_T .- Nieuwe Honda Accord
Hoe piloot R.L. atover van neergeschorte ^jjj r^^ pjjj^
jachtbommenwerper aan zijn einde kwam
^•Mij,"'! iRRi
Vervolg
verhaal
Verkoping en koor-
n samenzangavond
in de Visafslag
Philipshoofjesweg of
Philipshoofdjesweg
Pinksterzang-
dienst
EIIIM1DEt1.mEUW5
Onrust boven Den Bommel:
Het is omstreeks half elf als op 30 juli 1943 een
groot aantal vliegtuigen over het dorp Den Bom
mel raast. De oorlog is in volle gang en dit schouw
spel was haast dagelijks te bezichtigen. Het hoofd
van de Luchtbeschermingsdienst, dhr. Lokker, ziet
plots een vliegtuig met grote snelheid laag over
komen. Hij kon echter niet zien of dit vliegtuig
neerstortte dan wel weer opsteeg, omdat hij uit het
gezichtsveld verdween. Enige tijd later, toen de
vliegtuigen al weer verdwenen waren, deelde de
gemeentebode, dhr. Jacobus Hameete, hem mede,
dat volgens meerdere ooggetuigen een voorwerp
uit het vliegtuig gevallen was, dat op een stuk akker
van de gemeente was neergekomen.
Robert E. Stover
De missie
Stovers
laatste tegenstander
64 jaar later
Reacties
Hoofdstuk 9
PAGINA 6
DINSDAG 6 MEI 2008
Korte tijd later verklaarde
dhr. Franciscus van der Made
dat dit voorwerp een persoon
bleek te zijn, die op een stuk
landbouwgrond met suiker
bieten terecht was gekomen,
zo'n 1500 meter ten westen
van de Molendijk.
Omstanders die getuige waren
geweest van de val, verklaar
den dat de persoon uit het
vliegtuig was gevallen, dan
wel gesprongen, maar zonder
parachute op de grond was
terecht gekomen. Dit werd
bevestigd door het feit dat
de parachute nog in zijn tas
zat en er naast de plaats waar
'de piloot terecht was geko
men zich een gat bevond van
zo'n 10 tot 12 cm diep. Dhr.
Lokker concludeerde na het
zien van het zwaar verminkte
lichaam dat deze jongeman
overleden was. Dit werd kort
na zijn komst bevestigd door
een zuster van het Groene
Kruis en later ook door de ter
plaatse gearriveerde aits.
Het onderzoek werd door de
politie overgedragen aan de
Hoofdinspecteur Luchtbe-
scherming, de Polizeioffizier,
de desbetreffende Duitse
instantie te Ooltgensplaat en
de Ortskommandant te Mid-
delharnis.
Uit dit onderzoek bleek dat
deze jongeman in een Ameri
kaans uniform van de lucht
macht gekleed was waarop
een lederen strook was
bevestigd met de naam: 'R.E.
Stover'. Dezelfde naam werd
ook in 1 van de handschoenen
terug gevonden. Verder werd
aan Stovers lichaam de eerder
genoemde gesloten parachute,
een zwemgordel, een dolk en
een rubberboot gevonden. In
de dichte nabijheid van zijn
lichaam bevond zich nog een
waterdicht pakketje waarin
zich een foto, een rubber
zakje, chocolade, kauwgom en
nog wat andere zaken bevon
den.
's Avonds rond 19.30 uur
was het onderzoek ter plaatse
afgerond en verschenen op
het gemeentehuis de Opper-
wachter van de Marechaus.see,
samen met een Duitse militair,
die de opdracht gaven om het
lijk van de vliegenier over te
brengen naar het lijkenhuis
op de begraafplaats. De dag
daarop zou namelijk de Kom-
mandant van de Luftwaffe
daar het onderzoek op het
lichaam uitvoeren onder toe
zicht van de Burgemeester,
twee militairen en de Opper-
wachter van de Marechaussee.
Op maandag 2 augustus om
10.30 uur werd R.E. Stover
met volledige militaire eer
begraven op de Algemene
Begraafplaats van Den Bom
mel.
Robert E. Stover uit Pittsburg
was in zijn dagelijkse leven
acteur, maar net zoals nu was
een goed belegde boterham
in dit vak maar aan weinigen
besteed. Daarom had hij een
bijbaantje als krantenverko
per bij 'The Headlight' en
'The Sun'.
Robert zegde zijn baantje bij
de kranten op en ging het
leger in op 8 november 1941.
