Locaties voor nieuwe
bomen en struiken gezocht
Viburnum,
enorm gevarieerd
Concert in de Hervormde Kerk te
Sommelsdijk op virginaal en orgel
Oorlogsmonumenten
op
Goeree-Overflakkee
EIIAIID^-rilEUWS
Groenblijvende soorten
De beste plek in de tuin
Tuintips voor mei
Heemtuin-
excursie
Heemtuin
Tenellaplas
Eeuwkant
4*
STICHTING
DIERENBELANG
HOEKSCHE
WAARD
Het programma
IZB-dag over
missionaire
cursussen
Jubileum
uitvoering
Pieter Vis en
Lennert Knöps
Jubileum cd
PAGINA 7
VRIJDAG 9 MEI 2008
Zoals men wellicht de laatste
lijfi ill de kram hebt kutiiien
lezen en hebt kunnen waarne
men, zijn er tussen Ooltgens-
plaal en Den Bommel veel
bomen gekapt. De reden van
deze kap is onder andere de
aanleg van een fietspad tussen
deze twee plaatsen, f^en ande
re reden is dat het Waterschap
Hollandse Delta de komende
jaren alle bomen op en langs
biiilendijken zal gaan kappen.
Dil lieeli te maken met het (eit,
dat wetenschappelijk onder
zoek heeft aangetoond, dat de
wortels van de bomen de ste
vigheid van de dijken aantas
ten en daarmee de veiligheid
in het geding is. Daarom zul
len er ook geen bomen langs
de buitendijken teruggeplant
gaan worden. De Vereniging
voor Natuur- en Landschapbe
scherming Ckieree-Oveiflakke
(NLGO) betreurt het dat er
zoveel bomen verdwijnen.
Gelukkig heeft het Waterschap
aangegeven ie willen zoeken
naar mogelijkheden voor her-
plant van bomen en struiken,
ter compensatie \an de kap.
De NLGG vraagt de bewo
ners van Goeree-Overtlakkee
om te zoeken naar geschikte
locaties voor herplant. Weet u
een locatie op ons eiland waar
mogelijkheden zijn voor her-
plant, meld het de vereniging
per mail (inf<)(" vnlgo.n!) oi
telefonisch ül 87-6018.S() ('lea
Both-Verhoeven).
Viburnums zijn opvallende
heesters, bekend om hun
vaak geurende bloemen,
kleurrijke bessen en meest
al fraaie herfstkleuren. Er
zijn tientallen bladverlie
zende en groenblijvende
soorten die onderling zo
sterk kunnen verschillen
dat je bijna niet gelooft dat
ze tot hetzelfde geslacht
behoren. Sommige hebben
platte bloemschermen die
heel sterk aan hortensia's
doen denken, andere vor
men bolle tuilen (vandaar
vaak de naam 'sneeuwbal').
Er zijn winterbloeiers bij
en soorten met schitterend,
glanzend blad. Ook hun
maten verschillen enorm:
van nog geen halve meter
hoog tot boomgroot.
Bladverliezende soorten
Kr zijn inheemse soorten, zoals
de Gelderse roos {Vihuniiiiii
oj)i(Uis) en de wollige sneeuw
bal {\'ihurni(iii latilana), en exo-
len die oorspronkelijk alkom-
stig zijn uit andere gematigde
en subtropische gebieden van
het noordelijk halfrond. Keu
ze genoeg! Vihnrnitm opuliis
'Roseum', de gewone sneeuw
bal, die bloeit in mei-jtini mei
grote bolbloemen. Deze bloe
men zijn steriel en vormen
dus geen bessen. Vihunnnii
ojiiilus 'Compactum' daarente
gen krijgt volop rode bessen.
l'ibiiriiiiiii plicdtum 'Thunbergs
Original' vormt zuiver witte,
ronde bolbloemen en het blad
krijgt een rode herfstkleur.
Zeker aanbevolen worden
l'ihiiniiiin pluattim variëteiten
zoals de 'Cascade' met platte.
