Een verdwenen gemeenschap
Con Amore nam afscheid van
dirigent Lennert Knops
Oostflakkee brengt doelgroepen en
bereik inkomensondersteunende
maatregelen in kaart
Familie Cohen, Kerkstraat 1,
Oude-Tonge
Versch Kalfsvleesch
Oproep: de Joodse gemeen
schap op Goeree-Overflakkee
Steunpunt
Mantelzorg
organiseert
inloopavond
EIIAI1Deii.niElJW5
Schetsen van Joodse families op Goeree-Overjlakkee
Jeugd en werk
Huwelijk en Gezin
n. a/.^ C-o-dx^
U 9ll^
Oorlog
Arrestatie en Overlijden
Ingezonden:
RUND-, KALFS- EN VARKENSSLAGERIJEN
MEIJER COHEN
OUDE-TONGE
Telefoon 14
DIRKSL.A,ND
Telefoon 136
Steeds
Bestandskoppelingen
PAGINA 10
VRIJDAG 22 JUNI 2007
(deel 1)
De familie Cohen heeft vele jaren in Oude-Tonge gewoond
en hoewel ze van origine niet van het eiland Goeree-Over-
flakkee afkomstig was, werd zij volledig door de dorpsge
meenschap geaccepteerd. Iemand, die hen gekend heeft,
beschrijft ze als: "gewone mensen, die op een gewone
manier in ons midden woonden en net als anderen gewoon
met hun dorpsgenoten omgingen".
Meijer Marcus Cohen wordt
op 12 mei 1886 geboren in het
plaatsje Zetten (gemeente Val
burg) in de Over-Betuwe. Zijn
vader Jacob Cohen heeft daar
een 'vleeschhouwerij'. Meijer
groeit op in een groot gezin
waarin nogal wat zorgen en
moeiten zijn. Als hij 10 jaar is,
overlijdt zijn moeder Jenetta
Blomhof op de nog jonge leef
tijd van 43 jaar. Zijn vader, die
op dat moment met zeven kin
deren achterblijft - de oudste
14 en de jongste bijna 3 jaar,
hertrouwt enkele maanden
later met Rachina ten Brink.
Acht jaar daarna - in 1904
- overlijdt ook vader, op 56-
jarige leeftijd. Zijn oudste zoon
Jozef Cohen neemt de slagerij
in Zetten over.
Meijer, die inmiddels ook in het
slagersvak zit, helpt in eerste
instantie thuis mee in de zaak.
Als hij 20 jaar is vertrekt hij
echter uit zijn geboorteplaats
en verliezen wij hem vervol
gens even uit het oog. Maar op
15 augustus 1914 komen wij
hem weer tegen in Sommels-
dijk, waar hij als slagersgezel
zijn intrek neemt bij de familie
J. Leuw. De heer Leuw had de
slagerij aan de St. Joris Doel-
straat overgenomen van Mozes
de Haas (thans apotheek). De
Haas ging zich meer toeleggen
op de veehandel.
Lang blijft Meijer daar niet
wonen, want ruim een jaar
later, op 4 oktober 1915 gaat
hij naar Oude-Tonge om voor
zichzelf te beginnen door daar
een slagerij over te nemen.
Van wie hij het bedrijf over
nam, is ons niet bekend, maar
wel weten wij dat er in Oude-
Tonge al aan het einde van de
achtüende eeuw een joodse
slager was gevestigd. Het huis
waar Meijer gaat wonen en de
winkel met het slachthuis ston
den aan Kerkstraat 1, op de
hoek van de Kerkring. Na de
watersnoodramp van 1953 is
vanwege de waterschade alles
afgebroken. Er is dan ook niets
meer dat herinnert aan zoals
het was in Meijers tijd. Horlo
gemaker A. Quist heeft op de
plaats waar de slagerij stond
een nieuw pand laten bouwen
en ook zijn opvolger heeft het
inmiddels weer verbouwd.
Een echt kosjere joodse slage
rij heeft Meijer er nooit van
gemaakt, aangezien hij als
slachter niet onder rabbinaal
toezicht stond (of wilde staan).
