J
n
KIEVIT
De gijzelaars van St. Michielsgestel en Haaren (deei 2)
m
Uitvaartverzorging
(0187) 60 11 66
Provincie stelt verkavelingsregeling vast
e
'Waarom? Waarom mijn man? Iemand moet een verschrikkelijke hekel aan hem hebben gehad'
GEEF AAN DE
COLLECTE VOOR
VERSTANDELIJK
GEHANDICAPTEN
EiuvnDEn-niEuws
Egbert Kraak
AdcL Kraak-van W^geningen
Krijn Orgers
Leni Orgers-Rijnbrand
PIETER BAKELAAR Jr.
ARENSMAN
uitvaartverzorging
Alles goed geregeld???
TELEFOON 0187-491396
JACOB VAN GURP
10 EURO
LÜÏÏ] °p<^-
Geachte klanten,
Denkt u eraan dat 31 -10-2007
IS dat u uw klantenkaart in kunt leveren (alleen bij een aankoop).
Boompjes 15 3253 AC Ouddorp Telefoon (0187) 68 12 77
WWW. kievit-uitvaart, nl
Ophalen oud papier
Sommelsdijk
Oude-Tonge
Herkingen
DIRKSLAND - Eerder dit jaar, niet lang na de her
denking van 4 en 5 mei, plaatste Eilanden-Nieuws
het artikel 'De gijzelaars van St. Michielsgestel
en Haaren: een bijna vergeten groep'. Het artikel
leverde een aantal reacties op, waaruit blijkt dat
de gijzelaars meer dan zestig jaar na de Tweede
Wereldoorlog inderdaad nog niet helemaal verge
ten zijn. Eén van de reacties, afkomstig van een
zoon van een gegijzelde uit Middelharnis, bracht
de redactie op het spoor van mevrouw C.H. Syp-
kens-van Schouwen in Dirksland. Haar echtgenoot,
tandarts W.H.S. Sypkens, verbleef een klein jaar in
het gijzelaarskamp te Haaren (Noord-Brabant).
Verzet breken
Tal van proffen
Ontzettend boos
Repen chocolade
Kampgenoten
Onder water
Fase afgesloten
Tip van de loeek:
Voor tunnel-
gebruikers
FONDS
verstandelijk
gehandicapten
PAGINA 3
VRIJDAG 26 OKTOBER 2007
t AMIL lEBERI C H TEN
Op C\ods tijd aan ons ge-geven
Jn dankbaat-keid en vefwondey'mg
uit Zijn Konden ontvangen
23 oktober 2007
Me»-beft Cieline Tanis-AAoe^kefk
Bla^ef 3
3251 Py\ Stellendam
(0187) -^9 49 1^
Op O.V Z9 oktober Z007 hopen onze lieve ouden
en
25 JAir getrouwd te zijn.
Wij wensen hen no^ vele goede en gezegende jiren
toe.
Henk en Willeke
Leanne en Jan Willem
Jacco
Burg. Üverdorpstraat 2
3244 XB Nieuwe Tonge
l).V. 19 oktober was liet 45 jaar g-eleden dat
onze lieve ouders
en
getrouwd /iju.
Dal de Heere hen santen en voor ons lang
moge sparen is de wens van ons
Mirna
Cieija en Wouter
1!) oktober 2007
lilaiivve Distelstraat .'iS
3252 LA C.oedereede
Hel knokken mocht niet baten,
vredig heeft hij ons verlaten.
Moegestreden en uitgeblust,
heeft hij gevonden wat hij nodig had 'Rust'.
We z'jn er naar toe gegroeid. Desondanks is
het afscheid nemen voor ieder van ons moei
lijk. Op 25 oktober 2007 is overleden mijn
lieve zoon, broer, zwager en oom
op de leeftijd van 53 jaar.
T. R Bakelaar-van der Linde
Bep en Henk
Hans en Greet
Cokky en Bertus
Theo en Lineke
Ben en Gea
Aat en Suzan
Neven en nichten
Correspondende-adres:
T. P. Bakelaar-van der Linde,
De Klaver 35, 3245 XT Sommelsdijk
Gelegenheid tot condoleren maandag 29
oktober 2007 van 18.30 tot 19.30 uur in de
kleine zaal van verpleeghuis 'De Samaritaan',
Koningin Julianaweg 59 te Sommelsdijk.
