Baby te koop f i
Ëlfdaagse rondreis door het Beloofde Land
I
Kerk
diensten
Lege
Van Meer van Galilea op naar Jeruzalem
EIIAtlDEn-niElJWS
Aangepaste
kerkdienst
opnieuw
Calvijn
Rommel- en
creatiefmarkt
Kerkdiensten
in de Stille
Week
EIIAflD^.niEUW5
Internet-handel
Kamerdebat
De nood van
kinderloosheid
Drs. W. Chr. Hovius
Voorbede
JERUZALEM - Elf dagen reisden 37 leden en
vrienden van de Doopsgezinde Gemeente Oud-
dorp met hun predikant ds. J. Smink en zijn echt
genote als pelgrims door het Beloofde Land Isra
el. Eén van de vier kerkelijke organisaties op ons
eiland, .die deze maanden bijbelse reizen maken.
Niet alleen naar Israel maar ook naar Turkije en
onder andere Griekenland. Waarom gebeurt dit?
Wat is de betekenis en hoe ervaren de deelnemers
deze enerverende reis? Een verslag vanuit Israel,
samen met de reisgroep van de Doopsgezinde
Gemeente Ouddorp.
Betekenis
Deskundigheid
Uitvalsplaatsen
Saamhorigheid
Zondag 5 april 2009
Zevende Lijdenszondag
J.M.J. Kieviet
Uw auto én caravan
PAGINA 2
VRIJDAG 3 APRIL 2009
Ethiek
In het najaar van vorig jaar
werd bekend dat een echt-
[)aar uit Nederland via inter
net een baby in ons buurland
België heeft gekocht. Zodra dit
bekend werd ontstond er grote
beroering en ook opschudding
in beide genoemde landen
onder de bevolking, begrijpe
lijk. En, om in termen van het
recht te spreken lag er ook een
zaak, die nader moest worden
uitgezocht.
Een enkele week geleden
werd er in de Tweede Kamer
in Den Haag een debat over
gehouden. Diverse kamerleden
deden hun zegje. Ongetwijfeld
zijn er heel wat juridische vra
gen te stellen op dit terrein.
En dat ook op het vlak van de
rechtspraak goede en zuivere
regels zijn of worden opge
steld en gehanteerd is vanzelf
sprekend. Maar gelet op deze
rubriek hebben we met name
de ethische zijde van dit in
trieste gebeuren te bespreken
en te overdenken.
Een kinderloos echtpaar
moet toch wel heel zwaar in
nood verkeren om via het
internet, maar op welke wijze
ook verder, een kind aanschaf
fen met betaling van een prijs
daarvoor. Stellig zal gemis van
kinderzegen door een echtpaar
als bitter verdriet worden erva
ren. Ik spreek niet met opzet
over 'kinderzegen'. Jammer
en verdrietig dat kinderen te
krijgen niet altijd als een zegen
wordt ervaren en beledenl We
krijgen kinderen, wanneer God
ons huwelijk daarmee zegent,
we nemen hen toch niet? Soms
gaat het gemis van nakroost
een heel leven mee en door.
En ik weet van echtparen die
trouw kerkelijk meeleven maar
een doopdienst niet kunnen
meemaken. Anderen zien ze
dan voor in de kerk staan met
hun rijkdom die hen zelf ont
houden werd, ondanks vurig
gebed daarvoor. Er zijn echtpa
ren die een kind adopteren en,
omdat dat in ons land moeilijk
is, kinderen uit het buitenland
gaan halen om die hier groot te
brengen. Daar zitten ook best
haken en ogen aan, maar een
echtpaar kan wel tot veel zegen
van zulk een buitenlands kind
zijn. Mogelijk had het kindje
in het land van geboorte nooit
van God en van Zijn dienst,
noch van Zijn Zoon, de Zalig
maker vernomen. En hier
mocht dat wel gebeuren via
christen-ouders. Heerlijk als
er zulk een jongetje of meisje
tot geloof gebracht mocht wor
den door de ouders als mid
del in Gods hand. Met tranen
van diepe ontroering las ik van
zulk een geadopteerd kind, dat
vol werd van Gods liefde bij het
lezen en horen van een woord
uit de toespraak van koning
Salomo bij de inwijding van de
tempel: 'Zelfs ook aangaande
de vreemde, die van Uw volk
Israël niet zal zijn, maar uit
een ver land om Uws naams
wil komen zal'. (1 Koningen
8:41). Dat groot geworden
kind mocht zingend belijden:
'Heilig zijn o God, Uw wegen!'