Uit de advertenties die hij in
de Maas- en Scheldebode van
die tijd liet zetten, blijkt boven
dien dat hij ook varkensvlees
verkocht. Daaruit mogen wij
opmaken dat hij niet behoord
zal hebben tot de orthodoxe
richting binnen het jodendom,
hoewel hij praktiserend jood
was en als zodanig de tradities
in ere hield. Zijn twee zonen
gaan dan ook later naar de
joodse school in Middelhar-
nis om daar godsdienstonder
wijs te volgen en doen hun
'Bar Mitswah' op de daartoe
bestemde leeftijd van 13 jaar
en een dag. Daarmee werden
zij meerderjarig voor de joodse
gemeente en mochten ze in de
synagoge uit de 'Thora' voor
lezen.
Wanneer Meijer zijn
eigen
slagerij begint, betekent dat
al snel het einde van zijn vrij
gezellenbestaan. Een paar
maanden later, op 10 juni
1916, trouwt hij op 30-jarige
leeftijd met Sophia Rosenberg,
die vanaf haar geboorte op 31
juh 1885 tot dan toe woonde in
Zevenaar, dat in de omgeving
van Arnhem ligt en vandaag
de dag een wijk van die stad
vormt.
Na de sluiting van het huwelijk
in Zetten wordt Sophia op 12
juli officieel ingeschreven in
de burgerlijke stand als nieuwe
inwoonster van Oude-Tonge.
In de loop van de tijd krijgen
Meijer en Sophia twee kin
deren. Jacob (in het gewone
leven Jaap genoemd) wordt
geboren op 14 juli 1917 en
hun tweede zoon, Louis David
(Louis), komt twee en een half
jaar later ter wereld op 22
februari 1920. De twee jon
gens groeien op met de andere
kinderen van het dorp, gaan
er naar schooi en krijgen hun
vrienden en bekenden. In het
bijzonder twee van hen - Jan
Seton, die later in de Nieuw
straat een zaak dreef in huis
houdelijke artikelen, en Leen
Hartman, die studeerde aan
de Landbouw Hogeschool van
Wageningen - hebben later
alle mogelijke moeite gedaan
om de familie Cohen te helpen
in de afschuwelijke tijd van de
bezetting.
Het gezin leeft volop mee met
de gemeenschap. Verschillende
ouderen herinneren zich nog
dat Meijer op zijn transport-^
fiets met de rieten slagersmand
voorop, de omgeving afreisde
om bestellingen op te nemen
en af te leveren: "Hij had een
forse gestalte en een wat don
ker uiterlijk, maar was wel har
telijk. Hij was een handelsman
in hart en nieren en gaf zijn
klanten speciaal advies als het
ging om goed vlees voor de
'weck'. Vooral om zijn speciaal
opgemaakte vleesschotels stond
hij bekend". Een buurjongen
van toen herinnert zich: "als
er een varken geslacht werd
en wij nieuwsgierig meekeken
over de onderdeuren, werden
wij nooit als pottenkijkers weg
gestuurd".
Ook Jaap en Louis gaan het
slagersvak in. In ons bezit is
nog een kopie van de verkla
ring van de examencommis
sie dat Louis geslaagd is voor
zijn 'Middenstandsdiploma
Algemene Handelskennis'.
Het werd hem uitgereikt op 16
november 1939, een halfjaar
voor het uitbreken van de oor
log die uiteindelijk zijn dood
zou brengen. Beide jongens
werken mee in de zaak van
vader en de handel gaat der
mate goed dat Meijer zelfs een
tweede zaak begint, in Dirks-
land. Het eilandelijke 'Adver
tentieblad', een gratis week
blad voor Goeree-Overflakkee
in die tijd, publiceert op 13
november 1936 het volgende
bericht: "Van onze adverteer
ders: de heer Meijer Cohen
te Oude Tonge heeft de zaak
te Dirksland van Mej. Wed.
Klomp aldaar overgenomen.
