Bemande vuurtoren Ouddorp betekent veel meer
dan lokaal visitekaartje veiligheid voor scheepvaart
EIUMlDEn-niEUWS
Weerbericht
Werhdruk
Praktijk
Seinlamp
Voorbode?
Uitspraken 2005
PAGINA 6
VRIJDAG 14 AUGUSTUS 2009
/~^T TTlT^r^'Do TiA ntYic^Kviivrïnn- i7^n viin fiinntïp IK In ritfs lr\rkrfc /1«»t- i;ir«>n tnf^nïp' keer tnrpnnnst irKrezet. Dat n-^^lj. »|gj||||«g||||j||j|||^»H(|m^
OUDDORP - De omschrijving van zijn functie is in de loop der jaren menig keer
veranderd of, zoals u wilt, aangepast. Hij was kustlichtwachter maar ook zeever-
keersambtenaar, afhankelijk van wie in bepaalde tijdvakken als officieel werkgever
de scepter zwaaide. Duidelijk is ook dat je met de aanduiding 'vuurtorenwachter'
echter de plank volledig mis slaat. Die benaming dateert nog vanuit midden vorige
eeuw. Kees Polderman (51) is anno 2009 één van de zes vaste verkeersdienstmede
werkers bij Rijkswaterstaat Zeeland, Dienstkring Deltakust Goes. Samen met nog
één parttime collega verrichten zij hun werk op de post Ouddorp. Eén van de laatste
bemande vuurtorens in Nederland.
Tekst; Jaap Ruizeveld
Foto's: Hans Villerius
torenpost ingezet. Dat geldt
als er totaal geen contact tot
stand komt tussen de schi
Pper
Polderman wil - diploma
tiek - niet ingaan op geruch
ten dat wellicht op termijn, na
een mogelijk efficiency onder
zoek door het Ministerie van
Verkeer en Waterstaat op het
gebied van veiligheid op zee
en functionaliteit van verkeers
posten, de menselijke inzet ook
op de Ouddorpse vuurtoren
onder de loep wordt geno
men. Dat kan dan betekenen
uitsluitend gebruik van radar
en andere waarnemingsap-
paratuur. Vooralsnog specula-
leerd en waar ook het naleven
van gemeentelijke APV-regels
op de stranden (gebiedsacti
viteiten) niet aan een lokaal
wakend oog ontsnappen. Wij
kunnen niet alles monitoren,
wel heel veel doen vanuit onze
locatie", vertelt Polderman.
Het is een genoegen om hem
tijdens zijn werk van dichtbij
te volgen. Als verkeersdienst
medewerker op de Ouddorpse
vuurtoren draait hij in een
hoogte, waterstand en nauti
sche bijzonderheden. 'Aan alle
schepen...', is zijn begintekst.
"Ik weet dat naast de beroeps
vaart/vissersschepen ook de
recreatieschippers voortdu
rend op deze boodschap van
de post Ouddorp zijn afge
stemd. Zeker voor deze laat
ste categorie geldt het als een
belangrijk signaal. Je weet
waar je op kunt rekenen. Of
je bij ongunstige weersomstan
digheden toch maar beter naar
een haven kunt koersen."
Via drie monitoren heeft de vuurtorenwachter continue zicht op hetgeen zich op het water ophoudt.