De nood van
kinderverkoop
Evenzeer is er grote en diepe
nood als een echtpaar een kind
te koop aanbiedt. We lezen in
de pers wel eens dat gezinnen
in Azië het zo arm hebben en
zozeer honger lijden dat ze
bijkans uit wanhoop een kind
verkopen voor rijst, levens
behoeften of geld. Hoe hoog
moet de nood dan wel geste
gen zijn! Maar prakdjken als
hierboven geschetst, een kind
via internet te koop aanbieden
en aan te schaffen, zijn toch
onaanvaardbaar?! Waar gaan
we naar toe als met kinderen
als een soort koopwaar handel
gedreven wordt? Bij het even
tueel afstaan van een kind mas
geldelijk gewin toch nooit een
zekere rol spelen?
In de Tweede Kamer werd
door de afgevaardigde, de
heer Van der Staay, de uit
spraak gedaan 'ik moet er toch
niet aan denken, dat straks kin
deren of vondelingen op een
veiling, ook via internet aange
boden worden!' Waarvan akte
zou ik zeggen.
Regerinesmaatregelen
Natuurlijk moeten we het
gevaar inzien en tegengaan dat
'vadertje staat' alles regelt en
ordent. Maar ongetwijfeld moet
een overheid, die ten dienste
van het volk en de onderdanen
handelt, en die zich naar de
Schrift zien mag als 'dienaresse
van God', ook een rechtvaardig
beleid instellen en handhaven.
Marchanderen met regels op
ethisch terrein is bedenkelijk
en gevaarlijk. Al te veel hoort
men ook in onze samenleving
de woorden 'moet kunnen'
uitspreken. Maar praktijken
die handel in kinderen toe
laat zijn niet te accepteren.
Verkeerde praktijken kunnen
nooit gerechtvaardigd en zelfs
verdedigd worden omdat de
bedoelingen goed zouden zijn.
En dat laatste kan men dan ook
nog betwijfelen.
Gebed voor onze volksver
tegenwoordigers en voor onze
regering mag wekelijks in de
kerk naar de eis van God maar
ook bij ons thuis wel dage
lijks gedaan worden. Maar
niet minder kunnen we in de
voorbede denken aan echtpa
ren die nooit de kinderzegen
ontvingen of ongehuwden, die
nooit huwelijksliefde hebben
ervaren als we zelf wel deze
rijkdom kregen. Zeker, ook
zij kunnen 'geestelijke kinde
ren' van God ontvangen. Je
zult maar tot eeuwige zegen
op de weg van het leven voor
een ander er mogen zijn en
gediend hebben. Maar kinder-
gemis kan zo schrijnen.
Maar vragen we ook om
verdwijning van het kwaad in
kinderen te handelen en uit
kinderen geld te willen slaan,
en om vergeving voor hen, die
zich aan verkoop van kinderen
schuldig maakten.
Door Jaap Ruizeveld
EUy van de Zande reisde al zes
keer naar Israël. "Ik heb iets
met dit land. Misschien komt
het ook omdat ik enige tijd
in een kibbutz heb gewerkt.