De crematieplechtigheid zal plaatsvinden
dinsdag 30 oktober 2007 om 14.30 uur in cre-
niatoriuin 'Rotterdam', Maeteiiinckweg 101
te Rotterdam-Zuid.
Na de plechtigheid is er nog gelegenheid tot
condoleren in de koffiekamer van het crema-
VOOR UITVAARTVERZORGING OP
GEHEEL GOEREE OVERFLAKKEE
Uitvaart codicil "HandreilKing voor mijn nabestaanden"op
aanvraag gratis te verkrijgen en eventueel te besprel<en.
ADIVIINISTRATIE-ADRES
POSTBUS 75
3253 ZH OUDDORP
UITVAARTLEIDERS:
A. BOSLAND
K. BREEN
M. G. VAN DE KREEKE
L.M. VAN DER WERF
Wat was je arbeidzaam,
[e hebt altijd vooral ieder klaargestaan
'optimistisch was je, je /,g/g /j,^,^,^^
ook je humor is tol liei gebleven.
We weten het, we moeten sterk zijn,
maar afscheid nemen doet ons pijn.
Intens verdrietig delen wij u mede dat na een
periode van afnemende gezondheid is over
leden mijn man, onze \ader, schoonvader en
opa
levensgezel van Toos van der Plaat-Keizer
weduwnaar van Maria Cornelia Jordaan
■4-3-1928
■25-10-2007
Rhoon: Toos van der Plaat-Keizer
Goes: Jack tii Adri
de Meij-van Gurp
Anne
Lennart
Julia
Spanje: Jaap en Annemarie
van Ckirp-Jacobs
Nina
3161 WE Rhoon, 25 oktober 2007,
Ravelstraat 50
Jacob is opgebaard iii het rouwcentrum
'Media Vita', Westelijke Achterweg 3 te Mid-
delharnis.
De begrafenis zal plaatsvinden op dinsdag
30 oktober om 14.00 uur op de algemene
begraafplaats 'Vrederust', gelegen aan de Rot-
tenburgseweg te Middelharnis voorafgegaan
door een uitvaartdienst in het bovengenoemd
rouwcentrum. Aanvang dienst om 13.15 uur.
Na de begrafenis is er gelegenheid tot condo
leren in het bovengenoemd rouwcentrum.
#etti tnet tn itort u\^^Uj{r^ae cv
X Rabobank Goeree-Overflakkee
rek. nr. 3416.36.851 tnv St. 020
/l/.l^f/i^'^^ -^ 'f^aximale'zoi
1 Jl \?èT&ntvv!BW'
Miljoenen Irakezen zijn
op de vlucht geslagen.
Stichting Vluchteling
vraagt daarom uw hulp.
IVIET
VERRICHT
U EEN KLEIN
WONDER.
U helpt daarmee één
gevluchte Irakees aan
medische zorg, kleding
en schoon water.
gjÉH Helpt
-^^^^^^ mensen
vluctit. _r=„
wvwv.lielpiraK.nl
Dag en nacht bereikbaar
Kijk ook op internet:
Meidoorn 4
3248 XE Melissant
Tel. (0187)60 11 66
Burg. Letteweg 36
3233 AG Oostvoorne
Tel. (0181)48 80 88
Rouwcentrum:
Nieuw/eweg 2, Melissant
De mannen van Mannenkoor Ons Koor hopen
zaterdag 3 november a.s. in heel Sommelsdijk hel
oud papier weer op te halen, met uitzondering van
de Weslplaat.
Gelieve het papier en karton - ontdaan van plastic
en piepschuim - op een goed zichtbare plaats aan de
weg zetten, gaarne goed verpakt en zo nodig met een
stukje touw of plakband xaslgemaakt om wegwaaien
te voorkomen. Tussentijds kunt ti papier en karton
kwijt in de containers van het Mannenkoor aan de
Molenweg te Middelharnis.
