan, om den zestig-ja
rigen Regent van Lebak, Raden Adipati Kar-
ta Nata Negara plompweg te beschuldigen van
misbruik van gezag.
Hij stelde per spoedbrief vóór, aan zyn chef
den Resident van Bantam, om den Regent naar
Serang te mogen opzenden en zyn schoonzoon,
den Demang van Parang Koedjang met de
overige familieleden van den Regent in voor-
loopig arrest te mogen nemen.
Kijk, als ik Resident van Bantam was ge
weest, had ik onmiddelyk een dokter van Se
rang gezonden om de temperatuur van den
Assistent-Resident op te nemen. Alleen een
koortslijder of een gek toch zou met zulke in
grijpende spoedvoorstellen kunnen komen aan
dragen en ik geloof wel, dat de naam Sly-
mering goed gekozen is voor den toenmali-
gen titularis te Serang, want de deftige kalmte
waarmee de zaak verder, volgens de beschrij
ving, behandeld schijnt te zyn, doet iemand
met visschenbloed veronderstellen.
Jammer, dat myn plaatsruimte zoo beperkt
is, doch ik denk, dat de duizenden en nog eens
duizenden in den lande, die den Max Have
laar gelezen hebben en de velen, die dat boek
wellicht nu nog eens willen lezen, de zaak
belangrijk genoeg zullen achten, om er nog
één Penkras aan te mogen wyden.
Sindanglaja.
Lt. Clocjkkner Brousson, b. d.
BLRGERLÏJKE STAND VAN MIDDELBURG,
Van 26 April tot 2 Mei.
ONDERTROUWD: J. Meyers, jm. 24 j.
met M. Wisse, jd. 19 j.A. Calliber, jm. 26 j!
met N. Prince, jd. 22 j.H. Vissers, j^. 3(j
VOORRADIG een prachtige Sorteering Hoeren- en Kindercostuums, Demisaisons, Pantalons en Stoffen voor Kleeding naar Maat.
Kinder Cheviot en Manchester Broekjes, Bruin en Gestreept Engelsch leer en Zwart Manchester, Pantalons, Linnen Colberts enz. enz.
in alle maten.
j. met M. W. Wisse, jd. 22 j.; A. Jongepier,
jm. 21 j. met M. Korstanje, jd. 28 j.C. Joosse,
jm. 25 j. met M. P. Tilroe, jd. 22 j.J. G.
Wollenberg, jm. 24 j. met C. J. van Taten-
hove, jd. 24 j.A. Rogge, jm. 32 j. met J.
Barbier, jd. 28 j.P. van Hove, jm. 26 j. met
H. van Boven, jd. 25 j.C. Coppoolse, jm. 30 j.
met S. Kleinepier, jd. 29 j.W. P. van Aart-
n, jm. 24 j. met N. A. Huysman, jd. 22 j.
GETROUWD: J. C. Schürmann, jm. 25 j.
et F. A. Papegaai^ jd. 23 j.P. J. Joosse,
met f'. A. fapegaai,
jm. 23 j. met J. A. Visser, jd. 20 j.A. Ver
meulen, jm. 22 j. met J. de Witte, jd. 22 j.
BEVALLENJ. van den Driest, geb. De
Troye, z.H. Wiessner, geb. Van Varik z.
J. F. Remmer, geb. Stukart, d.J. Ton, geb.
De Kam, z.S. van Aartse, geb. Franchimont,
d.A. F. Kamermans, geb. Damen.z.E. M.
de Munck, geb. Van Liere, z.H. F. Caljouw,
geb. Schouten, z.
OVERLEDENJ. M. van Oers, wede. van
A. Beaufort, 82 j.D. Wielemaker, d. 17 j.
C. Vermeulen, ongeh. d. 90 j.J. H. Snijders,
man van D. J. Ludikhuyzen, 75 j.
tegen contante betaling geheele of gedeelten
van Inboedels, Winkelopruimingen, Goud,
Zilver, Antiquiteiten, enz. Geheimhouding ver
zekerd. Brieven onder lett. B, bureau van dit
blad.
OsdepeiiinW
ruim voorzien van Regenwater en Bleek.
Adres Boekh. FANOY.
PuikeMargarine 25 ct 5 ons, Pruimen 14
ct. 5 ons, Stukjes Appelen 20 en Schijfjes 24
ct. 5 ons, prima witte Suiker 23 ct. 5 ons.
Wed. A. LandmanCornelisse, Singel straat.
Kneip's Pastilles enBon Bons bij. Lako.
GEURIG en WATERHOUDEND,
verpakt in onsen, 1/2 onsen van verschillende
prijzen. Vraag Monster.
voor een klein gezin.
Langeviele K 217.
IU IME SORTEERING.
Geëmailleerde en gegalvaniseerde Ijzerwaren,
w. 0. Waterketels, Koffie- en Theepotten,
Rookstellen, Sponzen, Zeemen en Dweilen,
Glas-, Porcelein- en Aardewerk, Visch- en
Vetwaren, Koloniale waren, Biscuits enz.
BILLIJKE PRIJZEN.1
