'EEN VENSTER NAAR DE HEMEL'
GRATIS
Iconenverzameling dominee Leen Jan Lingen:
CUM^t^eiChULHy
5E ZITPLAATS
WONiNGINRICHTlNG
Bij aankoop van een bankstel nu de
RESERVEREN
MOGELIJK
AANBIEDINGEN
GELDEN VAN
22 DECEMBER TOT
31 DECEMBER 2009
KORTINGEN EN
AANBIEDINGEN
ALLEEN UIT
VOORRAAD
HAMEETEAAAN WONINGINRICHTING I Dorpsweg 1 I 3253 AG Ouddorp I 1:0187-681288 I P: 0187-681237 I E: info@hameetemanwonen.nl I I: www.hameetemanwonen.nl
KERSTBIJLAGE 22 DECEMBER 2009
PAGINA 3
MIDDELHARNIS - In de Remonstrantse Kerk aan de Voorstraat te Sommelsdijk is tot 3 januari een
bijzondere tentoonstelling te bewonderen. Dominee Leen Jan Lingen, predikant van de Emmaüskerk
te Middelharnis, exposeert daar een groot deet van zijn privéverzameling iconen. Al geruime tijd wordt
dominee Lingen geboeid door iconen en graag vertelt hij iets over zijn hobby, terv/ijl hij wijst op de
bijzonderheden van deze kunstwerkjes in de Remonstrantse Kerk.
Tekst en foto's: Adri van der Laan
Dominee Lingen wijst op bijzonderhc ,.ue
leestdagenicoon, c/ie rond 1780 geschreiben is. De
icoon verbeeldt Christus die de gestorven (gelovigen
uit het Oude Testament) uit hef dodenrijk naar boven
trel<t. (Apocriefe evangelie van Nicodemus). Verder
weer het 'boek' rondom over hei leven van Maria
Eén van de vier iconen uit de tentoonstelling von de
geboorte von Jezus. De 'deurtjes' von deze iconen wor
den meestal gesierd met engelen. Onderin afbeeldin
gen van de intocht in Jeruzalem en het Laatste Avond
maal. Dit is een icoon uit Ethiopië uit de vorige eeuw
"De iconen komen in deze kerk goed tot hun
recht", verduidelijkt ds. Lingen als hij door de
sfeervolle Remonstrantse Kerk in Sommelsdijk
loopt, waar de uitstraling van de iconen zeker
groter zal zijn cis in een modern kerkgebouw.
Hoewel er ook moderne iconen zijn die door
hedendaagse iconenschrijvers zijn vervaardigd,
denkt men bij iconen toch vlug aan lang vervlo
gen tijden. Een aantal iconen uit de verzameling
van ds. Lingen is dan ook meer dan 200 jaar oud.
Precies weet ds. Lingen niet meer wanneer zijn in
teresse voor iconen is gewekt, maar tijdens zijn
theologiestudie werd hij er wel door gefascineerd.
Dit werd nog versterkt in de tijd dot hij Oosterse
kerken en iconenexposities bezocht.
Wie de iconen, veelal kleine schilderijtjes, nauw
keurig bekijkt, ziet hoe minutieus de schilder te
werk is gegaan. Toch staat de interesse voor de
kunst bij Leen Jan Lingen niet bovenaan. Hij legt
uit dat hij ook geïnteresseerd is in de boodschap
die de vervaardiger van de iconen in zijn maaksel
wilde leggen.
De oorsprong van de iconen is te vinden in de
vroege kerk en daardoor ook afkomstig uit het
oosten. Ook nu nog worden de centra van de
'iconenproductie' gevonden op de Balkan, en in
de Grieks- en Russisch-orfhodoxe Kerk. Volgens
ds. Lingen waren al er al iconen in de tijd van de
kerkvader Eusebius (265-340 n.Chr.) Ook het St.
Catharinaklooster in de Sinaï was een belangrijke
plaats als het gaat over de vervaardiging van ico
nen. De oudste ons bekende iconen komen daar
vandaan: de 7e eeuw.
"Iconen zijn meer dan gewone schilderijen. Deze
'hemelvensters' leggen een relatie met degenen
die erop afgebeeld staan: Christus voorop. De
iconen bevatten veelal voorstellingen uit het evan
gelie, waarbij ook apostelen en andere 'heiligen'
worden 'ingepast'". Volgens dominee Lingen kun
je sommige iconen het best populair omschrijven
als het evangelie in stripverhaal: een heel Bij
belverhaal is dan te lezen op een icoon. In de
Oosterse kerken wordt er aan iconen een grote
waarde toegekend, ze hebben dan ook een be
langrijke plaats in de liturgie.
