A, D. UTT00U Az. Grootste pubiï bier ter stede i 3 450 ex. werden wekelijks met zorg verspreid Grootste Publiciteit. I 313 Gravenstraat S. J.FONTEIJN I 313 Gravenstraat. No. 17- Woensdag 3 Februari 1904. Aebtste Jaargang. Verschijnt eiken Woensdagavond, wordt door de geheels stad gratis verspreid. Span j aar straat. Prijs der Advertentièn eiteii INDISCHE PENKRASSEN. N1EU WSTIJDINGEN; Heeren- en Einderkleedlng-Magazijn. Groote voorraad Kinder-Cheviot, Zwart en Bruin Manchester Broekjes. Mans en Jongens gestreept en Brnin Eng. leeren Pantalons, in alle maten. Uitsluitend soliede kwaliteit. Scherp concurreerende prijzen. Burgerlijke Stand ran Middelburg. IIHW5 HIDDELBORbSCH ADTEETESTIEEL AD N I D S. ÜITftSYlR van 13 regels 15 cent, iedere regel meer 5 cent. maal plaatsing wordt slechts 2 maal berekend. Groote letters naar plaatsruimte. Bjj abonnement van 1000 of 500 regels voordeelige voorwaarden. Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden. XLIV. We hadden 't verleden dan over de Passer bij het station, welnu bedoelde marktgelegen- heid grenst ook aan de vrooljjke Oineesche Kamp, hier nu eens niet onfrisch riekende, dank zij vooral het lekkere bergwindje. Be doelde Cineesche Kamp verbindt de laan langs het station met de veel hooger gelegen Groo- ten Postweg Batavia—Banjoewangi, waarover wjj het reeds vroeger op onzen rijtoer door Insulinde's hoofdplaats gehad hebben. De Chineesche Kamp zet zich langs dien weg in Oostelijke richting voort, terwijl wij links afslaan en al wandelende verschillende min of meer belangrijke gebouwen passeeren. Eerst zien we reeds een klein laag houten huisje, de z.g. „sociëteit" der Inlandsche Ambtenaren, waar helaasnog al te veel tijd verknoeid wordt met kaarten. De heeren spelen meestal hasard en 't gaat daarbij om vrij hooge inzetten. Soms tot laat in den nacht zitten ze hier bij elkaar, de lagere ambtenaren. Men vertelde mij, dat bijna overal de Soen- daneesche aristocraten aan het spel verslaafd zijn en 'tware te wenschen, dat strenge ver bodsbepalingen werden uit gevaardigd en ge handhaafd. 't Gaat niet aan, dat inenschen met 25 gul den 's maands inkomen, zitten te kaarten met stapeltjes groot en klein zilvergeld naast zich. Waar de politie terecht zoo strengop het dobbelen der lagere volksklasse toeziet, daar mag ook het hasardspel bij den aanzienlijken niet worden geduld, 't Is in hun eigen belang. Vlak naast die „soos" zien we het huis van den Patih van Soekaboemi, Raden Soeria Nata Legawa, een hoogst ontwikkeld edeldenkend man, met wien we in 1896 reeds zeer aange naam kennis maakten en dien we ook nu weer eens zullen bezoeken. Verder wandelende, komen we langs 't on aanzienlijk Assistent-Residentiebureau op de z. g. Aloen Aloen, hier Oranjeplein genoemd. Aan de zuidzijde van dit plein, (een kleine vierkante grasvlakte) ligt het huis van 't Hoofd van Plaatselijk Bestuur, den Assistent-Resident, terwijl we aan de westzijde, vlak bij elkaar, eene Roomsch-Katholieke Kerk en een Moham- medaansche Missigit (Mosbée) opmerken, 't Is Vrijdag, dus de dag dat de geloovige Moslims tempelwaarts gaan en de Hollandsche drie kleur wappert daarom vroolijk van den gevel. Dit even aan het adres van hen, die in een vroom Mohammedaan eeuwig en altijd een vijand van Harer Majesteits Opperbestuur willen zien. Ik kan hun op mijn eerewoord verzekeren, dat zij schromelijk dwalen, dat ik vele goede Moslims ken, die oprechte trouwe onderdanen van onze geliefde Vorstin mogen genoemd worden en die dan ook in hun huis Harer Majesteits portret een eereplaats gaven tusschen de afbeeldingen van de voor hen heilige steden Mekka en Medina. Vele