ties, voorbarige conclusies. Ze
zijn niet aan Kees besteed. Hij
toont liever vol trots het werk
waarmee hij bezig is. Inzet voor
veiligheid en vlotte doorstroom
van het scheepvaartverkeer in
al haar geledingen. Met daar
aan gekoppeld een scala van
activiteiten voor ondersteu
ning van hulpverleningsdien
sten. Een gerichte, op lokale
kennis geënte service, die van
onschatbare betekenis is in
een gebied dat zich uitstrekt
vanaf de Maasvlakte tot ver
voorbij de Brouwersdam in
het Zeeuwse. "Wij pakken een
flinke kustlijn, globaal tussen
de ankerplaatsen bij de geulen
voor Rotterdam en Vlissingen
(Westkapelle), met voor ons
lokaal het Slijkgat en niet te
vergeten ook het Grevelingen-
meer. Bij uitstek een gebied dat
als toplocatie geldt voor water-
toerisme en recreatie. Waar
hoge eisen worden gesteld aan
het naleven van protocolregels
Bescherming Voordelta (Natu
ra 2000). Waar milieuovertre
dingen, zoals lozingen op zee,
snel kunnen worden gesigna-
24 uurschema. Je hebt dien
sten van 06.00 tot 14.00 uur,
van 14.00 tot 22.00 uur en
van 22.00 tot 06.00 uur. In de
werkruimte op ruim 45 meter
boven het maaiveld, met een
desk vol geavanceerde appara
tuur, monitoren, beeldscher
men, meetsystemen, mobilo
foon, radio-installaties, zen
ders en ontvangers, is er een
bijna onafgebroken commu
nicatiestroom. Niet verwon
derlijk want op werkkanaal
25 komen allerlei berichten,
maar ook vragen binnen, .^lles
noteert Polderman zorgvuldig
op papier om het vervolgens in
het journaal te verwerken. Zo
ontstaat er een goed overzicht
van wat zich in zijn diensttijd
die dag heeft voorgedaan.
Elke zestig minuten, op het
halve uur, presenteert de ver
keerspost Ouddorp een uit
gebreid weerbericht. Kees
Polderman spreekt de meest
actuele KNMI-gegevens in die
hem via de computer door
lopend worden aangereikt.
De weersverwachting, wind
kracht, windrichting, golf-
In je eentje, is dat niet eenzaam?
"Hoe kom je daarbij?" vraagt
hij. "Door de brede ramen zie
ik de zee. Dat is net een levend
en de verkeerspost en er toch
duidelijk gevaar dreigt. Dg
inzet van de lamp heeft enkele
keren direct effect gesorteerd.
Zelfs een stranding werd voor
komen, vertelt Polderman.
"Soms werken we ook met
lichtkogels. Als een schipper
niet op radio-oproepen rea
geert, blijkbaar niet over ver
bindingsmiddelen beschikt,
maar zelf wel een rode licht-
kogel afsteekt, reageren wj,
als antwoord met het afvuren
van 3 witte kogels. Daarmee
geven wij aan: Wij hebben je in
de peiling. Er komt hulp en/of
assistentie. Voor recreatievaar
tuigen langer dan 15 meter is
een vaarbewijs nodig, dat geldt
ook a:ls er 20 km/u of sneller
kan worden gevaren. Vooral
de situatie met kleine recrea
tieboten vraagt veel aandacht.
Soms wordt - populair gezegd
- met een veilingkist met kof
fiemolen, het zeegat uitgeva
ren en ontbreekt bij de schip
per alle kennis omtrent verbin
dingsmiddelen, zeekaarten en
noem maar op. Dat geeft vaak
problemen".
Waarschuwen jullie ook red
dingsboten als er hulpvragen
van schippers met mankemen
ten aan boord of erger binnen
komen? "Dat gebeurt primair
via coördinatie vanuit het Kust
wachtcentrum in Den Helder.
Daar komt dan een melding
binnen via kanaal 16", vertelt
Kees. "Wel geven wij van hier
uit de schipper van de red
dingsboot een voorwaarschu
wing dat er een melding komt.
Vanuit onze post in de vuur
toren kunnen wij de meeste
operaties op de voet volgen
en tussentijds aan de schipper
ook actuele info geven over de
komst van de reddingsboot".
Het lijkt afgesproken; er komt
een praktijkgeval. De schip
per van motorboot Delta 1203
heeft motorstoring en vraagt
hulp. Polderman heeft het
bootje, 2 mijl noordoost Steile
Hoek, al via de kijker en ook
op de schermen gesignaleerd.
Hij vraagt coördinatiegege-
vens op. Hoeveel personen
Vuurtoren 't Westhooft, een markant bouwwerk in de Ouddorpse duinen.
"Aan alle schepen, aan alle schepen...zo begint Polderman op elk halfuur
zijn uitzending van weerbericht, waterstanden, golfhoogten en verdere bij
zonderheden.