Waar de heer Cohen in Oude
Tonge en omgeving een naam
heeft voor zijn prima kwalitei
ten vleesch en fijne vleeschwa-
ren, behoeven we er niet aan
te twijfelen of ook te Dirks
land zullen de inwoners van
zijn prima waar tegen billijken
Examen Mjddenbtandsdiploma Alsemeene HANDELSKENNrs
Verklaring ten behoeve van de Kamers
van Koophandel en Fabrieken
Heden Is alhier geslaagd voor het Middenstandsdiploma
Algemeéne Handelskennis
geboren den 1 f. 7iw<-<-«-*,.-^ /^la te C>':<-<.<sCc V-i*-»-^'
Het officleele diploma ls__^;;;^ uitgereikt.
_^l,.t.'l<L..^L,^^ den 19-f/
De Voorzitter der Examencommissie,
prijs profiteren". Eén ding
iDlijkt hieruit wel duidelijk: het
gaat Meijer voor de wind en
reclame maken voor zijn vlees
kan hij.
Om het filiaal, gevestigd achter
het gemeentehuis - waar nu
een parkeerterrein is - beter
te kunnen beheren, verhuist
zoon Jaap op 22 juli 1937 naar
Dirksland en gaat hij op het
Achterdorp A134 wonen. Lang
heeft hij overigens die slagerij
daar niet gehad, dat zal onge
veer eenjaar geweest zijn, want
in 1938 keert hij alweer terug
naar Oude-Tonge.
De familie is inmiddels behoor
lijk ingeburgerd op het eiland.
Zij voelen zich er thuis en doen
aan allerlei dorpsactiviteiten
mee. Zo bestaat er nog een foto
van een praalwagen van de sla
gerij Cohen, met daarop Jaap
en Louis Cohen in hun witte
slagersjassen, rijdend in een
feeststoet op Koninginnedag.
Als na de meidagen van 1940
de bezetting een feit is, breekt
voor de familie Cohen een
onzekere tijd aan. Uit verha
len van joodse vluchtelingen
uit Duitsland weten ze hoe de
nazi's de joden mishandelen
en vervolgen, maar in Neder
land en zeker in Oude-Tonge
is daar nog weinig van te mer
ken. Men denkt op dat moment
dat het wellicht allemaal nog
wel zal meevallen: de joden
waren hier immers altijd veilig
geweest en van antisemitisme
was toch nauwelijks sprake?
Aanvankelijk lijkt het ook
mee te vallen, maar eind 1940
komen de eerste anti-joodse
maatregelen en in 1941 wor
den ze steeds feller doorge
voerd. In januari van dat jaar
moeten Meijer en zijn gezin
zich melden bij het gemeen
tehuis in het kader van de
'aanmeldingsplicht voor per
sonen van joodschen bloede'.
Dat moet schriftelijk gebeu
ren via een daarvoor bestemd
formulier op straffe van een
gevangenisstraf van 5 jaar. Na
inschrijving ontvangen ze een
gele kaart, waarvoor ze nota
bene 1 gulden aan leges moe
ten betalen; een fors bedrag
voor die tijd, waarin een pond
spek ongeveer 16 cent kostte.
Op grond van deze gele kaart
wordt een aantal maanden
later de beruchte J' op hun
persoonsbewijs gestempeld.
Hoewel het dagelijkse leven
'gewoon' doorgaat en wij in
de regionale krant van 25 juli
1941 nog een dankbetuiging
tegenkomen van Meijer en zijn
vrouw voor 'de zeer vele blijken
van belangstelling, getoond bij
hun zilveren huwelijksfeest',
worden de levensomstandig
heden voor hen toch steeds
moeilijker. Naarmate allerlei
beperkende maatregelen voor
de joden in de loop van dat
jaar toenemen, komt de familie
Cohen in een steeds groter iso
lement terecht. Daarbij komt
dat de gemeente Oude-Tonge
in februari 1942 een burge
meester krijgt die een fervent
aanhanger is van de NSB. Drs.
Jansen stelt in zijn boek 'Bezet
ters en Water' dat "deze man
omschreven werd als iemand
'met een laag karakter', die
intensieve contacten onder
hield met de Sicherheitsdienst,
onder de bevolking nogal wat
slachtoffers maakte en door zijn
gemeentenaren zeer gehaat en
gevreesd werd".
