k 0. LITT00IJ Az.
Grootste publiciteit
hier ter stede! 3450 ex. worden wekelijks met zorg verspreid. Grootste Publiciteit.
I 313 Gravenstraat.
I 313 Gravenstraat. S.J. FONTEI JN
No. 16;
Woensdag 87 Januari 1904.
Achtste Jaargang,
Verschijnt eiken Woensdagavond,
wordt door de geheels stad gratis verspreid.
Spanjaards tra at.
Prijs der Advertentièn
van 13 regels 15 cent, iedere regel meer 5 cent.
maal plaatsing wordt slechts 2 maal berekend.
INDISCHE PENKRASSEN.
NIEUWSTIJDINGEN;
Schilderij en-expositie.
Heeren- en Einderkleeding-Magazijn. Groote voorraad Einder-Cheviot, Zwart en Brnin Manchester
Broekjes. Mans en Jongens gestreept en Brain Eng. leeren Pantalons, in alle maten. Uitsluitend soliede
kwaliteit, Scherp concurreerende prijzen.
IIDDILBUMSCH
ADVERTENTIEBLAD
FAAM
MET WONINGGIDS.
mm
ÜIT9BVER
Groote letters naar plaatsruimte. By abonnement van
1000 -of 500 regels voordeelige voorwaarden.
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
XLIII.
We zyn reeds ruim een week op Soeka-
boemi (B't lustoord der wereld") en kunnen nog
maar niet besluiten verder te gaan, zoo intens
genotvol is bet bier op dit plaatsje!
De als overal weelderige natuurpracht der
tropen paart zieh dan ook al zeer gelukkig
aan een goddelijk zomerklimaat, terwijl de
buitengewoon smaakvolle aanleg der plaats
een wellust is voor de oogen. De Europeanen
maken bier veel meer werk van bun buis en
bof dan elders. Straks zal 't u duidelyk zyn,
waarom.
't Is bier een recbt gezegend plekje op
aarde, een oord om te leven, te lieven en te
sterven zou de idealist 'van Kol zeggen en
zoo wordt 't dan ook begrepen door tal van
gepensionneerde landsdienaren, die bier een
werkelyk genotvollen ouden dag zocbten en
vonden.
Men valt bier eenvoudig over oud-residen
ten en gewezen hoofdofficieren, mannen, die
zoo slim waren Gods scboone vrije natuur te
prefereeren boven een benauwd bovenbuisje,
ergens in een buitenwijk van 'n Hollanscbe
stad. Zy blyven bier zoo gebeel in bun eigen
Indische doen en laten, ze wonen bier zoo
„lekker" in bun „villa", hebben ook geen
„soesah" met de voor oud-gasten meestal' vry
onhandelbare dienstboden, terwyl op slot van
rekening en dat doet de deur toe, ze ook nog
veel meer kans hebben om langer van bun jaar-
geldje te profiteeren dan ginds by U in bet
ongezonde koude mistige vaderland met zyn
voor Indiërs altijd zeer gevaarlijke Noord-
Oostenwind.
Spreek maar eens honderd oud-gasten in
patria en zeker zullen er negen en negentig.
Bas Veth ten spyt bet zonnige Insu-
linde betreuren. Ze kunnen daar by U nooit
goed meer aarden en in de laatste jaren keer
den dan ook vele Indische families naar bier
terug, om zich voor immer in bet gezonde
binnenland te vestigen.
Voor de meesten echter is 't geringe pen
sioen een bezwaar en dan de overtochtskos-
ten, niet te vergetenIn Indië leeft; 'n Euro
peaan nu eenmaal duurder dan in Hol
land en aangezien de Indische pensioenen
gebeel en al door Indië moeten worden opge
bracht, zou bet m. i. zeer billyk wezen om
aan ben, die zich blyvend bier wilden vesti
gen, een zekere verbooging toe te kennen,
terwyl men den repatrieerenden wat minder
zou kunnen geven, 't Kwam dan zoo onge
veer overeen uit en er bleven bier meer In
dische dubbeltjes in omloop. Nu gaat er ieder
jaar voor een zeer groote som aan Indisch
geld naar Europa en wordt bet volk bier dus
voortdurend armer. In de gegeven omstandig
heden zou ik er zelfs glad vóór zyn, om oud-
gasten, die dit verlangden, voor gouverne
mentsrekening weer naar Indië te vervoeren
en den gepensionneerden, die bier dadelijk
voor goed wilden blyven, als premie, hun
overtocbtsgelden uit te betalen. Hoe meer ge
goede Europeanen bier toch wonen, boe be
ter het voor Indië en zyne bevolking is.