Los daarvan, elke keer zie ik
toch nieuwe dingen. In deze
kennismakingsreis is bewust
gekozen voor een start vanuit
Tiberias pni vervolgens op te
gaan naar Jeruzalem". Met
deze achtergrond is het niet zo
verwonderlijk dat Elly bij de
invulling van het Isropa-reis-
programma, in samenspraak
met predikant J. Smink, een
zorgvuldige mix aan onder
werpen en bezoeken advi
seerde. Rondtrekken in Israël
met zijn bijbelse plaatsen is
voor leden en vrienden van
een kerkelijke gemeente niet
zo maar een vakantietrip. Die
elementen zijn er natuurlijk
ook, want het landschap is fan
tastisch mooi, maar de nadruk
ligt op een pelgrimsreis waar
bij deelnemers versterking
en verdieping van het geloof
ervaren. Het bezoeken van de
heilige plaatsen betekent dat
men bij het bijbellezen er nu
beelden bij krijgt. Het is niet
belangrijk of een gebeurte
nis zich wellicht niet exaa op
de gemarkeerde plaats heeft
afgespeeld of in de directe
omgeving. De contouren zijn
immers duidelijk, soms zelfs
onuitwisbaar zoals bijvoor
beeld het Meer van Galilea
(Tiberias) of geheimen zoals
Carmel, en de diverse opgra-
vingplaatsen (zogenoemde
tels).
Ds. Smink, die ook al eerder
het Heilige Land bezocht,
oriderstreept de betekenis
van de groepsreis. Je kunt de
bijbelse gebeurtenissen een
plek geven. Hij ervaart ook
dat, door de vele gebeurte
nissen in de afgelopen tijd, er
vanuit Israël een roep klinkt.
'Je laat ons toch niet alleen?
Wij weten het af en toe ook
niet zo goed meer". Betrok
kenheid tonen is belang
rijk. Als je je inleeft in de
problematiek van dit in het
Midden-Oosten ingeklemde
emigratieland, zowel intern
met zijn grote diversiteit aan
stromingen en godsdiensten
Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag
Uitgave: uitgeversmij. Eilanden Nieuws b.v.
Verschijning: dinsdag huis-aan-huis
vrijdag abonnementen uitgave
Tel. (0187) 471020. Fax (0187) 485736
Postbus 8, 3240 AA Middelharnis. Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVEFITENTIES EN ADMINSTRATIE
Tel. (0187)471020
E-mail: info@ellandennieuws.nl
Tarief per mm 0,42. Contracttarieven op aanvraag
Sluitingstermijn zakelijlie advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
Siuitingstermijn overlijdenst>erichten: maandag 17.00 uur
en vrijdag 7.30 uur. Voor foutief geplaatste advertenties als gevolg
van onduidelijke advertentieopdrachten kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Biadmanager: Gert Verweij, tel. (06) 50448359
Advertentie-verkoop: e-mail: gertverweij@eilandennleuws.nl
REDACTIE
hoofdredacteur: J.Villerius, tel. (0187)471022
e-mail: redactie@eilandennieuws.nl
Plaatsing van ingezonden berichten kan zonder opgaaf
van redenen worden geweigerd.
ABONNEMENTEN:
Abonnementen (vrijdageditie) zijn bij vooruitbetaling en worden
automatisch verlengd. Opzeggingen schriftelijk vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
Postbank 167930
Rabobank Goeree-Overflakkee 3420.01.108
Lid NNP
Van toepassing zijn de Regelen voor het Advertentiewezen (ROTA).
als extern in de verhouding
met de omringende staten,
waar vredesverdragen met
Syriërs en Palestünen nog
uitblijven, dan is cfie oproep
goed te duiden. Wat velen
opvalt is dat Israël, los van
de omstreden gebieden, een
geringe oppervlakte beslaat.
Het is dan zelfs kleiner dan
Nederland. Zo begrijp je dat
men in de bijbelse tijd, in dag
reizen, zich relatief snel door
het land kon verplaatsen. De
beleving, de verdieping van
het geloof zijn waardevolle
elementen die in onze groep
vanuit individuele verschei
denheid in achtergronden
tot een sterk gemotiveerde
eenheid hebben geleid: Pel
grims die opgaan naar Jeru
zalem. De schoonheid van
het land, de overweldigende
natuur, dat alles is prachtig en
indrukwekkend." "Ondanks
dat", vervolgt Smink, "vind ik
dat een predikant niet te veel
reizen moet maken. Je moet
alles zorgvuldig overwegen
en afwegen. Wellicht komt
er na mijn emeritaat tijd en
gelegenheid om nog eens een
groepsreis te organiseren en
te begeleiden".