De bekende .'.iieeiwhiil l'ibiiniiivi
opulus 'Roseum')
witte schermen,'Shoshone'
en 'Shasta' vormen extra veel
rode bessen, de 'Watanabe'
is de hele zomer (zelfs tot de
vorst invalt) letterlijk over
dekt met witte bloemen. 'Pink
Beauty' en 'Molly Schroeder'
bloeien beide lichtroze. Vihur-
riiim hurhmodii 'Mohawk' heeft
heerlijk geurende roze-witte
bloemen, net als Viburnum
bodnanten.w Charles Lamoiit',
maar die bloeit in de winter.
Viburnum sargentii 'Onondaga'
heeft bruintood, later groen
verkleurend blad en schennen
roomwitle bloemen met lila
randbloenien.
]'ibu)nuii> Pragcnse' heelt
het hele jaar door schitterend
glanzend blad en bloeit vanaf
mei (wit), llburiiuni heniyi blijft
klein en bloeit in juni (heerlij
ke geur!). Zeker een aanwinst
in de tuin is de l^ibuniuiii tiiius
'Gwenllian', die bloeit namelijk
wel een halljaar aan een stuk
door: vanaf augustus tot aan
april. De bessen zijn slaalblauM-.
Vilnmium davidii blijft laag en
vormt donkerblauwe bessen.
En dit is maar een greep uit het
grole assortiment.
Plant een geurende Viburnum
vlak bij uw terras ol een plek
waar u graag zil. V zuil er\'an
genieten! De blacherliezende
soorten groeien zowel in zon
als lichte schaduw in iedere
goed doorlatende luingrond.
De groenblijvers staan hel
liefst op een beschutte plek in
lichte schaduw. Die houden
meer van iets zure, vochtige
grond die wel goed doorlatend
moet zijn. Viburnums zijn ster
ke, goedgroeieiide planten die
vanwege hun be.s.sen ook nog
eens geliefd zijn bij de vogels.
De bessen van de Vibuniuiii pii-
catum zijn direct in september,
oktober al een feestmaal, van
de Vibunium opulus blijven de
bessen langer aan de plani,
die hebben namelijk eeist een
vorstperiode nodig, anders
vinden de vogels ze niet lek
ker.
Zet een groeisteun bij vaste
planten die hoog worden. Blijf
wieden (of jjlant extra bodem
bedekkers). Gras groeit in mei
extra hard, \ergeet niet te maai
en. Mollen zijn nu erg actief ze
hebben jongen. U kunt nog
tot half mei coniferen planten.
Uitgebloeide heesters kunt u
nu snoeien en iets later in het
jaar (eind juni) kunt u de nieuw
gegroeide takken nog een keer
toppen. Dat houdt de vorm \an
de heeslei' mooi compact. Haal
ROCANJE - De Stichting
Het Zuid-Hollands Land
schap organiseert op zater
dag 17 mei om 10.00 uur
een twee uur durende plan-
tenexcursie door de heem-
tuin Tenellaplas. In deze
botanische parel in de Dui
nen van Oostvoorne groei
en zo'n 375 plantensoorten.
Half mei staan vooral de
orchideeën er schitterend
bij. Vooraf aanmelden is
verplicht. Dit kan via de
natuuragenda op www.
zuidholl andslandschap,
nl of telefonisch (010) 272
22 22 op werkdagen tussen
09.30 en 12.00 uur.
De heemtuin Tenellaplas
behoort lot één van de mooi
ste natuurtuinen van Neder
land. Op amper 3 hectare staat
een uitgebreide verzameling
duinplanten in hun natuur
lijke omgeving. Rond de plas
en langs de duinrel groeien
planten die een voorkeur heb
ben \-oor \'Ochtige grond. In de
hoger gelegen delen groeien
planten die hun wortels liever
droog houden. De planten die
u in de Duinen van Oostvoor
ne 'in het wild' kunt tegenko
men, staan hier dicht bij elkaar.
Hierdoor is het makkelijker de
kenmerken \an de verschillen
de soorten Ie ontdekken.