De dodelijke ring van de ver
volging gaat zich langzaam
om het gezin sluiten. In het
Joodsch Weekblad' van 6
februari 1942 komen wij een
rouwadvertentie tegen, mede
ondertekend door Meijer
Cohen, vanwege het overlijden
van zijn broer Jozef in Zetten.
Ook binnen de familie gaan het
verdriet en de spanning zich
blijkbaar aftekenen. Iemand
die liever anoniem wil blijven
en zijn oorlogsherinnerin
gen heeft opgetekend, kende
de familie. Hij noteert in zijn
'dagboek' op 24 februari: "'s
avonds zat de kamer vol visite;
slager Cohen uit de Kerkstraat
was er ook met zijn vrouw. Ik
weet niet of het toen al verbo
den was om joden in huis te
ontvangen. Het was opgeval
len hoe druk Cohen die avond
steeds aan het woord geweest
was. Toen daar de volgende
dag een opmerking over werd
gemaakt, zei vader dat het we]
eens verband kon houden met
de spanning waarin deze men
sen verkeerden vanwege hun
onzekere toekomst".
Niet lang daarna moet Cohen
op bevel van de bezetter zijn
slagerij sluiten. Wanneer dat
precies geweest is kunnen wij
niet meer nagaan, maar op het
Digitaal Monument wordt zijn
zogenoemde 'inboedellijst', die
in dergelijke omstandigheden
door de bezetter werd opge
maakt, vermeld. Dit was een
soort rapport waarin de bezit
tingen die op dat moment in
huis waren werden opgetekend.
De lijst van Meijer is gedateerd
op 21 mei 1942. Omstreeks
die datum wordt hij gearres
teerd op beschuldiging door
een NSB-slager - met wie hij
voor de oorlog ook al zakelijke
problemen had - dat hij bij de
klantenoverdracht ten gevolge
van zijn verplichte winkelslui-
ting mensen had aanbevolen
om voortaan bij een bepaalde,
niet-Duitsgezinde slager hun
inkopen te doen.
Hij wordt naar Rotterdam ver
voerd en na een kort verblijf
in een gevangenis aldaar, waar
zijn vrouw hem nog eenmaal
heeft mogen bezoeken, wordt
hij vervolgens in het kader van
'joodse strafgevallen' via kamp
Amersfoort naar een concen
tratiekamp overgebracht. Een
paar maanden later krijgt zijn
vrouw bevel om op het bureau
van de Sicherheitsdienst aan
de Heemraadsingel in Rotter
dam te komen.
Daar wordt haar een document
overhandigd, waarin staat ver
meld dat haar man op 25 juni
1942 in het concentradekamp
Mauthausen in Oostenrijk is
overleden.
Merkwaardig is het overigens,
dat er tot vandaag toe nog
altijd misverstanden bestaan
rondom de vraag, hoe hij aan
mn einde is gekomen. Dr. J.L.
Braber bijvoorbeeld stelt in
zijn 'Clrijsoordse Schetsen', dat
liii gefusilleerd zou zijn bij het
Haagse Veer' in Rotterdam en
zelfs in 1987 nog, toen er een
tentoonstelling over de Flak-
keese joden werd gehouden
in het Streekmuseum te Som-
melsdijk, meende iemand te
weten, dat hij in kamp Amers
foort op de vlucht werd dood
geschoten. En dat terwijl de
naam van Meijer heel concreet
wordt genoemd in het boek
'Mauthausen, een gedenk
boek' van Henny Dominicus,
als zijnde een slachtoffer van
de misdadige praktijken van
de nazi's aldaar.
Zo wordt Cohen niet alleen
het eerste slachtoffer van zijn
gezin, maar ook van de hele
joodse gemeenschap vari Flak-
kee. Net als zijn vader is hij
nog maar net 56 jaar als hij
overlijdt. Op een afschuwelijke
wijze komt hij aan zijn einde,
mede vanwege laaghartig ver
raad. Aan zijn vrouw worden
enkele kleine bezittingen over
handigd, waaronder een horlo
ge. In het Joodsche Weekblad'
van 28 augustus 1942 plaatst
de familie een dankbetuiging
in verband met zijn overlij
den. Daarin lezen wij: "voor
de vele blijken van deelneming
ondervonden na het treurige
bericht van het overlijden van
onzen innig geliefden man en
vader, betuigen wij, uitsluitend
langs dezen weg, onzen harte
lijke dank. Uit aller naam: S.