Hij was toen 20 jaar. Amerika
was in die tijd nog neutraal
en ondanks dat er serieuze
dreiging was vanuit Japan,
leefde de bevolking redelijk
ontspannen. Hij kreeg zijn
algemene vliegopleiding op
het lokale vliegveld van Pitt
sburg. De militaire vliegtrai-
ningen volgde hij in Texas en
Louisiana, totdat hij in febru
ari 1943 werd uitgezonden
naar Engeland.
Robert was enig kind. Zijn
vader en moeder waren
gescheiden. Ten tijde van zijn
vertrek naar Engeland was
zijn moeder al ernstig ziek en
werd verzorgd door haar zus
in Kansas City.
Stover's Thunderbolt P-47C, die op 30 juli 1943 bij Oude-Tonge neerstortte
en onlangs pas werd opgegraven.
Li. Robert E. Stoven
Toen het zo beruchte tele
gram in de brievenbus van
haar huis aan de West Fifth
406, Pittsburg viel, heeft men
de vermissing van Robert
niet aan haar verteld. Men
wilde dit pas doen als ze aan
de beterende hand was, maar
Mamie Brown Stover stierf
op 43-jarige leeftijd na een
slepende ziekte en heeft nooit
geweten van het lot van haar
zoon...
Lt. Robert E. Stover was
gestationeerd bij het 62ste
Flight Squadron van de 56ste
Fighter Clroup, dat onder
leiding stond van het VIII
Fighter Command en gesta
tioneerd was op het vliegveld
Halesworth. Hij vloog daar in
een jachtbommenwerper, de
Thunderbolt P-47C met het
serienummer 41-6209. Die
dag vertrok hij samen met
nog negen squadrons P47's
om de terugtocht van B-17
bommenwerpers te begelei
den. Deze B-17's kwamen
terug van een ochtendmissie
die bestond uit het bombar
deren van strategische doe
len in Kassel/Bettenhausen
en Kassel/Waldau. Zes van
de negen squadrons vlogen
pas voor de tweede keer met
extra benzinetanks onder de
vleugels, zodat zij de vloot
bommenwerpers al konden
ondersteunen bij Ainhem/
Haalderen/TieL De drie ande
re squadrons vingen de B-17's
minder ver in Nederland op.
Stover zat bij het squadron
dat als doel had de bom
menwerpers bij Arnhem op
te vangen en had dus ook de
eer om als één van de eersten
met extra benzinetanks te
vliegen. Zodra de piloten 10
km voor de Nederlandse kust
vlogen, op een hoogte van 7,5
km, losten zij hun extra ben
zinetanks en vlogen door op 9
km hoogte naar de plaats van
bestemining. Op de heenreis
naar de rendez-vous waren
nauwelijks vijandige jagers
te bespeuren, maar eenmaal
dieper in Nederland trof
fen zij 100-150 Duitse jagers,
voornamelijk ME-109's en
FW-190's, die reeds de bom
menwerpers aanvielen of hun
opwachting daarvoor maak
ten. In de gevechten die volg
den op deze missie werden 25
vijandelijke jagers (mogelijk
zelfs 29) neergeschoten en 8
beschadigd. (5p de terugweg
werd ook nog een locomotief
en een luchtafweergeschut
uitgeschakeld. Verliezen aan
de geallieerde zijde: zeven
P-47'sen28B-17's.
Het luchtgevecht dat uit
eindelijk Stovers dood bete
kende, vond plaats rond Dor
drecht. Uit archieven van de
Duitse Luftwaffe blijkt dat een
piloot het neerschieten van
een P-47 claitnde in de omge
ving van Dordrecht.
Het betrof Hptm. Siegfried
Schnell die het neerschieten
van de P-47 claimde op 7.000
nieter hoogte ten zuid westen
van Dordrecht om 10.35 uur.
Gezien de hoogte, het tijdstip,
de afstand van Dordrecht naar
Oude-Tonge en de diepte in
de bodem waarin het gecrash
te vliegtuig zich bevond, kan
het haast niet anders dan dat
dit de laatste tegenstander van
1st Lt. Stover was.
Siegfried 'Wumm' Schnell,
werd geboren op 23 januari
1916 in Mark Brandenburg
en ging in de Luftwaffe op 20
jarige leeftijd in 1936. Hij was
ten tijde van Stovers dood één
van de meest succesvolle pilo
ten met meer dan 80 luchtze-
ges. Gezien zijn claims was hij
een echte Spitfire specialist,
omdat 49 van zijn overwin
ningen de befaamde Britse
jager betrof Op 11 februari
werd hij overgeplaatst naar
IV/JG 54 aan het Oostfront.