OUDE-TONCiE - Morgen, zaterdag, 27 oktober, zal
in heel Oude-Tonge oud papier worden opgehaald.
Gelieve het papier voor 9.00 uur buiten zetten. De
opbrengst is bestemd voor het restatiratiefonds van
de Hervormde gemeente van Oude-Tonge.
In Herkingen wordt morgen, zaterdag 27 oktober,
het oud papier weer opgehaald voor de Her\ormde
gemeente. Het ophalen begint om 9.00 uur. Wilt u
het papier (geen plastic en drankenkartons, e.d.)
tijdig en goed gebundeld aan de kant \'an de weg
zetten?
DEN HAAG - Provinciale Staten
hebben vorige week ingestemd
met een voorstel van het College
van Gedeputeerde Staten om
jaarlijks geld beschikbaar te stel
len voor structuurversterking van
de agrarische sector. Tijdens deze
collegeperiode, 2007-2013, maakt
de provincie uit de eigen begro
ting jaarlijks 380.000 voor dit
doel vrij. Dat bedrag wordt ver
dubbeld met geld uit hel Inves
teringsbudget Landelijk Gebied
(ILG) dat hoort bij de nieuwe Wet
Inrichting Landelijk Gebied. Dit
budget is samen met de bijbeho
rende bevoegdheden op 1 janu
ari 2007 van het rijk overgegaan
naar de provincies. Aangevuld
met subsidie uil het tweede Platte
lands Ontwikkelingsprogramma
(POP2) 2007-2013 wordt ^^uro-
pees geld toegevoegd en is er in
totaal 1,5 miljoen beschikbaar.
De uiekenning van het geld is
geregeld in de Verkavelingsrege
ling Zuid-Holland. Een betere ver
kaveling leidt tot kostenbesparing
voor de agrariërs, mei als gevolg
een meer rendabele bedrijfsvoe
ring. Sterke agrarischei bedrijven
zijn goed voor een sterk en vitaal
platteland. De regeling en het
aanvraaglbrniuUer zijn via itvter-
net te downloaden via het E-loket
\an de provincie Ztiid-l loland.
Door Kees van Rixoort
Hij werd opgepakt op 14 juli
1942. "Het was een stralen
de dag", weet mevrouw Syp
kens lïog. De tandarts, die de
tandheelkundige zorg voor
heel C'.oeree-Overtlakkee
samen met één collega voor
zijn rekening nam, was één
van de tien Flakkeese gijze
laars die op die zomerdag in
een overvalwagen werden
afgevoerd. Eerder, op 4 mei
1942, was de Sommelsdijkse
kruidenier Van Gulik dit
tiental hen al voorgegaan.
f)e 'tien van 14 juli' waren
de heren Vollebregt, predi
kant, Baardse, schoolhoofd
en notaris Ris uit Oude-
T'onge, burgemeester Slobbe
van Ooitgensplaat, adx'ocaat
en procureur Den Hollan
der, kantonrechter Van der
Velde, tandarts S)pkens en
gvmnastiekleraar Rosen-
toom uit Middelharnis,
chirurg Stoel uit Dirksland
en landbouwer Sieling uit
Melissant. De laatste was met
zijn 21 jaren verreweg de
jongste. De Duitsers hadden
net voorzien op zijn vader,
P.D. Sieling, maar omdat die
niet thuis was, namen ze zijn
zoon mee.
De elf gijzelaars van Goeree-
Overflakkee behoorden tot
een groep van in totaal meer
dan duizend Nederlanders,
die borg moesten staan met
hun leven. De bezetter wilde
op deze manier het verzet
bleken. De grootschalige gij
zeling in de voormalige semi
naries te St. Michielsgestel en
Haaren was een signaal van
de bezetter naar het verzet:
pas op met uw daden, anders
zullen er slachtoffers vallen
onder de gegijzelden.