Bijzondere bloeiende plan
ten in dit jaargetijde zijn de
orchideeën. Dit zijn zeer kriti
sche planten tlie een symbiose
aangaan met schimmels in de
grond. Ze groeien dus nooit 'zo
maar ergens'. Deze schimmels
moeten in de bodem aanwe
zig zijn. Omdat de schimmels
gevoelig zijn voor verzuring
is het belangrijk de heemtuin
'schraal' te houden en verrui-
ging tegen te gaan. De mede
werkers en vrijwilligers van
het Zuid-Hollands Landschap
zijn hier zeer bedreven in. De
orchideeën bewijzen dat. Har
lekijnen, soldaatjes en brede
orchissen staan nu met hon
derden exemplaren bij elkaar
in volle bloei. Een lust voor het
oog.
Hel vertrek is van bezoekers
centrum Tenellaplas, Duin
straat 12a Rockanje, er zijn
geen kosten aan verbonden.
Aanmelden: Vooraf via
de natuuragenda op www.
zuidliollandsland.schap.nl of
(010 272 22 22 tussen 09.30 tot
12.00 uur.
t;OEDERF,EDE - Op donder
dag f) mei wordt de laatste bij
eenkomst van het seizoen van
de CV'B gehouden. Op deze
avond komt ensemble 'Eeuw-
kant' met Flakkeese voordrach
ten. De bijeenkomst begint om
20.00 uur en wordt gehouden
in verenigingsgebouw '(Oost
dam' te Goedereede. Ciasten
en nieuwe leden zijn van harte
welkom.
ook de uitgebloeide seringen-
bloemen weg en snoei, als het
nog niet is gedaan de winterhei
de en lavendel. De kiiipplanten
kunnen naar buiten en u kunt
n\\ plantenbakkeu vol planten
mei zomerbloeiers. Als u nog
niets aan de vijver heeft gedaan
is het nu hoog tijd, alles gaat
weer groeien. En vooral: geniet
yau uw tuin!
i& ^f
f; «c* K* K*
Van de honden die in hel dierenasiel ver-
blij\en worden deze Azizi en Lasco in het
zimnetje gezet, in de hoop dat ze weer snel
een nieuw baasje krijgen.
Azizi is een kruising Duitse Herder, een
leelje van 7 jaar oud. Het is een lieve en
aanhankelijke hond, lief voor kleine kin
deren, \an kat-
ten irioet ze mets
hebben en van
andere honden al
helemaal niet. Ze
valt dan ook uit
naar haar soort
genoten.
Lasco is een Hus
ky, een reu van 6
jaar. Lasco is een
lieve hond, kan
samen met kleine
kinderen, niet bij katten en wat honden
betreft vindt hij alleen teeljes leuk. Hij is
ivel wat dominant en erg slerk.
Van de katten wacht Figaro, een rode
kater van 4'/j jaar, nog steeds op een
nieuwe baas. Het is een lief dier, die wel
van kroelen houdt, maar alleen zolang hij
daar zelf zin in heeft. Voor figaro zoeken
we een plaatsje bij iemand zonder kleine
kinderen en zondei andere huisdieren.
Stripe is een zwart-witte kater van 10 jaar.
Een lieve kat, die wel bij kleine kinderen
en honden kan, maar niet bij andere kat
ten. Hij is wat onzindelijk en we willen
voor hem het liefst een plekje op een boer
derij.
Droppie is een zwarte poes van 9jaar. Het is
een heel lief dier die het liefst gewoon haar
eigen gang gaat. Ze is niet gewend om bui
ten te komen. Zij wil graag een plaatsje bij
iemand zonder
kleine kinderen,
of ze bij andere
huisdieren kan is
niet bekend.
Momenteel zijn
er weer heel
veel konijnen, in
allerlei kleuren
en maten, in de
Dierenstee. Ook
zij willen graag
weer een goed
tehuis.
Azizi -irruiil op een baasje.
Op zaterdag 17 mei hoopt
Organist Paul Kieviet te con
certeren in de Hervormde
Kerk te Sommelsdijk in
een concert op virginaal en
orgel. Het thema van het
concert is: 'Van Sweelinck
tot Bach'.
hl deze kerk staal - zoals
bekend - een prachtig histo
risch orgel. Abraham Meere
leierde het op in het jaar 1821.
