H^ g|g ^11^^
Sociëteit Rethorica wil
verhalen bewaren
als cultureel erfgoed
Juf Keijzer neemt afscheid
na vijfendertig jaar voor de klas
Conferentie
www.zoetf1akkee.nl
PEKAAR
Partners
Secretaris
waterschap
mr. J.B. van
Gerdingen
overleden
Fretje kwijt...?
iJanu^tEmoiv
80e jaargang Nr. 7660 Dinsdag 13 november 2007
Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag
L
Boek Veldnamen en Boerderijen opnieuw uitgegeven met DVD
Bewaren en toegankelijk
maken
Beeldbank
'Oral history'
Vitrine
Flakkees
Veel veranderd
over de noodzaak van zoet water en
landbouw in de Zuiderdieppolder
Wanneer:
30 november vanaf 14:00
Waar:
Restaurant Expo Haringvliet
Uw komst maakt het verschil!
Voor meer Informatie zie
Kei in voorlezen
De Waal Hoveniers
Nieuwe-Tonge
Tel, 0187-65 24 84
www.dewaalhoveniers.nl
Üw complete MKB adviseur!
Voorstraat 94 Stellendam
info@pekaar.nl
http://www.pekaar. nl
www.autobedrijf-admlraal.nl
SOMMELSDIJK - Regelmatig treedt Sociëteit Rethorica
naar buiten. Onlangs nam ze nog een belangrijk deel van
de organisatie van de Verlichte Boerderijen Route voor haar
rekening, speelde ze een grote rol bij 'Natuurlijk Goeree-
Overflakkee' en enkele jaren geleden gaf ze het bekende boek
Veldnamen en Boerderijen op Goeree-Overflakkee uit. Dit
'standaardwerk' is inmiddels heruitgegeven en weer volop
verkrijgbaar, nu inclusief een DVD-presentatie van alle boer
derijen. Ook is men begonnen aan een nieuw project: het
verzamelen van verhalen 'van vroeger' om ook deze vast te
leggen voor het nageslacht.
Door Adri van der Laan
Sociëteit Rethorica heeft als
thuisbasis 'De Doele' aan de
St. Joris Doelstiaat in Som-
melsdijk. We troH'en de vol
tallige Sociëteit in dit monu
mentale pand aan: Hein Mijs,
Hans Bruggenian, jan van den
Broek en Leen van Nimwegen.
De Sociëteit Rethorica is al heel
lang niet Sonimelsdijk verbon
den en is daarmee het oudste
gezelschap uit de regio. De
geschiedenis van de Sociëteit
Ijegint bijna Jaar geleden.
Op 26 november j b 1.5 bekrach
tigde Philips van Bouigondië,
de toenmalig Heer van Soni
melsdijk, hel reglement van de
Rederijkerskamer Rethorica.
Deze rederijkers beoel'ende
c/e welsprekendheid ondei' het
devies 'Hoe \angei- hoe liever'.
Naast deze 'gezelligheidsver-
eniging' waren er in Sonimels
dijk ook de schuttersgilden St.
Joris en St. Sebastiaan geves
tigd. De leden van deze gilden
mochten wapens dragen en
fungeerden als burgerwacht.
In 163'2 gelaste de toenmalige
Ambachtsheer van Sonimels
dijk, Francois van Aerssen, de
ophelling van de kamer van
Rethorica en de Schutterij van
Sint Sebastiaan en sommeerde
hen het gemeenschappelijke
bezit waaronder het Doelege-
bouw, over te dragen aan de
Schutterij van de Biisse binnen
Sonimelsdijk.
Dit duurde totdat Napoleon
rond 1800 hier een eind aan
maakte want ontler het Franse
bewind mochten er geen schut
tersactiviteiten plaatsvinden.
Na aanpassing van het regle
ment in 1858 wordt de naam
Sociëteit Rethorica ingevoerd.