Europeanen hier in Indië zien in een wit gekleeden hadji (iemand die ter bedevaart geweest is) altijd zoo iets van een soort voor vechter in den „heiligen strjjd". Wanneer zullen de menschen toch eens wijzer worden Misschien wel nooit. Aan de Oostzjjde heeft men vlak naast het Assistent-Residentiekantoor eerst de Inland sche en dan de Europeesche school, terwjjl vóór ons, aan de westerzjjde van het Oranje plein, het zeer uitgebreide buitengewoon fraaie établissement van het Victoria-hotel zichtbaar wordt. We logeerden hier reeds in 1896 en namen ook thans weer onzen intrek in deze door ge heel Indië zoo gunstig bekende inrichting. Eigenaar is een Duitscher, A. A. E. Lenné, oud-hofmeester, van de beide Gouverneur- Generaals O. van Rees en C. Pjjnacker Hor- djjk. Deze ondernemende man nam in 1894 het toenmalige Hotel Ort over, een logement, dat niet veel te beteekenen had en o. a slechts een maximum van twaalf logé's kon herber gen. Hij pakte de zaak dadelijk ferm aan, sloot b. v. een contract met de Kon. Pakket- vaartmaatsehappjj voor de verpleging van het zieke personeel, richtte daarvoor een speciaal gebouw in, kocht terrein aan voor den aanleg van een park groot 50000 vierkante Meter, kortom deed alles om het nieuwe Victoriahótel aan zjjn doel, de genezing van zieken, te doen beantwoorden. Aangezien steeds meer en meer patiënten kwamen aankloppen en vooral ook officieren en ambtenaren naar Soekaboemie kwamen om er de verloren gezondheid te herwinnen, moest de heer Lenné voortdurend op uitbreiding be dacht zijn en zoo verrezen o. a. m het genoemde Park zestien mooie villa's, die bjjna steeds waren bezet. Ook de tafel was beroemd en dat niettegenstaande de hotelprjjzen slechts 90 tot 150 gulden 's maands bedroegen (met inbegrip van licht, bediening enz.) Op 't oogenblik zit de eigenaar echter in zak en asch, ziet hjj met angst het moment naderen, dat hij failliet zal moeten gaan, ver loopt zjjn prachtige zaak en dat alles door een Regeeringsbesluit van 19 Mei j.l. We weten allen, dat 't er tegenwoordig met de Indische schatkist slecht uitziet, we weten dat Zjjne Excellentie onze Gouverneur-Generaal terecht een beroep heeft gedaan op Nederland, dat zoovele tientallen van jaren van de Kolo niën heeft geprofiteerd, we weten, dat ons Kamerlid van Kol zelf het meer dan radicale voorstel waagde, om een groot deel der Buiten bezittingen te verkoopen ten bate van het verarmde Java, welnu is 't dan niet bedroe vend, dat ik U, trots dit alles, een staaltje moet mededeelen van weinig financieel beleid, waarop ik ook hier in 't publiek de aandacht heb gevestigd. Nu voor ongeveer twintig jaar geleden werd door een zekeren Dr. van Tjjn alhier een z.g. Gezondheids établissiment „Selabatoe" opge richt en wel met een subsidie van het gou vernement groot zeshonderd gulden 's maands. De staat bedong daar bij het recht, om vjjf van zjjn ambtenaren of officieren, tegen ver minderden prijs (fl,5Ö of f2,50 per dag, naar gelang van het traktement) te mogen doen opnemen, terwjjl verder voor 400 mindere en lagere civiele beambten logies moest wor den ingeruimd tegen eene betaling van schrik niet lezer! vanf2,50 per man en per etmaalVoor huisvesting in gewone chambrée's en kazernevoeding wel wat hoog berekend, zou ik zoo zeggen Enfin dat was nog in dien goeden ouden tjjd, toen Java rjjk was en een ieder van de Schatkist trachtte te halen, wat er van te halen viel. Gelukkig heeft 't Gouvernement later ingezien, dat het veel goedkooper zjjn zieken zelf kon verplegen en gaan de patiënten, beneden den rang van officier, naar het Militaire Hospitaal te Tjimahi. Die nieuwe regeling trad nu ongeveer drie