Organist Paul Kieviet geeft 38e Bachconcert
in Middelharnis
Vervolg
verhaal
RAAD
EN H
DAAD
Wespspin gesignaleerd
in Herkingen
Ontspanning
schaakt en
damt weer
venster
EIIMID^-^IELWA
iffl»'
rnUITVUEGJES
GEZONDE KOFFIE?
8UREN SPAKEN
PAGINA 5
VRIJDAG 7 SEPTEMBER 2007
Blik op kerk 'l
en samenleving
- Nieuw liedboek
- Verouderd?
- Eenheid
Er komt een nieuw liedboek
voor de kerken dat het huidi
ge Liedboek moet vervangen.
Dal is ruiiTi dertig jaar gele
den ingevoerd, maar liet blijkt
alweer niet te voldoen aan de
eisen van de tijd. Overigens zal
het nog wel een poos duren,
pas in het voorjaar van 2012 zal
de nieuwe bundel 'ter beproe
ving' aan de kerken worden
aangeboden.
De .Synode van de PKN - dat
zijn dus sinds 2004 de geza
menlijke Hervormde en Gere
formeerde kerken - heelt
geoordeeld dat het Liedboek
aan vervanging toe is... Dat
blijkt ook wel uit de praktijk
van het kerkelijk leven: een
(link deel van de Hervormde
Kerk - de rechterllank - heelt
er nooit gebruik van gemaakt.
Maar ook in andere sectoren
van de kerk laat men het Lied
boek voor wat het is... Daar
wordt gezongen uit bundels als
'Tussentijds', Gezangen voor
de liturgie, de Evangelische
Liedbundel, Zingende geze
gend, enz. En laten we vooral
de bundel 'Opwekkingsliede
ren' niet vergeten, die enorm
populair blijkt te zijn.
Het is wel merkwaardig dat
kerkliederen blijkbaar zo gauw
verouderd zijn. Twee eeuwen
geleden, in 1807, werden de
Evangelische Gezangen inge
voerd. Later, in 1866 werd
deze bundel aangevuld, de
zgn. Vervolgbundel. In 1938
kreeg de kerk - toen nog de
Hervormde - weer een nieu
we bundel gezangen, in 1974
vervangen door het Liedboek.
En nu is er alweer een nieuwe
bundel gezangen nodig... Ter
wijl de psalmen van Datheen
- in die tijd omstreden genoegl
- het twee eeuwen hebben vol
gehouden. In 1773 kreeg de
kerk een nieuwe berijniing en
daaruit zingen de meeste ker
ken van de Gereformeerde
Gezindte nog... Al kunnen
we - terecht - onze bezwaren
tegen deze berijniing inbren
gen... Maar kennelijk hebben
de psalmen toch een langere
adem dan de gezangen.
Doel van de PKX schijnt te zijn
- althans dat heeft het mode-
ramen zelf gezegd - door mid
del van een nieuw liedboek
de eenheid van de kerk(en) te
bevorderen. Letterlijk: "Ook
als verschillende groepen heel
verschillende voorkeuren heb
ben, is en blijft het toch één
gezamenlijk boek waaruit
gezongen wordt..." Eenheid
in verscheidenheid, zo is de
leus...
Het is voor mij de vraag - maar
ik weet het antwoord al - of een
gezamenlijk kerkboek de een
heid kan bevorderen. De ker
ken - niet alleen de Hervorm
de, maar ook de Gereformeer
de - zijn zeer verdeeld en van
de ene kansel wordt tegenge
sproken wat van de andere met
stelligheid wordt beweerd. Of
die verschillen zullen verdwij
nen wanneer er een gemeen
schappelijk gezangbundel is,
geloof ik eerlijk gezegd niet.
Daar is iets anders voor nodig,
de leiding en de werking van
de Heilige Geest, Die in alle
waarheid leidt en samenbindt.
Maar aan die Geest heeft niet
alleen de PKN behoefte, maar
ik denk alle kerken in ons goe
de vaderland.
WAARNEMER
Deze vraag- en anhvoordrubriek staat geheel ten dienste van de
lezer die er koslejiloos gebruik van kan maken. Uw vragen op
velerlei gebied kunt u sturen aan: Redactie Eilanden-Nieuius,
Postbus 8, 3240 AA Middelhamis, met in de linkerbovenhoek
'Vragenrubriekvermeld. De vragen worden door deskundigen
beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
Mijn liiiis is knmkschoon, vuuir
lock heb ik last van fruitvliegjes.
