Naj aarsconcert
dameskoor Toonkunst
iiSii
nmr
Cd-box Orgelwerken Jan Zwart
Pl^LITIE
Kerk
diensten
Lege
Het weer van volgende week...
Rustig en mild weer
dit weekeinde
EIIAtlDEII-tllEUWS
Tweedehands
speelgoed en
9-maanden
beurs
Niet zout, maar
zoet
Activiteiten in
Dirksland
0900-8844
Rommel
marktspullen
en gebakken
vis
Activiteiten
Vrouwen
rondom Goeree
Luther, een
trouwe knecht
van God
EIIAtlDBl-lllEUWS
Dirk Jansz. Zwart
CD-box
Rectificatie:
Getuigenoproep
vernieling
brievenbussen
Controle tijdens
surveillance
Zondag 4 november 2007
PAGINA 2
VRIJDAG 2 NOVEMBER 2007
Op vrijdag 16 november
a.s. geeft Dameskoor 'Toon
kunst' te Middelharnis
haar Najaarsconcert in de
Exoduskerk te Sommels-
dijk. Het concert begint om
20.00 uur en zal ongeveer
anderhalf uur duren. Er
wordt geen pauze gehou
den, na afloop zal een
drankje worden aangebo
den. De toegang is gratis,
wel wordt u een bijdrage
gevraagd ter bestrijding
van de onkosten.
Het programma vermeldt
een keur aan verschillende
muziekstukken van evenzoveel
componisten, allemaal in de
originele taal gezongen. Alle
uit te voeren werken zijn origi
nele vrouwenkoorcomposities.
Van Gustav Holst worden drie
Songs ten gehore gebracht:
Song of the Shoemakers, Song
of the Fisherman en The Corn
song, allen met originele pia
nobegeleiding door de vaste
begeleider Andries Stam. De
solisten zijn Els van Splunder
(sopraan), Loes van de Ree
(mezzo-sopraan) en Marjo Heij
(alt). Van de 20" eeuwse Rotter
damse componiste Nancy van
der Eist wordt een vierstem
mig werk voor vrouwenkoor
gezongen: 'Preghiera Sem-
plice'. Michael Hayn compo
neerde veel koorwerken voor
gebruik in de erediensten,
waaronder 'Stella Coeli' en
'Anima nostra'. Het 'Anima
nostra' is gecomponeerd voor
3 stemmig vrouwenkoor en
3 solisten. Er worden ook 2
composities van César Franck
uitgevoerd: 'Soleil' en l'Ange
Gardien. Met een uitnemende
pianobegeleiding en de voor
Frank zo fraai gecomponeerde
expressieve akkoordenwisse
lingen zingt het vrouwenkoor
tweestemmig over de zon en de
verbeeldende tuin. Van Felix
Mendelssohn Bartholdy wordt
het werk 'Lerchengesang' voor
vrouwenkoor en drie sohs-
ten uitgevoerd, geheel opge
bouwd als een driestemmige
canon. Geheel nieuw voor het
dameskoor zijn de composities
van Gustav Jenner, die leefde
van 1865 tot 1920 en een keur
naliet aan orkest- en koorwer
ken. Tijdens het Najaarscon
cert zingt het vrouwenkoor
het lied 'O Sonne, o Sonne',
een in opzet driestemmig poly
foon zangstuk dat geïnspireerd
is op de polyfonie die we ook
kennen in Bachs koorwerken.
De begeleidende pianopartij
heeft in dit werk een solistisch
karaker. Tenslotte wordt ook
een werk van Gioacchino Ros
sini gezongen, het lied voor de
vrede l'Esperance', een waar
dig slot van een zeer veelzijdig
en klankrijk programma.
Een recensie van een (pro-
motie)cd 'Orgelwerken
van Jan Zwart. Het betreft
een selectie uit een serie
van 6 cd's, die nagenoeg
het complete werk van Jan
Zwart bevatten. De werken
worden gespeeld door Dirk
Jansz. Zwart op het Naber-
orgel in de Joriskerk te
Amersfoort. Het is een
uitgave van Lindenberg
Productions te Rotterdam.