De mensen die ze als gijzelaar
uitzochten waren afkomstig
uit diverse bevolkingsgroe
pen, maar wel overwegend uit
de elite. Hun enige 'schuld'
was dat ze min of meer voor
aanstaande Nederlanders
waren. Onder de gijzelaars
bevonden zich veel politiek
geëngageerde en anderszins
invloedrijke mensen zoals
Simon Vestdijk. .-Vnton van
Duinkerken, Niko Tinbergen,
Hendrik Brugmans, Marinus
van der Goes van Naters, Jan
de Quay, Willem Banning,
Willem Drees en Wim Scher-
merhorn, de eerste premier
in het naoorlogse Nederland.
Onder een aantal van deze
en andere gijzelaars kwamen
gesprekken op gang over het
vernieuwen van de maat
schappelijke verhoudingen in
Nederland en het doorbreken
van de verzuiling. Katholie
ken, protestanten, socialisten
en liberalen filosofeerden met
elkaar over het naoorlogse
Nederland, zonder dat dit na
1945 overigens tot een echte
'doorbraak' heeft geleid.
Tandarts Sypkens kwam in
het voormalige kleinsemina
rie van Haaren terecht. In
zijn eerste brief aan het thuis
front, verstuurd op 16 juli
1942, meldt hij: "Dat is niet
St. Michielsgestel". Op brief
papier van dominee Volleb
regt schrijft hij onder meer
dat er nog een tandarts in het
kamp is, "die ik nog niet ken".
Daarnaast: "Tal van proffen
en specialisten en andere
menschen met titels."
Mevrouw Sypkens krijgt te
lezen dat de gijzelaars sla
pen op grote kamers of zalen.
"Keurig netjes 2 dekens, 2
lakens sloop, enfin we
worden nogal verzorgd, 't
Is hier ook een groot kloos
ter, je mag in de tuin loopen,
stemming is hier opgewekt.
Eten wat ik vanmiddag had
behoorlijk, grote kom dikke
soep Je mag iedere dag
pakjes sturen. Ik rook een
lekkere Lucky Strike en denk
aan je." Sypkens vraagt of
zijn vrouw twee spellen kaar
ten kan sturen en eindigt zijn
brief met aanwijzingen voor
de tandartspraktijk.
"Toen mijn man weg was,
moest ik in de eerste plaats
proberen een waarnemer te
vinden", blikt mevrouw Syp
kens 65 jaar terug. "Ik ging
universiteiten opbellen en
na veertien dagen had ik een
waarnemer: De Vey Mestdag.
Daarmee had ik ook opeens
een kostganger. Ik ben hem
nog af wezen halen van de
tram. Hij schrok zich wezen
loos toen ik hem de praktijk
liet zien. Er stonden negen of
tien gebitten, die nog afge
maakt moesten worden. Het
was oorlog, maar wij hadden
voldoende tanden en kie
zen om gebitten te maken.
'O, juist', zei hij. Maar hij is
gebleven tot mijn man weer
terug was."
"Waarom hij? Waarom?"
Mevrouw Sypkens weet nog
steeds niet precies waarom
haar man als gijzelaar werd
opgepakt. "Ik was ontzet
tend boos. Maar ik heb geen
traan gelaten. Wel heb ik die
Duitsers vervloekt. Maar ach,
je moet door. Ik probeerde
opgewekt te blijven. Iemand
moet een verschrikkelijke
hekel aan mijn man hebben
gehad. We waren ook al een
keer gewaarschuwd door
iemand: 'Als er wat gebeurt,
bent u erbij'. Maar waarom?
Dat vraag je je af Tja, hij
behoorde natuurlijk wel tot
de Koningsgezinden."
Niet lang voordat de bezetter
tandarts Sypkens oppakte om
hem naar Haaren te bren
gen, wisten ze hem ook al te
vinden. "De Duitsers hadden
een lijnwacht ingesteld. Ze
waren bang dat het tramlijn
tje gebombardeerd zou wor
den door de Engelsen. Dus
lieten ze het lijntje 's nachts
bewaken. Van Ooitgensplaat
tot Ouddorp. Eerst een groep
van acht uur 's avoncls tot
twaalf uur 's nachts, daarna
een groep van twaalf tot vier
uur en tot slot een groep van
vier uur 's nachts tot acht uur
's morgens. Mijn man zat ook
bij de lijnwacht. 's Moigens
was hij doodmoe en moest
hij zijn spreekuur verzetten
om wat uit te rusten. Dat had
uiteraard gevolgen voor de
inkomsten. Bij de lijnwacht
zaten ook mensen als His-
schemöUer en Den Hollander.
