Een venster naar de hemel
Vervolg
verhaal
RAAD
DAAD
Beroepings-
Najaarsconcert in Zierikzee
EN U
WERK
EIIAtlDEn-tllEUWS
lAET
HOS 'WERKT' KOFFIE?
HERTSHOORN STEKKEN
ZONNIG KIPPENVOER
VERGROEIDE FORSYTHIA
Vernieuwingsavond
Kalligraferen
voor
gevorderden
Jongeren-
dienst: 'Zetje
geluid ff uit'
Kerstconcert
Credo Singers
Rommelmarkt
Diekhuus
Expositie van iconen uit de verzameling van Leen Jan Lingen
Verrassend
Bezichtigen
Alzheimer
inloopavond
De weg
der kleine
mensen
PAGINA 5
VRIJDAG 30 OKTOBER 2009
Deze vraag- en antwoordrubriek staal geheel ten dienste van de
lezer die er kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op
velerlei gebied kunt u sturen aan: ReAactie Eilanden-Nieuws,
Postbus 8, 3240 AA Middelhamis, met in de linkerbovenhoek
'Vragenrubriekvermeld. De vragen worden door deskundigen
beantwoord en zullen binnen enkele iveken na de inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
Aangezien ik me lange lijd slap
en lusteloos voelde, raa/ïde een
stjecialist me aan, voortaan
dagelijks kojïie Ie drinken in
plaats van thee. en frisdranken.
Ik knapte toerkelijk op, maar hoe
kan dat
Antwoord: U was bang
gemaakt voor de cafeïne, maar
(lic kan pas schadelijk worden
voor ons lichaam indien we er
(Ie) veel van drinken. Zo'n 4 tot
kopjes kollie met melk doen
11 geen kwaad, want de door n
gevreesde cafcïne is een alka
loïde (d.w.z. een organische,
stikstof bevattende verbinding)
die voorkomt in theebladeren,
colanolen en kotfiebonen. Ze
stimuleert de hartslag en ver
snelt daardooi juist voldoende
de bloedcirctilalie, bevordert
ook de bloedvoorziening van
de hersenen (waar de ader
tjes erg dun zijn) en verjaagt
daardoor een eerste, vage
vermoeidheid en (bij ti) die
te vroeg optredende behoefte
aan slaap. Cafeïne verhoogt
dus ons denk- en ons pres
tatievermogen, bevoiclert de
afscheiding van afvalslolTen
die zijn soms in het lichaam
ophopen door een versnelde
slofvvisseiing en urinelozing.
I)il matige gebruik van kolFie
heeft zodoende een verbete
ring van onze conditie en een
gevoel van welbehagen tol
gevolg. I'as als we koffie in te
grote hoeveelheden nultigen,
kan ze vergiliigingsverschijn-
selen teweeg brengen, zoals
hoofdpijn duizeligheid, kram
pen, onwel zijn en - in hel erg
ste geval - verlamming. Die ver-
gifliging van o.ni. de lever kunt
u legengaan door gebruik van
ruim melk per kop kollie, zoals
u al werd aanbevolen.
Wat is de beste manier oiii van
een Ie groot gcuHnden licrlshoorn-
varen een stek te nemen?
Antwoord: Een goed verzoig-
de hertshoorn brengt zelf nu
en dan een nieuwe looi voort.
Aangezien deze varen geen
vaste rust- of groeiperiode
'kent, kunt u op elk gewenst
tijdstip een slek nemen als de
plant maar zo'n 25 cm hoog
is, zodat ze voldoende wortels
gevormd heeft. Zorg ervoor,
dat hel niet in een te droge
omgeving gebeurt, zoals met
's winters Hink verwarmde zit
kamers vaak het geval is. De
hertshoorn komt immers uit
de tropische regenwouden,
waar het niet alleen warm,
maai' ook altijd zéér vochtig
is! lieler kunt u de vochtige
keuken of bijkeuken tijdelijk
voldoende warm stoken. Moet
het toch in de woonruimte
gebeuren, zet dan een grote,
doorzichtige plastic zak over
de nieuwe loot in een potje
gevuld met een zeer humeus
mengsel, dat u zo nodig bij een
bloemist kunt halen en waarin
uw stek wel wil wortelen. Knip
enige kleine gaatjes in die zak
voor de ontluchting. Zodra
u ziet dat het jonge plantje
verder opkomt, kunt u van
die tak kleine gedeelten gaan
wegknippen, zodat uw nieuwe
varen geleidelijk kan wennen
aan het klimaatverschil. Maar
er is wel warmte én veel vcjcht
nodig bij deze kweekmethode!