Het is tevens de bedoeling
hier nog enkele historische
opnamen van Jan Zwart
aan toe te voegen. Tevens
wordt er een uitgebreid
tekstboek met toelichtin
gen aan toegevoegd. Het
project zal in het voorjaar
van 2008 verschijnen. Het
is nu al mogelijk om voor
een speciale prijs in te
tekenen.
Jan Zwart
Jan Zwart (1877-1937) kreeg
zijn opleiding tot organist bij
vooraanstaande Rotterdamse
organisten, zoals Van Krieken
en De Vries. Hij gaf regel
matig orgelbespelingen in
Amsterdam en componeerde
vele muziekstukken, veelal
gelieerd aan het kerklied. Met
zijn orgelcomposities wilde hij
een 'specifieke protestantse
koraalkunst' in het leven roe
pen. Kenmerkend voor zijn
muziek is een sterk ontwikkeld
vormbesef, een beheersing
van het vak en een heel eigen
harmoniegebruik: niet voor
uitstrevend, maar wel zeer
herkenbaar. Hij verzamelde
veel bronmateriaal over orgel-
historie.
Dirk Jansz. Zwart (1917-2002)
werd geboren in Zaandam.
Dirk voelde zich altijd zeer
betrokken bij vaders muzi
kale activiteiten en volgde die
aandachtig, onder andere als
registrant tijdens concerten.
Van zijn vader kreeg hij wat
pianolessen en als hij meeging
naar diens orgel in de Her
steld Evangelisch Lutherse
kerk in Amsterdam, mocht hij
ook wel op het orgelspelen.
Als organist gaf hij gedurende
zijn loopbaan jaarlijks tal van
concerten. Incidenteel speel
de hij in het buitenland. Ook
maakte hij een concerttour
nee naar Zuid-Afrika en meer
dere tournees naar Canada en
Noord-Amerika. Hij had een
uitvoerige lespraktijk van pri-
Christelijk streel<blad op gereformeerde grondslag
Uitgave: uitgeversmij. Eilanden Nieuws b.v.
Verschijning: dinsdag huis-aan-huis
vrijdag abonnementen uitgave
Tel. (0187) 471020. Fax (0187) 485736
Postbus 8, 3240 AA Middelharnis. Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINSTRATIE
Tel. (0187) 471020
E-mail:algenneen@gebr-dewaal.com
Tarief per mm 0,35. Conlracttarieven op aanvraag
Sluitingstermijn zal<eiijl<e advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
Sluitingstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 7.30 uur
Voor foutief geplaatste advertenties als gevolg van onduidelijke
advertentieopdrachten kan de uitgeverij niet aansprakelijk
worden gesteld.
Advertentie-acquisitie:
REDACTIE
hoofdredacteur: J. Villerius, tel. (0187) 471022
e-mail: j.vlllerius@gebr-dewaal .com
Plaatsing van ingezonden berichten kan zonder opgaaf
van redenen worden geweigerd.
ABONNEMENTEN:
Abonnementen (vrijdageditie) zijn bij vooruitbetaling en worden
automatisch verlengd. Opzeggingen schriftelijk vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor ingaan doorgeven.
REKENINONUMMERS:
Postbank 167930
Rabobank Goeree-Overflakkee 3420.01.108
Lid NNP
Van toepassing zijn de Regelen voor het Advertentiewezen (ROTA).
vé-orgelleerlingen. Zijn eigen
orgelspel, als solo-organist of
als begeleider van koren, werd
vastgelegd op talloze grammo
foonplaten en een aantal Cd's.
Ook werden er orgelbespelin
gen van hem uitgezonden via
de radio. In zijn functioneren
als organist bleef de muzikale
nalatenschap van zijn vader
Jan Zwart altijd een belang
rijke rol spelen. Er waren
weinig concerten waarop een
werk van zijn vader ontbrak,
en ook in woord en geschrift
bleef hij waardering vragen
voor het werk van zijn vader.