Hij schoot hier drie Russische
vliegtuigen neer tot hij op 25
februari 1944 boven Narva
zelf werd neergeschoten door
een Russische jager.
Schnell vloog ongeveer 500
missies en behaalde 93 over
winningen.
Zo'n 64 jaar later werd de
aanleg van een 1 ha grote
waterberging langs de Oude-
landsedijk bij Oude Tonge stil
gelegd, nadat bij graafwerk-
zaamheden munitiepatronen
waren gevonden. Door de
luchtmacht werd onderzoek
verricht met luchtfoto's waar
op te zien was dat er metaal
Siegfried Schnell,
(ie Duitse piloot die
Robert Stover
neersihoot.
in de grond
zat. Na
historisch
onderzoek
kon men
niet anders
dan tot de
conclusie
komen dat
het hier een
vliegtuig uit
de Tweede
Wereldoor
log betrof.
In eerste
instantie werd gedacht aan
(Ie P-47 Thunderbolt van Lt.
Frederick D. Merritt. Vlieg
tuig en piloot zijn nooit meer
teruggekeerd naar de basis in
Engeland en volgens gegevens
van die tijd zou Merritt ergens
rond Goeree Overflakkee
gecrasht zijn. Een opgeloste
'Missing In Action' zaak hing
dan ook in de lucht.
.\l kort na de start van de ber
gingswerkzaamheden werd
echter vastgesteld dat het hier
niet om Merritts vliegtuig
ging. Na het traceren van de
specifieke codes op de boord-
wapens bleek dit de Thun
derbolt te zijn van Robert E.
Stover. Nadat hij uit het vlieg
tuig werd geslingerd, dan wel
gesprongen is, is het vliegtuig
dus 10 km verder nabij Oude-
Tonge neergestort.
Robert E. Stover is na de oor
log herbegraven en rust nog
steeds met zijn 'brothers in
arms' op de Ardennes Ceme
tery in België, plot B, rij 43,
graf 21.
Mocht de lezer van dit artikel
meer informatie hebben over
dit vliegtuig of de piloot,'dan
wordt vriendelijk verzocht
contact op te nemen met de
auteur, via de redactie van
Eilanden^Nieuws. Ook andere
informatie en wellicht oogge
tuigenverslagen over neerge
storte vliegtuigen op Goeree
Overflakkee zijn zeer welkom.
Dennis Notenboom
Honda Jan van Dijk lanceert
de compleet nieuwe Accord
Sedan op 7 juni. Met de lan
cering van de Accord Sedan
levert Honda een unieke auto
die naadloos aansluit bij de
sportieve historie en de toe
komstgerichte techniek, waar
het merk om bekendstaat. Van
technische topklasse getuigen
de veiligheidsvoorzieningen
die helpen de auto binnen
de rijbaan te houden, die de
afstand tot de voorligger bewa
ren en die maatregelen nemen
als een aanrijding dreigt. Hon
da benut camera- en radarsy
stemen die letterlijk vooruitkij
ken, waarschuwen en he\pen.
De Honda Accord is technisch
de meest verfijnde sedan van
dit moment. Hij combineert
geavanceerde veiligheidssyste
men met sportieve dynamiek
en krachtige, schone motoren
(2.0 i-VTEC met 156 pk, 2.4
i-V'FEC met 210 pk en 2.2
i-DTECmet 150 pk).
De nieuwe Accord-generatie
heeft een karaktervol design.
Hij is laag en breed, waardoor
hij dynamisch overkomt. De
gestroomlijnde carrosserie
versterkt die uitstraling. Ook
het interieur kenmerkt zich
door een sportief karakter, al
ontbreekt het zeker niet aan
ruimte en luxe. Zelfs spraakge-
stuurde bediening van de kli
maatregeling, het dvd-naviga-
tiesysteem en het audiosysteem
behoort tot de mogelijkheden
van de Accord. Prijzen begin
nen bij 30.900 euro.
Bij Honda Jan van Dijk (vesti
gingen in Brielle en Cloes) ver
tellen ze u graag alles over deze
dynamische nieuweling.
Stover's laatste rustplaats op de Ardennes Cemetery in
plotB, rij 43, graf 21.
STELLENDAM - Draagt u
Stichting Ontmoeting een
warm hart toe en houdt u van
koor-, en samenzang? Op 2''
Pinksterdag 12 mei 2008 is er
in de Visafslag te Stellendam
weer een groot evenement. U
bent vanaf 15.00 uur hartelijk
welkom op de verkoping voor
'Ontmoeting'. Er zijn voorjaars
plantjes, CD's, tweedehands
(kinder)boeken, fotokaarten,
vers gebakken vis, broodje
haring, broodje worst, enz. De
kinderen kunnen zich verma
ken met sjoelen, blikgooien,
zaklopen, een groot springkus-
seh en grabbelen in de verras-
singston. Op het terras kunt
u een kopje koffie drinken en
mensen ontmoeten.
