Dodenherdenking in het teken
Vrijheid op straat
van
'Wel bevrijd van bezetting,
maar nog niet van agressie'
Vrijheid op straat mag geen
papieren werkelijkheid zijn
Ingetogen herdenkingsplechtigheid
in Middelharnis
'Opdat wij niet vergeten
EIÜVIIDEn-VIJEIJWS
Vrij op straat
Speld
Kranslegsing
Herinneringen
Agressie
Vrede
Ingetogen
Dagboek
Beelden
PAC;iNA4
VRIJDAC;6MEI 2011
OUDDORP - Voor de
66ste maal zijn op 4 mei
de slachtoffers, burgers
en militairen, die vanaf de
Tweede Wereldoorlog tot
nu in het Koninkrijk der
Nederlanden of elders
in de wereld zijn omge
komen in oorlogssitua
ties en bij vredesmissies,
herdacht. In Ouddorp
gebeurde dat traditioneel
bij het monument op de
hoek van de Hazersweg/
Dorpsweg. Een klein
monument daarnaast her
innert bovendien aan de
drie vissers die op 6 april
2005 omkwamen doordat
een opgeviste bom uit de
Tweede Wereldoorlog aan
boord ontplofte. Tijdens
een plechtige bijeenkomst
die door een grote menig
te werd bijgewoond, leg
den burgemeester Ger
van de Velde en wethou
der Bert Tuk een krans
namens de gemeente. Zij
werden gevolgd door ver
tegenwoordigers van de
drie Oranjeverenigingen,
de Stichting Stad Goe-
dereede en de Stichting
W02G0. Ook de groepen
7 en 8 van de beide Oud-
dorpse basisscholen leg
den een krans.
Door Dorien Kickert
Burgemeester Ger van de
Velde was bijzonder verheugd
over het grote aantal mensen
dat de kranslegging bijwoonde.
Een speciaal welkomstwoord
sprak zij uit tegen de leerlin
gen van de beide basisscholen.
'Jullie spelen een belangrijke
rol voor de toekomst. Ai vele
jaren hebben jullie scholen,
De Koningin Beatrix en De
Westhoek, ons monument ter
nagedachtenis aan de Tweede
Wereldoorlog geadopteerd.
Straks leggen jullie ook bloe
men bij het monument, sym
bolisch voor de overdracht van
de groepen 8 naar de groepen
7. Jullie zullen het stokje van
ons ouderen op termijn over
nemen. Jullie zijn de genera
tie van de toekomst die moet
blijven uitdragen dat dit nooit
Xameii.s Stichting W02G0 legde Mark Griniuis een krans.
meer mag gebeuren. Jullie
kunnen vrij op straat spelen."
Dat geldt niet voor kinderen
in oorlogsgebieden, aldus de
burgemeester, want die hebben
het ontzettend zwaar. Zij kun
nen niet vrij op straat spelen,
ze kunnen niet naar school en
velen verliezen hun ouders. Er
is geen nazorg en vaak geen
opvang, ze worden vaak aan
hun lot over gelaten. In hun
ogen zie je angst en ontzetting,
ze zijn geen kind meer. En vele
kinderen komen nog jaarlijks
om omdat ze met oud oorlogs
tuig spelen of op landmijnen
stappen die overal liggen.
Jaarlijks heeft het Nationaal
Comité 4 en 5 mei een thema
waarin men de herdenkingen
vanuit een bepaald perspectief
bekijkt. Dit jaar is het thema
'Vrijheid op straat' geko
zen." Burgemeester Ger van
de Velde benadrukte in haar
toespraak tot de aanwezigen
dat vrijheid niet vanzelfspre
kend is. "Vrijheid is een groot
goed waarvoor een hele hoge
prijs betaald is en waarbij vele
onschuldige burgers omkwa
men." En nog steeds is vrijheid
niet voor iedereen vanzelfspre
kend en zijn mensen niet over
al vrij om te gaan en staan waar
ze willen, aldus Van de Velde.
'Je hoeft de .krant maar open
te slaan om te zien op hoeveel
plaatsen ter wereld mensen
niet vrij over straat kunnen."