Daarnaast heeft hij een groot
aantal werken van Jan Zwart
genoteerd en uitgegeven
(in samenwerking met Feike
Asma), èn van enkele al gepu
bliceerde werken verbeterde
edities gemaakt. Op hoge leef
tijd nog maakte hij opnames
van het complete orgelwerk
van Jan Zwart.
De CD bevat de volgende wer
ken: Furiante voor orgel, vol
tooid door Dirk Jansz. Zwart,
Koraalbewerking: Daal in ons,
o stroom van leven. Uit: Korte
Koraalvoorspelen Boek VI:
Evang. Gez. 4:1, Gez. 163,
Psalm 77:1,Psalm 100:1,Orgel
lied Neem Heer mijn beide
handen (uit boek IV), Geeste
lijk lied Scheepje onder Jezus'
hoede (uit boek VIII), Musijck
over de Voijsen der Psalmen
Davids: Psalm 89 (uit stuk V),
Psalm 19 mixolydisch voorspel
(uit stuk V), koraalzetting Dirk
Jansz. Zwart, Psalm 77 (86) (uit
stuk VI), Enige Gezangen (uit
boek X): Lofzang van Maria,
allegretto. Lofzang van Maria,
tranquillo, O Hoofd bedekt met
wonden. Alle roem is uitgeslo
ten. Meditatie en koraal Rust
mijn ziel, uw God is koning
en de bekende Toccata Psalm
146:1 Prijs den Heer met blijde
galmen.
Op de cd wordt echt muziek
gemaakt en voornaam en
deftig gespeeld. Zo vader zo
zoon... Dat kan hier ook wel
gezegd en beluisterd worden.
De ruim 40 minuten durende
opname is helder en geeft
gevarieerde muziek. Wel is te
merken dat de opname van
enige tijd terug is. Dit wordt
een boeiend project, met een
historische en culturele waar
de. Kortom een waardevolle
Cd-box die de orgelliefhebber
in zijn bezit moet hebben.
Jaap Hollaar
MIDDELHARNIS - De Wijk-
groep Middelharnis-Zuid en
Peuterspeelzaal Pippeloen-
tje organiseren een tweede
hands speelgoedbeurs en een
9-maandenbeurs. De groep
wil graag haar best doen om
tweede hands spullen te gaan
verkopen voor hen die dit
inleveren, zoals o.a. positiekle
ding, babykleertjes tot maat 86
(alleen merkkleding!), maxico-
si's, babyspeelgoed. Voor ver
koop van uw babykamer (o.a.
ledikantje en commode) stellen
zij het zeer op prijs als u hier
van een foto maakt, met ver
melding van de prijs en deze
inlevert (dit i.v.m. de ruimte).
Speelgoed (spelletjes, boeken,
videobanden, skeelers, e.d.,
maar ook kinderfietsen, skel
ters, driewielers o.i.d.) graag
heel en schoon inleveren. De
verkoop van de spullen zal
plaatsvinden op vrijdag 16
november van 19.00 tot 20.30
uur in het wijkgebouw aan de
Doetinchemsestraat te Middel
harnis. Mensen die hun spullen
willen inleveren, kunnen dat
doen op woensdag 14 novem
ber van 9.00-11.00 uur en van
19.00-20.00 uur bij de zaal van
de wijkgroep op de l" verdie
ping van het wijkgebouw. De
ene helft van de opbrengst is
voor de peuterspeelzaal, de
andere helft is voor de inbren
ger van de spullen. Spullen die
niet verkocht zijn, kunnen op
maandag 19 november tus
sen 19.00 en 19.30 uur weer
worden opgehaald. Alles wat
dan niet wordt opgehaald gaat
naar een kindertehuis in Roe
menië. Voor informatie over
deze beurs kunt u bellen naar
(0187) 485540 of 483352.
In het ingezonden stuk van ir.
H. van Rossum in Eilanden-
Nieuws van 23 oktober jl. is
een fout geslopen. Voor een
juist verstaan geven we de
betreffende alinea in z'n geheel
opnieuw door, maar nu verbe
terd.