Een reis staat of valt ove
rigens met een deskundig
gediplomeerde gids. Een
man of vrouw die het land
kent en die weet heeft van
tradities en feiten. Uitleg
en toelichting op de heilige
plaatsen moet matchen met
een perfecte bijbelkennis en
liefst naadloos aansluiten op
hetgeen de predikant daar
uit net Oude- en Nieuwe Tes
tament kan duiden. Met Phi
lip Kool was die voorwaarde
van een goede Nederlandse
gids ingevuld. Een allround
freelancer, al tientallen jaren
wonend in Israël. Een gids
die groepsreizen in een
breed perspectief plaatst
en binnenkort ook fiets- en
wandeltochten wil organi
seren, niet alleen in Israël
maar ook in omringende
landen (phiHpkool@0013.
net.il). Met zijn informatie
boeit hij niet alleen allen, hij
organiseert snel en daardoor
worden extra mogelijkheden
aan een programma toege
voegd.
Israël is een land van uiter
sten. Ruim 2,5 miljoen pel-
frims komen jaarlijks op
ezoek. Er worden 120 talen
fesproken. Een aantal bevol-
ingsgroepen leeft in duide
lijke armoede. Uitgerekend
Jeruzalem is financieel 'de
armste stad' van het land.
Christenen maken slechts
enkele procenten uit van de
landsbevolking. Tachtig pro
cent is joods en 12 procent
moslim. Opvallend, zeker in
uiterlijk vertoon, zijn de ultra
orthodoxe joden. Een zeer
streng op de Thorastudie
gerichte groep, die in feite
zich buiten de maatschappij
heeft gesteld, geen belasting
betaalt, geen dienstplicht
vervult en voor een deel zelfs
de staat Israël niet erkent,
niettemin wel ondersteu
ningsgelden van de overheid
accepteert voor hun kinder
rijke gezinnen.
De reisgroep van de Doops
gezinde Gemeente Ouddorp
trok vanuit drie uitvalsplaat
sen het land door Vanuit
Netanya aan de Middelland
se Zee, .vanuit de Kibbutz
Deganya bij Tiberias in de
Jordaanvallei en afrondend
uiteraard de stad Jeruzalem.
Er werden bezoeken gebracht
aan historische en bijbelse
plaatsen. Er werd gevaren op
net Meer van Galilea en men
kreeg rondleidingen op en
bij opgravingheuvels, zoals
in Caesarea en Dan. Het Car-
melgebergte, de steden Akko,
Haifa en Nazareth werden
aangedaan. Aan de oever van
de rivier de Jordaan volgde
men de doopplechtighecien,
door onderdompeling. Ook
was er ruimte voor culturele
zaken zoals de bezichtiging
van de 12 gebrandschilderde
vensters (stammen van Israël)
van de Russisch Joodse kun
stenaar Mare Chagall in de
synagoge van het Hadassah-
Hospital en er was een bezoek
aan het Israëlmuseum waar
de Dode Zeerollen in kopie
worden tentoongesteld.
Yad Vashem en in het bijzon
der het Kindermonument in
ieruzalem dat de herinnering
ewaart aan de miljoenen
ioodse slachtoffers van de
lolocaust had vooral bij Maas
Koese diepe indruk gemaakt.
Samen met zijn vrouw genoot
hij van veel andere facetten
in het reisprogramma. Het
drijven in de Dode Zee was
een belevenis. De bezoeken
aan de heilige plaatsen in. en
buiten Jeruzalem met daarbij
leerzame informatie waren
Maas Koese goed bevallen.