Onze kinderen bewaarden dui
zenden pitten uit de zonnebloe
men. Wal kunnen we daar mee
doen'? Mogen de kippen er lual
xiiin hebben?
Antwoord: Ja, zonnebloem
zaden vormen een uitstekend
kippenvoer. U kunt uw kinde-
i"en dus gerust wat zonnebloe
men laten zaaien in hun tuin
tje. U kunt de zaden redelijk
lang in een goed sluitende bus
op een droog plekje in huis
bewaren.
Wanneer kan een forsythia met
vergroeiingen van het haul in
kurkcellen gesnoeid wordend
Antwoord: Zulke kurkdelen
knul u onmiddellijk wegne
men als u ze ontdekt, en dan
ter voorkoming van uitbrei
ding van de kwaal zorgvuldig
verbranden. Staat de plant
straks in bloei, dan moet u daar
even mee wachten tol ze uitge
bloeid is. Bij vorst mag u echter
niet snoeien.
PROTESTANTSE KERK IN
NEDERLAND
Beroepen te 's-Gravendeel,
ds. W. Geuze te VVoubrugge;
te Enschede, kandidaat H.J.
Siebert te Enschede; als predi
kant met bijzondere opdracht
(ten dienste van IKON-pasto-
raal), kandidaat B.E. van Pelt
te Amsterdam; te Rijnsburg
(geref), kandidaat J.C. Ver
linde te Utrecht, die dit beroep
heeft aangenomen; te Rijssen
(herv. wijkgem. 5), ds. R.W.
de Koeijer te Putten (herv.); te
Zaltbommel (Het Anker), ds. A.
Boezewinkel ie CAtragao (Ver.
Prot. Gemeente).
Aangenomen naar Rijnsater-
woude, kandidaat M.J. Ouwer-
kerk te Leiden.
Bedankt voor Baarn (Calvijn-
kerk), ds. G.C. Klok te Putten.
Beroepbaar: kandidaat J.C.
de ['oei-van den Berg, De
Leijen 25, 9202 VE Drachten.
Tel. 0512-51532(3; kandidaat
J.A.L. Duijster, Noorderbocht
24, 8307 DK Ens. Tel. 0527-
251931.
HERSTELD HERV KERK
Aangenomen naar Zuilichem-
Nieuwaal, kandidaat N.A.
Donselaar te Oosterland, die
bedankte voor Loon op Zand,
voor Melissanl en voor .Sint
Annaland.
Bedankt voor Boven-Hardinx-
veld, ds. C.M. Buijs te Wijk bij
Heusden; voor Nederheniert,
ds. H. Lassche te Ouddorp.
GEREE KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Sliedrecht, kandi
daat A.J. Holsappel te Heerde;
te Wetsinge-Sauwerd, kandi
daat D. Vonck te Leeuwarden.
Bedankt: voor Enumatil, ds.
H. Prins te Mussel.
NED. GEREE KERKEN
Bedankt voor Almere (samen
werking CGK/NGK), ds. G.
van [)ijk te Dalfsen.
CHR. GEREE KERKEN
Aangenomen naar Woorde
loos, ds. R. Kok te Urk (Mara-
nathakerk).
Bedankt voor Leerdam, ds.
PD.J. Buijs te Harderwijk.
