'Nederlandse samenleving kan zich geen vieze onbruikbare meren veroorloven 'Samen de schouders eronder
EIIAIIDEtl-lllEIJWS
OOSTFLAKKEE - Krammer en Volkerak,
het water aan de zuidoostkant van het eiland,
tussen de Philipsdam en de Volkerakslui-
zen, is een belangrijke vaarweg voor het
(binnen)scheepvaartverkeer richting Bel
gië. Daarnaast zou het ook een belangrijk
waterrecreatiegebied kunnen zijn, ware het
niet dat de waterkwaliteit sterk te wensen
overlaat. Giftige blauwalgen zorgen er 's
zomers voor dat het water en de oevers niet
geschikt zijn voor zowel de natuur als de
mens. Jarenlang al wordt door verschillen
de instanties gediscussieerd over mogelijk
heden om de kwaliteit van het water te ver
beteren. Natuurmonumenten heeft in deze
discussie onlangs een opmerkelijke inbreng
gehad. Met het rapport 'Volkerak het mooi
ste van twee werelden', wil de organisatie
een bijdrage leveren aan de oplossing van
het 'probleem' rondom het KrammerA^ol-
kerak én de omgeving.
Probleem
Zout meer
'Vrij denken!'
Natuurontwikkeling
Samen
'Rondje Volkerak'
Kansen
•rv
PAGINA 6
VRIJDAG 20 JUNI 2008
Natuurmonumenten maakt perspectief
voor problematiek Krammer-Volkerak
Door Adri van der Laan
De blauwalg is een belemmering voor een gezonde ontwikkeling
van het Volkerak. Foto: Lia VlkÜand Natuurmonumenten)
Volgens Quirin Smeele van
Natuurmonumenten heeft
het rapport velen verrast
omdat net .dit keer niet ging
om een natuurvisie van net
gebied. "We kijken verder
dan alleen de problemen
met het meer. We kijken ook
naar de perspectieven van
dit gebied, waarbij we ook
uitdrukkelijk er de omgeving
bij betrekken". Hij geeft aan
te hebben gemerkt dat dit
de omgeving heeft verrast.
"Natuurmonumenten blijft
wel een natuurvereniging,
maar wij zoeken uitdrukke
lijk verbinding met andere
sectoren. Dit rapport is daar
een voorbeeld van".
In het rapport 'Volkerak
het mooiste van twee
werelden', dat in opdracht
van Natuurmonumenten
door het Bureau Stroming
is opgesteld, wordt het
Volkerak-Zoommeer aange
duid als "één van de meest
problematische meren van
Nederland". De voornaamste
oorzaak van deze kwalificatie
komt door de giftige blauw
algen die "het water onge
schikt maken voor natuur
en mens. Verder is er een
'star waterbeheer' dat het
herstel van een dynamische
delta onmogelijk maakt. 'Al
jaren wordt er gediscussi
eerd over de toekomst van
het meer. Deze discussies
verlopen nogal technisch
omdat het veelal gaat over
kosten en veranderingen van
de sluizen. Met het onlangs
uitgebrachte rapport wil
Natuurmonumenten de
lopende discussies verbreden
en nodigt ze alle partijen
uit om "mee te denken over
deze cruciale schakel tussen
rivierengebied en delta".
'Vieze meren'
Natuurmonumenten is ervan
overtuigd dat er geïnves
teerd moet worden in het
ecologisch herstel van het
Volkerak, want de organisatie
vindt "dat de Nederlandse
natuur en samenleving zich
geen vieze - en daardoor
De Steenbergse Vliet, waar een kleine recreatiehaven in de natuur is ingepast.
Foto: Bureau Stroming
onbruikbare - meren kan
veroorloven". De huidige
problemen zouden moeten
worden opgelost door te
investeren m een schoon
en zout Volkerak 'met enig
getij'. Uitgangspunt is dan
ook dat de zoetwatervoor
ziening voor de landbouw
geregeld is. De organisatie is
ervan overtuigd dat een zout
Volkerak een eind zal maken
aan de huidige problemen.