Nu op Soekaboemi begint bet al vry aar
dig en daar de menseben bier toch tot bun
dood toe blijven en er ook al den tijd toe
hebben, besteden ze bier buitengewoon veel
zorg aan bun tuinen en meubileering en beeft
dit plaatsje dus_ een voor Indië ongewoon schil
derachtig aanzien, 't Is bier verrukkelijk wan
delen en ik zocht dan ook al die mooie lieve
plekjes weer op, welke ik me nog zoo goed
herinnerde van 1896, toen de gevolgen van
'n ernstige ziekte, my bier twee maanden van
zalig dolce far niente deden genieten. Ik
schreef, hierboven, dat de Heer van Kol ons
Soekaboemi een oord zou vinden om te leven,
te lieven en te sterven, nu 't laatste vind ik
overal en ten allen tyde vry onaangenaam,' doch
wat 't tweede^ punt betreftom te lieven of
beter nog verliefd te worden, kijk daar is dit
Eden nu juist als voor gekniptVan de tien
meisjes, blanke of bruine, die men bier op z'n
weg ontmoet, kunnen er zeker vijf onder'"de
bepaalde beautés worden gerangschikt en ik
geloof, dat dit ook al 'n gelukkig gevolg is
van 't gezonde klimaat. Ik zag nooit "ergens
zooveel keur bij elkaarZelfs Londen legt
't tegen de Preanger af en daarom meen ik
een goed werk gedaan te hebben, dooreenige
kiekjes van Soendaneescbe en Europeescbe
schoonheden naar Patria op te zenden. Ze
denken in Holland toch nog altyd veel te
veel, dat de menscben bier op apen gelyken,
een conclusie, zeer voorbarig getrokken uit de
werkelyk monsterachtige verschijningen, die
men in Holland wel eens ontmoet, oude baboe's,
in den dienst vergrysd en gerimpeld, die o
rampdan nog op z'n Europeesch worden
toegetakeld ook
Behalve om z'n mooie gezichtjes is Soeka
boemi ook nog bekend als herstellingsoord
voor ziekteu, opgedaan in de lage kuststreken
of te velde.
600 Meter boven de oppervlakte der zee ge
legen is bet bier altyd heerlijk koel, veel koe
ler dan een Augustusdag in Holland, ja 's nachts
kan men 't zelfs vrij koud hebben. De ge
middelde temperatuur is ongeveer 26 graden
Celsius, dus voor een tropenland ideaal en
bonderden hebben hier genezing gevonden van
doodelyke ziekten.
Als we van bet station komen hebben we
eerst rechts de groote passar, waar de kleu
rige kleeding der Soendaneezen prettig af
steekt tegen de zwart geverfde passerkraampjes.
't Is hier 's morgens bijna altyd druk. Laat
ik U al dadelyk zeggen, dat de bevolking in
de Preanger over 't algemeen nog zeer wel
varend is.
Eerst sedert kort vindt men bier opiumkit
ten. Ze zijn een gevolg van de opium
regie, d. w. z. bet Gouvernement beeft bier
thans de gelegenheid tot schuiven geopend
en wel in een streek, waar dat by 't oude
pacbtsysteem verboden wasYeel durf ik er
niet van zeggen. Ze hebben de beer Schelte-
ma van „Het Bataviaanscbe Nieuwsblad" drie
maanden in de cel gestopt, omdat by deze
handeling van onze Regeering durfde hekelen,
dus 't schijnt nogal een teer punt te wezen,
dat ik echter zeer nederig aan de welwillende
belangstelling van H.H. Kamerleden opdraag.
Opiumschuiven is nog grooter kwaad dan
b.v. de Staatslotery, zou ik zoo meenen. Yan
beide immoreele zaken trekt de schatkist
profijt.
Waarom nu zou 't eene, na verloop van
eepigen tijd, worden afgeschaft en 't andere
min of meer aangemoedigd We zijn hierin
Indië erg nieuwsgierig naar een beantwoor
ding van die vraag. Wie weet of niet nog
éénmaal de Kamerverslagen deze onze nieuws
gierigheid zullen bevredigen
Billijkheidshalve moet nog even worden op
gemerkt, dat de Regeering den Inlanders, hier
in de Preanger, het schuiven verboden heeft.
Zij mogen niet in de kitten worden toegelaten
en ook geen opium koopen.