Hoe kom ik van ze ap
Antwoord: Deze piepkleine,
snel rondvliegende fruit-
vliegjes (ofllcieel Diosophila
funebris), zijn dadelijk geïn
teresseerd als er vers fruit of
groenten en diverse schillen in
c/e buurt zijn. De wijfjes /eggen
reeksen eieren in tiet afval en
zo mogelijk in uw bloempotten
als ze uw huis binnenkomen.
Rijpe en ook rollende vruch
ten genieten de voorkeur. De
larven die uit de eitjes komen,
zijn grauwwil. Ze komen af en
toe aan de oppervlakte als zij
zich in een vloeibare massa of
vloeislol bevinden en halen
adem door een luchtbuisje,
waarna ze weer een tijd lang
onderduiken. Na twee a drie
weken verpoppen ze zich bij
voorbeeld in tie potaarde van
uw planten of in afval. U kunt
voorkomen dal ze uw groenten
en fruit aantasten, door die mei
een doek of vel plastic te bedek
ken. De vrouwtjes deponeren
dan hun eitjes op die bescher
mende laag en n kunt de doek
daarna in kokend water uit
wassen, of het vel plastic door
een nieuw vervangen. Als er
niets Ie halen is, zijn de meeste
insecten gauw verdwenen. Eet
daarom de rijpste vruchten het
eerst op, laat geen rottende
delen liggen, pak uw afval zo
spoedig mogelijk in en doe het
in een gesloten vuilnisvat of
zak. Zijn er al teveel, haal dan
een contactinsecticide bij de
drogist en ruim de slerk aan
getaste planten op als u tegen
hel uitwassen van de wortels
en verpotten in verse aarde
opziet.
Is cafeïnevrije koffie gezonder
dan gewone koffie?
Antwoord: De cafeïne in de
koHie is pas schadelijk voor
ons lichaam indien we véél kof
fie drinken. Zon 4 tot 6 kop
jes doen u geen kwaad, want
de gevreesde cafeïne is een
alkaloïde (d.i. een organische,
stikstof bevattende verbinding)
o:m. voorkomend in theebla
deren, colanoten en koffiebo
nen. Ze stimuleert de hartslag
en versnelt daardoor de bloed
circulatie, bevordert de bloed-
voorziening van de hersenen
(waar de adertjes erg dun zijn)
en veijaagt daardoor een eer
ste vermoeidheid en behoefte
aan slaap. Gafeïne verhoogt
dus ons denk- en ons prestatie
vermogen, bevordert de uri-
nevorming en versnelt de stof-
wis.seling. Matig gebruik van
koffie heeft dus verbetering
van onze conditie en stemming
lol gevolg. Pas als de koffie in
te grote hoeveelheden wordt
genuttigd, brengt het vergif
tigingsverschijnselen teweeg,
zoals hoofdpijn, duizeligheid,
verhoogde prikkelbaarheid,
krampen en onwel zijn. Gaat
men cafeïne aan de koffiebo
nen onttrekken, dan is er een
oplosmiddel voor nodig. Het
kan gebeuren dat er wat rest
jes oplosmiddel achterblijven,
maar die verdwijnen tijden,s
het branden van de koffiebo
nen vrijwel geheel. Mochten
er nog wal resten achterblij
ven, dan zijn die zo gering
dat voor schadelijke gevolgen
niet gevreesd hoeft te worden.
Maar wat heet cafeïnevrij?
Koffie is namelijk nooit hele
maal vrij van cafeïne. Een kop
cafeïnevrije koffie beval twee
tol vier milligram cafeïne. Het
lukt namelijk niet om cafeïne
volledig uit de boon te verwij
deren.
Ik heb eierkarloiK tegen de tus
senmuren gespijkerd om het
geluid van mijn pianomuziek
te dempen, maar nog klagen de
huren over mijn spel. Toch moet
ik dagelijks vingeroefeningen
doen. Wat raadt u mij aan?
Antwoord: De vooral oudere
flats en de rijtjeswoningen zijn
helaas slechts door vrij dunne
muren van elkaar gescheiden.