Het orgel heeft in zijn al lange
bestaan niet al te veel wijzigin
gen ondergaan: het is tamelijk
ongeschonden door de tijd
heen gekoirien. Na de restau
ratie die de orgelmakers Gebr.
Reil (Heei-de)' in 1987 ver-
richtlen, is het weer een echte
schoonheid.
Wat is echter een virginaal?
Het virginaal is een typisch
zeventiencie eeuws klavierin-
slrument. Er zijn drie typen.
Een virginaal met het klavier
links is een spinet. De klank
is heel helder, boveiitoonrijk.
Ligt het klavier in het midden,
dan lijkt de klank het meest op
een clavecymbel. Ligt het kla
vier aan de rechterkant, dan is
de klank het meest grondtoon-
rijk: de zogenaamde muzelaar.
Vooral dit laatste type is uitne
mend geschikt om er muziek
\'an Sïveeliirck en tijdgenoten
op uit te voeren.
Een virginaal werd in de zeven
tiende eeuw vaak gebruikt om
er in huiselijke kring op te
musiceren en bij te zingen. Op
schilderijen uit die tijd zie je
regelmatig een virginaal afge
beeld.
Heel beroemd is het schilderij
'Vrouw aan een virginaal met
een man' van Johannes Ver
meer. De naam 'virginaal' is
alkomstig uit het Latijn; 'vir-
ginalis' betekent 'maagd'. Het
is inderdaad opvallend dat in
de schilderkunst alleen jonge
vrouwen aan een virginaal
worden afgebeeld.
Iemand die in onze tijd virgi-
iialen bouwt, is Martin Rutter
uit Ridderkerk. Hij doet dat
heel nauwgezet, volgens de
bouwprincipes van de zeven
tiende eeuw. U wordt bij deze
alvast uitgenodigd om het
virginaal na het concert van
chchtbij te bekijken en met de
bouwer ervan in gesprek Ie
gaan!
De bloeitijd van het virginaal -
rond 1600 - leverde prachtige
composities op: in Engeland
schreven onder meer William
Byrd (L'J43-1623) en John
Buil (1562-1628) vele werken,
die samen met composities van
anderen werden gebundeld in
een groot en mooi gekopieerd
hanclschrift, het Eitzwilliam
Virginal Book.
Tegelijkertijd kende ons land
een groot componist - met
recht kan hij de grootste
Nederlandse componist ooit
worden genoemd: Jan Pieters-
zoon Sweelinck (15(i2-1621).
Sweelinck werd geboren in
Deventer, maar groeide op in
Amsterdam, waar hij zijn hele
leven zou wonen. Hij was orga
nist van de Oude Kerk aldaar,
lid van de befaamde Muider-
kring en zeer bekend als peda
goog. Hij kreeg talrijke leer
lingen, zodat hij de bijnaam
'Organistenmaker' kreeg.
Vooral via zijn Duitse leerlin
gen heelt hij invloed uitgeoe
fend tot op Johann Sebastian
Bach (1685-17.50), de tweede
componist van wie een aantal
werken klinkt tijdens dit con
cert.
Betialve van deze twee grote
componisten klinkt tijdens het
concert muziek van Samuel
Scheidt (1587-1654): één van
de Duitse leerlingen van Snee-
linck, die - vooral via Pachel-
bel - Bach zou beïnvloeden.
Scheidt was organist in Halle;
vooral zijn uiigebrede fabu-
latura Nova' is een belangrijke
bron van klaviermuziek. Heel
inleresssant zijn ook de Psal
men van Samuel Mareschal
(1554-1640), die het op virgi
naal uitstekend 'doen': koralen
met een versierde bovenstem,
viidk x'errassend \'an harmo
nisatie. Mareschal werkte in
I-5asel als leraar aan gymnasium
en universiteit; zijn psalmen
zijn creatie\e voorbeelden van
reformatorische koraalnuiziek!
1. Sarabanda con Partite \aii
Bach (orgel). Een niei zo
bekend, licht verteerbaar,
variatiewerk van de jonge
Bach, Voorbeeld bij het
componeren van de Sara
banda was een Ouverture
van de Franse Jean-Bap-
tfste Lully (1632-1687). De
'Partite' zijn de variaties.