GEREE GEMEENTEN
Beroepen te Hoofddorp en te
Oosterland, ds. D. de Wit te
Rijssen-West; te Katwijk aan
Zee, ds. CA. van Dieren te Rijs-
.sen-Noord; te Ouddorp, ds. P.
Melis te Veen; te Rhenen, ds.
G.J.N. Moens te Meliskerke.
Bedankt voor Beekbergen, ds.
J.M.D. de Heer te Middelburg-
Centrum.
OUD GER. GEM. IN NED.
Bedankt voor Stavenisse, ds. T
Klok te Urk.
SPIJKENISSE - Zaterdag
avond 14 november is er
een 'vernieuwingsavond'
in Spijkenisse. Dan spreekt
Ds. Willem Smouter over
het thema: 'Dichter bij het
Woord'.
Jezus bidt tot de Vader; "Hei
lig hen door nw waarheid. Uw
Woord is de waarheid." Joh.
17:17. De vraag staat centraal:
Hoe functioneert het lezen van
de bijbel in uw en jouw leven?
Hoe kunnen we dichter bij
God komen als we dichter bij
liet Woord zijn?
De avond wordt gehouden in
de Michaëlkerk, Anjerplein I
Spijkenisse. Vanaf 19.30 uur
is de zaal open, er is koffie en
thee en de gelegenheid elkaar
te ontmoeten. We beginnen
om 20.00 uur.
Er wordt tijdens de avond
ruim de tijd voor lofprijzingen
aanbidding" genomen, gevolgd
door onderwijs. Daarna is er
gelegenheid voor persoonlijke
voorbede. De avond wordt
rondom 22.00 uur afgesloten.
Er zijn geen kosten aan deze
avonden verbonden. Bij Ae uit
gang wordt een collecte gehou
den. Voor meer informatie
kunt u onderstaand adres mai
len. Jan-Maarten Goedhart,
e-mail: goedhart(H)solcon.nl
Zie ook de websites: www.ew\'.
nl en www.new-wine.nl
OUDE-TONGE - De Stich
ting Welzijnswerk Oostilakkee
organiseert vanaf woensdag
avond 4 november een cur
sus kalligraferen voor gevor-
tferden in hel Infocentvum ('t
Punt), Bernhardstraat 27 in
Oude-lbnge. De cursus bestaat
uit 6 lessen van 1 uur en is
van 19.30 uur tol 2L00 uur.
De kosten zijn 45,- per per
soon, inclusief cursusmateri
aal, papier, koffie of thee. U
dient zelf een kaUigrafeersetje
aan te schaffen. Aanmelden bij
de SWO, tel: 641344 of e-mail
tsr@s-w-o.nl
OUDDORP - In de wereld
waarin we le\en is er veel
geluid. Dat geluid vraagt vaak
wat van je. Met je mobiel ben
je altijd stand by, Hyves en msn
\Tagen je aandacht. TV kijken
N'ult je tijd verder en met een
IPod in je oren ben je altijd ver
zekerd van je favoriete muziek.
Maar hoe zit het met de stilte
waarin de Bijbel zo vaak o\'er
gesproken wordt? Wat heb je
daar eigenlijk aan. Ds. Kant
houdt een stevige Bijbelstudie
over de ^dlte. In een stukje
mime kun je zien wat dat voor
je betekent en eXalt zorgt voov
prachtige meezing praise. Jon
geren zijn dan ook hartelijke
welkom op zondag 8 novem
ber, 18.30 in de Gereformeer
de Kerk in Ouddorp.
ROTITRDAM - Het jaarlijks
terugkerende Kerstconcert
van het Christelijke Gemengd
Koor The taedo Singers uit
Rotterdam, wordt dit jaar
gehouden op dinsdag 22
december in de grote zaal van
De Doelen te Rotterdam; de
hal van De Doelen is open om
18.45 uur en de zaal om 19.15
uur. De aanvangstijd van het
concert is 20.00 uur.