Daardoor zal de muziek van de
piano of een geluidsinstallatie
in uw kamer niet alleen buiten
om via ramen, deuren en ven
tilatieopeningen bij de buren
binnen komen, maar boven
dien dringen alle geluiden als
hoorbare trillingen door hout,
melftal en steen heen. Het is
niet voldoende uw muziekin
strumenten en de luidsprekers
wal verder van de wand af te
zetten, want de geluicLsgolven
planten zich behalve door een
te dunne muur, ook nog via de
gevelsv'oort. Zelfs dikke gordij
nen en al uw lege eierkartons
legen de tussenmuren kunnen
hoge en vooral lage tonen heus
niet isoleren. De lucht ertussen
trilt immers mee. Gelukkig
zijn er wel enige maatregelen
mogelijk, zoals dubbele begla
zing en de zgn. buigslappe
voorzetwand, die op enkele
cm van die muur tussen pla
fond en vloer geklemd wordt
en bijv. beslaat uit paaltjes van
2x3 duim en rachels, afgedekt
met gipsplaat. De ruimte daar
achter moet worden opgevuld
met isolalieniateriaal als glas
wol. Deze wand mag nergens
de muur raken. Waar die wand
bij plafond en vloer komt, moet
u een laagje vilt tussenklem-
men. Aan een plafond kunt u
echter geen zware afscherming
ophangen. Wanneer tevens
MIDDELHARNIS - Zaterdag 15 september, 's avonds om
20.00 uur, hoopt Paul Kievnet een Bachconcert te geven.
Dit concert vindt plaats in een serie die al een heel aantal
jaren loopt, en waarin de concerten plaatsvinden in de
Hervormde Kerk te Middelharnis, die beschikt over een
voor Flakkeese begrippen uitzonderlijk groot orgel: het
fraaie Leeflang-orgel uit 1952, en de Hervormde Kerk te
Sommelsdijk, waarin het prachtige, monumentale Meere
orgel uit I82I staat. Twee instrumenten met een geheel
verschillende klankenwereld, die elkaar prima aanvul
len waar het om de rijke en veelzijdige orgelmuziek van
Johann Sebastian Bach gaat.
johann Sebastian Bach (1685-
1750) was zonder twijfel de
grootste orgelcomponist van
alle tijden. In zijn orgelmuziek
verenigt hij allerlei slijlinvloe-
den uit de barok, terwijl hij als
geen ander de muziek-ontwik-
keling nii hem heeft gevormd.
Het is bekend, en in allerlei
composities na te speuren.
dat
Bach hèt lichtende voorbeeld
was voor vele componisten
uit de achttiende en negen
tiende eeuw. Mozart, Beetho
ven, Mendelssohn, Schumann,
Brahms, Franck, Reger, steeds
grepen ze terug op Bach. Van
sommigen van hen is bekend
dat ze elke dag begonnen met
een uur Bach spelen op die
piano, om door hem inspirade
op te doen.
()ok voor mensen van de 21'
eeuw is Bach een niet uit te
putten inspiratiebron. Ook dit
concert is daar dienstbaar aan.
Het programma biedt dit keer
twee 'grote' werken, een trio
sonate, een altijd weer indruk
wekkende koraalpartita en een
interessante fuga.
I. Preludium en Fuga in b
kleine terts (BWV 544) De
grote h-moir, zo staat dit werk
onder organisten bekend. Er
zijn nóg enkele van die 'grote'
Preludia en Fuga's: geschreven
'11 zijn meest rijpe periode, in
Leipzig. Het Preludium com
bineen grillige ritmen, disso-
iiante samenklanken en Itali
aanse vormgeving en een flin
ke hoeveelheid virtuositeit met
elkaar De fuga is juist weer
streng van opbouw, uitzonder
lijk knap hoe Bach ingewik
kelde structuren (vier thema's
^vorden dooreen ge\'lochten)
laat samengaan met een vloei
end stemmenverloop...
2. Triosonate II in c kleine terts
(BWV 526) Bach vervolmaakte
hier als het ware de in Italië in
groten getale gecomponeerde
triosonale, zoals o.m. Corelli,
.\lbinoni, Vivaldi en anderen
die schreven. De bezetting van
zo'n sonate was bij\'oorbeeld
voor twee Huilen, clavecimbel
en cello. Bach laat de organist
alle partijen tegelijk uitvoeren.
Die organist heeft het dan ook
bijzonder druk... Bach schreef
zijn zes triosonales als sludie-
muziek voor zijn oudste zoon
Wilhelm Friedemann.
