Ontwikkelingen ouderenzorg de afgelopen 10 jaar
In Oost-Europa is veel veranderd, maar weinig verbeterd
'Ik zie de winst niet, maar wel het gevaar!
EiüvnDcn-tiiEijws
Begin jaren negentig waren er op Goeree-Over-
flakkee vier bejaardenhuizen en één verpleeghuis.
Oudere mensen met enige gezondheidsklachten
gingen naar het bejaardenhuis en oudere mensen
met forse gezondheidsklachten gingen naar het
verpleeghuis. Dit betekende dat oudere mensen
met forse gezondheidsklachten woonachtig op bij
voorbeeld de kop van het eiland of aan de oostkant
van het eiland 'gedwongen' werden de hen beken
de en vertrouwde woonomgeving te verlaten en te
verhuizen naar De Samaritaan in Sommelsdijk. De
afgelopen jaren is daarin een verandering op gang
gekomen door de toenemende mogelijkheden bin
nen de verzorgingshuizen en het accent voor De
Samaritaan op bijzondere doelgroepen.
Visie op ouderenzorg
vanuit ZORGsaam
Werkplan 'Verder met
ZORGsaam'
Consequenties voor de
bouwplannen
MIDDELHARNIS - SGP-Jongeren Flakkee organi
seerde woensdag 2 april een avond met als thema
'Oost-Europa: Gevaar of aanwinst...?!'. De spreker
op deze avond was de heer D. Vroegindeweij. Hij
besprak tijdens deze avond de situatie in het Oost
blok voor en na de omwenteling in 1989. Aan de
orde kwam onder andere de corruptie, de politiek
en de toestroom van Oost-Europeanen om in West-
Europa te komen werken. De conclusie van de heer
Vroegindeweij, secretaris van de Stichting Hulp
verlening door Christenen in Roemenië (HCR),
was "Oost-Europa: Ik zie de winst niet, maar wel
het gevaar!".
Gevolgen communisme
Weinig verbeterd
Christendom onder druk
PAGINA 7
VRIJDAG 11 APRIL 2008
lil (Ie loijp \;iji <k- jarcii is
bovciigciiofind beeld lors
veiiiiulerd. Oudere mensen
in onze sanienlevinf; blijven
/o lang mogelijk llinis in hini
eigen en verlronvvfle omge
ving, ook als er lii liainelijke
en psythogerialristlie klachten
komen. Als de klachten toene
men, kan een eerste slap zijn
Ie verhuizen naar een zorgvvo-
ning waarin een aantal voor
zieningen geliolien is dal het
mogelijk maakt om loch nog
giolendeels zellstandig - met
oudeisleiuiing van de thuis
zorg - Ie blijven wonen.
Ken volgende fa.se en meer
ingiijpende stap is de verhui
zing naar een zorgcentrum,
waarbinnen een deel van de
zellslandigheid ingeleverd
wordt en waarbij op meerdere
motiienleii op de flag hulp van
verzorgenden nodig is.
De wens van bewoners is om
bij verdere achteruitgang van
de lichamelijke en psychische
gesteldheid toch te kunnen
blijven wonen in het zorgcen-
liiim waarin men opgenomen
is. Met andere woorden: de
tegenwoordige klant verwacht
bij een permanente opname in
een zorgcentrinii, daar tot de
dood Ie kunnen verblijven.
Ook op Cioeree-Overdakkee
hebben de traditionele 'rust
huizen' zicli de afgelopen
decennia ontwikkeld tot ver
zorgingshuizen, waar ouderen
pas opgenomen kunnen wol
den als ze echt wat mankeren.
Ook op ons eiland hebben valt
de trend waar te nemen flal
ouderen steeds langer zelfstan
dig blijven wcjnen en zo nodig
daar thuiszoig bij organiseien.
t.ind jaien negentig werd de
\erpleegunit binnen 'Ebbe
en \'loed' te (Jude-Tonge
geopend. Op dat moment was
dat ook la/idelijk gezien een
spraakmakend pioject. i;)eze
opening markeerde het starl-
piuit van een verdeigaande
verschuiving van het aanbod
van verpleeghuiszorg op een
centrale plaats - .Sommels
dijk - naar het aanbieden van
verpleeghuiszorg binnen hel
locale zorgcentra zoals we die
binnen alle vier de geitieenten
op C.oeiee-0\eillakkee aan
treffen.