De ScKiëteit Rethorica heeft in
de afgelopen jaren zich ten doel
gesteld om de historisch waar
devolle bezittingen van haar
zelf en eventueel van anderen
voor het nageslacht te bewaren
en bovendien ook toegankelijk
te maken. Het meest opvallende
voorbeeld hienan is de uitgave
van het bekende boek Veldna-
meri en Boerderijen op Goeree-
Overtlakkee. Deze uitgave, die
in 2003 verscheen, bestaat uit
twee delen: het eerste deel is een
boek waarin duizenden namen
van percelen en boerderijen
worden beschreven, die al voor
een deel door de Ramp, herin
richting en ruilverkavelingen
zijn verdwenen. Het andere deel
bestaat uit een cassette waarin
oude kaarten zijn opgenomen
die de grotendeels verdwenen
percelen en polders weergeven.
Deze uitgave bleek een schot in
de roos te zijn geweest want men
moest al geruime tijd 'nee' ver
kopen omdat de belangstelling
hiervoor groot was. Inmiddels
heeft Sociëteit Rethorica een
tweede druk verzorgd die één
dezer dagen in de boekhandel
verkrijgbaar zal zijn. De kopers
van dit werk krijgen een I)VD
cadeau waarop de boerderijen
op Goeree-Overflakkee worden
getoond.
Dat Sociëteit Rethorica het
belangrijk vindt om de boerde
rijen te bewaren voor het eilan-
delijke landschap mag blijken
uit de activiteiten die m de Jtfge-
lopen lijd zijn gehouden. Naast
hel uitgeven van de boeken en
de DVD organiseerde men ook
mede de Verlichte Boerderij
enroute die heel veel respons
kreeg van de eilandelijk bevol
king en daarbuiten. Daarnaast
was men ook nauw betrokken
bij de organisatie van 'Natuur
lijk Goeree-Overflakkee' waar
bij cultuur, natuur en landbouw
elkaar ontmoetten op hoeve
'Lust en Last' in Sonimelsdijk,
en bij de totstandkoming van
de boerderijenroute ingepast
in het tietsroutenetwerk.
Het bestuur van Rethorica
wijst erop dat het bewaren
van gegevens over boerde
rijen heel belangrijk is voor
het nageslacht omdat juist de
boerderijen een goed beeld
vormen van de ontwikkelin
gen in de afgelopen eeuwen
Het geheel is vastgelegd in een
databank; deze wordt, met eni
ge regelmaat, aangevuld met
oud beeldmateriaal uit de col
lectie van boerderijenkenner
Gerbrand Hoek.
Men verwacht in de toekomst
deze informatie via het Streek
archief of via internet voor
een groot publiek toegankelijk
te maken. Het gaat hier niet
alleen om historische boerde
rijen, maar ook om moderne
boerderijen die nog maar kort
geleden op het eiland zijn
gebouwd. "Deze zijn meestal
gebouwd door boeren die
elders in het land zijn uitge
kocht en op het eiland een
plaats hebben gevonden. Ook
zij dragen 'een geschiedenis'
met zich mee".
Dat er in de streek veel verha
len uit het verleden de ronde
De leden van Sociëteil Rethorica in de monumentale benedenzaal van
De Doele. Vl.n.r.: Leen van Nimwegen, Hans Bruggeman, Hein Mijs
en Jan van den Broek. Foto: Adn vm iln l-am
doen, mag algemeen bekend
zijn. Enkele van deze verhalen
zijn al verwerkt in verschillen
de boekjes van diverse eilande-
lijke auteurs. Tocli is het ver
moeden van de mensen van
Sociëteit Rethorica dat er nog
veel verhalen zijn die niet aan
het papier zijn toevertrouwd.
Daarom heeft het gezelschap
een nieuw project opgestart
om deze 'oral history' voor
het nageslacht te bewaren. De
leden van Rethorica vinden
dat deze verhalen ook beho
ren tot het cultuurhistorisch
erfgoed. In deze verhalen wor
den gebruiken, voorvallen of
bijzondere personen uit het
verleden beschreven. Meestal
worden ze binnen fainilie- of
vriendenkring regelmatig
opgehaald, maar daar blijft het
dan ook bij. Doordat de verha
lenvertellers steeds ouder wor
den, dreigen ook deze verhalen
in de vergetelheid te raken.
