^in1i«#litraiit
M.Keygsman.
p. noordyk, sicretarïs
C.DiEéifER.
EIIAtlDEtl-riIËUWa
In Ooltgensplaat heeft een Van Weelstraat.
Deze straat heeft geen nadere aanduiding
of initialen. De Van Weelstraat is vernoemd
naar verschillende leden uit het geslacht
Van Weel. Zij waren als burgemeester of op
andere wijze van betekenis voor het dorp.
Hieronder wordt geschetst wie die Van
Weel's waren en wat zij voor het dorp heb
ben betekend.
Mr. David van Weel
m ©p-iw^iirf^^*'^*'^®'^ ZELVE,
mW l»K-eESTicHTWAAEVAN OP
wmn i& iii* ts47 ©f eeeste stbem
p»4WISAfeATÏMÜSC«pl4is.TANWBKL.
md 1 ICxCxELiflAn
PAGINA 30
DINSDAG 18 DECEMBER 2007
eti
Van Wed
Door Harry J. Goosens
Op 10 juni 1872 overleed in
Ooltgensplaat, oud-burge-
meester /Viithony van Weel.
Hij was een zoon van David
van Weel en Paulina Maria van
der Valk en werd op 25 augus
tus 1799 in Dirksland geboren.
Hij huwde in 1826 in Stave-
nisse met Adriana Theodora
de Clerq. Zij werd in december
1801 geboren in Stavenisse en
overleed in 1847 in Ooltgens
plaat.
Eind 1837 werd Anthony van
Weel benoemd tot btngemees-
ter van Ooltgensplaat. Zijn
voorganger, Johannes van
Putten, werd beschuldigd van
nalatigheden in de administra
tie; na het voortijdig vertrek
van deze burgemeester werd
er een tekort geconstateerd
van 10.000. Van Weel was
notaris, president-kerkvoogd,
diaken, weesmeester en lid
van het polderbestuur. Hij was
ook voorzitter, en van 1838 tot
1852 administrateur van de
zogenaamde 'boedel Bigge',
en beheerde als zodanig de
nalatenschap van Pieter Bigge.
Deze burgemeester, een klein
zoon van burgemeester Antho
ny van Weel uit Den Bommel
1746-1813), kreeg dispensatie
om van Ooltgensplaat én van
Den Bommel burgemeester
te zijn. De opeenhoping van
ambten van Anthony van Weel
- naast de al genoemde functies
was hij lid van de Provinciale
Staten van Zuid-Holland en lid
van de Eerste Kamer der Sta-
ten-Generaal - zou leiden tot
Ireftige kritiek. De ambitieuze
bestuurder stond aan de wieg
van een rigoureuze vernieu
wing van Ooltgensplaat. Een
gedeelte van de kerkgracht
werd gedempt, het kerkhof
werd opgehoogd, het weeshuis
werd opgeheven en veranderd
in een kazerne en ook het fort
Prins Frederik (eerst: Duque-
sne) onderging een grondige
verandering. Het raadhuis
werd dusdanig vernieuwd dat
beter gesproken kon worden
van 'vernield'. Eerst honderd
jaar later werd het raadhuis in
oude luister hersteld.
In het armlastige dorp vond
onder het bestuur van Antho
ny van Weel ook nieuwbouw
plaats. Op 31 maart 1843 legde
de jongste zoon van de burge
meester, op precies dezelfde
plek waar het oude complex
had gestaan, de eerste steen
voor een nieuwe (openbare)
school en een onderwijzers
woning. De aanneenisom
bedroeg 7.475. De jongste
zoon van de burgemeester, die
op de Voorstraat de officiële
handeling verrichtte, was mr.
Agathinus Johannes Cornelis
van Weel. Hij was tot zijn over
lijden in september 1916 nota
ris in Ooltgensplaat. Het meest
omstreden besluit van bur
gemeester Anthony van Weel
was het afbreken van het oude
kerkgebouw dat werd voltooid
in 1553 (de herinneringsteen
uit 1847 vermeldt 1555) om
er een nieuw godshuis voor in
de plaats te stellen. Het oude
kerkgebouw had zwaar te lij
den gehad van overstromingen
en werd in 1845 gesloten. On
21 mei 1847 werd door de zes
jarige zoon van de burgemees
ter de eerste steen gelegd voor
een zogenaamde Waterstaats
kerk. De naam van president
kerkvoogd (en burgemeester)
Anthony van Weel Dz. staat op
één van de herinneringsste-
nen vermeld. De naam van de
kleinzoon die de eerste steen
legde, staat op de andere.
In 1849 kwam de burgemees
ter onder vuur te liggen. In de
Zierikzeese Nieuwbode van 6
december 1849 verscheen (ano
niem) een ingezonden stuk dat
een directe aanval op Anthony
van Weel was. De burgemeester
werd onder meer verweten dat
hij te veel gemeenschapsgeld
besteedde aan verfraaiing en
overbodige zaken. De schrij
ver achtte het burgemeester
schap van 'de heer Van Weel'
een ramp voor Ooltgensplaat
en Den Bommel. De schrij
ver, een plaatsgenoot, noemde
de bestuurder een 'domoor'.
Ook sprak hij van een alleen
heerser en de Tsaar. Vooral
de bouwmanie van de burge
meester moest het ontgelden.