Aiuio 2008 beschikt elk zorg
centrum op het eiland over een
serpleegimil en ontvangt een
zeer belangrijk deel van het
klantenbestand zogenaamde
aanvullende verpleeghuiszorg.
In plaats van de min of meer
gedwongen verhuizing naar
een centrale locatie bij toene
mende gezondheidsklachten,
zoals hierboven aangegeven,
kan veruit de meerderheid van
de bewoneis momenteel tot
aan hun dood blijven wonen in
het voor hen zo verti ouwde en
bekende eigen zorgcentrum.
ZOROsaam biedt iniramurale
en thuiswonende clientenver-
zorgingen -verplegingaan met
een samenhangend aanbod
Villi lacilitaiie dienst\eriening
en recreatieve activiteiten.
-Alhoewel de participerende
instellingen binnen ZVGO
ieder hun eigen identiteiten
kennen, kan wel vastgesteld
worden dat er sprake is van
een redelijk eenduidige zorgvi-
sie. De cliënt wordt als een een
heid gezien, waarbinnen licha
melijke, sociale, psychologische
en religieuze/spirituele aspec
ten elkaar wederkerig beïn
vloeden. De organisatie streeft
einaar de zorgproducten en de
daaruit voortvloeiende werk
zaamheden zo te organiseren
dal niet alleen de afzonderlijke
aspecten van een cliënt goed
worden \e7zorgd, maar dat de
cliënt zich in zijn/haar gehele
mens-zijn wel bevindt,
fiil betekent onder andere dat
verwacht wordt van medewer
kers dat zij begrip en aandacht
hebben \'oor de belevingswe
reld van de cliënt en van daar
uit handelen. Het principe
van de zelfredzaamheid van
cliënten is een belangrijk uit
gangspunt; hiermee kunnen
eigenwaarde, zelfstandigheid
en eigen verantwoordelijkheid
zo lang mogelijk behouden
worden. Uiteraard wordt hier
bij rekening gehouden met de
mogelijkheden van de cliënt.
Eén van de uitgangs"]3unten bij
de vastgestelde capaciteitsver
deling van de (onderen)zorg
op Goeree Overflakkee is dat
de benodigde zorg zo dicht
mogelijk thuis bij de cliënt aan-
gefjoden wordt.
De visie \'anuit '/,()H(.',smini is
dat ook mensen met demenlie
zo lang mogelijk thuis moeten
kunnen blijven. Door middel
van. 'zorg thuis' worden de
cliënt en zijn mantelzorger(s)
maximaal ondersteund om
dit te realiseren. 'Ibch kan er
een moment komen dat het
thuis niet meer gaat. De zorg
vraag en/of gedragsproble
men, maken dat de cliënt of
de mantelzorger aangeeft dat
er behoefte is aan een andere
vorm van wonen met zorg.
Vanuit ZORCisaam is dan liet
uitgangspunt dat er in de
eigen regio een zorgvoorzie
ning is waar men terecht kan.
Concreet betekent dit dat er
in alle vier de gemeenten op
Goeree-Overflakkee een ver
pleeghuisvoorziening is, geba
seerd (jp het zogenaamde
groepswonen. Er zijn in de
regio's groepswoningen waar
in iedere groepswoning 6 KJl 8
cliënten wonen, waarbij iedere
cliënt een eigen kamer heeft en
er daarnaast een gezaliienlijke
huiskamer is. Do kernwaarde
van het groepswonen is 'leven
als thuis', waarbij de cliënten,
onder professionele begelei
ding van een medewerker,
zelf het dagritme en de dagin-
\ulling bepalen. Er wordt in
de groep gekookt, gewassen,
gestreken en alle andere, zo
vertrouwde huishoudelijke
activiteiten vinden daar plaats.
Veelal kunnen mensen met
dementie in deze groep blij-
\en. Voor .slechts een enkeling
zal dil echter niet gelden. Het
kan zijn dat de zorgverlening
van de cliënt structureel zo
complex wordt en/of dat hel
gedrag van de cliënt zodanig
van aard is dat de interactie
in de groep volledig ontregeld
wordt, dal overplaatsing naar
verpleeghuis De Samaritaan
noodzakelijk wordl. Voor deze
mensen is er binnen De Sama
ritaan sprake van zogenaamd
afdelingswonen.