3. Fuga in c kleine terts (BWV
574) Ook wel 'Legrenzi-fuga'
genoemd. Legrenzi was een
Italiaans componist, o.m. ver
bonden aan de San Marco in
Venetië. Hoewel hel stuk al
vanaf de 18" eeuw naar hem
genoemd wordt, is het afdoen
de bewijs dat bet thema echt
van hem afkomstig is, nog
steeds niet gevonden. Hel is
een driedelige fuga waarin de
thema's op ingenieuze wijze
met elkaar worden gecombi
neerd.
4. Partita over 'Sei gegrüs-
set, Jesu gütig' (BWV 768) De
meest uitgebreide van Bachs
koraalpartita's. Zo'n Partita is
een reeks variaties, bewerkin
gen over een kerklied. In dit
gexal wordt de tekst gevormd
door een lied uit 1663. Vele
musicologen hebben zich gebo
gen o\er de relatie tussen de
liedtekst en Bachs muziek. Dal
Bach vaak en op allerlei manie
ren in zijn verklanking de tekst
tot uitdrukking probeert te
brengen is een feit, maar hoe
is dat in dit concrete geval? In
zijn dissertatie gaf dr Albert
Glement uitvoerig het verband
aan met de tekst van een ander
lied ('O Jesu, du edle Gabe'). In
elk geval vormen deze 12 stuk
ken het absolute hoogtepunt
van variatiekunst in de barokke
orgelmuziek. Voor de organist
een pracht gelegenheid om een
veelheid aan klankcombinaties
te e.xposei en.
5. Fantasia en Fuga in g kleine
terts (BWV 542) In no\em-
ber 1720 concerteerde Bach
in Hamburg. Zijn Fantasia en
Fuga in g klonk toen door de
gewelven. De Fantasie heeft
een ongeëvenaarde retorisch
zeggingskracht en de tlitsende
fuga heeft een zeldzame sou-
ple.sse.
Paul Kieviet studeerde aan het
Rotterdams Conservatorium
de hoofdvakken Orgel (Doce
rend Musicus en Uitvoerend
Musicus), Kerkmuziek en 'l'he-
oiie der Muziek. ,-\ls kerkmu
sicus is hij in hel bezit van de
eerste graads bevoegdheid.
Sinds 1984 is hij xasle bespeler
van het Meere-orgel in de Her
vormde Kerk van Sommelsdijk
en daarnaast viuiaf 1990 van
het grote Leellang-orgel in
de Hervormde Kerk ie Mid
delharnis. Rond deze orgels
bouwde hij een bloeiende les
praktijk op. Zo werden er door
vele leerlingen prijzen behaald
op concoursen en werden er
vele kerkorganislen opgeleid.
Als docent muziektheorie is
hij verbonden aan de Muziek
school Goeree-Overflakkee.
Hij gaf vele concerten, waar
onder voor de radio en op vele
belangwekkende orgels in ons
land. Eerste prijswinnaar werd
hij op het concours in Leiden
(1985). Hij studeerde bij Klaas
Bolt. Eigen composities van
hem verschenen z<jwel op CD
als in druk. Behalve op orgel
concentreerde hij ook op cla
vecimbel en op clavichord.
Het concert in de kerk van
Middelharnis begint om 20.00
uur en zal ongeveer een uur
duren. De toegang is uw gift
aan de uitgang.
de storende geluiden moe
ten worden gedempt of tegen
gehouden welke via de (geslo
ten) ramen en de gevel(s) of
plafonds de andere woningen
bereiken, dan zult u toch een
expert moeten raadplegen die
de geluidsoverlast ter plekke
kan meten en precies nagaat
welke verdere maatregelen in
uw appartement kunnen wor
den getroffen en wat de kosten
daarvan ongeveer zullen zijn.
ALCOHOLVRIJE CALORIEËN
Is het waar datje van alcoholvrij
bier precies zo dik wordt als van
gewoon bier met alcohol? En hoe
staat dat met wijn
Antwoord: In alcoholvrij bier
vinden we ruwweg de helft van
het aantal calorieën die we in
bier met alcohol aantreffen.
De aanduiding alcoholvrij mag
echter niet verward worden
met bet begrip calorievrij, of
caloriearm. De enige drank die
werkelijk geheel calorievrij kan
worden genoemd, is drinkwa
ter dat u uit de kraan kunt tap
pen, of voor meer geld uit een
fles bronwater kunt drinken.