Hij noemt het een pré dat een
en ander vanuit een christe
lijke reisorganisatie was opge
zet. De grote verschillen tus
sen de Joodse en Arabische
bevolking vond hij opvallend.
Israël is een prachtig land met
een geweldige natuur, woes
tijn, bergen en dalen.
Hans en Sjaan Westhoeve
waren vooral blij met de
saamhorigheid in de reis
groep. Omdat Hans iets min
der mobiel is, was hij blij dat
hulpvaardige handen ervoor
zorgden dat hij toch bijna alle
bezoeken kon meemaken.
Ook voor de familie Westhoe
ve maakte het bezoek aan Yad
Vashem de meeste indruk,
naast alle emotie op de vele
heihge plaatsen waaronder
de Olijfberg, Tempelberg en
Hof van Gethsémané. Prach
tig vonden zij het spontaan
samen zingen van net lied
Abba Vader in de Annakerk,
een bouwwerk met een onge
kende akoestiek. Indrukwek
kend ook het bezoek aan de
Klaagmuur Dat Hans (bijna
75) nog in de Dode Zee stap
te om enkele minuten in het
zoute water te drijven, was
voor hem een fantastisch
moment. Na elf dagen keerde
het gezelschap van de Doops
gezinde Gemeente Ouddorp
huiswaarts. Opgewacht en
verwelkomd door het thuis
front kon een ieder de Isra-
elreis afsluiten. "We hebben
veel geleerd, veel gezien en
met elkaar beleefd, zo was
de slotconclusie. Dat alles in
bijbels perspectief. En vooral
dat laatste was onze motiva
tie", zeiden deelnemers.
MIDDELHARNIS - Zondag 5
april zal in de Hervormde Kerk
te Middelharnis een aangepas
te kerkdienst worden gehou
den worden voor mensen met
een beperking. In deze dienst
zal ds. H. Harkema voorgaan.
De aanvang is om 14.45 uur
Iedereen is hartelijk welkom.
OUDDORP - Hersteld Herv.
Gem. Dorpskerk: 9.30 uur ds.
H. Lassche, bediening Heili
ge Doop en 18.30 uur kand.
M. Diepeveen, Stellendam.
Eben-Haëzer: 9.30 uur lees-
dienst en 18.30 uur ds. H.
Lassche - Herv. Gcm. 9.45
uur ds. A, Belder, Openbare
Geloofsbelijdenis en 18.30 uur
ds. G. van Meijeren - Geref.
Kerk 10.00 uur ds. W. van
der Kooij en 18.30 uur ds.
C. G. Kant - Ger. Gem. 9.30
uur ds. A. J. Gunst en 18.30
uur leesdienst - Doopsge
zinde Gem. 9.30 en 18.30
uur ds. J. Smink.
GOEDEREEDE - Herv. Gem.
10.00 uur ds. J. C. Klein,
Hei- en Boeicop en 18.30
uur ds. E. de Mots - Her
steld Herv. Gem. 9.30 uur
ds. J. W. van Estrik en 18.00
uur ds. F. C. Hoek, Hoeve
laken.
STELLENDAM - Herv. Gem.
10.00 uur ds. D. Hoolwerf
en 17.00 uur ds. R. W. van
Mourik - Hersteld Herv.
Gem. 10.00 uur ds. W. M.
van der Linden en 18.00
uur ds. C. Oorschot - Geref.
Kerk 10.00 uur ds. C. G.
Kanten 18.30 uur ds. E H.
o o /H c f "ppl
MELISSANT - Hersteld Herv.
Gem. 10.00 uur ds. E Kor
teweg, Oud-Beijerland en
18.00 uur kand. A. Kos,
Barneveld - Geref. Kerk
9.30 uur da. A. van der Wal
- Ger. Gem. 10.00 en 18.00
uur ds. E Blok - Ger. Gem.
in Ned. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem.
10.00 uur ds. G. van
Meijeren, openbare geloofs
belijdenis en 18.00 uur ds.