Zij refereerde daarmee aan de
protesten tegen de onderdruk
king, met name in de islami
tische landen, zoals Egypte,
Libië en Syrië. "Ook op andere
plaatsen in de wereld woeden
er oorlogen. Het ontbreken
van enige vorm van democra
tie, het steeds zwaardere juk
van de onderdrukking, het ont
breken van ontwikkelingen en
de meest basale voorzieningen
voor mensen en de verachting
(Foto: Dorien Kickert)
voor de alleenheersers, heeft
tot grote saamhorigheid geleid
en tot de opstanden zoals we
die de laatste maanden kunnen
volgen. Het hard terugslaan
van de leiders, het schieten op
eigen inwoners en het volko
men negeren van internationa-
'le afspraken, doet ons allemaal
huiveren. Vele slachtoffers zijn
er al gevallen. Vele jonge men
sen worden momenteel uitge
zonden in vredesmissies om de
vrede in diverse landen probe
ren te herstellen. Ook vanuit
Nederland zijn velen actief in
het buitenland bij verschillen
de missies. De achterblijvende
familieleden verkeren constant
in angst en het ongewisse over
de goede terugkeer van hun
dierbaren.
Ook wij kennen familieleden
en nabestaanden van slachtof
fers uit onze eigen gemeente.
Zij hebben het deze dagen ook
extra zwaar. Zij hebben onze
steun hard nodig."
DIRKSLAND - Vrijheid
op straat is een groot
goed. Maar lang niet van
zelfsprekend. Kijk naar
de periode van de bezet
ting (1940-1945) in ons
eigen land. Kijk naar tal
van andere plaatsen in
de wereld op dit moment.
"We krijgen en houden
de vrijheid niet zomaar",
zei burgemeester Stoop
tijdens de Dodenherden
king in Dirksland. "Vrij
heid heeft een nauwe
relatie met verantwoorde
lijkheid. De gebruiker van
de straat heeft ook verant
woordelijkheid. Verant
woordelijkheid om ruimte
te bieden aan anderen."
Door Kees van Rixoort
De Dodenherdenking begon,
zoals gebruikelijk, in de dorps-
kerk. De aanwezigen - het leken
er door de voorjaarsvakantie
wat minder clan in voorgaande
jaren - kregen niet alleen een
toespraak van burgemees
ter Stoop te horen, maar ook
een viertal zangstukken, uit
gevoerd door gemengd koor
Excelsior, orgelspel, zes gedich
ten en een toespraak van domi
nee Van Wijk van de Hersteld
Hervormde gemeente te Her
kingen. De gedichten werden
voorgedragen door leerlingen
uit de groepen 7 en 8 van de
basisscholen. Ze hadden de
gedichten ook zelf geschreven.
Dominee Van Wijk ging, net
als de burgemeester, in op het
jaarthema 'Vrijheid op straat'.
Hij deed dit aan de hand van
een Bijbeltekst uit Zacherias 8.
"De straat is een plaats waar je
kunt gaan en staan en elkaar
ontmoeten. Als dat niet kan
heb je een probleem. Een groot
Burgemeester en wevrouw Sloop hebben zojuist een kram geleg
Dirksland.
bij het herdenkingsmonument aan hel Gelderspad te
(Foto: Kees van Rixoort)
probleem", aldus de predikant.
"Wij weten van vrijheid", ver
volgde hij. "Dat schept ver
plichtingen." Als sleutel voor
ware vrijheid noemde hij "luis
teren naar God de Heer". Die
vrijheid wenste dominee Van
Wijk iedereen toe.
Burgemeester Stoop consta
teerde in zijn toespraak, die
hij begon met een herinnering
aan het boek 'Waarom de tram
stil stond...' van, W.G. van der
Hulst, dat het draagvlak voor
herdenken onverminderd
groot blijft. Niet minder dan
86 procent van de Nederlan
ders zegt de herdenking op 4
mei belangrijk te vinden. 'Vrij
heid op straat' is van belang,
betoogde Stoop, omdat het
"heel dicht bij uw eigen dage
lijks leefomgeving begint".
"Op het moment dat u of jij
van huis gaat, is er de straat, de
openbare ruimte. De plek waar
iedereen mag gaan en staan
waar hij of zij wil. Dat vinden
we allemaal heel normaal."
Maar, zo vervolgde hij, zo
normaal is dat helemaal niet.