En wat uw opmerking over
de minder goede smaak van
alcoholvrije wijnen betreft: dat
komt doordat men o.m. gepas
teuriseerde vruchtensappen
als 'alcoholvrije vruchtenwijn'
verkoopt. Men heelt die vruch
ten niet laten gisten, zodat er
geen alcohol is gevormd. De
verhouding in calorieën met
gemiddelde tafelwijn ligt dan
1:7.
ZWART ZILVER
Laatst heb ik aan een zilveren ket
ting een oogje laten zetten. Toen
ik hem terug kreeg was de ketting
zwart geivorden. Hoe krijg ik dal
zwart er iveer af?
Antwoord: In de eerste plaats
raden wij u aan om toch nog
even terug te gaan naar de
reparateur Vertel hem dal u
niet tevreden bent over het
resultaat en vraag hem ervoor
te zorgen dat het zilver er
weer als zilver uitziet! Zwart
geworden zilver kan overigen
met goede zilverpoets weer
prachtig als nieuw gaan glan
zen. Zo'n busje met het goede
zilverpoetsmiddel moet wel
telkens voor het gebruik ste
vig geschud worden anders
kan het aan werkzame stof in
de vloeistof ontbreken. En dan
het poetsmiddel even laten
drogen op het zilver alvorens
u hel uitpoetst. Voor een aantal
zilverlegeringen en verzilverde
vorken, messen en lepels geldt
hetzelfde.
HUILEND HONDJE
Onze 3-jarige dwergpoedel huilt
tranen met tuiten. Dat oogvochl
zei zich ook vast in de oogïioeken
en bij z'n neusje, zodat de haren
hruin verkleuren. Wat moeten toe
ertegen doen
Antwoord: Ook een hond
kan tranen voortbrengen, die
soms niet goed kunnen wor
den afgevoerd. En dat ligt niet
alléén aan het TV-journaal....
Het beste is, minstens ééns (en
zonodig tweemaal) per dag
de ooghoeken even schoon te
maken met een schoon lapje,
dat u na elk gebruik moet uit
koken om besmetting te voor
komen. Korsten dient u zorg
vuldig te weken, daar ze het
diertje anders erge pijn bezor
gen. Als hel niet helpt, moet u
beslist met uw poedel naar de
dierenarts gaan, zodat hij kan
nagaan of er sprake is van ver
stopte traanbuizen of van een
oogontsteking.
HERKINGEN - Enige tijd gele
den werd er melding gemaakt
in een krant dat de wespspin
of tijgerspin in opmars zou zijn
van uit het zuiden. Deze week
kreeg C:.W. Rentes uit Herkin
gen de kans om "hem of liever
haar in Herkingen te l'otogra-
feren".
De volgende beschrijving uit
Wikipedia werd door Rentes
bij de foto gestuurd. "De naam
'wespspin' heeft alles te maken
met het uiterlijk; de spin kan
niet steken en de beet is onge
vaarlijk voor mensen. De
naam is vooral te danken aan
het relatief zeer grote vrouw
tje. Ze heeft een zwart achter
lijf met heldere gele, wille en
diepzwarte grillige banden,
votnal vlak voor het afzetten
van de eitjes is het achterlijf
sterk opgezwollen. De tjuik-
zijde van het achterlijf heeft
twee gele strepen in de leng
terichting. Het cephalothorax
of kopboiststuk is zilverachtig
behaard en de poten zijn dui
delijk bruinzwart met geelgrijs
gebandeerd. Ondersteboven
zittend in het web valt de spin
daardoor goed op, maar wordt
door veel vijanden juist met
rust gelaten vanwege liet wesp
achtige uiterlijk.
De wespspin is één van de
grootste FAiropese spinnen, en
is vanwege de lengte en kleuren
moeilijk over het hoofd te zien,
zelfs voor mensen die niets van
spinnen weten is de soort ook
makkelijk op naam te brengen.
Vrouwtjes worden ongeveer
15 millimeter lang, gemeten
van de kaken tot aan de punt
van het achterlijf, door cle
grote dikke poten lijkt de spin
aanzienlijk groter Mannetjes
zijn dofbruin en veel kleiner, ze
OUDDORP - Dam- en schaak
vereniging Ontspanning is
afgelopen maandag het nieuwe
dam- en schaakseizoen gestart
mei een simultaan voor zowel
de schakers als de dammers.