2. Fantasia chromatica van
Sweelinck (virginaal). I-^éii
van Sweelincks uitgebreide
werken op één thema. Basis
voor het stuk is een thema
niet allemaal halve toonaf-
.standen (chromatiek), dat
in sterke mate het karakter
bepaalt. Vooral in de mid
dentoonstemming van hel
xirginaal klinken sommige
akkoorden extra span
nendmaar: zé) bedoelde
Sweelinck hel! Verbhdfend
hoe iemand met een zo een
voudig thema een zo groots
werk kan componeren...
3. Psalm 6 en Psalm 25 \an
Mareschal (virginaal).
4. Echofantasie \;ui Swee
linck (\irgina:il). ook
wel 'Fantasie in de vorm
van een echo' genoemd.
Op allerlei verschillende
manieren worden ecln)-
lechnieken toegepast. Zo'n
echofantasie vereist besl
een aandachtig luisieren:
de echo kan ook 'versio])t
zitten' in een onopvallende
nuddenstem. Op een heel
natuurlijke manier worden
echo's verweven met locca-
t;r-werk.
5. Alamanda Bruynsmede-
lijn van Scheidt (virginaal):
een indrukwekkend voor
beeld van variatie-lecluiiek.
Scheidt toont zich hier een
echte Sweelinck-leerling
te zijn in dit toenmaals
beroemde lied van zeer
licht karakter (naar veiluid
wordt het nog in onze tijd
benut als melodie voor een
studentenlied!), dal op tien
manieren wordl bewerkl.
6. Psalm 8 en Psalm 42 van
Mareschal (virginaal).
7. Toccata van Sweelinck. \'ir-
tuoos, geïnspireerd dooi
de Italiaanse loccalastijl
van onder meer Clatidio
Merulo. Polyfone (liiga-
tische) gedeelten worden
afgewisseld met uitgebreid
jjassagewerk.
8. Concerto in d (BWV 596)
van Bach (orgel). Een ras-
Italiaans vioolconcert, door
Bacil bewerkl voor orgel.
Oorspronkelijk een con
certo van de door Bach
hoog geachte Antonio
Vivaldi (1678-1741). Eén
van Bachs meesi geliefde
orgelweiken,
U wordt bij deze hailelijk uil
genodigd! Het couceri begint
om 15.30 uur ('s middags
dus!) en duurt ongeveer een
uur.
Paul Kieviet is uitvoerei.ul
musicus, docerend musicus,
kerkmusicus en muziektheo
reticus.
De loegang is uk gifi aan de
uitgang.
V vindt het dierenasiel De Dierenstee aan
de Groene Kruisweg I4a te Numansdorp.
Tel. 0186-655150. Openingstijden: maan
dag t/m zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur.
Website; www.dierenstee.nl.
AMERSFOORT - Op zater
dag 7 juni houdt de IZB -
vereniging voor zending
in Nederland - onder de
titel 'Kennismaken met...'
een informatiedag over
missionaire cursussen.
Er zijn tal van cursussen
voor zoekers die meer wil
len weten over de Bijbel
en het christelijk geloof.
Maar een keus is nog niet
zo gemakkelijk gemaakt.
Wat is de eigenheid van
elke cursus? Voor welke
doelgroep is welke cursus
geschikt? Wat past bij je
gemeente? Wat kun je na
de cursus aanbieden?
Hoofdspreker in het pro
gramma is ds. René van Loon,
die vele jaren geleden de nog
steeds gebruikte Oriëntatie
cursus christelijk geloof samen
stelde. Hij zal vanuit zijn eigen
er\aring vertellen hoe zoekers
met een cursus bereikt kun
nen worden, 's Morgens en 's
middags zijn er workshopron-
des met ds. René van Loon
(OCG), ds. Peter Hendriks (7
1 Basiscursus geloven), Jan
Bakker (.\lpha), Corina Nagel
en Johan Timmer (Emmaüs)
en Tineke Zeefat en C!oby van
der Zee (Scopus).
In een workshop wordt het
programma van een cursus
avond geboden, zoals deelne
mers aan de betreffende cur
sus dat dus meemaken.