Het is dan ook de bedoeling
van Sociëteit Rethorica om in
de komende tijd zoveel moge
lijk mensen te benaderen die
bereid zijn dergelijke verha
len 'uit de oude doos' te ver
tellen voor de microfoon. Van
deze verhalen worden opna
men gemaakt en vervolgens
bewaard. Als de financiële
mogelijkheden er zijn kunnen
deze verhalen op DVD worden
uitgebracht. De initiatiefne
mers van Rethorica beselïën
dat dit een 'gigantische klus'
zal zijn, want eerst moeten er
vertellers gevonden worden en
vervolgens moeten er voldoen
de vrijwilligers zijn die bereid
zijn de verhalen af te nemen
en vervolgens op schrift te stel
len. Maar ze hebben de tijd er
graag voor over want ze ver
wachten dat er nog een schat
aan informatie over het verle
den beschikbaar is bij de indi
viduele eilandbewoners. "Het
zou zonde zijn als dit verloren
gaat".
Naast de genoemde activitei
ten heeft Sociëteit Rethorica
een 'reizende vitrine' samen
gesteld, die op verschillende
plaatsen op het eiland zal wor
den opgesteld. Dit is een ini
tiatief van Stichting Podium.
Momenteel staat de vitrine in
Het Diekhuus, maar ze zal in
de toekomst ook te zien zijn in
bibliotheken en zorgcentra op
het eiland. In de vitrine is veel
beeldmateriaal van de activitei
ten van Rethorica te vinden.
Sociëteit Rethorica is een echte
Sommelsdijkse 'aangelegen
heid' want volgens de statuten
mag men uitsluitend lid wor
den als men in Sommelsdijk
geboren is en er woont. Een
uitzondering wordt gemaakt
voor Sonimelsdijkers die later
in Middelharnis zijn gaan
wonen. Nieuwe leden worden
gekozen d.m.v een al honder
den jaren bestaand systeem:
het bonen. Dit houdt in dat
gestemd wordt met witte en
zwarte bonen. Met een aspirant
lid wordt ingestemd als de zit
tende leden allen met een witte
boon hebben voorgestemd.
Hoewel de basis in Sommels
dijk ligt, strekken de activitei
ten van Sociëteit Rethorica zich
over het hele eiland uit, want
het cultuurhistorisch belang
van het gehele eiland gaat hen
zeer ter harte.
Bij hun vele activiteiten zijn ook
veel vrijwilligers actief en daar
mee zijn ze zeer content. Ook
zijn ze vol lof over de mede
werking van hel Streekarchief
Goeree-Overflakkee en over
de faciliteiten die het ISGO
hen verleent. Wel hebben ze
nog een wens: "We zouden
graag zien dat de eilandelijke
gemeenten een ineer actievere
houding zouden innemen als
het gaat om het bewaren van
het cultureel erfgoed. Want
dit dient toch een eilandbreed
belang...
MELISSANT - Na ruim
vijfendertig jaar heeft juf
Keijzer haar lier definitief
aan de wilgen gehangen.
Ze heeft jn haar werkzame
jaren bij School met de
Bijbel De Regenboog hon
derden jonge inwoners van
Melissant in de klas gehad.
Op 30 oktober namen leer
lingen, oud-leerlingen,
ouders, bestuursleden en
collega's afscheid van de
juf. Mevrouw H. Keijzer-
Kock kijkt' terug op haar
schooljaren.
Door Kees van Rixoort
Toen ze in 1967 haar oplei
ding voov kleuterjuf afrond
de, kon de helft van haar klas
geen werk vinden. Het was een
slechte tijd om af te studeren.
Maar juf Keijzer - toen nog
juf Koek - had geluk. Ze vond
een baan bij een kleuterschool
in Waali.ijk. Twee jaar later
verkast! naar een soortge
lijke school in het eveneens
Brabantse Drunen. Ook daar
bleef ze twee jaar. "Ik wilde
weg uil Drunen", kijkt ze bijna
veertig jaar later terug. "Ik was
juf en wilde graag hoofdleid
ster ^yorden. Toen heb ik in
Melissant gesolliciteerd. Het
leek me gezellig en landelijk."