Stoop noemde de avondklok,
wegversperringen, contro
les en aanhoudingen tijdens
de Tweede Wereldoorlog. En
de Jodenvervolging, de angst
voor razzia's en deportatie. Op
straten en pleinen in de Arabi
sche wereld anno nu reageren
dictatoriale regimes met mee
dogenloos geweld op burgers
die hervormingen eisen. "Vrij
heid op straat? Integendeel:
legereenheden zaaien dood en
verderf Verdere onderdruk
king dreigt." Ook in landen als
Birma en Noord-Korea is de
vrijheid op straat een papieren
werkelijkheid. In Nederland
is het beter, maar ook hier is
de vrijheid niet onbegrensd.
Er zijn regels. Als de straat
regeert, betoogde Stoop, is
de kans groot dat er chaos en
onenigheid ontstaan. "Die kant
moeten we dus niet op."
Na de herdenkingsdienst was
er een stille tocht naar het
monument aan het Gelders
pad. Daar namen de aanwezi
gen twee minuten stilte in acht,
speelde Amicitia het Wilhelmus
en volgde tot slot de kransleg
ging. Burgemeester Stoop en
zijn vrouw legden een krans,
gevolgd door de oranjevereni
gingen van Dirksland en Her
kingen. Kinderen van de basis
scholen sloten de herdenking
af met het leggen van bloemen.
/ij hoopte dan ook dat een her
denking als deze daar iets aan
kan bijdragen. "Het be,sef dat
uij het niet zullen vergeten, het
besef dat velen naast hun staan
en hun steunen. Het besef dat
\elen wereldwijd strijd voeren
\()or die vrijheid, het besef
dat vrijheid niet vanzelfspre
kend is, het besef dat de prijs
te hoog was. Maar bovenal het
besef dat wij, in tegenstelling
lot velen op onze wereld, vrij
over straat kunnen."
Zij besloot haar toespraak met
de woorden dat in de twee
nünuten stilte niet alleen stil
gestaan werd ter nagedachte
nis aan diegenen die hun leven
lieten voor onze vrijheid, maar
ook de conclusie zou moeten
worden getrokken dat dit nooit
meer zou mogen gebeuren.
Burgemeester Van de Velde
droeg deze avond een bijzon
dere speld in de vorm van een
Amerikaanse Jeep. Zij had
deze onlangs bij de onthul
ling van het herdenkingspa
neel bij de Ouddorpse haven
cadeau gekregen van de voor
zitter van de Keep them Rol
ling vereniging. Deze droeg
een dergelijke speld tijdens die
ceremonie en wekte daarmee
de grote belangstelling van
een aantal Engelse aanwezi
gen. Aangezien hij een aantal
van deze speldjes in zijn bezit
had, kregen zowel de Engelse
gasten als de burgemeester een
exemplaar cadeau. De spelden
zijn gedurende de Tweede
Wereldoorlog door onderdui
kers in Nederland met de hand
gemaakt. Dat gebeurde in een
fabriek in De Meern, waarvan
de eigenaren in het verzet
zaten. De onderdelen van de
spelden werden op de metaa
lafdeling van deze fabriek
gemaakt en vervolgens door de
moeder van de eigenaar van de
fabriek naar de onderduikers
in de regio Utrecht gebracht.
Zij soldeerden de onderde
len dan in elkaar Het was de
bedoeling om deze spelden
tijdens de Bevrijdingsdagen te
verkopen. Een aantal doosjes
met spelden is in 2009 terug
gevonden door de familie van
de eigenaar van de fabriek. De
voorzitter van Keep them Rol
ling kreeg de beschikking over
een aantal van deze spelden.
Burgemeester Van de Velde
vond het cadeautje zo treffend
dat zij beloofde deze speld op
4 mei te dragen als eerbetoon
aan de onderduikers, de geal
lieerden en onze vrijheid.
OOLTGENSPLAAT
Plechtig, rustig, waardig:
zo kan de manier waarop
in Ooltgensplaat op 4 mei
de doden werden her
dacht, worden getypeerd.
De belangstelling was
verrassend groot. Onge
veer honderdveertig men
sen waren getuige van de
plechtigheden.