t^ohen-Rosenberg, Oude Ton
ge, 24 augustus Het bericht
slaat in de dorpsgemeenschap
in als een bom. "Op school", zo
lezen wij in bovengenoemde
oorlogsherinneringen, "werd
erover gepraat door de jon
gens. Iemand die iedereen
gekend had, zomaar ineens
dood - dat was schokkend en
verdacht. Eén van de jongens
- de zoon van een politieman,
die ook NSB-er was - wist
de oorzaak ervan. Hij kwam
aan met dat verhaal over die
vluchtpoging.
llUsluUcnd prima kwalitcHen.
Mauthausen was toen ook in
ons land al op grond van aller
lei strafmaatregelen berucht
als strafkamp. In het boek van
Soep en Polak, 'Brieven in Wes-
terbork' wordt vermeld: "naar
later bleek werden degenen die
daar naartoe werden gestuurd
- en dat gold vooral de joden
- gedwongen op straffe van
de dood de 148 stenen trap
treden vanuit de 'Steengroeve'
te beklimmen, terwijl ze zware
rotsblokken sjouwden. Op de
weg terug naar beneden moch
ten ze geen gebruik maken van
de treden, maar moesten ze zich
aan de zijkant van de trap naar
beneden laten zakken. Daar
zorgden losse kiezels ervoor dat
ze uitgleden, met als gevolg dat
veel gevangenen ernstige ver
wondingen ophepen en dode
lijk verongelukten".
Op de overlijdensakte van
Meijer staat als doodsoorzaak
opgegeven: "auf den Flucht
ersschossen"; een geraffineer
de term, die de nazi's gebruik-
.ten om te camoufleren dat hij
vermoord was. Net als vele
anderen is Meijer omgekomen
in de steengroeve waar hij
moest werken.
Wij spraken hem niet tegen,
want wij wisten toen als kind al
dat je moest oppassen met uit
latingen, die Duitsers en NSB-
ers niet welgevallig waren. De
22-jarige Louis Cohen kwam
totaal overstuur bij ons binnen
lopen en zat ontroostbaar in
het kantoortje achter de winkel
(ik was daar niet bij, maar later
ving ik dit op uit gesprekken in
huis)". (wordt vervolgd)
H. Talsma, Middelburg
Bronnen:
Th. de Waal, "Eilandennieuws"
D. Hoogzand, "Blijvend Gedenken"
G.S. Both, "Goeree en Overflakkee,
Bezet, Belaagd, Bevrijd
1940- 1945".
Oorlogsherinneringen van N.N.
Streekarchief Goeree-Overflakkee
te Middelharnis.
Streekmuseum Goeree-Overflakkee
te Sommelsdijk.
Aantekeningen van Leendert
Hartman.
Met veel dank aan:
Jan Both, Middelharnis; Mevr.
van der Veen-Cohen, Armen;
Mevr. J. Seton, Oude Tonge;
N.N., Zierikzee; Dhr. A. Quist,
Sommelsdijk, e.a.
Het ligt in de bedoeling een aantal schetsen te schrijven over
de joodse families, die vaak generatieslang tot in de Tweede
Wereldoorlog toe op ons eiland hebben gewoond en gewerkt.
Over hen is wel het een en ander gepubliceerd, maar wij willen
zo mogelijk nog specifieker en uitgebreider ingaan op het ont
staan van deze joodse gemeenschap en haar geschiedenis door
de jaren heen tot en met het moment van hun gedwongen
verdwijning. Wij beseffen terdege dat wij eigenlijk al te laat zijn
om tot een redelijk compleet overzicht te komen en veel bron
nen zijn niet meer aanwezig, toch is het de moeite waard om
een poging te ondernemen, mede ook omdat deze mensen,
die hun eigen plaats in ons midden innamen, er recht op heb
ben om in onze herinnering levend gehouden te worden. Wel-
hcht zijn er onder onze lezers die zich bepaalde gebeurtenissen
of andere zaken weten te herinneren over deze joodse families.
Misschien heeft u nog foto's of ander materiaal in uw bezit.