jaar geleden in werking. Intusschen bleef de subsidie groot zes. .hon derd gulden van kracht, en konden dus vjjf landsdienaren tegen verminderde prjjzen een plaatsje krjjgen. Nu verscheen er daar plotseling, 19 Mei j.l. een Regeeringsbesluit van den volgenden inhoud „Landsdienaren, die gedurende een hun we gens ziekte verleend binnenlandsch verlof, aanspraak hebben om als Gouvernementsljj- ders der eerste af deeling in de van gouverne- mentswege gesubsidieerde gezondheinsétablis- sementen te worden opgenomen, doch wegens plaatsgebrek niet of niet dadelyk gebruik kunnen maken van een der plaatsen, waar over het Gouvernement by die établissementen te beschikken heeft, ontvangen over dien tjjd, waarin zy als particulierljjder in d i e établis sementen öp plaats moeten wachten, een te gemoetkoming in de kosten van hun verpleging ten bedrage van het verschil tusschen hetgeen zjj daarvoor werkelijk hebben moeten voldoen en wat zjj als gouvernementsljjders verschul digd zouden zjjn, met dien verstande, dat deze tegemoetkoming niet hooger zal zjjn dan voor landsdienaren, genietende een traktement van f500 tot en met f999 's maands f 3.per dag, van f 800 tot en met f 499 's maands f 4. per dag, van f 299 of minder 's maands f 4.50 per dag. Misschien begrjjpen sommige lezers dit lange relaas niet zoo dadelijk. Gouvernementsstjjl is altjjd iet of wat duister, doch ik zal trachten U een en ander duidelijk te maken. Ik moet hier al dadeljjk opmerken, dat het beginsel zeer juist en humaan is, alhoewel personen van f 500 tot en met f 999 's maands het best zonder die extra-toelage zouden kun nen stellen. Doch dat nog daargelaten, uit bovenstaande volgt, dat de Regeering de Directies der ge- gezondheidsétablissementen een soort van mo nopolie heeft geschonken, zeer ten nadeele van de hotelhouders in de koele bergstreken, dat die Directies nu geen concurrentie meer hebben te vreez^n en het hun gouvernements- patienten even goed of even slecht kunnen geven, als zjj' dat zelf maar verkiezen, terwjjl tot overmaat van ramp de tarieven door de Regeering veel te ruim zjjn berekend. Zoo is de pensionprjjs in het uitstekende Victoriahotel b. v. slechts negentig gulden. Het Gouvernement, zou door geen monopolie te gunnen, voor een luitenant met vjjf en veertig gulden 's maands toelage kunnen vol staan. Selabatoe rekent echter f180 en dit komt de schatkist dus op f 135 tegemoet koming, met andere woorden, men geeft dus den Luitenant in het établissement f 4.50 daags toelage, terwjjl die officier maar f 1.50 daags in het Hotel als toelage noodig zou hebben Veel wil ik er verder niet over zeggen, 'tls zeker een fout in de redactie, doch een fout, die op den duur veel geld zal kosten. Er zjjn vier van die gezondheidsétablisse menten n. 1. op Sindanglajja, Tosari, Wonosari eïi hier te stede. Lt. Clokobner Brousson b. d. Soekaboemi. N.B. Bovenstaand artikel was reeds ge schreven en tot verzending gereed, toen we tot onze groote vreugde vernamen, dat de Indische Rekenkamer zich met de zaak bemoeit. 0. B. Te Darmstadt zjjn in de kookschool acht personen ernstig ziek geworden, na 't gebruik van^j ingemaakte boonen en gestor ven. Men moet hier te doen hébben met het even ernstige als zeldzame geval eener pto maine vergiftiging. De bedorven inhoud der blikken moet een stof hebben bevat die ver nietigend op het darmweefsel werkte. De gif tige stof, daardoor ontstaan, is vervolgens in het bloed overgegaan. Bjj de zieken vertoon den zich geljjktjjdig, en wel, bjj de meesten, plotseling enkele dagen na het gebruik der boonen, moeieljjk slikken en verslapping der oogspieren. Daarna volgden