"Bij het tekenen van de bestuurs
overeenkomst over het Zuiderdiep
(Eilanden-Nieuws van 29 decem
ber 2006) herhaalt dijkgraaf
Geluk nog eens expliciet deze strin
gente en zeer juiste eis: "En we zijn
het er allemaal over eens dat eerst
de compenserende maatregelen
op het eiland gereed moeten zijn
voordat het gewijzigde beheer van
de Haringvlietsluizen in werking
wordt gesteld". Dat is duidelijk taal
en niet voor tweeërlei uitleg vatbaar
Hierbij wil ik wel onder het gereed
zijn van de werken ook verstaan
dat ze ook overeenkomstig de plan
nen getoetst worden of ze aan de
gestelde verwachtingen (voldoende
zoetwater voor het westelijke deel
van het eiland) voldoen. Indien de
zeer terechte eis van het waterschap
moet worden ingewilligd, zal met
het Rijk moeten worden onderhan
deld over uitstel van het Kierbesluit
voor één of meerdere jaren. Zulke
onderhandelingen bieden tevens
gelegenheid voor nadere bezin
ning over de ernstige gevolgen
van het besluit. Indien het Kier-
besluit overeenkomstig de eis van
het waterschap - en het zal logisch
zijn dat de gemeente Goedereede en
Dirksland zich daarbij aansluiten
- wordt uitgesteld, vervalt ook de
urgentie voor een snelle uitvoering
van de Zuiderdiep plannen.
Auto's wassen, op de foto en
ontbijtservice. Dat zijn de acties
die morgen, zaterdag 3 novem
ber, op het programma staan
bij -1-16 jeugdvereniging 'De
Zaaier' van de Gereformeerde
Gemeente van Dirksland.
Is uw auto toe aan een gron
dige beurt? Dan kunt u haar
morgen bij de kerk aan de
Mozartsingel brengen, waar
ze voor 5 gewassen wordt.
U kunt er van 10.00 tot 14.00
uur voor terecht. En terwijl uw
auto gewassen wordt, kunt u
binnen een kopje koffie nut^
tigen.
Ook kunt er voor 7,50 op de
foto gaan. Bij goed weer met
een oldtimer, anders binnen.
Daarnaast is er op 10 novem
ber een ontbijtservice. Tussen
7.30 en 9.00 uur kunt u die
dag voor 6 een ontbijt laten
bezorgen, wat u t/m zaterdag
3 november op kunt geven
via het e-mailadres actie-viteit-
dirksland@kliksafe.nl.
Genoemde activiteiten vinden
plaats ten bate van de actie
'Toekomst voor de kerk' van
de Jeugdbond van de Gerefor
meerde Gemeenten.
4
Rotterdam-Rijnmond
Wijkteam Goeree-Overflakkee
De politie is op zoek naar getui
gen van vernielingen die in de
nacht van vrijdag 26 op zater
dag 27 oktober plaatsvonden.
Op de Ring in Middelharnis
en de Stationsweg in Dirksland
zijn die nacht twee brieven
bussen vernield, vermoedelijk
door vuurwerk. De politie wil
graag in contact komen met
getuigen of mensen die moge
lijk over informatie beschikken
die kan leiden tot aanhouding
van de daders. U wordt ver
zocht hiervoor contact op te
nemen met de politie in Mid
delharnis via nummer 0900-
8844. Dit kan ook anoniem via
Meid Misdaad Anoniem, tel.
0800-7000.
Politiepersoneel van het district
De Eilanden heeft woensdag
ochtend en -middag, tijdens de
surveillance in een onherken
bare politiewagen op Goeree-
Overflakkee, gecontroleerd
op niet handsfree bellen tij
dens het autorijden en het niet
dragen van de gordel. Twaalf
mensen werden bekeurd.
MIDDELHARNIS - Mor
gen, zaterdag 3 novem
ber, kunnen van 10.00-
12.00 uur weer rommel
marktspullen worden
ingeleverd in heet voor
malige Meijer theater aan
de Vissersdijk te Middel
harnis. Ook wordt er dan
gebakken vis verkocht.