Mark van Putten (voor de scha
kers) en Bennie Provoost (voor
de dammers) waren uilgeno
digd om hel op te nemen tegen
- 18 schakers en 8 dammers.-
Beiden hebben hun klasse
getoond. Mark kon van de 18
partijen er 15 partijen winnen,
één werd remise en de andere
twee verloor hij. Een fantasti
sche score van 86%. Bennie
wist zelfs een 100% .score te
realiseren en won alle 8 par
tijen.
Al met al was het een leuke en
gezellige avond voor de echte
dam- of schaaklieffiebber.
Maandag 10 september begint
bij Ontspanning weer de
reguliere competitie voor het
.dammen en schaken. Dam-
en schaakliefhebbers worden
uitgenodigd om een kijkje bij
ons te komen nemen. Nieuwe
leden zijn van harte welkom.
Er wordt elke maandagavond
vanaf 20.00 uur in mfg De
Dorpstienden gespeeld. Voor
nadere inf()rmatie kunt u con
tact opnemen met Willem-Jan
Tanis op het telefoonnummer
06-54954480 of een bezoek
brengen aan onze website op
www.desvo.nf.
worden maximaal 5 millimeter
Vanwege hun geringe grootte
worden cle mannetjes maar
zelden opgei7ierkt".
-17-
Moeder kijkt verstoord naar Arjaan,
en zegt: BI je noe ièlemal nae 't durp
ewist mie dat kind? Maar Arjaan zegt
dat hij bijna het hele eind Fransje op
zijn rug gedragen heeft.
Fransje's enthousiasme over de kerst
bomen vindt maar weinig weerklank,
en dat bevestigt zijn vermoeden dat
er bij hen wel geen in den uze zal
verschijnen. Daarom vraagt hij het
ook maar niet, te meer, omdat vader
helemaal niet op zijn verhalen ingaat.
Maar o, hoe wenste hij dat zij er ook
een hadden - al was het nog zo'n
kleintje maar.
Het inooie weer blijft aanhouden,
en zijn eerste vraag, als hij 's mor
gens buiten komt en Neeltje ziet,
is of ze nu al een kerstboom heb
ben bij haar thuis. En Neeltje moet
telkens bekennen dat die nog niet
gekomen is. Fransje schept er een
gemeen genoegen in, en hij maakt
van die gelegenheid gebruik om zijn
superieure kennis omtrqnt kerstbo
men tegenover haar te luchten. Hij
beschouwt zich nu een autoriteit op
dit gebied, daar Neeltje er tot heden
nog niet eens een gezien heeft. Maar
zij weet tenslotte zijn opgeblazen
stemming danig te vergallen door op
te merken dat zij er zelf algauw een
krijgen, en Fransje lekker niet. Die
nederlaag moet hij zich machteloos
laten welgevallen.
Maar 's avonds komt Kees thuis met
drie halve kaarsjes en een paar blik
ken knijpertjes om ze daar mee aan
de takken te bevestigen, ongetwijfeld
het resultaat van cle een of andere
transaktie met zijn schoolvriendjes.
Fransje's emoties laaien hoog op als
Kees zijn schatten op tafel uitstalt.
Steekt er es ièntje an, smeekt Fransje;
maar aangezien lucifers verboden
voorwerpen zijn in hun huis, althans
wat de kleine guust aangaat, wendt
hij zich meteen tot Moeder en soebat:
Poete, Kees ei kaesjes. Mag 'n der es
ièntje ansteken, ee Poete, ièntje mae?
Ja, mae eventjes dan mae, oor, en dan
dadelik wee uutblaezen. En speciaal
tegen Kees zegt ze: En dienkt er om
da'k je mie gin lucifers zie spelen!
Fransje heeft zijn neus bijna op het
walmende vlaminetje. Met welbeha
gen snuift hij de vette, weeïge lucht
op, en in zijn verbeelding ziet hij al
een hele boom vol van die zachtdan-
sende, zachtglanzende gele vlamme
tjes op de banke staan, vlak voor liet
raam.
Veel te spoedig zegt moeder dat het
nu genoeg is en Kees het kaarsje weer
uit moet blazen. Met haar ogen stuurt
ze hem naar de schouwe om de luci
fers terug op hun plaats te brengen.
Fransje zeurt of hij ook eens zo'n
kaarsje mag vasthouden van Kees.