In het huidige reorganisatie
voorstel 'Verder met ZORGs
aam', waarover straks nog wat
meer, is de huidige medisch
paramedische dienst van de
Samaritaan - met daarin ver-
pleeghuisarlsen, fysiothera
peuten en andere paraniedici
- niel langer exclusief opge
hangen aan De Samaritaan,
maar gepositioneerd als apart
bedrijfsonderdeel ten behoeve
van cle gehele ouderenzorgor
ganisatie.
Ten aanzien van de traditionele
verzorgingshuiszorg is een dui
delijke verschui^'ing te zien van
het aanbod van zorg binnen de
traditionele verzorgingshuizen
naar het aanbod van z(jrg bin
nen woonzorgcomplexen of' in
de eigen huissituatie. ZORGs
aam is dan ook zeer actief bij
hel ontwikkelen van woon
zorgcomplexen en het aanbie
den van thuiszorg.
Het streven van ZORGsaam is
om binnen elk dorp op Goe
ree-Overflakkee, in samenwer
king met bouwverenigingen
en mogelijk andere zorgaan
bieders, een dergelijk complex
te realiseren.
Concreet betekent bovenstaan
de dal ZORGsaam voor elke
gemeente van hel eiland van
uil het desbetreffende centrum
thuiszorg, verpleeghuiszorg en
verzorgingshuiszorg aanbiedt
en participeert in ontwik
kelingstrajecten van woon
zorgcomplexen in alle kernen
horende bij die gemeente.
ZORGsaam spant zich in om de
\eel mogelijk alle benodigde
zorg in een bepaalde gemeente
aan te bieden vanuit het zorg
centrum in die gemeente.
Nadrukkelijk behoort tot het
pakket zorgproducten ciat
ZORGsaam aanbiedt en in de
toekomst aan wil blijven bie
den uitbrengmaaltijden en de
mogelijkheden om binnen de
verschillende zorgcentra samen
met andere bewoners uit deze
centra of vanuit de omgeving
de maaltijd te gebruiken.
Zoals hierboven al aangege
ven, is de samenwerking bin-
nen ZORCisaam gericht op het
versterken van de regionale
functie van de verschillende
zorgcentra in de verschillende
gemeenten. Dit gebeurt onder
andere door op een groot aan
tal gebieden samen te werken
om de steeds complexer wor
dende omgeving adecjuaat te
lijf te kunnen gaan met goed
gekwalificeerde medewerkers.
Bundeling van expertise is
noodzakelijk om een adequaat
antwoord te kunnen geven op
de snel veranderende wet- en
regelgeving en de snel veran
derende wensen en eisen van
de klanten.
Door toenemende marktwer
king en een toenemende druk
vanuit de overheid om lol ver
gaande kostenbeheersing te
komen van een alsmaar duur
der wordende gezondheids
zorg in Nederland, is het zo
effectief en efficiënt mogelijk
omgaan met de ter beschik
king gestelde middelen steeds
meer noodzakelijk. ZORCJsaam
is het derhalve aan zichzelf en
aan zijn klanten verplicht om
voortdurend te onderzoeken
of er efficiencymaatvegeleir Ie
treilen zijn om het hoge niveau
van kwaliteit van zorg aan te
kunnen blijven bieden.
Het recent aan alle interne
geledingen gepresenteerde
werkplan 'Verder met ZORCis-
aam' bevat een aantal elemen
ten die in\iilling gexen aan
bovengenoemde plicht.
Een onderwerp dat begrij
pelijkerwijs de gemoederen
behoorlijk bezig houdt is de
toekomstige keukenvoorzie
ning. Momenteel wordl onder-
zoclil hoe het huidige concept
zich verhoudt ten opzichte van
mogelijke alternatieve concep
ten. Hierin is door ZORGsaam
nog geen keus gemaakt; deze
zal plaatsvinden na afronding
\an het onderzoek en in (over
leg met betrokkenen.
Zonder concreet in te gaan op
de inhoud van de bouwplan
nen, mag hel wel duidelijk zijn
dat bovengenoemde ontwikke
lingen van invloed zijn op de
gewenste toekomstige bouw
kundige voorzieningen.