Enkele blikken in de lichtkoepel, het stekel van lampen en lenzen bovenin de
vuurtoren, dat in donkere uren onafgebroken zijn lichtbundels over land en
zee laat gaan.
schilderij, zowel overdag als in
de nacht. Nooit is iets het zelf
de. De werkdruk kan variëren.
De ene dienst zijn er geen cala
miteiten. Hoef je je niet extra
bezig te houden met het leg
gen van contacten, afstemmen
op hulpdiensten en/of met een
schipper te communiceren
die één of ander mankement
aan zijn boot heeft en assistent
vraagt. Dat wordt anders als er
werkelijk iets voorvalt en direc
te actie en inzet nodig is". AI
pratend pakt Polderman weer
zijn kijker waarmee hij regel
matig de grote zeevlakte aftast.
Hij signaleert recreatievaartui
gen die dichtbij elkaar varen.
Op de beeldschermen zoomt
hij in op de objecten. Peilt hun
vaarrichting en snelheid. "Kijk,
bij het volgen van hun huidige
koers is er geen gevaar voor
een aanvaring".
De telefoon rinkelt. Op de
monitor ziet hij dat er toeristen
staan bij het toegangshek aan
het begin van de duinweg. "1st
es gestatten oben zu kücken?"
luidt de vraag. "Leider nein",
antwoordt Kees vriendelijk.
Hij legt de hoorn neer. "Niks
geen koeken", zegt hij schater
lachend. "Het komt regelmatig
voor dat mensen de vuurtoren
willen bezoeken. Dat is niet
toegestaan, dus einde verhaal".
In de werkruimte bij de desk
staat een Aldis seinlamp, een
op het oog oud communicatie
middel. Sporadisch wordt de
seinlamp nog vanaf de vuur-
zijn er aan boord en wat is
het probleem? Het blijkt geen
noodgeval. Wel is assistentie
nodig om - gratis - gesleept
te worden naar de vertrekplek
bij de Brouwersdam. "Ik zou
tenminste voorvaarkosten in
rekening brengen", laat ik me
ontvallen.
Het gehele communicatietra
ject dat Kees eerder die mid
dag in theorie uitlegde wordt
nu werkelijkheid. De beman
ning van de Baron van Lynden
mag de klus klaren. Als geldt
het een film, speelt zich de hele
operatie nu af voor de ogen
van de verkeerspost Ouddorp.
Aan het eind van de middag
komen er berichten dat red-
dingsposten/brigades op de
stranden hun werkzaamheden
afsluiten. Je hoort het aan de
contacten: Ons kent ons. "Dal
is van onschatbare waarde",
zegt Kees Polderman. "Lokale
kennis van gebied en mensen.
Op afstand kun je veel regelen.
Als je echter je werk, primair
ten behoeve van veiligheid in
de brede zin van het woord,
in deze kuststrook met eigen
waarneming kunt verrijken en
versterken, dan bied je meer
waarde". Wij hopen dat het zo
blijft, voegt hij er betekenisvol
aan toe. "Aan onze inzet zal het
niet liggen".
Is bemanning van de Oud
dorpse vuurtoren straks in het
geding? Daarvoor is het goed
om landelijk politieke ontwik-
kehngen uit het recente verle
den en huidige stappen rond
verkeersposten elders in het
land nog eens op een rij te zet
ten.
In september 2005 deelde de
toenmalige minister van ver
keer en waterstaat Karla Peijs
op Kamervragen van de Chris
tenunie mee dat haar onder
zoek naar efficiëntie van objec
ten en de wijze van taakuitvoe
ring - ook ten aanzien van de
verkeerspost Ouddorp - niet
tot een voorbarige conclusie
mocht leiden dat deze verkeers
post (vuurtoren Ouddorp) op
termijn onbemand raakt. Wel
gaf zij toen aan dat daar waar
verkeersdienstapparatuur bij
vuurtorens aan vervanging
toe is, de vraag gesteld moet
worden of de scheepvaart
door camera's en andere appa
ratuur? Burgemeester Van de
Velde van de gemeente Goe-
dereede heeft dit onderwerp
destijds al aangekaart en haar
zig is, stelde ze. Veiligheid op
zee en daarbij behorende func
tionaliteit van de verkeerspost
moet gewaarborgd blijven, dat
is leidend. Dat aanvullende
Vanaf de vuurtoren gespot, met een lens die wat sterkte betreft slechts de helft dichterbij trekt dan de kijker van de
vuurtcfrenwachter.