Wie niet in de gelegenheid
is om spullen in te leveren,
kan voor het laten ophalen
ervan bellen naar T. Bom,
tel. 0187-484807.
GOEDEREEDE - Bij de ver
eniging Vrouwen rondom
Goeroe staan deze maand de
volgende activiteiten op het
programma.
Op dinsdag 13 november
verzorgt ervaringsdeskun
dige mevr. T de Leeuwen uit
Grijpskerke een avond over
reuma. Zij is zelf al jarenlang
reumapatiënt en vertelt over
de ziekte reuma, de beper
kingen die men tegenkomt
en noe zij hiermee heeft leren
leven. Tegenwoordig zijn er
allerlei nieuwe ontwikkelin
gen op het gebied van behan
delwijzen. Daarnaast laat ze
diverse hulpmiddelen zien
die ook voor andere (tijde
lijke) handicaps handig zijn.
De avond wordt gehouden
in gebouw Oostdam te Goe
dereede, aanvang 20.00 uur.
Ook niet-leden zijn welkom;
zij betalen 3 entree per
persoon.
- Op woensdag 28 november
vertrekt de vereniging naar
Zeeland, naar recreatieboer
derij Langeraad, Weelweg 3
te Kerkwerve voor een rond
leiding door de paling- en
escargotskwekerij. Om 13.00
uur wordt vertrokken vanaf
m.f.g. Dorpstienden te Oud-
dorp. Deelnemers krijgen te
zien hoe dagelijks 100.000
slakjes worden gevoerd. Ook
wordt er uitleg gegeven over
de forellenvisvijver. En er is
een winkel waar u eventueel
iets kunt kopen. Opgeven
voor dit uitje kan t/m dinsdag
13 november bij Sjaan Sper
ling, tel, 0187-681646, of bij
Loes van Lenten, tel. 0187-
680284, e-mail dvanlentenCa»
wanadoQ.nl. Deelname kost
€10 p.p., incl. entree, koffie
en geoak.
- Op woensdag 12 december
gaat de vereniging naar de
kerstmarkt in Halsteren. Het
vertrek is om 10.30 uur vanaf
m.f.g. Dorpstienden te Oud-
dorp en om 10.40 uur vanaf
de bushalte tegenover de
fietsenstalling langs de N57
te Goedereede. Opgeven kan
t/m dinsdag 13 november,
eveneens bij Sjaan Sperling
of Loes van Lenten.
OUDDORP - Hersteld Herv.
Gem. Dorpskerk: 9.00 uur
ds. J. Koppelaar, Abben-
broek en 18.30 uur ds. H.
Lassche. Ehen-Haëur: 9.00
uur ds. H. Lassche en 18.30
uur kand. A. T van Andel,
Urk - Herv. Gem. Locatie
mfg Dorpstienden: 9.45 uur
ds. R. D. Kwint, Sirjansland
en 18.00 uur ds. J. C. Breu-
gem. Goudswaard - Geref.
Kerk 10.00 uur ds. P C.
Koster en 18.30 uur ds. C.
G. Kant - Oer. Gem .9.30
en 18.30 uur student J. van
Rijswijk - Doopsgezinde
Gem .9.30 en 18.30 uur ds.
J. Smink.
GOEDEREEDE - Herv. Gem.
10.00 uur ds. E. de Mots en
18.30uurds. G. C. dejong,
Moordrecht - Hersteld
Herv. Gem. 9.00 en 10.45
uur ds. J. W. van Estrik en
17.00 en 18.45 uur kand. M.
Diepeveen, Stellendam.
STELLENDAM - Herv. Gem.
10.00 uur ds. E. M. Bak
ker, Bodegraven en 17.00
uur ds. Th. W. H. van der
Heijden - Hersteld Herv.
Gem. 10.00 uur ds. R C.
Hoek, Sint Annaland en
18.00 uur ds. A. van Wijk,
Herkingen - Geref. Kerk
10.00 uur ds. C. G. Kant en
18.30 uur ds. H. Mast.
MELISSANT - Hersteld Herv.