H. G. de Graaff, Rotter
dam - Ger. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. J. Schipper
- Ziekenhuis: 14.30 uur de
heer A. Dubbeld.
HERKINGEN - Herv. Gem.
10.00 uur ds. L. Quist, Groot-
Ammers en 18.00 uur ds. L.
de Wit, Bleskensgraaf- Her
steld Herv. Gem. 9.30 uur
ds. M. B. v. d. Palm, Nieuw
en Sint Joosland en 18.00
uur kand. J. B. Boesaard,
Katwijk- Gen. Gem. 10.00
uur leesdienst en I8.Ó0 uur
ds. A. J. Gunst.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem.
10.00 uur ds. R. W. van
Mourik, openbare geloofsbe
lijdenis en 18.00 uur ds. K.
Groenendijk, Bruchem -
Hersteld Herv. Gem. 9.30
en 17.00 uur ds. L. M.
Jongejan, v.m. bediening
Heilige Doop - Exodus
10.00 uur ds. T. Verduijn -
Remonstrantse Gem. 10.00
uur ds. J. E Klijnsma -
CAMA Gem. 10.00 uur de
heer R. Visser
MIDDELHARNIS - Herv.
Gem. 10.00 en 14.45 uur
ds. H. Harkema, aange
paste dienst - Geref. Kerk
10.00 uur ds. F. L. Renes
en 17.00 uur ds. J. de Jong
- Ger. Gem. 9.30 en 18.00
uur leesdienst - Chr. Geref.
Kerk 9.30 en 18.00 uur ds.
A. C. Uitslag - Geref. Kerk
(Vrijgemaakt) 9.30 en 17.00
uur ds. D. J. van Diggele.
NIEUWE TONGE - Herv.
Gem. 9.30 uur ds. E. Versluis,
Sint Annaland en 18.00 uur
Dr C. A. V. d. Sluijs, Veenen-
daal - Hersteld Öerv. Gem.
9.30 en 18.00 uur kand. N.
A. Donselaar, Oosterland -
Ger. Gem. 10.00 en 18.00
uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem.
10.00 uur ds. A. Slingerland,
Klundert en 18.00 uur ds. E
J. M. van Veldhuizen, Din-
teloord - Ger. Gèm. 10.00
en 18.00 uur leesdienst -
Evangelie Gem. Flakkee
geen opgave.
STAD a/h HARINGVLIET -
Herv. Gem. 10.00 uur ds.
H. J. Catsburg, belijdenis van
het geloof en bediening Heilige
Doop en 18.00 uur ds. A. Bel
der - Geref. Kerk 10.00 uur
ds. E H. Zaadstra en 18.00
uur ds. E A. Broere - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst.
DEN BOMMEL - Herv. Gem.
10.00 uur ds. T. van 't Veld,
Ede en 18.00 uur kand. E
M. van 't Hof, Sint Anna
land - Geref. Kerk 10.00
en 18.00 uur ds. J. C. van
Westenbrugge.
OOLTGENSELAVT - Herv.
Gem. 9.30 uur ds. H. G. van
der Ziel en 18.00 uur ds. T.
W. Van Bennekom - Her
steld Herv. Gem. 10.00 uur
ds. J. Kot, Borssele en 15.45
uur ds. P. C. Hoek, Hoeve
laken - Geref. Kerk 9.30
en 19.30 uur de heer G. J.
Heinen - Ger. Gem. 9.30 en
18.00 uur leesdienst.
LANGSTRAAT - Herv. Gem.
10.00 uur kand. mr J. Kooij,
Barendrecht.
De oudere lezers herinneren
zich zijn boeken nog wel: De
stroper van Heusden, De schild
knaap van jonker George, De bos
wachter van Mora en vele ande
re. Historische jeugdboeken
met spannende verhalen, het
meest uit de 16*^'eeuw, de tijd
van de Reformatie. De schrij
ver was de heer E de Zeeuw
JGzn (1890-1968). Na enig
zoeken kwam ik erachter dat
hij wel 245 publicaties op zijn
naam heeft staan, waarvan 155
in de categorie 'historie'.