Op de vraag wat een nuchtere protestont ziet in
de geestelijke betekenis van iconen, benadrukt
Leen Jan Lingen dat de Bijbel voor hem het be
langrijkste is, maar dat er wel degelijk iets geleerd
kan worden uit de iconen. "Als protestant open je
de Bijbel en luister je naar de levende stem van
God. De Oosterse kerk laat de Bijbel ook spre
ken via de iconen, waarmee de boodschap verder
wordt uitgediept". Omdat iconen zo'n belangrijke
plaats in die kerken innemen, spreekt men niet
van iconenschilder, maar van iconenschrijver.
Toen de interesse van dominee Lingen gewekt
was voor iconen, is hij ze ook gaan verzamelen.
Het grootste deel van zijn verzameling heeft hij
via (internationale) internetveilingen verworven.
Na het in bezit krijgen von de iconen moesten
deze meestal grondig gereinigd worden omdat
de iconen soms al jarenlang op zolders lagen of
in kerken of huizen hingen waar onder de icoon
kaarsen - of wierook - werden gebrand, die een
roetlaag op het schilderijtje achterlieten.
"Hoewel kenners soms wel weten wie de schrijvers
van de iconen zijn, is het niet gebruikelijk dat er op
een icoon de naam van de kunstenaar staat omdat
men er van uitgaat dat het Gods hand is die de
schrijver begeleidde". Wie als leek iconen bezich
tigt, zal niet veel meer zien dan wat afbeeldingen
van personen. Maar tijdens het gesprek met domi
nee Lingen blijkt dat de voor het oog 'eenvoudige'
afbeeldingen veel meer in zich herbergen. "Zo kon
een 'simpele' stand van de vingers aan de hand
van Christus verwijzen naar Zijn twee naturen van
God en mens, en de andere drie vingers naar
de Drie-eenheid. Ook de grote ogen waarmee
de figuren zijn afgebeeld hebben een geestelijke
strekking: het gaat om het schouwen van God. De
monden zijn altijd klein, omdat er in de hemelse
wereld niet meer wordt gegeten en gedronken".
"OUT
Originele iconen zijn op hout geschilderd. Dit
heeft natuurlijk wel gevolgen voor de 'houdbaar-
Dominee Leen Jan Lingen bij drie kleine Bulgaarsii icon.j:
rechts de opwekking van Lazarus.
heid', want hout wordt erg beïnvloed door vocht,
warmte of kou. Dominee Lingen wijst in zijn ver
zameling verschillende iconen aan die zijn krom
getrokken door invloeden van buitenaf. Door
gaans is hier niets meer aan te veranderen, maar
Een Russische feestdagenicoon uit de vorige eeuw
waarin op het relatief kleine oppervlak tal van ge
beurtenissen uit het evangelie worden uitgebeeld
'.■an Jezus, midden de Hemelvoari en
daar tegenover staat dat de invloed van de tand
des tijds toch de schoonheid en de sfeer van het
materiaal ten goede komt.
Iconen zijn niet alleen maar voorwerpen van
enkele honderden jaren geleden. Ook in deze
moderne tijd worden er nog iconen beschreven.
Onlangs hield dominee Lingen een lezing over
iconen onder de titel 'Een Venster naar de hemel'.
Tijdens die lezing was er ook een Paulusicoon van
Geert Hüsstege, die deze icoon voor het Paulus
jaar heeft geschilderd. Hüsstege heeft een groot
deel van de iconenverzameling van dominee Lin
gen gerestaureerd.
De gerestaureerde iconen van Lingen zijn door
experts allemaal als 'echt' gekwalificeerd, dat wil
zeggen dat ze oud zijn en op hout geschilderd.
Dominee Lingen hoopt dat mensen die de iconen
bezien de vele fijnzinnigheden van de schrijver
zullen ontdekken en "ervaren dat iconen een ven
ster naar de hemel kunnen zijn".
De expositie is nog tot 3 januari te bezichtigen
in de Remonstrantse Kerk aan de Voorstraat in
Sommelsdijk: zondags na de kerkdienst (vanaf
11.00 tot 12.00 uur) en op woensdagmorgen
van 10.00 tot 12.00 uur. Bezoek op een andere
tijd kan in overleg met de fam. Schrier, telefoon:
0187 484317.
Eindeiaars
aanbiedin