Met een gezond gebied is er
ook alle ruimte om het meer
en de oevers verder te ont
wikkelen.
De inhoud van het rapport is
mede gebaseerd op de resul
taten van twee workshops die
vorig jaar zijn gehouden. Het
uitgangspunt hierbij was dat
de overheden zullen kiezen
voor maatregelen die zul
len resulteren in een schoon
en zout Volkerak, waarbij
er sprake is van enige getij-
dynamiek.
Vóór de afsluiting was het
Volkerak een zeegat dat in
het westen in verbinding
stond met de zoute Ooster-
schelde en Grevelingen en
in het oosten met het zoete
Hollands Diep, en vormde
het een brakwatergetijdege-
bied. Na de afsluitmg waren
de verwachtingen voor het
gebied hooggespannen. Men
trof tal van voorzieningen
om er een hoogwaardig
natuurgebied van te maken.
Hiervoor werd bijvoorbeeld
een groot aantal vogeleiland-
jes aangelegd en werden de
oevers aangepast.
Al vlug na de afsluiting kwam
het probleem van de giftige
blauwalg. Door de hoge con
centratie voedingsstoffen en
de geringe doorstroming van
het meer werd de algenbloei
steeds groter. De gevolgen
waren groot. Het water was
niet meer geschikt als zwem
water of drinkwater en zelfs
niet voor de bevloeiing van
de landbouwgewassen. Sinds
die tijd wordt er door de
overheid naarstig onderzoek
gedaan naar de oplossing
van het probleem.
Volgens Natuurmonumen
ten is een "zout meer met
voldoende uitwisseling met
de Oosterschelde de enige
oplossing om het algen-
probleem op te lossen". In
het rapport benadrukt de
natuurorganisatie dat de dis
cussies om te komen tot een
oplossing veelal technisch
van aarcf zijn en "de bijzon
dere kwaliteiten die het meer
heeft en de kansen die er
liggen komen nauwelijks aan
bod". Daarom wil Natuur
monumenten met de uitgave
van het rapport de discussie
breder trekken en hierbij
zoveel mogelijk deelnemers
inschakelen.
Volgens de natuurorganisatie
is de potentie van het gebied
hoog, maar wordt die niet
benut. Zo zijn er ongeveer
tien jachthavens met ruim
1.500 ligplaatsen maar de
recreatievaart is op het Vol
kerak beperkt omdat het
vertier elders op het water
in de omgeving - buiten het
Volkerak - wordt gezocht.
Debet hieraan is volgens het
rapport het vieze water en
de ontoegankelijke oevers.
Ook liggen door een strikte
scheiding van water en land,
de dorpen ver van het water
en zijn er weinig aanlegplaat-
sen. Verder wordt het door
de beroepsvaart drukbevaren
Volkerak ook voor de plezier-
vaart gebruikt als doorgangs
route tussen het rivierenge
bied en de Delta.
Tijdens de vorig jaar gehou
den workshops Kregen de
deelnemers, die afkomstig
waren uit de 'groene hoek'
- overheid, visserij en recre
atie, de opdracht' om ideeën
te leveren voor het gebied,
als er een schoon en zout
Volkerak zal zijn ontstaan.
'Vrij denken!' was het thema
waarbij tal van ideeën kon
den worden gespuid, waarbij
de haalbaarheid niet leidend
hoefde te zijn.
Zo werd tijdens de workshop
gepleit om de openheid van
het water en de natuur niet
teveel aan te tasten. Teveel
eilanden, nieuwe natuur
niet bossen en recreatieve
ontwikkelingen zouden deze
natuur aan kunnen tasten.
Anderen zouden graag weer
nieer eilanden zien om zowel
de recreatie als de vogels ten
dienste te kunnen zijn.