Haar sollicitatie had succes.en
op 1 februari 1972 begon ze als
hoofdleidsler in de christelijke
kleuterschool aan de Binnen
weg. "Een heel oud gebouw",
herinnert ze zich. "Het was
geslicht door Paulina van
Weel, die ook hel ziekenhuis in
Dirksland mogelijk maakte. Ik
had daar in het begin een hele
grote groep met 53 kinderen.
Hel mocht van de inspecteur,
als maar niet alle kinderen
tegelijk kwamen. Dat rouleren
was niet ideaal, want je miste
kinderen en de kinderen zelf
misten een deel van de bezig
heden."
Een 'eenmansschool' ver
anderde een paar maanden
later, na goedkeuring van de
inspecteur, in een school met
twee kleuterleidsters en twee
groepen. Eén groep bleef in
het pandje aan de Binnenweg,
één kwam in de lagere school.
In 1974 verhuisden alle kinde
ren en de twee leidsters naar
een nieuwe kleuterschool aan
de Fabiusstraat. "Ik heb nog
de eerste steen mogen leg
gen", vertelt juf Keijzer.
Ze had hel vanaf hel begin
goed naar haar zin in Melis
sant. "Het beviel prima. Wel
had ik in hel begin wat moeite
om hel Flakkees te verslaan.
Alle kinderen spraken Flak-
Volkomen onverwachts
is zaterdag 10 november
jl. mr J.B. van Gerdingen
(58), secretaris van water
schap Hollandse Delta,
overleden. Waterschap-
per Van Gerdingen, die in
Middelharnis woonachtig
was, heeft gedurende zijn
40 jarige ambtelijke loop
baan met grote toewijding
en gedrevenheid zijn talen
ten ingezet voor hel succes
van waterschap Hollandse
Delta en diens rechts-
voorgangers. Vanwege
zijn overlijden schort het
waterschap de geplande
coinmissievergaderingen
van 12, 13 en 14 november
2007 tot nadere aankondi
ging op. De bijeenkomst
van de Verenigde Vergade
ring op 29 november 2007
vindt wel doorgang.
Hel afscheid op 30 oktober was een waar feest. Een rijtuig met vierspan bracht Juf Keijzer en haar man naar De Regenboog.
Foto: Attri van der l^ian
kees, behalve de kinderen
van de dokter en de dominee.
Maar hel wende toch wel snel,
ik heb gelukkig wel een beetje
gevoel voor taal." Ze vertelt
een anekdote van een leerling
die thuis moest blijven omdat
hij wat grijperig was. De ij
wordt een ie in het Flakkees,
dus als je netjes Nederlands
wil .spreken, wordt grieperig
grijperig.
In de beginjaren woonde ze
buitenaf, op een boerderij,
en moest ze door weer en
wind naar school. Ze herin
nert zich nog die strenge win
ter van 1972. Gelukkig kon
ze niet lang daarna een huis
in het dorp belrekken. Nog
later trouwde ze en werd ze
juf Keijzer
Een grote verandering in haar
carrière was de samenvoeging
van het kleuteronderwijs en
het lager onderwijs in de jaren
negentig. De hoofdleidster
van weleer volgde een cursus,
waardoor ze bij alle groepen
voor de klas mocht komen te
staan. En dat gebeurde ook.
"Ik heb alle groepen gehad.
Er was een tijd dat ik meer
thuis was - toen mijn eigen
kinderen klein waren - maar
dal ik wel regelmatig inviel.
Ik moest dan maar afwachten
welke groep ik kreeg. Ik viel
voor iedereen in. Ze noem
den me wel de Vliegende Hol
lander, Vliegende Brabander
eigenlijk." De laatste lijd gaf
ze les aan groep 6/7 van De
Regenboog. "In het begin
zag ik er best tegenop om les
te gaan geven aan de grotere
kinderen. Maar de directeur
zei: dat kun jij makkelijk, pro
beer het maar."
Volgens juf Keijzer is er gedu
rende haar schoolcarrière erg
veel veranderd. Van hel klassi
kale naar heiwerken in groep
jes. Van het fröbelen naar hel
starten met leren op de kleu
terschool. "Ze mogen geen
kleuter meer zijn", plaatst ze
een kanttekening bij de laatste
ontwikkeling. "Er wordt heel
wat geëist van de kleuters. Hel
gebeurt wel op een speelse
manier, maar toch moeten ze
veel kennen en weten. En alles
moet worden geregistreerd.