Gem. 10.00 en 18.00 uur ds.
P Korteweg - Geref. Kerk
9.30 uur ds. B. Aalbers -
Ger. Gem. 10.00 en 18.Q0
uur leesdienst - Ger. Gem.
in Ned. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem.
10.00 uur ds. H. A. Sam-
som. Harderwijk en 18.00
uur ds. J. het Lam, Har
derwijk - Ger. Gem. 10.00
en 18.00 uur ds. J. Schip
per, v.m. bediening Heilige
Doop - Ziekenhuis: 14.30
uur ds. C. Doorneweerd.
HERKINGEN - Herv. Gem.
10.00 uur ds. J. Maas en
18.00 uur ds. G. C. Kunz,
Dordrecht - Hersteld Herv.
Gem. 9.30 uur ds. A. van
Wijken 18.15 uur ds. R C.
Hoek, Sint Annaland - Ger.
Gem. 10.00 uur leesdienst
en 14.30 uur ds. J. Schip
per. '4
SOMMELSDIJK - Herv. Gem.
10.00 uur ds. L. W. den Boer,
Sint Philipsland en 18.00
uur ds. R. W. van Mourik -
Lukaskapel HDG 10.30 uur
ds. C. Doorneweerd - Her
steld Herv. Gem. 9.30 en
17.00 uur ds. L. M. Jongejan
- Exodus 10.00 uur (H.D.
ds. T. Verduijn - Remon
strantse Gem. 10.00 uur
ds. J. F. Klijnsma - CAMA
Gem. 10.00 uur de heer K.
van Holten.
MIDDELHARNIS - Herv.
Gem. 10.00 uur ds. R C. van
Keulen, Hoog Blokland en
14.45 uur ds. H. Harkema,
aangepaste dienst - Geref.
kerk 10.00 uur ds. L. C.
van der Eijk en 17.00 uur
ds. W. Lolkema - Ger. Gem.
9.30 en 18.00 uur ds. G. van
Manen - Chr. Geref. Kerk
9.30 en 18.00 uur ds. A. A.
Egas - Geref. Kerk (Vrij
gemaakt) 9.30 uur ds. D. J.
van Diggele en 16.30 uur
ds. J. W. Boerma.
NIEUWE TONGE - Herv.
Gem. 9.30 uur ds. W.
Meijer, Yerseke en 18.00
uur ds. J. Maas - Hersteld
Herv. Gem. 9.30 uur dr. R
Buitelaar, Ridderkerk en
18.00 uur onbekend - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur ds.
R Blok.
OUDE TONGE - Herv. Gem.
10.00 uur kand. K. M.
Teeuw, Papendrecht en
18.00 uur ds. L. de Wit -
Ger. Gem. 10.00 en 18.00
uur leesdienst - Beréa Gem.
10.00 uur de heer D. van
der Meer.
STAD a/h HARINGVLIET -
Herv. Gem. 10.00 uur ds.
Th. W. H. van der Heijden en
18.00 uur ds. H. J. Catsburg
- Geref. Kerk 10.00 uur ds.
J. Schep en 18.00 uur ds. A.
W. Estié - Ger. Gem. 10.00
en 18.00 uur leesdienst.
DEN BOMMEL - Herv. Gem.
10.00 uur ds. T W van Ben-
nekom en 18.00 uur ds. C.
Doorneweerd - Geref. Kerk
10.00 uur ds. W. A. Boer en
18.00 uur ds. A. S. Rienstra.
OOLTGENSPLAAT - Herv.
Gem. 9.30 uur ds. E. F Ver-
gunst, Ridderkerk en 18.00
uur ds. H. G. van der Ziel,
bediening Heilige Doop -
Hersteld Herv. Gem. 9.30
uur ds. C. Oorschot, Stel
lendam en 15.00 uur ds.
P. Korteweg, Melissant -
Geref. Kerk 9.30 uur de
heer W van Geest en 18.00
uur de heer P. A. de Jongh
- Ger. Gem. 9.30 en 18.00
uur leesdienst.
LANGSTRAAT - Herv. Gem.