Met zijn vingers volgt hij de spiraal
ribbeltjes van boven naar beneden en
van beneden naar boven. Hij kan er
maar niet genoeg van krijgen.
Poete, bie Neeltje kriegen ze ok een
kesbööm. Waerom kop j'er ok gin voe
oans?
O, die bin vee te diere, kind. Daer
aeme gin centen voe. Ze vindt dat dit
het beste antwoord is om de zaak maar
zo gauw mogelijk af te doen, zonder
er een theologische uitleg aan vast te
knopen, die toch boven zijn bevatring
zou gaan. Bovendien, wat ze zegt is in
elk geval een gedeelte van de waar
heid.
Fransje betreurt ten zeerste hun
armelijke omstandigheden. Maar als
Kees zich gereed maakt om haar bui
ten te gaan, volgt hij hem op de voet.
Hij vraagt of hij een van die kaars
jes mag hebben, en ook een van die
knijpertjes. Kees is daar in 't geheel
niet toe bereid, en acht zijn weige
ring ten zeerste gerechtvaardigd, als
hij bedenkt tegen welke prijs hij zelf
die voorwerpen in zijn bezit gekregen
heeft. Maar Fransje laat zich niet zo
gemakkelijk uit het veld slaan. Een
hele kerstboom mag dan buiten zijn
bereik liggen, maar in elk geval heb
ben drie kaarsjes hun intrede in hun
huis gedaan, en die moeten toch op
de een of andere manier ook bin
nen zijn bereik zijn. Hij grijpt Kees
bij zijn mouw en volgt hem als een
hondje naar de weg, al zeurend om
zo'n kaarsje - iènlje mae, 't kleinste
dat Kees in zijn zak heeft.
Kees was van plan om nog even naar
zijn vriendje in de stationsbuurt te
gaan. Hij beseft dat hij een keus zal
moeten doen. Als hij Fransje kwijt
wil, zonder dat die straks moord en
brand zal gaan huilen, zal hij hem een
zoenoeffer moeten geven. Doet hij dat
niet, dan zit hij met hem opgescheept
en zal hij niet aan de wilde spelletjes
van zijn makkers kunnen deelnemen.
Hij stelt al voor dat ze vanavond lek
ker paardje zullen spelen, of dat hij
iets moois voor Fransje op zijn lei zal
tekenen, of dat ze samen in het bijbelse
geschiedenisboek zullen kijken, maar
het baat hem niet. Voor Fransje is er
niets, absoluut niets in de hele wereld
dat het op het ogenblik halen kan bij
het bezit van een van die kaarsjes.
Koppig blijft hij zijn verzoek herhalen
alsof hij Kees' andere voorstellen niet
eens gehoord heeft.
Kees slaakt een zucht. Als hij nog spe
len wil, zal hij voort moeten maken.
Over een goed uur komen vader en
de grote jongens thuis. Hij diept een
kaarsje en knijpertje uit zijn zak en
geeft die aan zijn broertje. Hij snauwt:
Ier, akelik jonk! Dan rent hij er van
door.
Fransje wordt niet graag uitgeschol
den, maar zijn vreugde overvleugelt
zijn beledigd gevoel. Trots en geluk
kig rent hij terug in den uze. Hij moet
dadelijk zijn schatten aan moeder
laten zien. Maar die is lang zo opgeto
gen niet als Fransje wel zou wensen,
en voegt hem toe: Dienkt er om da'k
je mie gin lucifers zie spelen, ee!
Daar loopt een parmantig jongetje
helemaal alleen op de lange weg die
naar het dorp leidt. Het is Fransje.
Telkens kijkt hij achterom of hij moe
ders gestalte niet ziet verschijnen voor
hun huis, dat hoe langer hoe verder
achter hem komt te liggen.
Fransje heelt een plan gemaakt, en hij
is op weg om dat uit te gaan voeren.
Wanneer dat plan vaste vorm aange
nomen heeft, zon hij niet kunnen zeg
gen. Het komt hem voor, dat hij het
altijd al bij zich gedragen heeft, en dat
hij eigenlijk veel kostbare tijd verlo
ren heeft laten gaan door het niet eer
der uit te voeren. Waar hij de moed
vandaan haalt, weet hij evenmin. Er
is iets veel sterkers binnen in hem dat
hem eenvoudig voortdrijft tot hij zijn
doel bereikt heeft.
(wordt venolgd)