Uitgeverij De Banier heeft er
onlangs drie heruitgegeven en
ze samengebracht in een mooie
band en onder een heldere
titel De Fransman van Geneve.
Niet te vragen over wie het
gaat: Johannes Calvijn. Kan
bijna niet anders dit jaar Het
gaat hier om drie verhalen uit
zijn leven. Ze verschenen ooit
apart onder alweer die typi
sche De Zeeuw-titels De wijn
boer van St. Victor, De tuinman
van Ferrara en De horlogemaker
van Geneve. De stijl is wat geda
teerd, maar nog goed leesbaar
voor jongeren en ouderen die
houden van een spannend ver
haal maar ook iets hebben met
geschiedenis. Er zijn enkele
mooie illustraties van Rino Vis
ser opgenomen. Al met al een
aantrekkelijke uitgaaf. Jammer
dat er over de schrijver geen
enkel biografisch gegeven is
opgenomen.
N.a.v.: P. de Zeeuw JGzn, De
Fransman van Geneve.
Drie verhalen uit het leven
van Johannes Calvijn.
Uitgeverij De Banier te
Apeldoorn. ISBN 978-
90-336-2969-3. Hard
cover 235 blz. Prijs
14,90.
Uitgeverij De Banier heeft
in het Calvijnjaar aanleiding
gezien om nog een andere
publicatie over de hervormer
op de markt te brengen. Ik
moet zeggen: voor de liefheb
bers een heel aantrekkelijk
boek. Het is samengesteld van
uit het ijzersterke concept: een
plaatje met een praatje. Veel
plaatjes zelfs, buitengewoon
fraaie foto's gemaakt door
professionele fotografen - alle
rond het leven van Calvijn.
Twee fotografen, Sjaak Ver
boom en Wim Eradus, gingen
op pad. Ze trokken naar en
door tien steden in (vooral)
Frankrijk waar Calvijn woonde
en ze zochten zijn spoor op. De
opdracht die ze hadden mee
gekregen was: laat zien wat er
gebeurd is met de omgeving
waarin hij leefde. Is de herin
nering aan de reformator nog
zichtbaar en tastbaar? Op deze
wijze hebben ze geprobeerd de
wereld van Calvijn in beeld te
brengen. Waar studeerde hij?
Waar stond hij op de kansel?
Waar voerde hij de godsdienst
gesprekken?
De volgende plaatsen zijn in
beeld gebracht: Noyon, het
Noord-Franse stadje waar Cal
vijn geboren werd en waar hij
opgroeide (1509-1523), Parijs,
Orleans en Bourges, waar hij stu
deerde 1523-1533), ^ng^ou/me
en Nérac die voor de gevluchte
jongeman als toevluchtsoord
dienden (1533-1534), Poitiers,
waar hij het Woord van God
bediende (1534), Bazel, waar
de eerste druk van zijn Institu
tie verscheen, Straatsburg, waar
hij drie jaar predikant van
een vluchtelingengemeente
was (1538-1541) en natuurlijk
Geneve, de stad van Calvijn.
Het is de stad waar hij in 1564
stierf en waar zijn lichaam
begraven is.
Dr M.A. van den Berg die nog
niet zo lang geleden promo
veerde op een studie over de
reformator, schreef voor elk
hoofdstuk een korte inleiding.
Daarnaast wordt in dit boek
ook praktische informatie
gegeven over musea en ande
re bezienswaardigheden van
elke besproken stad. Wie met
vakantie naar een van deze ste
den gaat, neme dit boek dus
mee. Het wijst u de weg op uw
'pelgrimage'.