En alle joden. Na drie weken
riepen de Duitsers weer
andere mensen op, maar de
joden bleven." Hun grappen
beurde Sypkens enigszins op.
Kort nadat de landarts op
14 juli was weggevoerd, ging
zijn vrouw op bezoek bij de
familie Van Criilik in Sommels
dijk. "Van Gulik was al eerder
weggevoerd. Ik ben er samen
met me\rouw Den Hollander
geweest. We waren stom\er-
baasd over wat we te horen
kregen. De gijzelaars mochten
pakjes sturen. Van Gulik had
zoveel, dat ie repen chocolade
naar huis stuurde. We zaten
met zulke ogen te kijken..."
Misschien wel tien keer ging
mevrouw Sypkens bij haar
man op bezoek. De reis naar
het seminarie in Haaien was
ingewikkeld en langdurig.
"Een hele onderneming",
herinnert ze zich. "Eerst hel
trammetje, dan de boot, weer
een trammetje, de trein, nog
een trein en tot slot huurde
ik een fiets. Het duurde een
paar uur. Toch ben ik er meer
dere keren geweest. Je moest
het aanvragen. Meestal kreeg
ik toestemming, behalve als
er iets ergs gebeurd was. Bij
voorbeeld toen er gijzelaars
gefusilleerd zijn." Ze vertelt
dat ze briefjes meekreeg van
Flakkeeënaars, bijvoorbeeld
voor dokter Stoel. Brieven
via de normale post moesten
immers allemaal langs de cen
suur.
De fusillades waar mevrouw
Sypkens het over had,vonden
plaats op 15 augustus en 16
oktober 1942. De eerste was
in de bossen bij het Brabantse
Goirle, de tweede nabij het
Utrechtse Woudenberg. In
totaal fusilleerden de Duit
sers acht gijzelaars: Robert
Baelde, Ghristoffel Benne-
kers, Otto Graaf van Limburg
Stirum, Willem Ruys, Alexan
der Baron Schimmelpenninck
van der Oye, Jan Haantjes,
Jacobus van den Kerkhof!
en Hein Vrind. De eerste vijf
kwamen om in Goirle, de laat
ste drie in Woudenberg.
Vier gefusilleerde gijzelaars
kwamen vanuit Haaren en
waren dus kampgenoten van
Sypkens. Het ging om Benne-
kers, hoofdinspecteur van de
Rotterdamse politie. Haan
tjes, typograaf, vakbonds
man en SDAP-politicus, Ruys,
reder, en Vrind, dienstweige
raar en juridisch adviseur van
de vakbond NVV.
Reden voor de fusillades was
een mislukte spoorwegaan
slag in Rotterdam. De acht
dodelijke schoten moesten
het verzet weerhouden van
het plegen van nieuwe aansla
gen. Echter: de dood van de
gijzelaars wekte eerder ver
ontwaardiging en wakkerde
het verzet juist aan. Mevrouw
Sypkens: "Als we gaan fusil
leren zodra hel verzet aansla
gen pleegt, zal Hare Majesteit
wel een toontje lager zingen,
moet de bezetter gedacht heb
ben. Maar dat deed ze niel, ze
bleef 'opruiende toespraken'
houden. Het hielp niet, toen
hebben ze de gijzelaars maar
weer vrijgelaten."
"De eerste groep kwam met
kerstmis 1942 al weer vrij,
maar mijn man zat daar niet
bij. Hij kreeg dispensatie in
april 1943. Ik zal het nooit
vergeten, het was 20 april,
de verjaardag van Hitler. Hij
mocht weg, maar niet naar de
provincies Zeeland, Zuid-Hol
land en Noord-Holland: de
kust. Mijn man ging naar zijn
ouders in de buurt van Soest
en later naar Hengelo. Daar
was het Staatstoezicht op de
Ziekenfondsen opgericht en
daar ging hij werken."