Aan het concert wordt, naast
The Credo Singers, medewei-
king verleend door het Chris
telijk R&sidentie Mannenkoor
Den Haag; Margaret Roest,
sopraan; Han-Louis Meijer,
vleugel; Aarnoud de Groen,
orgel. De algehele leiding is in
handen van dirigent Aad van
der Hoeven.
De prijs van de toegangskaar-
ten bedraagt: Ie rang: 25,-,
2e rang: 21,-. Deze prijzen
zijn inclusief garderobe, plaats
bespreking, programmaboekje,
koffie of thee, zowel voor het
concert als tijdens de pauze.
De kaartverkoop wordt ver
zorgd door: C.P. Romijn,
Schoonegge 88, 3085 CX
Rotterdam, telefoon: 010-
4802517, e-mail: cpromijn(Si
hotmail.com
MIDDELHARNIS - Morgen,
zaterdag 31 oktober van 10.00
uur tot 16.00 uur is er op het
Diekhuusplein de maande
lijkse rommelmarkt. (Bij min
der gunstige weersomstandig
heden wordt de markt in het
Diekhuus gehouden).
In een gezellige sfeer, niet een
hapje, een drankje en een
muziekje kan iedereen vrij
blijvend komen kijken. Bij de
aanwezige verkooptafels is van
alles te vinden: speelgoed, boe
ken, kleding, voor elk wat wils.
De Diekhuusfoyer is geopend
als gezellig ontmoetingspunt,
om even uit te rusten van
hel snuffelen, natuurlijk met
iets lekkers erbij: soep, hel
beroemde broodje knakworst
en andere lekkere hapjes. Ook
de boekenwinkel van de Lions
Club is de gehele dag geopend.
U kunt tafels reserveren voor
deze rommelmarkt en voor de
rommelmarkt van 28 novem
ber
De kosten zijn 7,50 per tafel
(2 tafels voor 12.50) Aan
melden en informatie bij het
Diekhuus: telefoon 482400
(9-16.00) of per e-mail: recep-
tie@hetdiekhuus.nl
ZIERIKZEE - Op zaterdag 7
november in de Nieuwe Kerk
te Zierikzee, wordt een geva
rieerd programma ten gehore
gebracht door het echtpaar
Kops en het gezin Stouten.
Maria Knöps bespeelt de
harp, Lennert Knöps een syn
thesizer. Jacob-Jan bespeelt de
trompet, Arianne speelt viool,
Aleida dwarsfluit, Christiaan
piano en Marien het Kam en
Van der Meulen-orgel. Het
programma bevat een gees
telijk en populair-klassiek
repertoire. Speciale gasten tij
dens dit concert zijn de man
nen van het Jong Mannenkoor
Jubilate.
■Stouten Musiceert Het muzi
kale gezin Stouten uit Kerk-
werve bestaat uit Marien
(1983, orgel), Christiaan (1985,
vleugel), Aleida (1989, dwars
fluit), Arianne (1991, viool) en
Jacob-Jan (1994, trompet).Wat
spelenderwijs begonnen is op
een examenfeestje, is uitge
groeid lot succesvolle muziek
groep onder de naam: Stouten
^hlsiceert. Zij hebben 3 cd's
gemaakt in de afgelopen jaren.
Jacob-Jan en Arianne studeren
allebei op de Zeeuwse Muziek
school in Zierikzee bij respectie-
\elijk .Anton Kempe en Anne-
mie Swinnen. .Aleida behaalde
haar D-diploma bij Bart Groe-
neveld op de muziekschool
en \olgt nu privélessen bij de
bekencle fluitiste Marjolein de
Wil. De broers Christiaan en
Marien \olgden allebei orgelles
bij Rinus \'erhage. Later legde
Christiaan zich toe op hel pia
nospel terwijl Marien een pro
fessionele orgelopleiding volgt
aan het conservatorium te
Gent bij Ignace Michiels. Voov
meer informatie, foto's, con
certen en boekingen slaat de
website www.marienstouten.nl
tot uw beschikking.