Alle informaüe is welkom. Als u iets weet, neem dan contact op
met: de heer J.C. Both, p/a Streekarchief Goeree-Overflak
kee, Dwarsweg 40, 3241 LB Middelharnis, tel. 0187- 488156,
e-mail: j.c.bothCojisgo.nl. of niet drs. H. Talsma, Grootmede 10,
4337 AD Middelburg, tel. 0118- 620257. e-mail: talsmahzn®
gmail.com. Wij houden ons aanbevolen.
Jan Both en Henk Talsma
Afgelopen zaterdagavond
16 juni vond in de Her
steld Hervormde Kerk te
Middelharnis/Sommelsdijk
een zomerzangavond plaats
ten bate van de plaatselij
ke kerkelijk gemeente. De
medewerkenden waren het
Chr. Jongerenkoor 'Con
Amore' uit Melissant en
het Korendij ks mannen
koor uit Nieuw Beijerland,
met als instrumentalisten
de dwarsfluitiste Aleida
Stouten, de harpiste Maria
Knops en Ron van Ommen
als organist. Voor Con Amo
re was het tevens de laatste
keer dat ze zongen o.l.v.
Lennert, omdat hij m.i.v.
het nieuwe seizoen een
benoeming heeft ontvan
gen van de Chr. Gem. Zang
vereniging Vox Humana en
het Chr. Mannenkoor Tehi-
lim, beiden uit Dordrecht.
Maar inmiddels is Ron van
Ommen bereid gevonden
om de dirigeerstok van
Lennert over te nemen.
De zangavond werd bezocht
door zo'n 350 mensen vanuit
het hele eiland en daarbuiten.
Als intro kon worden geluis
terd naar het Korendijks man
nenkoor, dat voor het eerst
o.l.v. Lennert buiten de Hoek
se Waard een optreden ver
zorgde. Hét zong het bekende,
maar altijd weer mooie lied
'Zoals ik ben', in een bewerking
van Wim van Galen. Het koor
zong dit lied ingetogen, eindi
gend in de hoop op verlossing
omdat het Lam vrijspreekt van
schuld en straf
Ds. A. van Wijk opende vervol
gens de avond door te lezen
Romeinen 10:1-17, waar hij
later vanuit vers 13 zijn gehoor
bepaalde bij het zalig worden
door genade alleen.
Vervolgens was Con Amore
aan de beurt om een viertal
liederen ten gehore te bren
gen. Begonnen werd met het
lied 'Gedenk aan mij', bewerkt
door Martin Mans. Het werd
helder gezongen, al moeten
de sopranen bij de hoge tonen
oppassen om niet onzuiver te
worden. Het volgende lied was
een prachtig stuk, getiteld 'de
Stormwind' van Verdi. Een
hele bekende melodie die op
geheel eigen wijze ten gehore
werd gebracht. Psalm 25 van
Johan Bredewout is ook altijd
een mooie bewerking, die de
laatste tijd veelvuldig gehoord
wordt. Het voorspel werd keu
rig gespeeld door de beide
instrumentalisten, waarna het
koor op keurige wijze deze
psalm in deze mooie kerk ten
gehore bracht.
Na het lied 'Stilte over alle
landen' van J. Mulder, dat
bescheiden, ingetogen en zui
ver gezongen werd, kwam het
mannenkoor naar voren om
door de liederen de aanwezi
gen de boodschap van Gods
genade door te geven. Begon
nen werd met Psalm 108 van
Martin Mans, wat vol overgave
werd gezongen. Na deze op
volle sterkte gezongen psalm
klonk het lied 'Gedenk aan mij'.
in een bewerking van Bram
Bout, waarin de dichter zijn
eenzaamheid uitklaagt, waarin
demonen hem omringen en
verzoekingen opdringen om
het dan uit te roepen 'Gedenk
aan mij, almachtig God', om in
het laatste vers uit te jubelen dat
als God zijn Helper wil wezen,
hij dan niets te vrezen heeft. De
coupletten werden zuiver en
warm gezongen, waarbij ook
goed op de inhoud van de lie
deren gelet werd. Vervolgens
klonk het altijd weer mooie lied
'De Storm', eveneens in een
bewerking van Martin Mans.