Mevrouw Sypkens vervolgt:
"Op het eiland mocht hij niet
komen. Maar op een gege
ven moment in 1944 zetten
de Duitsers het eiland onder
water om te voorkomen dat
de geallieerden er zouden
kunnen landen. Ik heb toen
een telegram naar mijn man
in Hengelo gestuurd: het
eiland staat onder water, we
hebben hulp nodig. Er is rond
Middelharnis en Sommels
dijk bijvoorbeeld een dijkje
gelegd om het water tegen te
houden. Iedereen vroeg om
hulp. Mijn man kwam samen
met honderden mensen aan.
Met de grote stroom mee, als
het ware." Het einde van een
lange periode van huis.
De gijzelaars hadden op zich
geen slecht leven, al werd de
dreiging na de fusillades in
Goirle en Woudenberg wel
concreter. Er was veel vrij
heid in de kampen te Haaren
en St. Michielsgestel en de
behandeling was doorgaans
correct. "Een soort sanatori
um", zegt mevrouw Sypkens.
"De gijzelaars waren civiel
gevangenen. Ze mochten
heel veel, maar geestelijk viel
het niet mee. Het was maar
goed dat mijn man werd
vrijgelaten. Hij zag eruit als
een opgejaagd dier en was
erg zenuwachtig. Als het lan
ger had geduurd, zou hij er
aan onderdoor zijn gegaan,
denk ik." Ze vertelt dat haar
man, die overigens bekend
stond als 'dokter Siep', goede
vrienden was geworden met
de kok van 'Haaren' en hem
regelmatig assisteerde in de
keuken.
Na de zenuwslopende tijd
kon Sypkens zijn praktijk
aan de Hoflaan weer oppak
ken. Wat restte van toeti was
de herinnering, de contacten
met andere ex-gijzelaars en
de jaarlijkse herdenking van
de fusillade in Goirle.
Op 15 augustus 1992, vijf
tig jaar na de executies, was
mevrouw Sypkens voor het
laatst bij de gedenksteen.
"Indrukwekkend, er was een
fase in mijn leven afgesloten."
Ze heeft er nog een kranten
knipsel van bewaard. Daarin
staat dat minister-president
Lubbers de plechtigheid bij
het monument ook bijwoon
de. Als privé-persoon; zijn
vader behoorde ook tot de
gegijzelden. De krant haalt
zijn zus aan. "Mijn vader",
aldus Paula Lubbers, "zat
bij de laatste vijfüg die in
aanmerking kwamen voor
de executie. Het waren hele
spannende dagen. Later heeft
hij gezegd dat hij zich voelde
als een konijn voor Kerstmis."
Mevrouw Sypkens heeft 'de
laatste vijftig' met pen onder
streept. 'Zo ook Siep', heeft ze
erbij gekrabbeld.
agentschap
Voordat u de tuimel inrijdt: Doe
uw lichten aan en zet uw zon
nebril af, zet uw radio op de
aangegeven fi-equentie, houdt
tl aan de voorgeschreven snel
heid.
Bij pech of ongeval: Alarm lich
ten aan, auto zoveel mogelijk
rechts [5arkeren (liefst op de
pechstrook), houdt zo moge
lijk afstand \'an de auto voor u,
motor uitschakelen, zo moge
lijk rechts uitstappen, melding
bij pech en ongeval via SOS
telefoon, aanwijzingen van
het lunnelpersoneel opvolgen,
eerste hulp bieden bij ongeval.
Bij rook en brand: Zie ongeval
of pech, sleutel in contact hou
den, wacht niet op hulp maar
verlaat de auto zo snel moge
lijk. Met eigen of aangeboden
middelen brand blussen, lukt
dit niet dan via de vluchtweg
de tunnel zo snel mogelijk ver
laten.
Wilt u meer informatie over
rijden in de tunnel? Bij VVV/
ANWT5 Middelharnis 'kunt u
gratis een cd-rom met meer
informatie afhalen. (Uit: Hand
boek Europ, gratis brochure
voor ANWB Leden).
WWW.FONDSVERSTANDELIJKGEHANDICtPTEN.NL