Tijdens de zangavond kunt u
genieten van koorzang o.l.v.
Lennert Knops met het Koren-
dijks Mannenkoor en Mannen
koor Tehillim. Ook het Seba
Meisjeskoor o.l.v. Ria Kalk
man-van den Noort werkt deze
avond mee. De zang wordt op
het orgel begeleid door Ron
van Ommen en Johan van der
Ham, trompettisten zijn Wil
helm Groenendijk en Sjaak
Berrevoets. Een appèlwoord
wordt verzorgd de heer W.
Kuling van Stichting Ontmoe
ting. De zangavond begint om
19.00 uur. De toegangsprijzen
voor de zangavond bedragen:
kinderen van 0-5 jaar gratis,
kinderen van 6-12 jaar 3, en
vanaf 13 jaar 5; voor gezin
nen geldt een speciale prijs
van 17. Parkeren is gratis.
Tijdens de zangavond zal een
collecte gehouden worden
voor het werk van Stichting
Ontmoeting.
Uit-tip: 's middags uitwaaien
aan het strand, eten in de Vis
afslag; en 's avonds genieten
van de zangavond.
MELISSANT - Op zondag
morgen 11 mei om 9.30 uur is
er in de Gereformeerde Ont-
moetingskerk te Melissant een
speciale Pinksterzangdienst,
met medewerking van Jonge
renkoor Jehosua uit Ooltgens
plaat. U wordt van harte uitge
nodigd deze Pinksterdienst bij
te wonen. De dienst wordt ook
rechtstreeks uitgezonden op
Radio Flakkee. Voorganger is
Ds. K. Bras uit Gorinchem.
DIRKSIj\ND - Een opletten
de lezer stuurde twee foto's in
van Dirkslandse naambordjes
van één en dezelfde straat...
Alleen is nu zijn vraag: 'Hoe
spel ik eigenlijk die straat
naam? Is het nu Philipshoof
jesweg of Philipshoofdjes
weg?' CJezien de verschillende
bordjes laat de gemeente de
keuze kennelijk aan de bur
gers over.
-82-
Bovendien zou de boer van wie die
papavers zijn er beslist niet op gesteld
zijn als iemand die plukken zou. Het
spijt Fransje wel, maar hij respekteert
het eigendomsrecht van de rijken.
Hij vraagt of vader hem wil opbeu
ren, zodat hij die witte zee beter in
ogenschouw kan nemen en als dat
verzoek ingewilligd wordt, nestelt hij
zich meteen zo geriefelijk, dat vader
de verborgen reden begrijpt. Hij
plaatst Fransje op zijn schouders en
houdt zowel één voet als één hand in
elk van zijn eigen grote handen.
Fransje wil weten wat de boer met
al die bloemen doen moet. Niets.
Die veranderen in grote zaadbollen,
waar blauw maanzaad in groeit. Wat
is maanzaad? Daar maken de mensen
olie van. Neen, geen peterolie, maar
een vettige olie. Wat doen de mensen
daar mee?
Fransje heeft nog meer vragen - over
de enkele late vogels die zich naar
hun nesten of schuilplaatsen spoe
den, over de eerste sterren die in de
avondhemel springen, over de kik
kers die hun avondconcert in sloten
en kreken aanheffen over van alles
en nog wat. Maar het antwoord op
zijn laatste vraag hoort hij niet meer.
Want dan heeli de avondvrede ook
hem veilig onder liaar koesterende
vleugels geborgen.
Hoewel het nog volop zomer is
en de zon tot Iaat in de avond
schijnt, zijn de dagen eigen
lijk nog veel te kort, niet alleen voor
de boeren en hun arbeiders, maar
ook voor Fransje. Zijn wereld breidt
zich dagelijks verder uit en telkens
als hij denkt dieper in de geheimen
van het leven doorgedrongen te zijn,
ontdekt hij.weer nieuwe wonderen en
vergezichten. En daar is hij dan weer
net zo lang mee bezig, tot ook die hun
geheimen prijsgegeven hebben. Toch
is zijn leefruimte niet zoveel groter
geworden, want op zijn speurtochten
komt hij zelden verder dan de boer
derij van Jan Blok of soms de lange
dijk waar Arjaan na schooltijd koeien
hoedt voor een melkboertje achter
de spoorbaan. Ook gaat hij zo nu en
dan naar de familie De Visser, waar
hij altijd een welkome gast is. Maar
die bezoeken reserveert hij gewoon
lijk voor regenachtige dagen, als hij
weinig buiten spelen kan en hij zich
binnenshuis verveelt.