Door Harry Groenenboom
In de avond van 4 mei begon
om ongeveer kwart \oor acht
de kerkklok te luiden. Dit
was het sein om te vertrek
ken voor de velen die zich in
en bij dorpshuis 't Centrum
verzameld hadden om deel te
nemen aan de dodenherden
king. Begeleid door klokgelui
en stille trom begaf zich de
stoet langzaam en, naarmate
het oorlogsmonument dichter
bij kwam ook steeds meer zwij
gend, naar het oorlogsmonu
ment aan de Kerksingel. Een
grote groep belangstellenden
wachtte daar de stoet reeds op.
Nadat de T;erkklok acht uur
had geslagen, werd twee minu
ten stilte in acht genomen.
Daarna werd vanaf cle kerkto
ren op trompet The Last Post
gespeeld, het bekende mili
taire signaal voor de afsluiting
van de dag. Daarna volgde de
kranslegging bij het monu
ment. Wethoucler P.H. van
de Ree beet het spits af door
namens de gemeente als eerste
een krans te leggen. Na hem
werden kransen gelegd, onder
andere namens Gemengde
Zangvereniging Advendo, de
Oranjevereniging Muziekver
eniging W.M. van der Harst en
interkerkelijk koor Jehoshua.
Ook gymvereniging D.O.S.,
het Rode Kruis, koor Just4Fun
en de E.H.B.O. legden een
krans. En een viertal kinde
ren legde een krans namens
de christelijke en de openbare
basisschool.
Na de kranslegging hief zang
vereniging Advendo het lied
'Amazing Grace' aan. In dit lied
wordt het besef tot uitdrukking
gebracht dat een mens door
Gods genade geleid wordt in
het leven. Zo, is het ook een
genadegave, zo kan de strek
king van dit lied in het kader
van dodenherdenking worden
weergegeven, dat wij in vrij
heid mogen leven. Een gave,
die ook een verantwoordelijk
heid inhoudt.
.stille tocht op weg naar liet monument aan de Keiksingel.
(Foto: Harry Groenenbooni)
Daar wees Van de Ree ook op in
de toespraak die hij hield. Hij
wees er op dat zesenzestig jaar
geleden de Tweede Wereldoor
log eindigde. Maar, zo zei hij,
mensen die de oorlog hebben
meegemaakt bewaren daar nog
steecis herinneringen aan. Het
eerste wat de wethouder zelf
zich van de oorlog herinnerde,
was een beeld van kapotgescho
ten gebouwen. "Die maakten
een onuitwisbare indruk". Een
andere herinnering was het
bekende gedicht 'De achttien
doden' van de verzetsman Jan
Campert die volgens de wet
houder, samen met zeventien
anderen, 'm 1943 door de Duit
sers werd geëxecuteerd. Van de
Ree citeerde uit dit gedicht de
woorden: "Er daagt een dag na
eiken nacht, voorbij trekt iedre
wolk". Hij vervolgde: "Het is
groot om zo je leven te kunnen
eindigen met een boodschap
van hoop en troost".
Tegenwoordig, zo ging hij ver
der, denken wij bij oorlog aan
oorlogen ver weg. "Gewapen
de conflicten, zo noemen wij
dat tegenwoordig". Hij wees
erop dat ook nu agressie nog
in allerlei vormen voorkomt.
Ais voorbeelden daarvan wees
hij onder aiidere op pesten op
school, op respectloze bejege
ning door jongeren van mede
burgers en op discriminatie van
mensen vanwege hun huids-
•kleiir. "We zijn wel bevrijd
van de bezetting, maar we zijn
nog niet af van de agressie in
onze maatschappij" besloot hij.
"Ik wens ons allen nog enkele
ogenblikken van diepe bezin
ning zodat we morgen echt
bevrijding kunnen vieren". Na
deze woorden volgden inder
daad enkele ogenblikken van
stilte en bezinning.
Daarna kreeg de heer K. Baas
het woord. Deze wees er op dat
met de kerstdagen is gezongen
van vrede op aarde. Maar, ver
volgde hij, de realiteit is dat
er nog steeds heel v.eel geweld
in de wereld is. Hij wees zijn
gehoor erop dat ieder daar iets
aan kan veranderen door zich
open te stellen voor de ander
en besloot zijn toespraak met
een citaat uit een lied: "Neem
van hieruit vrede, \rede mee
naar huis".