10.00 uur ds. L. D, Burger,
Waddinxveen.
31 OKTOBER 1517
Luther heeft er ook al van gehoord.
Van die aflaathandel van Tetzel.
Verschrikkelijk, dat de mensen zo
bedrogen worden! En velen leven
nu nog zondiger dan vroeger
Want ze denken: hel geeft niet als je
steelt. Als je maar een aflaat daar
voor hebt gekocht, zal God je niet
straffen. Berouw over de zonden,
omdat zondigen tegen God zo erg
is f Welnee, daar wordt niet eens
over gedacht.
Maar dan zegt Luther het op de
universiteit wel anders tegen de
studenten. En ook als hij preekt in
de kloosterkerk en in de stadskerk.
De Heere wil een oprecht berouw
over de zonden, die tegen een heilig
God bedreven worden. Hij eist ook
bekering. Dat betekent: de zonden
haten en verlaten. Mensen moeten
smeken om vergeving, die alleen
door God gegeven kan worden.
Alleen om het lijden en sterven van
Christus. Zo preekt Luther, want zo
staat het in de Bijbel.
Nee, wat er nu gebeurt in de ste
den en dorpen, is te erg. Het is erg
dat de mensen zoveel geld moeten
betalen voor aflaten. Maar wat
veel erger is: met zulke bedriege
rijen gaan de mensen verloren. Zo
kan het niet langer, zo mag hel niet
langer.
Hij zal er eens over gaan praten
met andere geleerde mannen die
verstand hebben van de godsdienst.
Over al het verkeerde in de kerk wil
hij met hen praten. Hij zal ze daar
voor uitnodigen voor een gesprek
op de universiteit.
Hoe gebeurde dat in die lijd?
Luther gaat een paar dagen aan
het schrijven. Als hij klaar is, heeft
hij 95 lange zinnen gemaakt. We
noemen ze stellingen. Dan laat hij
die drukken op een groot vel papier.
Op 31 oktober 1517 zien we hem
samen met zijn helper naar de kerk,
naar de slotkapel, lopen. Ze hebben
een rol papier, een hamer en spij
kers bij zich. Maar daarvoor heeft
hij eerst iets anders gedaan. Hoor
miaar wat hij zelf heeft gezegd: "Ik
heb mezelf eerst neergeworpen voor
God en gebeden, dat Hij met mij
zou zijn." Ja, hij wist wel dat hij
een gevaarlijk werk ging doen.
Want als de paus zou horen wat er
in die stellingen staat... Daarom
kan hij het niet zonder de Heere
doen.
Daar komen ze bij de grote deur van
de kerk. Met enkele hamerslagen
wordt nu het papier aan de deur
vastgemaakt. Nieuwsgierig staan
er cH enkele mensen stil bij de deur.
Maar nee, zij kunnen niet lezen
wat er op het papier staal, want het
is in een vreemde taal geschreven.
In hel Latijn. Dat is de taal die in
de kerk en op de universiteit veel
gesproken werd. In die taal spra
ken de geleerde mannen met elkaar
En het is toch zijn bedoeling om met
hen alleen over de verkeerde din
gen in de kerk te spreken f
Ja, dat is wel zijn bedoeling. Maar
het is niet de bedoeling van de Hee
re. De Heere wil aan het héle volk
de weg der zaligheid gaan wijzen.
Door Zijn Woord! Wal Zijn knecht
Luther nu gedaan heeft, is het
begin. Hel begin van de kerkher
vorming. Daarom is deze dag, 31
oktober 1517, de geboortedag van
de Hervorming.
Daar komen enkele studenten aan.
Zi] kunnen wel lezen wat er op het
grote papier staat. Zij hebben die
vreerride taal geleerd. En zij willen
ook wel in de Duitse taal aan de
mensen vertellen wal er staat. Zij
schrijven hel ook op in de Duitse
taal. Ze gaan ermee naar de druk
kerij. Daar zorgen ze wel dal hon
derden, duizenden mensen, hel
kunnen lezen.