Bij het refrein kwam heel dui
delijk de gedrevenheid van
de dirigent naar voren, waar
hij het koor meenam door de
stormwind heen die buldert en
blaast, steeds feller, maar dat het
scheepje zeker vaart als Jezus,
de Meester, maar aan boord is.
Hier moet wel opgepast wor
den dat vooral de 1" tenoren
niet teveel door de storm opge
jaagd worden dat ze de andere
partijen voorbij zingen. Na de
orgelsolo over Psalm 32 ver
volgde het jongerenkoor met
Psalm 29 in een bewerking van
hun vorige dirigent, Willem
Arie den Hertog. Vervolgens
kwamen de Psalmen 42 en 43
van J. Bredewout aan de beurt.
Deze pianist schrijft prachtige
bewerking voor diverse koren,
waarvan deze avond verschil
lende Psalmen ten gehore wer
den gebracht. Het verlangen
van de dichter kwam sterk naar
voren naar de tijd dat hij zo
dicht bij zijn God mocht leven.
Het kwam tot een climax waar
hij uit mocht komen bij het feit
dat hij Hem blijft prijzen in zijn
lied.
Hierna vervolgde het mannen
koor met een bewerking van
dezelfde componist over Psalm
23. De harp en dwarsfluit
zorgden voor een mooi voor
spel, waarna het koor beheerst
begon met het zingen van 'De
Heer is mijn Herder'. Na de
1' regels volgden de bassen en
bariton met het donkere dal
van diepe duisternis, waarna
het hele koor vervolgde met Ik
vrees geen kwaad, om dan weer
enigszins sterker te zingen dat
de Heere mijn Herder is. Uw
stok en Uw staf, die vertroos
ten mij. Deze regels vergden
vooral voor de 1'' tenoren veel
van hun vermogen vanwege
de moeilijke melodieopbouw,
waarbij ook nog eens de hoge
noten aan de orde kwamen,
maar door het vele oefenen
klonk het erg mooi en zuiver.
Het koor eindigde dit lied met
het op volle sterkte te bezin
gen de trouw en goedheid des
Heeren die de dichter elke dag
volgen, ja zelfs tot in eeuwig
heid zal hij in des Heeren huis
verblijven. Het koor eindigde
met Psalm 42 in een bewer
king van Klaas Jan Mulder.
Altijd weer mooi om naar te
luisteren. Na het 1'^ en 4'' vers,
beheerst en zacht gezongen,
klonk er uit de mond van de
45 (van de inmiddels 70 leden)
van het mannenkoor Maar de
Heer' zal uitkomst geven.
Hierna zongen beide koren
nog het prachtige lied 'God zij
met u', in een bewerking van
de dirigent Lennert Knops.
Heel toepasselijk om dit lied
ten gehore te brengen. Het
jongerenkoor zong eenstem
mig de melodie, terwijl het
mannenkoor neuriede en/of
het lied vierstemmig meezon
gen.
Zo is er ook aan deze avond
weer een einde gekomen.
Begon Lennert zijn eerste
concert met Con Amore in de
Grote Kerk van Middelhar
nis met een mannenkoor (het
jong Urker mannenkoor), hij
eindigde met Con Amore ook
met een mannenkoor, alleen
nu in de Hersteld Hervormde
Kerk van Middelharnis/Som
melsdijk. Het jongerenkoor
Con Amore was het eerste koor
waarbij hij de dirigeerstok han
teerde en ook het eerste koor
waar hij afscheid van nam. We
wensen hem langs deze weg
ook alle goeds toe, nu hij naast
het Korendijks mannenkoor
ook nog dirigent is van een
jongerenkoor, mannenkoor en
gemengd koor.
God zij met u tot ons wederzien.
Hij de Heer der legerscharen.
Hij zal uwe gang bewaren;
God zij met u tot ons wederzien.
Een luisteraar
MIDDELHARNIS
- Sinds 1 oktober 2006
is het Steunpunt Man
telzorg gevestigd in De
Dillenburg te Middel
harnis.