Toch - dat laatste moet het maar
niet worden. Het zou niet in de
geest van Calvijn zijn. De her
vormer was zelf een pelgrim,
maar dan naar de stad die fun
damenten heeft. Tegelijkertijd
heeft hij in zijn leven nadruk-
kehjk de ballingschap vanwege
het geloof ervaren. Wie zijn
verklaring van het Psalmboek
kent, heeft ontdekt hoe hij
zich daarin meermalen identi
ficeert met David, die als een
veldhoen op de bergen vluch
ten moest. Na 1534 heeft hij
zijn vaderland Frankrijk nooit
meer terug gezien. Nee, tot pel
grimage hoeft dit boek niet aan
te zetten. Toch (ja, je moet er
een beetje gevoel voor hebben)
heeft het iets om in Angoulême
te staan voor het huis waar Cal
vijn aan zijn Institutie begon te
werken of een kijkje te nemen
bij (of misschien wel in) het rij
zige hoekhuis in Nérac waar hij
op zijn vlucht z'n vriend Lefè-
vre d'Etaples ontmoette, of een
bUk te slaan in de grot bij Saint
Benoit, 10 km ten zuiden van
Poitiers, waar Calvijn voor het
eerst het Heilig Avondmaal
bediende.
Er is veel zorg besteed aan
de uitvoering van dit kijk- en
leesboek. De kwaliteit van
het fotowerk is stuk voor stuk
heel goed. De toelichting die
per foto gegeven wordt, is de
meeste keren ter zake. Er is
een DVD bijgevoegd die u
het een en ander laat zien van
het Geneve van Calvijn. De al
genoemde dr Van den Berg
voert de kijker/luisteraar mee
op een wandeling door de
oude stad. Hij vertelt waar het
allemaal is gebeurd... -Al met al
een interessante uitgaaf die ik
van harte aanbeveel.
N.a.v.: M.A. van den Berg, WJ.
Eradus, Sjaak Verboom,
Van Noyon tot Geneve.
Tien woonplaatsen van
Calvijn in beeld. Met
DVD 'Geneve, de stad
van Calvijn.' Uitgeverij
De Banier te Apeldoom.
ISBN 978-90-336-
2962-4. Gebonden. 204
blz. Prijs €28,90.
in vertrouwde handen
HERKINGEN - In vereni
gingsgebouw 'Ons Huis' aan
de Kaaidijk te Herkingen
worden zaterdag 11 april van
10.00-16.00 uur een Rommel
en creatiefinarkt gehouden. Er
is van alles te koop, ook spul
len uit grootmoeders tijd en
veel boeken, dit alles voor klei
ne prijsjes. Wie zelf een tafel
wil huren om wat spullen op
te verkopen, kan bellen naar
0187 669718 of 0187 669417.
Er zijn nog wat tafels te huur,
6 per tafel.
De Exoduskerk in Sommels
dijk en de Emmaüskerk in
Middelharnis nodigen ieder
een hartelijk uit voor de geza
menlijke vieringen in de Stille
Week voor Pasen.
Op maandag 6, dinsdag 7 en
woensdag 8 april zullen er
avondgebeden plaatsvinden
in respectievelijk de Exodus
kerk, de Emmaüskerk en de
Exoduskerk om 19.30 uur De
'vespers' duren niet lang.
Op donderdag 9 april is er een
viering van Schrift en Tafel in
de Exoduskerk om 19.30 uur
Op Goede Vrijdag 10 april is
er om 19.30 uur een dienst
van lezingen, gebed, zang en
stiltes in de Emmaüskerk.
Op zaterdag 11 april is er een
Paaswakedienst om 21.30 uur
in de Emmaüskerk, geken
merkt door een lichtsymboliek
en doopgedachtenis. Zondag
morgen om 6.00 uur is er in
de Exoduskerk een Dageraad-
dienst, met aan het einde het
Paasontbijt.
Ieder kan daarna 'even' naar
huis gaan om dan rond 10.00
uur de hoofddienst mee te
maken in de Exoduskerk of in
de Emmaüskerk. De vieringen
zullen worden geleid door ds.
T. Verduijn en ds. L.J. Lin-
gen.
Ook zal er medewerking zijn
door Cantorijen.
Zie voor meer info de websites
www.exoduskerk.nl of www.
emmauskerkmiddelharnis.nl.