Als ze ademhalen moetje hel
bij wijze van spreken al vastleg
gen in een rapportje. Zo wor
den de kinderen makkelijk in
een hokje gestopt."
"Ach, er is ontzettend veel ver
anderd in die 35 jaar De ene
verandering is achter de rug
en de volgende staal al weer
op stapel. Je moet constant
bijscholen en vergaderen bui
ten schooltijd. In het begin
gingen we gerust met de hele
groep naar de nieuwbouw kij
ken. Dat was geen enkel pro
bleem. Tegenwoordig inoet je
dal aanvragen en heel zoiets
een excursie."
Maar, vat ze haar schooljaren
samen, het was heerlijk en ze
heeft er erg van genoten. Van
haar sollicitatie naar Meliv
sant heeft de juf nog geen
moment spijt gehad. Ze kreeg
ooit een pluim van de inspec
teur 'Jij houdt vast en zeker
van de kinderen", merkte hij
op na een bezoek aan een les
van juf Keijzer. Veel kinderen
en ouders voelden hetzelfde.
Als de juf ziek was, zamelden
de kinderen zelf geld in om
een fruitmand te kopen. Ze
kwamen ook naar haar huis
om wal te brengen en vervol
gens rond de tafel limonade te
drinken en snoepjes te eten.
Ze vertelt dat ze zich altijd
gemakkelijk hechtte aan haar
leerlingen.
Met orde houden had ze niet
zo'n probleem. Als hel onrus
tig was, was een geintje vaak
voldoende. En het vooruitzicht
dal de juf ging voorlezen. Daar
was ze volgens velen een kei in.
Hel afscheid op 30 oktober
was een waar feest. Een rij
tuig met vierspan bracht Juf
Keijzer en haar man naar De
Regenboog. Onderweg, in het
dorp, zwaaiden vele handen de
koets toe en bij de school was
een ereboog met bolletjes wol
- de juf was ook handwerkjuf
- neergezet. "Iedereen stond
in de hal, de hele school. Hel
was zo leuk!" Na toespraakjes,
lekkernijen, het schudden
van vele handen - waaronder
die van oud-collega's, -leer
lingen en -bestuurders vanuit
de beginjaren - en het in ont
vangst nemen van cadeaus, elf
bossen bloemen en een map
met werkjes van alle leerlin
gen, zat hel er echt op. "Een
fantastische dag, een prachtig
afscheid", vindt ze.
Maar ook: een vreemde dag.
"Ik denk regelmatig: ik ga
weer, ik hoor er thuis." Hel
blijft trekken. En andersom
ook, want een aantal oud-leer
lingen heeft al aangekondigd
nog eens langs te komen. Ver
hoeven ze er in ieder geval
niet voor te wandelen, want
het huis van de juf staal vlak
bij De Regenboog. Zo dicht
bij, dal ze de kinderen op hel
schoolplein hoort. "Het is pau
ze, jongens", zegt mevrouw
Keijzer dan.
Bij de familie J. van Rossum,
Galgeweg 3 te Herkingen is
enkele dagen geleden een
tam roofdiertje aan komen
lopen. Een fret lijkt het wel,
lang en slank met een hoog
ruggetje en wit/geel of vaal-
kleurig met bruine pootjes.
Het diertje laat zich zon
der problemen oppakken.
Het verblijft momenteel bij
Van Rossum in een schuur,
maar het gaat ook wel eens
'op stap', waarschijnlijk om
zich van voedsel te voorzien.
Wie sinds kort een dergelijk
diertje kwijt is en vermoedt
dat net hier om zijn/haar
beestje gaat, kan contact
opnemen met Jaap van Ros
sum, tel. 06-52592888.
faO» ia h—**, frtrt<^ fff*»»»
^^^V^CENT^o^
wwwbrilcentromkeuvsltmcnl
56 ■Mdelbomis-lelefoon (0187)48 34 37
tel: 0187-492633
j^«^'