Het steunpunt is een
samenwerkingsproject van
Careyn, TMGO en MEE
Zuid-Holland Zuid. Het
steunpunt ondersteunt
mantelzorgers. Mantelzor-
gers zijn mensen die vaak
24 uur per dag zorgen
voor iemand, bijvoorbeeld
voor een moeder, echtge
noot of kind met een licha
melijke-, verstandelijke- of
psychische beperking. Veel
aandacht gaat naar degene
die de zorg nodig heeft.
Maar de mantelzorger
staat er vaak alleen voor.
Op 27 juni organiseert
het steunpunt een inloop
avond voor mantelzorgers.
Tijdens deze avond zullen
medewerkers van TMGO,
Careyn en MEE vertellen
over de mogelijkheden
voor extra ondersteuning
en hulp, speciaal gericht
op de mantelzorger. De
inloopavond begint om
half acht en wordt gehou
den in De Dillenburg, Juli
ana van Stolberglaan 19 te
Middelharnis. Voor meer
informatie kunt u tijdens
kantooruren bellen naar
het Steunpunt Mantelzorg,
tel. 0187-488080.
OUDE-TONGE - In het
collegeprogramma van de
gemeente Oostflakkee is
opgenomen dat het college
in de periode van 2006-
2010 een nota armoedebe
leid tot stand wil brengen.
Om in deze nota concrete
en/of richtinggevende keu
zes te kunnen maken ten
aanzien van de soorten
instrumenten om armoede
te bestrijden en de wijze
waarop deze worden inge
zet, wordt binnenkort in
opdracht van de gemeente
Oostflakkee een doelgroe-
penonderzoek armoedebe
leid uitgevoerd.
Gemeenten kunnen diverse
instrumenten inzetten om
hun armoedebeleid vorm te
geven. Hierbij kan worden
gedacht aan instrumenten als
schuldhulpverlening, budget
teringscursussen, bijzondere
bijstand, categoriale bijzonde
re bijstand en kwijtschelding
gemeentelijke heffingen. Om
in de gemeente Oostflakkee de
doelgroepen en het bereik van
de inkomensondersteunende
maatregelen in kaart te bren
gen, heeft onderzoeksbureau
KWIZ de opdracht gekregen
om een doelgroepenonderzoek
armoedebeleid uit te voeren. In
dit onderzoek wordt inzichte
lijk gemaakt wat de samenstel
ling en omvang van de doel
groepen is, hoe het gebruik
van de bestaande regelingen
door de doelgroepen is en wat
de samenstelling van de groe
pen is die geen gebruik maken
van de regelingen. Naast het
verkrijgen van inzicht zal het
onderzoeksbureau aanbevelin
gen doen voor het te voeren
beleid om de armoede effectief
te bestrijden.
Bij het oncferzoek wordt
gebruik gemaakt van bestands
koppelingen. Dit houdt in dat
voor het onderzoek de gege
vens van meerdere instanties
aan elkaar worden gekoppeld.
Onder meer wordt gebruik
gemaakt van gegevens van de
belastingdienst, van woning
bouwverenigingen inzake de
huurtoeslag en gegevens van
de gemeente zelf Op deze
manier ontstaat een completer
beeld van de doelgroepen en
het bereik van de regelingen.
Natuurlijk blijft hierbij de pri
vacy van de inwoners gewaar
borgd.
Vooruiüopend op de totstand
koming van de nota armoe
debeleid heeft het college in
haar vergadering van dinsdag
19 juni besloten om de draag-
krachtcriteria om in aanmer
king te komen voor bijzondere
bijstand te verhogen van 100%
tot 110% van het sociaal mini
mum. Dat betekent dat wordt
aangenomen dat inwoners met
een inkomen tot 110% van
het minimum niet in staat zijn
om de kosten van bijzondere
lasten te dragen. Daardoor
komen ook inwoners met een
inkomen tot 10% boven de
armoedegrens voor bijzon
dere bijstand in aanmerking.
De zogenaamde 'armoedeval'
wordt hierdoor beparkt.
De overige drie gemeenten van
het eiland Goeree-Overflakkee
beraden zich momenteel of zij
aansluiten bij dit onderzoek of
dat zij op een andere manier
invulUng gaan geven aan het
armoedebeleid.