En dal gebeurt ook. Overal in de
steden en in de dorpen lezen en
horen de mensen van de 95 stel
lingen. Ja, zelfs in andere landen
worden ze verspreid. In Frankrijk,
in Engeland en ook in Neder
land worden de stellingen gelezen.
Iemand zei: "Het is alsof de engelen
ze hebben verspreid.Nee, dat had
Luther niet gedacht. En we weten
dat hel ook zijn bedoeling niet was.
Maar de Heere zorgt ervoor.
Het bovenstaande is geno
men uit een recent verschenen
boekje dat de levensgeschiede
nis van Luther aan de kinde
ren (van ongeveer 10 jaar en
ouder) wil vertellen. Schrijver,
titel en andere gegevens zijn
als volgt: H. van Dam, Luther.
Een trouwe knecht van God.
Uitgeverij Den Hertog te Hou
ten. Illustraties van Rino Vis
ser. 88 pag. Prijs 6,90.
Een soortgelijk boek verscheen
over leven en werk van John
Welch, een Schotse prediker
van rond 1600. De schrijvers
zijn de dames J. Bout en N.J.
Spaan. De titel: Het geheim
van de bedelaar. Verdere gege
vens: Uitgeverij Den Hertog te
Houten. Illustraties van Rino
Visser. 144 pag. Prijs 9,90.
J.M.J. Kieviet
Tot halverwege komende week zijn er geen noemens
waardige weersveranderingen te verwachten.
Hogedruk blijft zich namelijk manifesteren boven de
Lage Landen en zo hebben de droge fasen uiteindelijk
ruim baan.
Wellicht valt er zaterdag nog wat regen of een bui, maar
veel kan het niet om het lijf hebben; als er 1 millimeter
valt, is het veel. Deze vrijdag oogt somber en kan er een
spat motregen vallen. Dit weekeinde is genoemd hoge-
drukgebied ook weer weersbepalend en geeft ons een
overwegend rustieke atmosfeer die de herfst zo vaak
kenmerkt.
Geen uitbundige zonmomenten deze keer, hoewel voor
zondag wel een paar uur zon gereserveerd lijkt als de
lucht wat meer uitdroogt in de loop van de dag. Zonder
meer mildheid troef met 14-15 graden op zaterdag en
zondag - als de wind de noordhoek opzoekt - is het een
paar graden minder zacht op de eilanden. De nachten
dit weekeinde zijn ronduit zacht te noemen met waar
den amper onder de 10 graden. Dit komt door de aan
voer van zachte zeelucht en het meestentijds aanwezig
blijven van nachtelijke wolkenpartijen.
De voorbije niaand oktober werd gedomineerd door
hogedrukgebieden, zoals we ook nu begin november
weer zien, en dat leverde een zonder meer droge maand
op in zuidwestelijk Zuid-Holland, met op veel plaatsen
slechts tussen de 30 (Ouddorp) en 40 (Dirksland) mil
limeter regen. Het was hiermee zelfs de droogste tiende
maand sinds 1995. Noordelijker in Zuid-Holland viel
vaak maar 25 millimeter regenwater. Verder scheen de
zon meer dan normaal in de wijnmaand en de tempera
tuur kwam uiteindelijk ongeveer op een normale waar
de uit. Wat dat betreft was er duidelijk sprake van com
pensatie. Het warmere begindeel van de maand - met
vooral vrij hoge maxima - werd met name gecompen
seerd door de flink koude nachten later in de maand.
Al met al lijkt er sprake te zijn van een doorbreking van
de voortdurend te warme trend van de afgelopen jaren,
en zeker die uit 2006.
We hebben nu vier maanden op rij die iets aan de koele
kant tot normaal verliepen qua temperatuurbeeld en
de hamvraag is of november deze lijn gaat voortzetten.
Tot halverwege de maand behoeven we nog geen win
terse speldenprikken te verwachten, of het moet die ene
vorstige nacht zijn. In de tweede novemberhelft zou een
eerste aanval van koude(re) lucht uit het hoge noorden
wel eens kunnen slagen...
Weerman Mare Putto