Een en ander is alleen maar aan onze gele
broeders, de Chineezen, veroorloofd. Intusschen
begrijpteen ieder, dat de Inlanders zeer ge
makkelijk het smerige goedje uit de tweede
hand kunnen krijgen. Ze betalen het dan een
voudig wat duurder en schuiven toch. Vele
Inlanders hebben mij verzekerd, dat tot nog
toe de Soendaneezen maar weinig gebruik van
die gelegenheid maken, doch allen waren'ter
over eens, dat mochten die kitten niet spoe
dig verdwynen, dat dan langzaam maar zeker
het opiumschuiven hier ingang zal vinden en
dat 't dan met de bekende Preangerwelvaart
gedaan zal zijn.
Laat ons intusschen hopen dat de Neder-
landsche Anti-Opiumbond deze zaak eens ter
harte zal willen nemen.
Lt. Clokcbner Brousson b. d.
Soekaboemi.
Wij vestigen de aandacht op een zeer be
langrijk werk, dat by den heer Jac. C. van der
Stal te Utrecht wordt uitgegeven en waarvan
aflevering 1 is verschenen.
Het ontstaan, de beginselen en de geschie
denis van onze politieke Partyen door C. E.
van Koetsveld.
Het werk zal verschijnen in hoogstens 85
afleveringen tegen slechts 10 cent per afle
vering; om de 14 dagen verschijnt een afle
vering, dus kan ieder, door 5 cent wekelijks
daarvoor af te zonderen, een inderdaad belang
rijk standaardwerk verkrijgen. Na het ver
schijnen van de laatste aflevering wordt de
prys verhoogd.
Aflevering 1 bewijst, dat aan de uitvoering
veel zorg zal worden besteed, en laat ons zien
eene fotografische afbeelding van een groep
uit de 2de Kamer der Staten-Generaal.
Het boek zal worden versierd met 50 a 75
portretten en 15 a 25 platen, terwijl als pre
mie gratis zal worden gegeven een grafische
voorstelling van de partijverhouding in de
2e Kamer sedert 1850. Een naamlijst van de
leden der 2de Kamer sedert 1848 en een Re
gister van personen en zaken wordt voorts
aan het werk toegevoegd.
Wy kunnen ieder kiezer aanraden zich dit
werk aan te schaffen, opdat hy zieh reken
schap zal kunnen geven van het gebruik dat
hij maakt van zyn kiesrecht. Ieder kiezer be
hoort iets te weten van de beginselen die de
verschillende partyen huldigen, van het doel
waarnaar de toepassing harer beginselen ge
leid heeft, en van de gevolgen, welke uit een
consequente doorvoering dier beginselen voor
ons volk zouden voortvloeien.
Ook vestigen wy nog de aandacht op ach
terstaande advertentie, betreffende de schil
derij en-expositie.
De tentoongestelde schilderyen zijn waarlyk
ruimschoots de moeite waard een kijkje te
gaan nemen, vandaar wy ieder liefhebber van
mooie schilderstukken aanbevelen zich een
gang naar het Schuttershof te getroosten. Wy
zyn overtuigd, dat het niet berouwen zal.
Hoe schoon is het strandgezicht te Katwijk,
waarop de zee, de pinken en de achter het
duin half verscholen huizen zeer natuurlijk zijn
weergegeven en den beschouwer ongemeen zul
len boeienDeze schilderij is van de hand van
den heer Antonie Beek, Kunstschilder, te
Apeldoorn en is niet de eenigste wat hij heeft
gewrocht. Ook Mevr. Beek-Engley toont eene
goede kunstschildenares te zijn. Twee schilde
ryen uit onze stad trekken ons in 't bijzonder
aan. Zy laten ons zien het Walchersch Melk
meisje op den Schroeweg en de Oostkerk.