De (dure) aiduinstenen palen
bij het kerkhof, die er nu nog
staan, en de bouw van de kerk
waren voorwerp van felle kri-
Het jamiliegrnj u;.
kerkhof.
tiek. In het ingezonden stuk
worden enkele 'vrienden' van
de burgemeester met naam en
toenaam genoemd. Hieronder
de rentenier A. van Ginkel, die
sedertjaren het secretariaat van
het Diaconaal Armbestuur van
de Nederlandse Hervormde
Kerk voerde. In het schrijven
werd ook de 'vrome bakker' C.
de Ruiter ten tonele gevoerd;
herbergier en assessor (kerkbe
stuurder) Bart Schenk moest
het eveneens ontgelden. De
schrijver riep de hulp in van de
redacteur van de Zierikzeesche
Nieuwbode om het huichelspel
van burgemeester Van Weel te
ontmaskeren. Hij hoopte dat
minister Thorbecke aan Oolt
gensplaat die verademing en
verlossing zou schenken waar
naar de burgers sinds lang
tevergeefs uitzagen en zonder
welke zij geheel te gronde zou
den moeten gaan. Een derge
lijk stuk zou tegenwoordig niet
geplaatst worden. De brief is
dermate fors opgesteld en de
bewoordingen zijn zo cru dat
geen redacteur het zou wagen
een ingezonden stuk van dit
kaliber op te nemen.
In 1852 werd burgemeester
Anthony van Weel, wegens
ontoelaatbare dubbelfunc
ties, eervol ontslag verleend.
In 1856 werd zijn zoon, Mr.
David van Weel (geb. 1830),
burgemeester van Ooltgens
plaat. Hij bekleedde het ambt
tot aan zijn overlijden op 14
april 1886. Hij, zijn vader en
moeder, Adriana Theodora
de Clerq, en notaris mr. A.J.C,
van Weel liggen begraven in
het familiegraf op het (oude)
kerkhof in Ooltgensplaat. In
augustus 1886 liet de gemeen
teraad op het graf van burge-
De gedenksteen aan de voorzijde van de kerk.
meester David van Weel een
klein gedenkteken plaatsen.
Het is een tempelachtig bouw
sel bekroond een kleine obe
lisk. Een korte tekst herinnert
aan het burgemtjesterschap
van David van Weel. Een bij
zonderheid aan dit graf is
een kleine vierkante steen
die vermeld: K. Neels - Ter
nagedachtenis aan zijn overle
den patroon Mi;. D. van Weel.
Burgemeester David van Weel
stierf kinderloos. Bij testa
ment liet hij 25.000 na aan
de gemeente als fonds voor
een (openbare) bewaarschool,
alsmede een stuk tuingrond
achter de school, dat als speel
plaats moest worden ingericht.
Zijn neef, de al genoemde
notaris mr. A.J.C, van Weel, is
de geschiedenis ingegaan als
een weldoener. Hij hef bij de
speeltuin van de bewaarschool
een overdekte speelplaats bou
wen en een ijzeren hek plaat
sen. Volgens tijdgenoten zag
een en ander er, mede door de
beplanting, zeer net en vrolijk
uit. Op donderdag 5 septem
ber 1912 vonden ter gelegen
heid van het veertigjarig jubi
leum van notaris mr. A.J.C,
van Weel verschillende festivi
teiten plaats. Het programma
voor de weldoener vermeldde
o.a. een optocht, een recep
tie en het aanbieden van een
huldeblijk, een concert met
zang, een fanfare-uitvoering
en een hchtstoet met muziek.
De schoolkinderen zongen bij
deze gelegenheid het volgen
de versje: 'Leve de notaris, leve
mijnheer Van Weel, leef nog vele
jaren, voorspoed zij uw deel] Laat
de juichtoon klinken tot de verste
straat. Heden is het feestdag voor
héél Ooltgensplaat.' De tuinman
van de notaris heette Gijsbert
van der Stelt. Hij werd gebo
ren in 1870 en overleed in
1938.
De laatste burgemeester van
Ooltgensplaat tnet de naam
Van Weel was Pieter van Weel
G. (izn. Hij werd op 1 februari
1851 in Den Bommel geboren.
Hij was een zotm van Gerrit
Cierrebrand van Weel en Sara
van Weel. Hun vaders Jacob en
Pieter Van Weel waren broers;
Pieter en Sara waren dus vol
le neef en nicht. De vader en
grootvader van Pieter Gzn.
waren landbouwer op 'Stoof-
hof' bij Den Bommel. Hij
huwde in 1875 met Catharina
Jobina Houtaar uit Nieuwe-
Tonge. Deze achterkleinzoon
van Anthony van Weel (1746-
1813) uit Den Bommel werd in
1886 burgemeester \'an Oolt
gensplaat en Den Bommel. Hij
overleed op 28 december 1906
in Rotterdam.
In januari 1894 werd de naam
Van Weel nogmaals vereeu-
wigd. Nad'Al b'ij de kerk een
nieuwe toren was gebouwd,
kwam er ook een nieuwe klok
in. In het randschrift staan de
namen van: A. van Weel Dz.,
mr. D. van Weel, Burgemees
ters van Ooltgensplaat en de
schenker mr. AJ.C. van Weel,
alsmede van de toenmalige
burgemeester Pieter van Weel
Gz. vermeld. .-Mies bij elkaar
voldoende reden om in het
dorp een Van Weelstraat in het
stratenplan op te nemen.
Het bekende kerkje aan de Voorstraat.