Bovendien is de wetgeving op
het gebied van bouwen voor
de zorg heftig in beweging en
wordt het ri.sico hiervan veel
meer bij de zoigorganisatie
neergelegd. Ook dit is een
reden om nog eens heel zorg
vuldig naar bouwplannen te
kijken.
ZORtlsaam is zich terdege
liewusl van de grote berrokken-
heid van de locale en regionale
bevolking bij hel wel en wee van
de verschillende zorgcentra en
vindt dit een groot goed. Voor
zo ver mogelijk wil ZORGsaam
bij de ontwikkeling van bouw
plannen rechl doen aan deze
gei'oelens en daarbij dus zo
mogelijk rekening houden met
gerealiseerde bouwkundige
voorzieningen die dankzij en
mei hulp van locale partrijen
lot stand zijn gekomen.
Voor de omwenteling in 1989
w;is er erg weinig bekend over
de Oost-Europese landen, die
lauden achter het Ijzeren
(iordijn' werden genoemd.
In deze lauden was voor de
l'weede \\'ereldo(nlog nog
geen communisme. Na de
'Vweede Wereldoorlog kwam
er echter een aantal dictators
aan de macht. In West-Euro
pa kwamen wel wat berichten
binnen over de Oost-Euro
pese landen, en er werd ook
\a;ik oor deze landen gebe
den in de kerken. Maar de
berichtgeving was erg weinig;
en als er berichten kwamen,
kwamen deze vaak erg laat.
\'eel is hierdoor pas na de
val van het communisme in
1989 bekend geworden. Polen
was het eerste land waar het
communisme haar invloed
verloor, het kreeg in augustus
1989 een democratisch geko
zen premier. Iben ging het
allemaal erg snel in 'de landen
achter het Ijzeren Gordijn',
(^p Eerste Kerstdag '98 xverd
de Roemeense dictator Nico-
lae Ceau§escu samen met zijn
vrouw Elena geëxecuteerd.
Het communisme is nu wel
verdwenen in hel Oostblok,
maar de gevolgen van hel
communisme zijn nog steeds
merkbaar in deze landen. Er
zijn nog steeds veel te weinig
artsen en medicijnen. Veel
huizen zijn niet geïsoleerd,
terwijl men daar te kampen
heelt niet zowel extreme
warmte als extreme kon.
Mensen met een handicap
worden geminacht. Verder
wt)rden al deze landen nu nog
steeds gekenmerkt door een
slechte infrastructuur. Ook
heerst er grote armoede en is
er veel drankmisbruik. Som
mige .scholen kunnen beter
bouwvallen genoemd worden
en water moet vaak bij de
dorpspomp gehaald worden.
Kinderen moeten soms bede
len omdat er anders geen geld
is voor eten. Verder kunnen
er ook ratten wegens slechte
bouw in llats voorkomen. Het
le\en is er dus verre van aan
genaam.
Roemenië, waar de avond
vooral op loegespitst werd
- "de situatie is daar op de
meeste punten die we behan
delen gelijk als in de rest
van Oosl-Enropa", heeft een
mooie en ongerepte natuur.
Eén vierde deel \an Roeme
nië is bebost, in deze bossen
komen bruine beren voor
en herten. Verder komen
er in de delta van de Donau
grote kf)lonies pelikanen voor.
Roemenië, dat acht keer gro
ter is dan Nederland, heeft
"slechts" 21,5 miljoen inwo
ners. Er heerst een enorme
legensielling, het land is rijk
aan bodemschatten, maar
men mist de keunis en appa
ratuur om de schatten te del
ven en er handel mee te drij
ven. Tijdens de dictatuur van
Nicolae Ceau§escu was het
wel mogelijk om zijn paleis te
bouwen. De dictator en zijn
vrouw baadden in t)ngekende
luxe. terwijl het volk omkwam
van ellende. Dit indrukwek
kende paleis is helemaal
gemaakt met behulp van
grondstoffen die in Roemenië
gedolven zijn. Maar het lukt
de Roemenen dus niel om zelf
de grondstoffen te dehen en
er handel mee te drijven.