Maria Knöps-Baas werd gebo
ren op 26 november 1983 te
Papendrecht. Vanaf haar I2e
jaar volgt zij harplessen bij
Deborah Jenner uit Papen
drecht. Lhans studeert zij bij
de bekende Rotterdamse har
piste Yolanda Da\'ids, waar ze
op professionele wijze haar les
sen volgt. Maria geeft concer
ten door het gehele land. Sinds
kort bespeelt zij een 'Salvi Dia
na', dit is een concertharp met
een groot klankbord. Daar
door zal de harp nog beter te
horen zijn in de akoestische
Nieuwe Kerk.
Lennert Knöps (1982) werd
geboren op 14 maart 1982 te
Herkingen, een klein dorpje op
hel Zui(i-Hollai\dse eiland C.oe-
ree-Overflakkee. Op zevenjari
ge leeftijd kreeg hij zijn eerste
orgelles. In de periode 1989 tot
1998 studeerde hij bij diverse
leraren. Vanaf september 1998
tol en met november 2002 stu
deerde hij bij organist Andre
de Jager. Bij Cees hel Jonk
uit Woudenberg heeft Len
nert privé-lessen koordiiectie
gevolgd. Als dirigent is hij ver
bonden aan 5 koven. Naast het
dirigentschap is hij xaste orga
nist bij een aantal koren uit de
regio Dordrecht. Van zijn hand
zijn diverse bewevkingen voov
koov, orgel en andere instru
menten verschenen.
CJMK Jubilate Christelijk
Jong Mannenkoor Jubilate is
in januari 2008 opgericht en
staat onder leiding van Len
nert Knöps. Het repertoire van
Jubilate bestaat uit psalmen en
geestelijke liederen. Jubilate
onderscheidt zich door met
maximaal 20 jonge zangers op
enthousiaste en professionele
wijze zich te presenteren. Dit
doen we door zelfstandig en/
ol in samenwerking" met musici
en/of andere koren concer
ten te geven. Eén keer in de
\eertien dagen repeteren we
mei ons koor in de aula van de
Stadhouder Willem 111 school
in Hendrik Ido Ambacht.
Dit betekent niet dat we een
■.\mbachls' koov zijn. L)e zan
gers komen uit verschillende
plaatsen. Meer informatie op
www.cjmkjubilate.nl.
Er is door de musici een geva-
rieei'd programma saiuenge-
steld, veelal werken die speciaal
voor dit concert zijn geavvan-
geerd. Er worden bewerking
van psalmen en geestelijke lie
deren ten gehore gebracht op
harp, tvompel, viool, dwavs-
fluit, vleugel en orgel. Ook
komen er lichtklassieke werken
aan bod. ledere muzikant zal
zijn/haar instrument solistisch
laten horen. Het Jong Man
nenkoor zingt ter afwisseling
en worden ook begeleidt door
de instrumenten.
Voor meer informatie kijkt u
op: www.lennertmavia.nl en
op www.marienstouten.nl. Het
concert begint om 20.00 uur
De entree bedraagt 3 euro ooi-
volwassenen. Kinderen onder
de 12 jaar betalen 1 euro.
honen uil de verzameling vnn ds. Leen Jan Lingen.
SOMMELSDIJK - Wanneer
precies zijn interesse voor
iconen begonnen is, weet
ds. Leen Jan Lingen niet,
Maar al tijdens zijn studie
theologie werd hij er door
gefascineerd. Later bij het
bezoeken van Oosterse ker
ken, het bekijken van expo
sities en het lezen over de
wereld van de iconen,
groeide zijn belangstelling.
Misschien is de beeldtaal van
deze Vensters naar de hemel'
wel Ier compensatie van de
protestantse Woord-cultuur
waarin hij opgroeide en die
hem trouwens nog steeds zeer
lief is. Misschien is het de mys
tieke uitstraling uit een andere
wereld die hem aantrekt. En
misschien is het ook gewoon
het feit dat iconen 'hun' verhaal
vertellen dat deel uitmaakt vaiv
de christelijke traditie. In elk
geval: hij begon ze te verza-
tnelen. Op markten en vooral
via internet kocht hij - op goed
geluk - \'oor hem bijzondere
exemplaren.