Verder; een informatiemarkt
waar ook nog andere (vervolg)
cursussen aan bod komen,
presentade van de test 'Kies
de cursus voor jouw gemeente'
en een korte presentatie van
kringleiderstrainingen.
Plaats: 'Eben Haëzer' (bij de
N'ed. Herv. Kerk) in Wouden
berg. Tijd: 10.00-15.30 uur.
Deelnemersbijdrage; 20
(incl. lunch, koffie/thee en
werkmateriaal). Aanmelden
via tel. 033-4611949 of e-mail:
secretariaat(a izb.nl
DORDRECHT- De werkgroep
'Muziek Stichting Behoud
Augustijnenkerk' heeft voor
zaterdagmiddag 17 mei de
bekende concertzanger Pieler
Vis een dag voor zijn 60e ver
jaardag en het gedenken \'an
zijn 50-jarige zangersjubileum
bereid gevonden om met zijn
jonge vaste begeleider Lennert
Knöps, organist uit Papen-
drecht, weer een bijzonder lie-
derenprograinnia ten gehore
te brengen. Het kreeg als the
ma mee 'Breng mij d'aloude
lijding!". Diverse geliefde
gezangen als 'De Heilige Stad',
'Het ruw houten kruis', 'Wat
vliedt of bezwijkt' en 'Heer, ik
geef mij aan U volkomen', zul
len in afwisseling van bekende
samenzangliederen klinken.
De 25-jarige organist Knops
zal op het gerestaureerde
Maarschalkerweerd-orgel nog
een Psalmimprovisatie spelen.
De Augustijnenkerk aan de
Voorstraat 216 te Dordrecht
wil zich graag presenteren als
een gasurije kerkgemeente in
een historische ruimte. Van
14.30 tot circa 16.00 uur treedt
het zang- en orgelduo op en u
bent van harte welkom; de toe
gang is gratis! Na afloop van
het concert is er koffie. Wel
wordt er een collecte gehou
den voor de onkosten van deze
middag. Voor meer informatie
zie de vvebsites www.pietervis.
com en w\vw.elzavisdeclercc|S-
tichting.iil.
In de afgelopen weken was Pie
ter Vis twee dagen in de Grote
of Stephanuskerk te Hasselt
(Overijssel) om samen met de
n-ereldberoemde concertpia
nist Daniël Wayenberg en de
organist Lennert Knops een
cd-opname te realiseren. Deze
cd zal niet alleen vanwege Vis'
zangersjubileum verschijnen
maar ook vanwege Wayenbergs
komende 80-ste verjaardag. De
drie uitvoerende musici hopen
dat de cd eind november in de
winkel hgt.
f%
i
De miiiirsrliilderini; in liel vDoiiiialige Meijer llieaier.
Heeft u zich in de afgelo
pen meidagen afgevraagd
waar zich de oorlogsmo
numenten van Goeree-
Overflakkee bevinden?
Kijk dan op de website
www.oorlogsmonumen-
ten.nl Deze site is een
onderdeel van de website
van het Nationaal Comité
4 en 5 mei.
Recentelijk is op deze site de
muurschildering 'Vrij Vreug
de' toegevoegd welke zich
bevindt in het bijgebouw \an
het voormalige Meijer Theater
aan de Vissersdijk te Middel-
harnis.
De muurschildering is aange
bracht bij gelegenheid van het
bevrijdingsfeest van de Vis-
sersbuurt in 1945, gehouden
hoogstwaarschijnlijk op de
verjaardag van Koningin Wil-
helniina (31 augustus).
Om de ruimte verder <jp te
fleuren werden ook oranje
vlaggetjes aan weerskanten
van de ruimte geschilderd,
waarschijnlijk als gevolg van
materiaalgebrek.
Weet u iets meer over deze
muurschildering? Wie haar
heeft geschilderd of heeft u
meer details over het bevrij
dingsfeest? Gelieve contact op
te nemen met het secretariaat
van de Stichting tot Bescher
ming van het Dorpsgezicht,
telefoon 06-1340 5123 of via
de e-mail, b.\andenboogert(a.
wshd.nl