De overheid was ten tijde \'an
het communisme de absolute
baas. Dictator Ceau§escu zelf
bepaalde zelfs hoe warm de
flats gestookt weiden. Dat was
op den duur slechts 12°C.
zelfs bij een buitentempera
tuur van -20°C. Corruptie
komt \oor in alle lagen \an de
bevolking. Zo waren er lange
rijen met wachtende mensen
bij winkels. Veel winkeliers
maakten misbruik van de
macht die ze hierdoor kre
gen. Ook bij het aainragen
van een bouwvergunning,
verwachten ambtenaren dal
ze wat geld krijgen toegescho
ven. De corruptie is er een
onderdeel van de samenle
ving geworden. Er gaan heel
veel mensen onder gebukt,
ook al zeggen de overheid en
de Europese Unie nu dat de
corruptie teruggedrongen is.
Maar dat is te betwijfelen. De
overheid doet zelf aan corrup
tie, denk bijvoorbeeld aan de
politie in die landen.
In de politiek is er veel veran
derd, maar weinig verbeterd.
De politiek is erg onstabiel,
regeringen vallen vaak erg
snel. De overheid is corrupt,
en heeft geen duidelijk beleid.
De omwenteling wei d vooral
in gang gebracht door de jon
geren. Ze werden door televi
siezenders vertrouwd gemaakt
met de popcultuur van het
westen, waardoor ze een hekel
kregen aan het communisme.
De meeste jongeren hebben
een diep wantromven tegen
de staat. Deze jongeren zijn
de nieinie leiders geworden,
en gooien alles overboord. Ze
willen direct een vrije markt
economie, naar .Amerikaans
voorbeeld. Nten ging in de
meeste Oost-Europese landen
direct van communisme naar
kapitalisme. Maar hierdoor
ontstond een razendsnelle
geldontwaarding, en veel
mensen verloren hun baan.
.Alhoewel het ook voor de
omwenteling slecht ging niet
de politiek in het Oostblok.
In Roemenië worden er vrij
wel alleen in de hoofdstad
Boekarest investeringen
gedaan, en dan vooral in de
infrastructuur. f)it terwijl er
in 2005 zeven watersnood
rampen plaatsvonden. De
EU heeft geld gegeven aan
Roemenië voor hulp aan de
getroffen mensen, maar op
dit moment is het geld nog
steeds niet aangekomen op
de plaats waar het hoort.
.Maar als Koningin Beatrix
of de Paus op bezoek komt
in Roemenië, dan worden
wel de straten waar zij langs
komen compleet opgeknapt.
Ze krijgen dan dus niet de
huidige situatie in Roemenië
te zien zoals zij is. Er staan nu
zelfs nog treinen te \'erroes-
ten op het spoor, op dezelfde
plek als waar ze stonden tij
dens het bewind \'an dictator
Ceau.5escu.
"Door de nieuwe EU-landen
komt het Christendom nog
meer onder druk te staan. De
cultuur in de Oost-Europese
landen staat ver van ons chris
tenen af. Ze staan vijandig
tegenover het Christelijk
geloof. Hun invloed moet ons
met zorg vervullen. Kerkelijk
gezien hebben we geen affi
niteit niet Roemenië, alhoe
wel dat met Hongarije weer
anders ligt", aldus X'roegin-
deweij. Wel is er een kerkver
band in Roemenië w aar de
stichting HCR banden mee
heeft, de Biserica Evanghelica
Komana. Maar deze BER-
gemeenten zijn veruit in de
minderheid. Deze gemeen
ten hebben 18.000 leden,
en voldoen dus niet aan de
norm waaraan een kerkver-
banci moet voldoen \olgens
de nieuwe godsdienstwet in
l^oemenië. Een kerkverband
moet zich namelijk registreren
bij het ministerie. De eisen
zijn dan dat het kerkverband
dan al minimaal 12 jaar moet
bestaan en het ledenaantal
moet minimaal overeenkomen
met 0,1% van de bevolking.
Dat komt neer op 21.500
leden. De grootste kerk in
Roemenië, de Roemeens-
Orthodoxe Kerk, heeft wel
veel leden; 85% van de bevol
king is namelijk lid van deze
kerk. Maar \oor de kleinere
kerkverbanden, zoals de BER-
gemeenten en de Baptisten is
het heel moeilijk om hieraan
te voldoen. "We zien steeds
meer dat het leven wat gericht
is op Gods V\'oord moet ver
dwijnen, dat zien we zowel in
Nederland als in Roemenië."