Ze werden bijna allemaal door
experts bevonden 'echt' te
zijn, d.w.z. handgeschilderd
eti oud. Hij liet ze restaureren
bij Geert Husstege, iconenres
taurateur en iconenschildev in
Haaven. Wat daav soms onder
de wierook, de kaarsenwalm
en het vuil vandaan kwam was
verrassend en soms ontroe
rend. Een aantal van zijn ico
nen komen uil Rusland en zijn
oud: 18^ en 19" eeuw. Dat zijn
feestdageniconen, een 'Leven
van Nicolaas-icoon, een deesis-
icoon (aanbidding van Chris
tus), een Christus-alziend oog
icoon en een viervaks icoon.
Een enkele komt uit de 20'"
eeuw: Ghrislus-iMbeheerser, en
een moeder Gods icoon. Een
paar zijn handgeschilderd op
oud hout zoals een feestda
genicoon, een leven van Elia-
icoon en het 'niet met han
den geschilderde gezicht van
Christus' (Mandylion). Een
paar iconen komen uit Ethi
opië en vertolken de Bijbelse
verhalen op een aandoenlijke
primitieve wijze. Moderne ico
nen uit Griekenland behelzen
niet alleen Bijbelse voorstellin
gen, maar ook taferelen uit de
kerkgeschiedenis. Kortom: er
zijn nogal wat iconen die hem
dierbaar zijn. Hij zal er mis
schien niet dezelfde belevenis
bij hebben als oosterse christe
nen, maar toch 'spreken' ze tot
hem en verbinden ze hem met
een andere wereld: de wereld
van de Bijbel, van God. En zo
nodigen ze hem uit om - goed
protestants - het Woord te gaan
beluisteren dat deze God van
den beginne heeft gesproken.
Hopelijk beleeft elke bezoeker
van de expositie daar iets van.
De expositie in de Remon
strantse Kerk aan de Voorstraat
in Sommelsdijk is te bezich
tigen op zondag na de kerk
dienst (vanaf 11.00 lot oi"ige-
veer 12.00 uur) en op woens
dagmorgen van 10.00 uur tot
12.00 uur. Als u de expositie op
een andere tijd wilt bezoeken,
kunt tl een afspraak maken
met de fam. Schriev Tel.0187-
484317.
MIDDELHARNIS - De Alzhei
mer Inloopavond te Middel-
harnis is een activiteit van Alz
heimer Nederland, afdeling
Goeree-Overflakkee/Hoekse
Waard en wordt (meestal) op
de eerste woensdag van de
maand gehouden. Op iedere
bijeenkomst (10 per jaar) staat
een ander onderwerp centraal,
een cyclus die de situaties van
dementie volgt.
Bezoekers van de avonden
kunnen het volgende verwach
ten: Veel goede informatie
tips, signalen van beginnend
dementeren, uitwisselen van
kennis met elkaar, op veel vra
gen een antwoord, doe-het-
zelf mantelzorg, gevarieerde
thema's, praktijksituaties, enz.
Woensdag 4 november is
het gespreksonderwerp: 'de
geheugenpoli', geïnterviewd
wordt: Mvv. Van Heesch
(dementieverpleegkudige).
Deze Inloopavond is een tref
punt voor mensen met demen
tie, hun partners, familieleden,
vrienden en hulpverleners.
Hier krijgt men onder leiding
van deskundige gesprekslei
ders voorlichting over allerlei
aspecten van dementie en ook
hoe daarmee omgegaan kan
worden.
Het programma begint om
19.30 uur en is om 21.30 uur
afgelopen. De toegang is gra
tis, evenals het welkomst kopje
koffie of thee. In de pauze is
er meestal een muzikaal optre
den. U hoeft zich niet van te
voren aan te melden. Op deze
avonden is ook een informatie-
tafel aanwezig met boeken, fol
ders, video's, enz. (te koop en
sonis te lenen)
Na de pauze is er lijd om vra
gen te stellen en in discussie te
gaan. Er is vcjlop ruimte voor
het uitwisselen van ervaringen.