Een afgryselyke wandaad heeft de ge
moederen in geheel Aken in rep en roer ge
bracht. Zekere Engelshoven had reeds sedert
den dood van den meer dan een jaar geleden
gestorven brouwer Lüttgens de leiding der
brouwery op zich genomen en de er by be-
hoorende herberg beheerd. In dien tyd had
hy reeds meermalen de weduwe het voorstel
gedaan met hem in 't huwelyk te trAden en
meende met zekerheid te mogen verwachten
dat zy eindelijk zou toestemmen. In de ge
passeerde week evenwel verklaarde de weduwe
hem zeer beslist dat zy van een huwelyk met
hem absoluut niets wilde weten. Toen Engels
hoven haar niettegenstaande deze verklaring
telkens toch met huwelyksvoorstellen bleef
lastig vallen, ontsloeg zy hem uit zjjne be
trekking en verbood hem tevens den toegang
tot het huis. Daardoor geraakte E., die tegen
over verscheidene stamgasten vaak groote ja-
loerschheid getoond had, in ontembare woede,
en verklaarde herhaaldelijk dat hy een onge
luk aan de weduwe zou 'begaan, als zy op
zijn voorstellen niet inging. De weduwe, die
van deze dreigementen gehoord had, leefde in
voortdurenden angst en verzocht haar zwager
om hulp. Sedert 't ontslag van E. kwam deze
dan ook des nachts in 't huis van zyn schoon
zuster waken. Op een avond kwam E. eens
klaps in de brouwery en trachtte door hem
bekende handelingen 't bier te bederven, waar
op hy evenwel door den zwager met vaart
aan de deur werd gezet. Toen daarna ook nog
verschillende andere pogingen om zich op de
weduwe te wreken mislukten, kwam einde
lijk Woensdagmorgen de als een rauwe kerel
bekend staande E. het huis der weduwe bin
nendringen, blijkbaar 't vreeselyke plan in
zich omdragend, een bloedige daad te plegen.
Het was te half acht dan, dat hy de weduwe
in de keuken aantrof, te midden harer kin
deren, waar hij zonder veel omhaal direct drie
revolverschoten op haar loste, waardoor zy
onmiddellijk bezweek. Daarna richtte de on
verlaat 't wapen op zichzelven en voltrok ook
zijn eigen vonnis. Het gerucht van deze ont
zettende misdaad deed terstond de ronde en
onmiddellyk was de politie op de plaats om
de noodige maatregelen te treffen. Het ge
recht verscheen eveneens in den loop van den
morgen. De arme ongelukkige kleintjes wer
den naar een familielid gevoerd.
De Koningin-Moeder ontving ook van
vreemde vorsten en vorstinnen bewijzen van
bèlangstelling. De vorstin Yon Wied, prinses
der Nederlanden, zond tevens f 1000 voor
Oranje Nassauoord.
In tegenspraak met de loopende, hoogst
onrustbarende geruchten omtrent den gezond
heidstoestand van den ex-president Paul Kru-
ger, kan stellig verzekerd worden dat deze te
Menton steeds een goede gezondheid geniet
en zelfs in den tuin wandelt.
Te Amsterdam is Zaterdagmorgen een
schipper die eenige herstellingen aan zyn schip
verrichtte ongemerkt te water geraakt en ver
dronken. Een hoogbejaarde moeder bewoonde
met hem het schip. Zaterdagmorgen werd
te 's_ Gravenhage een oude heer in een siga
renwinkel door een beroerte getroffen, waarop
de dood byna onmiddelyk intrad. TeEtten
is de vrouw van een schoenmaker by het wa
terputten voorover in een put gevallen en
verdronken. Een landbQuwer die naar
Lochem reed, viel tengevolge van het hollen
van zyn paard van zyn wagen af en bezweek
aan de gevolgen.
Een 60 jarige weduwnaar in Friesland,
die reeds vier vrouwen door den dood verloor
zal voor de vyfde maal in het huwelyk treden,
en wel met een meisje van 30 jaar. Te Rot
terdam heerscht sinds eenige weken algemeen
buiktyphus, ten gevolge van het drinken van
ongekookt leidingwater. Dat water schynt be
smet te zyn.
BuirirrrJUk* Ntand ran Middelburg.
Yan 19 25 Januari.
ONDERTROUWD: H. J. Huiskes,jm.48j.
met H. A. Buteux, wede 35 j.
BE YALLENM. Wolf, geb. Daane, z. C.
O verduin, geb. Marteyn, z. A. M. P. van der
Staal, geb. Verduyn, d. S. O verwijk, geb. De
Pan, d. J. Pouwer, geb. Gideonse, d. J. Pleyte,
geb. Van Helleman, d. M. P. den Hartigh,
geb. Groen, d.
OVERLEDENJ. J. L. A. Wynne, wedr.
van L. van Sorge, 79 j. M. L. Gilde, wede.
van J. J. de Wolf, 72 j. E, Bell, vrouw van
J. C. Harthoorn, 62 j. C. J. Smoor, z. 3 mnd.
P. J. Vlyberge, d. 5 dagen. L. Gijzeis, man
van L. van den Heuvel, 64 j.