"Op een school in een dorpje
niet 1600 inwoners mocht
een godsdienstleraar geen les
geven. De stichting HCR heeft
toen contact opgenomen met
een bestuurslid van die school,
wat zorgde voor het eerste
zomerproject van de HCR.
De HCR heeft de hele school
gerenoveerd. Ook waren er
geen sanitaire voorzieningen
aanwezig, behalve drie houten
hokjes buiten de school. In
deze hokjes zat slechts een gat
in de grond, één hokje had
zelfs geen deur. De HCR heeft
ook deze hokjes gerenoveerd.
De toiletten hebben nu een
betonnen vloer, en er is een
bron aangelegd zodal de toi
letten ook doorgespoeld kun
nen worden. Maar het gevolg
hiervan is nu, dat alle inwo
ners uit het dorp bij deze toi
letten naar de wc gaan! In ruil
voor de renovatie van deze
school, mocht de godsdienst-
onderAvijzer weer les geven
op deze school. Maar deze
leraar is ook les gaan geven
aan mensen uit het dorp, waar
niemand naar de kerk ging.
Inmiddels gaan 900 van de
1600 inwoners tweemaal per
zondag naar de kerk!"
"Dat Oosl-Europeanen bij ons
komen werken, is een groter
probleem dan dat we denken.
VVe kunnen beter werken aan
kennisoverdracht, dan ze als
gastarbeider hier te laten wer
ken. Het gaat er niet alleen
om dat het voor ons een pro-
blegm is, maar het gaat vooral
over de gevolgen voor deze
mensen zelf. hun kinderen en
verdere familie. \'anuil Roe
menië werken \eel mensen
in Italië. Jonge ouders gaan
allebei werken in het buiten
land, en laten hun kinderen
achter bij de grootouders of
andere iamilieleden. Soms
keren de ouders nooit terug,
en maken ze zelfs geen geld
over naar hun kinderen. Als
dan eenmaal de grootouders
oi'erlijden, gaan de kinderen
vaak de stiaat op. Deze straat
kinderen moeten stelen om
te overleven, en snuiven lijm
om toch een vol gevoel in hun
buik te krijgen. Het is heel
niet goed dat de arbeidskrach
ten in andere landen gaan
werken, want er is in eigen
land genoeg werk. Roemenië
heeft zelfs te weinig inwoners
om de infrastructuur op te
bouwen. Deze mensen moeten
hun eigen land dienen, want
het heeft zoveel te doen. Al
zouden de Roemeneii gaan
opruimen, dan hebben ze de
eerstkomende vijfjaar alle
maal voldoende werk!"
"De EU is door de toetreding
van de tien nieuwe EU-landen
in 2004 en 2007 gegroeid met
meer dan 100 miljoen naar
ruiin 490 miljoen inwoners.
(Jok al deze nieuwe inwoners
\an de EU hebben stemrecht,
en bepalen dus mede ons
beleici! Waren de Oost-Euio-
pese landen wel klaar voor de
loetreding? Wist Brussel wel
met welke landen ze te doen
had? De mensen op hel Oost-
Europese platteland hebben
er zelf totaal geen besef van
wat het inhoudt dat hun land
is loegelreden tot de Europe
se Unie. De Oost-Europeaan
is ecimomisch gezien een
goedkope arbeidskracht, maar
is dat positier' De producten
die in Oost-Europa worden
gemaakt zijn goedkoop, maar
daar is de kwaliteit meestal
ook naar, hoewel er uitzonde
ringen zijn."
.Als antwoord op de vraag
die het bestuur van de SGP-
Jongeren Flakkee deze avond
centraal had gezet - 'Oost-Eu
ropa: ge\'aar of aanwinst...?!'
-gafdhi-. Vroegindeweij het
antwoord: "Ik zie de winst
niet, maar wel het gevaar!
VVé moeten beducht zijn voor
de invloed die Oosl-Europa
heeft, en er oplettend mee
omgaan. Biddend voor Gods
aangezicht. Leer ons naar Uw-
wil te handelen! Laat het ons
gaan om Zijn eer."