Vervolgens werd onder bege
leiding van Muziekvereniging
W.M. van der Harst het volks
lied gezongen. Hierna keerde
de stoet, begeleid door mono
toon tromgeroffel, terug naar
't Ontrum. Daar konden de
deelnemers aan de herdenking
nog napraten bij een kop koffie
of thee.
MIDDELHARNIS
"Nooit vergeten. Ook nu
hebben wij behoefte aan
mensen die het thema van
de herdenking 2011 'Vrij
heid op straat' uitwerken,
vorm en gestalte geven. Die
voorbeelden uit Tunesië,
Egypte, Birma, Jemen en
Syrië herkennen. Mannen
en vrouwen die beroofd
zijn van hun vrijheid en
dat niet langer accepte
ren", zei burgemeester
Zevenbergen woensdag
avond bij het monument
aan de Hoflaan in Mid
delharnis, waar vele hon
derden belangstellenden
de plechtigheid Doden
herdenking 4 mei 2011
inhoud gaven.
Door Jaap Ruizeveld
In een stille tocht vanaf het
gemeentehuis liepen colle
ge- en raadsleden, veteranen
van Flakkee, het Rode Kruis,
Brandweer en het mannen
koor Ons Koor, begeleid door
politie, naar het monument.
Een zeer groot aantal ouderen
en scholieren sloot zich hierbij
aan. Dat alles in een protocol
dat door veteraan Albert Kuin
werd aangegeven. Opvallend
veel vlaggen - halfstok - vanuit
de woningen. Bij het monu
ment hadden zich al veel inwo
ners verzameld in afwachting
van de aankomst van de deel
nemers aan de stille tocht.
Sempre Crescendo en Ons
Koor omlijstten het sobere,
maar zeer ingetogen korte
programma. Indrukwekkende
stilte na het blazen van de Last
Post, gevolgd door kransleg-
Overzichtsfoto van de herdenking in Middelharnis.
gingen en een bloemengroet
door de schooljeugd met rode,
witte en blauwe anjers. Kran
sen geplaatst door burgemees
ter Zevenbergen en wethouder
Van den Berg, de veteranen
van Flakkee, de Hervormde en
de Rooms-Katholieke kerk van
Middelharnis, de Oranjever
eniging en de Stichting Eve
nementen, het Rode Kruis, de
ANBO en gvnmastiekvereni-
ging Middeïharnis-Sommels-
dijk. Ook particulieren plaats
ten bloemen. Ontroererid was
het massale meezingen bij twee
coupletten van het Wilhelmus.
Burgemeester Zevenbergen
gaf in zijn toespraak aan dat
het college zoals elk jaar op 4
mei bloemen had gelegd op
de graven van in de Tweede
Wereldoorlog omgekomen
inwoners van de gemeente en
op graven van hen die geval
len zijn voor onze vrijheid,
de bemanningen van Engelse
vliegtuigen. "Wij bezochten
ook de begraafplaats aan de
Hoflaan waar ter nagedachte
nis aan de Joodse medeburgers
niet alleen een aantal graven is,
maar ook een klein monument
voor diegenen die zijn wegge
voerd". Zevenbergen citeerde
uit het dagboek van Klaartje
de Zwarte, die in Sobibor om
het leven kwam.
Stilstaand bij de graven van
al die jonge mensen kwam de
burgemeester steeds terug op
de indringende uitspraak "Ik
(Foto: Piet Dijkgraaf)
herinner u eraan, ik herinner
u aan deze mensen, opdat wij
niet vergeten. Hij riep beel
den op behorend bij dagen
uit jaren tussen 1940 tot 2011
die in ieders geheugen staan.
Zoals de val van de muur in
Berlijn in 1989 maar ook van
9/11 2001 (Twin Towers).
"Waar was je, wat deed je, wat
dacht je toen en wat denk je
nu?" Zevenbergen sloot af met
de oproep om ook na vandaag
aandacht te blijven schenken
"aan hen voor wie democra
tie en vrijheid nog ver weg is.
Voor wie nog niet kan zeggen:
De staat en ook de straat zijn
van ons. Laten we hen steunen,
opdat ook zij eens in vrijheid
mogen leven".