verlammings-ver- schjjnselen in alle ledematen en ten slotte in alle organen. De geneesheeren trachtten de verlammingen door strychnine, de hartver- zwakking door inspuitingen met keukenzout oplosssingen en kamfer tegen te gaan. Boven dien trachtte men den darm door ricinus-olie te clysteeren, te reinigen. Deze vergiftiging herinnert aan een soort gelijke vergiftiging in Augustus 1903 van 150 personen nadat zjj aardappelen hadden ge bruikt. De meesten herstelden na enkele uren enkelen voelden zich na eenige dagen nog zeer slap. Men nam toen proeven met het ge recht op muizen, die binnen 24 uur stierven. Op hun milt en lever werden culturen ge kweekt van een bacil, die bleek de Proteus vulgaris te zjjn. Men meldt aan de N. R. Ct.De villa Aestiva, Prins Hendriklaan, Amaliapark te Baarn, is aangekocht door president Stejjn. Bjj een handelsfirma te Amsterdam is telegrafisch bericht ingekomen van een uit barsting van de Merapi op Midden Java, waar- bjj de omliggende plaatsen door een aschre- gen zjjn geteisterd. Emigratie naar Zuid-Afrika. Bljjkens mededeeling van den waarnemenden consul te Louren^-Marques zouden sommige personen trachten zich op voor die haven be stemde schepen te laten aanmonsteren, ten einde op deze wjjze voor hun diensten vrjjen overtecht te verkrjjgen, om dan na afmonste ring in de plaats van aankomst hun fortuin te zoeken. Teneinde dergeljjke personen voor teleurstelling te vrjjwaren vestigt de waarne mende consul er de aandacht op, dat van eiken immigrant, te Lourenpo-Marques aankomende, de storting van twintig ponden sterling bjj de havenautoriteiten wordt vereischt, welke som eerst wordt teruggegeven tegen overlegging van een bewjjs, dat de belanghebbende een betrekking heeft gevonden, welke hem in staat stelt in zjjn onderhoud te voorzien. Overigens wordt met het oog op de te Lourenpo-Mar- ques heerschende werkloosheid tegen emigratie naar die streken ernstig gewaarschuwd. Te Roozendaal heeft de vorige week een zeldzame gebeurtenis plaats gehad. Op één dag verrasten de echtgenooten van drie broeders Louis, Frans en Charles Cockx hunne mannen met de geboorte van een flinken zoon. Een 6-jarig knaapje te Tilburg kreeg bjj het eten een beentje in de keel. Een ge neeskundige zocht tevergeefs het te verwijde ren. Het knaapje bezweek onder verschrikke lijke pjjnen. Te Oosterhout is een werk man, werkzaam in een hooipers van den hooi zolder gevallen en aan de daarbjj bekomen inwendige kneuzingen bezweken. Te Mon nikendam viel een schippersknecht over boord in het Noord-Hollandsch Kanaal jen werd dood opgehaald. Hjj was de kostwinner voor zjjne hoogbejaarde moeder te Franeker. Van 27 Jan 1 Feb. ONDERTROUWDK. Braun, jm. 25 j. met S. J. Krjjger, jd. 24 j. D. T. Gans, wedr. 2-7 j. met C. M. Hjjpers, jd. 24 j. I. H. E. Boasson, jm. 28 j. met S. F. Spanjaard, jd. 20 j. H. F. A. Wöhler, jm. 26 j. met A. de Vis ser, jd. 20 j. GETROUWDG. A. van der Hooft, jm. 27 j. met A. G. H. de Haan, jd. 28 j. E. M. Al berts, jm. 30 j. met L. Salberg, jd. 20 j. BEVALLENP. de Jonge, geb. Van de Plasse, d. J. Murk, geb. Geljon, d. J. Snjjders, geb. De Vos, z. L. A. Bosdjjk, geb. De Smit, d. H. Jansen, geb. Blom, d. J. A. Vader, geb. Overslujjs, d. M. M. van Aartsen, geb. Van Schelven, d. OVERLEDENC. P. Vljjberge, d. 8 d. C. N. Genevajj, ongeh. z. 71 j. M. A. Verberg, ongeh. d. 90 j. A. Landman, man van J. A. Cornelisse, 66 j. J. de Kovel, vrouw van C. W. Siebrecht, 61 j. C. Hoogendoorn, wed. van N. Rozemond, 82 j. J. A. K. van Hasselt, man van C. E. Willems, 57 j. M. Bakker, man van S. Wisse, 43 j. J. S. Malgo, vrouw van J. M. Schut, 40 j.

Krantenbank Zeeland

de Faam | 1904 | | pagina 1