Door de ongedwongen sfeer
kunnen de bezoekers hun pro
blemen in alle openheid naar
voren brengen o{ even apart
gaan met o.a. ervaringsdes
kundigen. Na afloop kunt u als
u dat wilt nog iets te drinken
en/of met elkaar praten.
De locatie van de Alzheiiuer
Inloopavond G.O./H.W. is:
Wijkcentrum Middelharnis
aan de Doetinchemsestraat.
-56-
P.A. de Rover
"Hoe hel verder ging, mijn jongen?
Och, dat kun je haast wel raden. Ik
kon op de duur niet in de gemengde
school blij\en. Ik zou mijn Christelij
ke beginsel ten offer moeten brengen
aan de eisen van die school. Luister
maar eens.
Diezelfde week al kwatu er van de pas
toor en van de Hervormde dominee
een schriftelijk verzoek om opgave
van de leer- en leesboeken, die ik op
de school gebruikte. Hoor je, Gartjan,
ook van de Hervormde dominee. Dat
was ontzettend jammer, want weldra
bleek, dat de dominee met de pastoor
samenspande. En de derde in het ver
bond tegen mij was een kerkvoogd
der Hervormde kerk."
Gartjan luoet denken aan wat moeder
hem eens vertelde over het dopen
van Dirk. Toen had ook een kerk-
vooo-d hier op het dorp, Agines van
der Plas, Gartjan kent hem best, zo
wreed gedaan tegen vader.
Maar meester Lankmoed vertelt al
weer verder;
"Ik voldeed aan het verzoek van de
pastoor en de dominee. Zij waren met
de kerkvoogd lid van de schoolcom
missie. En «e moeten de machten over
ons gesteld, gehoorzamen, zolang dit
niet met Gods Woord strijdt.
Om helemaal eerlijk te zijn, Gartjan,
moet ik je vertellen, dat ik de dominee
wel eens boos gemaakt heb. Ik heb je
al verteld, dat ik ook voorlezer was in
de kerk. En als ik nu een gedeelte van
een hoofdstuk moest lezen, waarin
zo heeidijk uitkwain het Evangelie
van genade en \erlossing door het
bloed des kruises, iets waarover nooit
gepreekt werd, dan las ik veel meer
dan het opgegeven gedeelte. Dan
las ik door, het hele hoofdstuk uit en
soms nog een hoofdstuk erbij en de
dominee stond dan maar te wachten.
Ik heb ingezien, dat dit niet goed van
me was, maar ik kon het niet laten. En
dit kan wel verklaren, dat de doininee
niet op mijn hand was, maar het ver
ontschuldigt hem toch niet.
Een paar weken, nadat ik de boeken
lijst had ingediend, kwam de pastoor
zelf in de school. Hij wilde het ondei-
wijs bijwonen en bleef de hele dag. Ik
deed precies als alle andere dagen,
dus ik bad en vertelde ook uit de Bij
bel. Aan het einde van de middag ver
zocht de pastoor mij een woord tot de
kinderen te mogen spreken. Nu komt
het, dacht ik, en ik zette mij al schrap.
En wat zegt de pastoor: "Kinderen".
zegt hij, "de meester heeft u van
daag niets geleerd, dat gij niet moogt
weten; ik hoop, dat gij het zult ont
houden en er naar zult leven."
Je begrijpt, Gartjan, dat ik me ver
baasde. Ik kon dan ook niet laten te
zeggen; "Kinderen, ik verblijd mij dat
de heer pastoor heden het onderwijs
heeft bijgewoond en daarvan zulk een
goed getuigenis heeft afgelegd. En
opdat gij het wel moogt onthouden,
zal ik dit getuigenis nog eens herha
len. En ik heihaalde toen, wat de pas
toor gezegd had."