Xtrder werden er ideeën
aangedragen om delen van
de huidige sluizen in het Vol
kerak te slopen omdat deze
bij een zout Volkerak niet
meer nodig zouden zijn en
werd er gepleit om delen van
de Grevelingendam en de
Hellegatsdam door te graven
en hier een 'dam op poten'
van te rnaken, zodat het
water tot op zekere hoogte
vrij door kan stromen. Ook
waren er ideeën om de
bestaande waterbekkens bij
de Krammersluizen geschikt
te maken voor recreatie om
daar zoetwaterbekkens van te
maken.
Op plaatsen waar er bin-
nendijks veel zoute kwel is,
zou er 'natte natuur' kun
nen worden ontwikkeld om
de scherpe grenzen tussen
land en water te 'verzach
ten'. Gebieden aan de Bra
bantse kant zouden hiervoor
geschikt zijn.
Verder werden er tijdens
de workshops ideeën gelan
ceerd om kanoroutes langs
de randen van het Volkerak
te ontwikkelen, en vrijwel
Kaart van het gebied waarvoor onder leiding van Natuurmonumenten tijdens workshops ideeën
werden aangedragen.
nieuwe impuls wil geven, kan
natuurlijk ook een rondje
Volkerak' niet ontbreken.
Tijdens de workshop werd
dan ook gepleit voor de aan
leg van een fiets/wandelpad
vinden. Jachthavens en bun
galowparken zouden dan
bijvoorbeeld op één of enkele
plaatsen geconcentreerd
moeten worden om de rust
voor zowel de recreanten
Afbeelding: Bureau Stroming
is er alleen versterking van de
aanwezige natuur mogelijk.
Met het organiseren van de
workshops en het opstel-
Het Volkerak wordt druk bevaren door de scheepvaart.
alle zijden van het Volkerak
zouden ook uitstekend
geschikt kunnen worden
gemaakt als 'vogelaargebied'.
Ook de vorming van kleine
natuurhavens op verschil
lende plaatsen in het gebied,
waaronder een plaats tussen
Ooltgensplaat en de Helle-
gatsplaten. En men verwacht
dat bij een zout Volkerak het
water helder genoeg zal zijn
om plaatsen te creëren om
de duiksport te beoefenen.
Mi men het Volkerak een
rond het meer, waar dan ook
speciale fietsroutes kunnen
worden uitgezet. Hierbij
zouden ook pontjes kunnen
worden ingezet. Verder zal
een schoon Volkerak natuur
lijk alle ruimte bieden voor
zwemmers. Er dienen dan
ook op verschillende plaat
sen, buiten de drukke routes
van de beroepsvaart, strand
jes te worden ontwikkeld.
Gepleit werd voor een
zonering van het gebied,
waarbinnen de verschillende
activiteiten en ontwikkelin
gen plaats zouden moeten
als de natuur elders in het
gebied te waarborgen.
In het rapport 'Volkerak het
mooiste van twee werelden'
wijst Natuurmonumenten
erop dat bij alle suggesties die
er tijdens de worksnops zijn
gedaan sterk ingrijpen in de
natuur wellicht niet mogelijk
zal zijn in verband met de
bestaande natuurwetgeving.
De Europese Vogel- en Habi
tat Richtlijn gaan uit van
behoud van de huidige waar
den van een gebied. Daarom
Foto: Adn van der Laan
len van het rapport hoopt
Natuurmonumenten een
belangrijke bijdrage te hebben
geleverd aan de planvorming
voor de verdere ontwikkeling
van het gebied als de water
huishouding strak op orde zal
zijn. Zij ziet het "als een inte
ressante uitdaging om de ont
wikkeling van het Volkerak én
de wijde omgeving een stevige
impuls te geven". Zij wil dan
ook alle andere partijen die
betrokken ziin bij het gebied
graag uitnodigen om daar in
de komende jaren "samen de
schouders onder te zetten".
■"■wi«ASi«M«i
i voor het gebied rondom de Volkeraksluizen werden ideeën ingebracht.
Foto: Adri van der Imüu