begeleiding nog vanuit een
vuurtoren moet worden ver
richt. Of dat dit ook kan vanuit
een verkeerscentrale waarbij
de vuurtoren wordt voorzien
van waamemingsapparatuur
(camera's) waarvan het signaal
direct wordt doorgeseind naar
een nieuwe verkeerspost. Dat
speelde in 2005 toen in Noord-
Nederland alleen nog voor de
bemande vuurtorens van Ter
schelling en Schiermonnikoog.
Op TerscheUing zou een nieu
we verkeerscentrale worden
gebouwd in de nabijheid van
de vuurtoren. Daadwerkelijke
overdracht zou plaatsvinden
als onafhankelijk is vastgesteld
dat ook de visuele component
van de verkeersbegeleiding
goed vanuit de nieuwe centra
le kan worden meegenomen,
zo stelde genoemde minister
destijds.
Recent is er echter een ver
volgstap gezet die ook de posi
tie van Ouddorp opnieuw in
de schijnwerper kan plaatsen.
Want begin mei van dit jaar
is het contract ondertekend
tussen Rijkswaterstaat en de
Zeeuwse Radar Combinatie
voor de bouw van een nieuwe
Zeeverkeerscentrale Wadden
zee op Terschelling. Daarmee
komt een eind in zicht voor de
huidige bemanning en functies
op beide vuurtorens op Schier
monnikoog en TerscheUing.
Door gebruik van de nieuwste
apparatuur, inzet van extra
radarmasten en camera's, uit
breiding van het bedienings
gebied en daarop afgestemde
bemensing wordt de scheep
vaartbegeleiding geoptimali
seerd, zo geeft Rijkswaterstaat
als onderbouwing aan. Ople
vering van de nieuwe huisves
ting is al voorzien in november
2010.
wórdt door het Ministerie van
Verkeer en Waterstaat/Rijks
waterstaat vervolgens de blik
gericht op de vuurtoren in
Ouddorp om veranderingen
in de bedrijfsvoering van de
scheepvaartbegeleiding zoda
nig in te richten dat lokale inzet
van mensen wordt vervangen
bezorgdheid kenbaar gemaakt.
Zij wees vooral op het feit dat
de bemensing van de vuurto
ren naast de belangrijke func
tie voor de scheepvaart, inclu
sief recreatievaart, extra vei
ligheid betekent in een gebied
dat jaarlijks, tussen Maasvlakte
en Brouwersdam, een sterk
groeiend aantal toeristen trekt
(2,5 miljoen overnachtingen).
Ook in Kamervragen is dit
item sterk belicht. Toenmalig
minister Peijs stelde in 2005
echter dat Zeeverkeersposten
er niet zijn om badgasten en
recreanten te bewaken. Voor
scheepvaartbegeleiding is het
niet noodzakelijk dat direct
zicht op het vaargebied aanwe-
waarnemingen voor KNRM
voor reddingsacties belangrijk
zijn begreep Peijs, maar dat
betekende volgens haar zeker
niet automatisch dat de vuur
toren door verkeersleiders van
Rijkswaterstaat zou moeten
worden bemenst.
Vooralsnog zijn er geen harde
aanduidingen, wel geruch
ten, dat ook de Ouddorpse
vuurtoren met invulling van
bovenstaande visie te maken
krijgt. Met haar 5.200.000
kaars is deze vuurtoren al op
30 zeemijlen zichtbaar als visi
tekaartje voor veiligheid op
zee. Van bemenste veiligheid,
met lokale meerwaarde wel te
£en kijker die 50x dichterbij trekt biedt de vinulun iiwachter ruimschoots de
gelegenheid om op grote afstand te zien en te volgen wal zich binnen 'zijn'
gebied afspeelt.