Ook is hij nog eens een keer met de
jongens naar de zeedijk geweest, maar
niet om lamsoren. Die zijn nu veel te
groot en te taai en staan met grote
paarse kammen te bloeien. Maar ze
zijn toen krukels gaan rapen. Omdat
al de anderen er zo dol op zijn, heeft
hij zich gedwongen ze eveneens lek
ker te vinden, hoewel het hem moeite
kost die harde dingen te vermalen.
Al is het dan een kunst en tevens een
aangenaine bezigheid de slakken heel
en gaaf met een speld uit hun grauwe
stenen huisjes te pulken, ttich is hij
eigenlijk vies van dat zachte, gekrulde
uiteinde, dat altijd min of meer tussen
je tanden knarst alsof er zand in zit.
De jongens hebben er zich toen wel
voor gewacht vuurtje te stoken!
In werkelijkheid is hij nooit verder
van huis geweest dan het huis van
Moejane in de Hontenissepolder.
Daar denkt bij nog wel eens aan
terug, maar hij weigert die episode
met de geit opnieuw te beleven in zijn
gedachten, want dat komt zijn eer te
na. Tegen de buurkinderen snijdt hij
er wel ove'r op dat hij al paardrijden
kan, maar hij verzwijgt wijselijk dat
hij die edele kunst niet overbrengen
kon op de rug van een geit. Geluk
kig was het donker toen hij in Antje's
kleren thuisgekomen is. Aan Jan Blok
heeft hij maar één keer verteld dat hij
op Sare gereden had, en dan slechts
bij wijze van mededeling, daar Jan al
zo vaak op een paard gezeten heeft.
Maar zijn verbeelding is in het geheel
niet gebonden aan de betrekkelijk
kleine omgeving van zijn wereld. De
verhalen die vader en de grote jon
gens en Maria meebrengen van hun
werk, en die van Aijaan en Kees en
Wantje uit hun schoolleven, zetten
zijn voorstellingsvermogen zodanig
aan het werk, dat hij telkens de hori
zonten van zijn wereld móet verwij
den. En dan is er natuurlijk het oude
vertrouwde bijbelse geschiedenisboek
nog, dat onmerkbaar zijn geestelijke
wereld vergroot en zijn geestelijk
leven verdiept.
Op dat gebied heeft hij ook een
macht ontdekt die het
op een mens
zijn ondergang gemunt heeft, maar
dan niet in de eerste plaats of alleen
op zijn lichamelijke ondergang, zoals
die dodelijke adem die door het leven
waart, maar op zijn eeuwig verderf.
Dat is de duivel, de sadistische koning
van het rijk der duisternis, hoewel
Fransje zich dat rijk niet als een don
ker oord maar als een vlammende
afgrond voorstelt. Op een nacht heeft
hij zelfs gedroomd dat hij naar de hel
moest. De koude rillingen lopen nog
over zijn rug als hij daar aan terug
denkt. Dat was een verschrikkelijke
droom, die in leder opzicht een tegen
hanger was van die andere, waarin hij
langzaam aan de hand van die grote,
onuitsprekelijk dierbare Vriend en
Vertrouweling naar de hemel wan
delde.
In die nare droom was er geen lang
zaam voortschrijden van de ene vrede
en vreugde naar de andere maar een
gejaagde opeenvolging van telkens
grotere schrikbeelden. Het allerver-
schrikkelijkste was dat de duivel hem
eigenhandig naar een gloeiende,
vlammende put sleurde. En die dui
vel had de grijnzende kop van Nor-
ma, maar met dit schrikaanjagende
verschil, dat zijn geopende muil even
vurig gloeide als de plaats van uitein
delijke bestemming. Maar er was iets
dat alle smartelijkheid overtrof, en
dat was dat Fransje's van angst uit
puilende ogen onder een nevelach
tige groep van toeschouwers iemand
ontwaarden die hem met open mond
stond uit te lachen. En dat scheurde
zijn hart aan flarden, want die per
soon was niemand minder dan...
Moeder!
Fransje herinnert zich nog dat hij met
een rauwe kreet wakker is geworden
en stokstijf van angst rechtop in zijn
bed is gaan zitten. Hij had gehoopt
dat een der grote jongens wakker
geworden zou zijn en hem was komen
troosten. Maar die snorkten onbe
kommerd voort.
(wordt vervolgd)