Ik dacht, dat ik het gewonnen had,
mijn jongen, maar ik had het mis.
En nu moet je goed luisteren: nau
welijks waren de kinderen het lokaal
uit of de pastoor zegt tegen mij: "Ik
heb dat wel gezegd, meester, maar gij
begrijpt zeker wel, dat ik het zo niet
heb bedoeld. Ik ben het helemaal niet
met uw onderwijs eens en het lijkt me
het beste, dat u met het gebed en het
vertellen van de Bijbelse geschiede
nissen ophoudt. Ik heb het getuige
nis tegen de kinderen alleen maar zo
gegeven, om u de aftocht te dekken."
Ik keek hem even met grote ogen van
\erbazing aan om deze dubbelhar
tigheid. Toen groeide er een veront
waardiging in me, Gartjan, en ik zei-
de tegen hem: U moet mij bewijzen,
heer pastoor, wat ik tegen de wet heb
gedaan. De wet schrijft mij immers
het gebed voor en verbiedt mij het
vertellen der Bijbelse geschiedenis
sen niet."
Hij keek inij medelijdend aan en
zei slechts: "U hebt gehooid wat ik
gezegd heb, i"neestev. Gij zijl ons een
aanstoot met uw Gereformeerde
leringen."
"En toch zal ik hiervan niet afwijken,
heer pastoor", zei ik.
"Dan zult u de gevolgen dragen", zei
hij en ging heen.
Een paar dagen later kwamen twee
Roomse leden van de schoolcommis
sie inijn lokaal binnen. Die school
commissie bestond namelijk uit zes
leden: drie Protestanten en drie
Roomsen. Zij ook bleven de hele dag
en gingen zonder een woord te zeg-
gei"i weer heen. Maar de volgende
dag dienden zij bij de burgemeester
van Middelkerk een aanklacht tegen
mij in, omdat ik over de Bijbel en de
Bijbelse geschiedenis gesproken had.
De burgemeester beval mij bij zich te
komen. Eerst trachtte hij mij te over
leden mijn standpunt te laten \aren.
We leefden toch in een tijd \an \er-
diaagzaamheid en we moesten de
jeugd toch ook verdraagzaamheid
leren en zulke dingen meer Toen
ik hem zeide, dat wij allen in Adam
gezondigd hadden en dat wij slechts
konden behouden worden cloor het
bloed van Christus uit louter genade,
werd hij boos en beet hij mij toe: "Ik
wil dat gij u niet meer afgeeft met die
praatjes over Adams val."
De pastoor eiste afschaffing van enige
boeken, o.a. ook een boek mei Bijbel
se verhalen, omdat daarin de woor
den 'genade' en 'de Bijbel is het beste
Boek' voorkwamen, waarop ik ant
woordde, dat hij dat niet eisen kon,
omdat deze boeken op de lijst ston
den \'an werken die door de regering
aanbevolen waren.
De strijd werd heviger, Gartjan. Van
de 82 leerlingen, die ik eerst had, ble
ven er maar twaalf oven Dat kwain
doordat ook de Hervormden hun
kinderen thuis hielden. De dominee
wilde namelijk, dat ik mij naar de
wens van de heer pastoor zou voe
gen. Ja, dat begrijp je niet, mijn jon
gen. Er zijn nog zoveel dingen, die je
niet begrijpt. En als je later een man
geworden bent en misschien wel heel
geleerd, dan blijven er nog genoeg
dingen, die je nooit zult begrijpen.
De dichter De Genestet heeft gezegd:
Met begi ijpen zal het niet gaan, gi ijpt
het onbegrepen aan.
Mijn eigen Protestantse broeders
lieten mij in de steek, omdat zij zo
verdraagzaam waren. Die verdraag
zaamheid is de vloek van onze eeuw.
De kerkvoogd, die ook lid van de
schoolcommissie was, zeide tegen mij:
"Ik stel u zelf verantwoordelijk voor
de zaak."
(wordt vervolgd)
