De mandemaeker van ut
Haevendiekje
Zeldzame rietorchis groeit overvloedig,
maar badgasten lopen er aan voorbij
Inloop voor Ouddorpse
jeugd van start op 6 juli
21e Nacht van Stellendam
groot succes
Het weer van volgende week..
Komend weekend
redelijk weer
John Bunyan:
zijn betekenis
voor vandaag (3)
EIIAtH]Eti,niEIJW5
Op z'n Flakkees geschreve:
Jeugdzolder
Regen
Verzwijgen
PAGINA 4
Wiele hadde vroeger un buur
man die un volkstuuntje had.
Die vvazze daer aarges waer
noe de Doetiechemse straete is,
geloaf ik. Zaalf sprak de buur
man aoltied over "zun hof".
Die buurman verbouwende
van aoUus. Aollerlei soorten
groente zoas, krooten, boanen,
slae, andievie, koale, enz, enz.
Mar aok aerbeziuns, pruumen,
bessen in doornappels. Kort
om, de buure was 's zeumers
hael den dag in de weer om
aollus netjes te verzurgen. Mar
ut leukste was, die buurman
"had wat" mit manden. Hie
dee aolle groenten en vruch
ten in manden. Hie had dan
oak aollerlei soorten manden
in voorraed: groate, kleine,
roende, vierkante, mit in zoen-
der hiengsel, je kon ut zo gek
niet verzinne, of de buurman
had tur un passend mandje
voor. Tóch kocht 'n dur elke
kear nog manden bie.
Nee, ik zaage 'ut verkeard, de
buurman liet tur aalke kear nog
nieuwe manden bie maeke. As
de manden leeg wazze, schu
rende de buurman ze netjes
of, in dan lagge ze te droagen
in de zunne, op 'tun bleik! Ver
volgens hienge ze in de schme
an un spieker, de muuren vol,
zie 'je 't voor je? Noe mun ver-
hael van lange geleeje.
Ut was in de fekansje. Op un
ochend riep de buurman over
't hek: "Hanna, beije daer,
wi'je un booschap voor mun
doewe?". Netuurluk wouw ik
dat, dat dee ik wellus mean
Mar dan mos ik even om suu-
ker of zo. Mar noe zeijen:
"Hanna, luuster, ik hao un
lekke band, die mo'k earst rip-
perere, in loape is voor mien
te vaare. Mar 'k hao un man
de in bestellieng bie Dubbeld
de mandemaeker, wijoe dur
even op de fiets om gae, voor
m'n?. Ik hao die mande noa-
dug om de pruumen in te doe-
wen". Ik knikkende, in vroeg:
"Waer weunt die mandemae
ker dan?" Nou, de buurman
lei ut uut, daer in daer heen,
dan kom je over de Voorstrae-
te in langs de Kaoie, in dan
deurrieje tot an de Willemina
brugge, die moje over, in dan
zie'je un rijtje huusjes staen. In
ean daervan weunt Dubbeld
de mandemaeker. Je zei mar:
"Ik komnie om de mande van
buurman Vroegindewey. Dan
weet'n 't wel". Mar, ik mos
earst an mun moeder vraege
of ik ut wel moch, want ut was
nogal un aandje bie oens van-
daen. Mar ik was toch al wel
un jaer of elleve. Toen ik tiene
was, kreeg ik mun earste fiets,
in die had ik al un hortje. Mes-
schien was ik al wel twaoleve
aok. Ut moch van mun moe
der ze zei: "Ik ken die man
demaeker wel oor, want ik
hao oak wel us un wasmande
bie'zun gekocht". Nou, ikke
op pad, de buurman had mun
un paer gulden meegegeve.
Daer fietsende Hanna. Ik
voend ut toch wel un beetje
Op vrijdag 8 juni werd in
Zwemcomplex 't Zuider-
diep te Stellendam de 2Ie
Nacht van Stellendam ver-
zwommen. Deze 12 uur
durende marathon was dit
jaar maximaal bezet met
16 deelnemende teams.
De deelnemers waren van
divers pluimage en kwamen
uit verschillende hoeken
van de regio, van Woens-
drecht tot Barendrecht.
De voorbereidingen voor dit
evenement waren al vroeg in
het jaar gestart en alles was
wederom tot in de puntjes
geregeld. Alleen valt het weer
niet te regelen, en dat beloofde
niet veel goeds want tijdens het
opbouwen van de tenten begon
de regen naar beneden te stro
men, en het zag er niet naar uit
dat het snel droog zou worden.
Maar uiteindelijk klaarde, na
een uurtje neerslag, de lucht
toch op en de deelnemers
moesten maar hopen dat het
de rest van de nacht droog zou
blijven.
Om exact 21.00 uur werd na
een korte toespraak het start-
signaal gegeven door wethou
der Feller. Het zou het begin
betekenen van een loodzware
zwemprestatie van zowel teams
met geoefende zwemmers als
recreanten teams die door
gaans wat minder vaak in het
zwembad te vinden zijn. En dat
het zwaar was, bleek w el uit het
feit dat de masseurs - gespon
sord door Eetcafé De Stelle
- eigenlijk de volle 12 uur aan
de bak moesten om de spieren
van de deelnemers los te hou
den.
Na het eerste uur lagen de
teams nog redelijk nek-aan-
nek, maar naarmate de nacht
vorderde, nam De crèche van
Berrie uit Hardinxveld-Gies-
sendam een voorsprong die
niet meer in te halen was door
de andere teams. Ook plaats
nummer 2 was al vroeg in de
nacht bekend, want ZPB uit
Barendrecht maakte genoeg
meters om de anderen achter
zich te houden. De strijd om de
Startvergunninghouders
laatste podiumplaats was een
stuk spannender want De Bad-
meisters. De Stelle 1 en De Bay-
watchbrigade verloren elkaar
niet uit het oog en bleven in de
eerste helft van de nacht elkaar
op de hielen zitten. Het team
uit Ridderkerk bleek toch over
de langste adem te beschikken
en wist de 3e plaats te bemach
tigen.
Bij de recreanten was er ook
niet heel veel spanning boven
in. De Blubclub stevende van
het begin af aan op de Ie plek
af en wist deze te bemachtigen
met een voorsprong van zo'n
6 kilometer op de nummer 2,
team Ethiopië. Dit team zwom
net als de teams Kenia en
Kethiopia voor het goede doel.
Aan de prestaties van deze
teams van scholengemeen
schap Jacob van Liesveldt uit
Hellevoetsluis was een sponso
ring verbonden die ten goede
komt aan projecten in Kenia
en Ethiopië.
Na 12 uur zwemmen was de
vermoeidheid en de ontlading
groot en klonk het 'We are the
champions' uit de speakers. En
terecht, want na zo'n 12 uur
durende prestatie is iedereen
toch een beetje kampioen;
ongeacht de behaalde plek in
het klassement.
De beloning was uiteindelijk
daar, want voor ieder team was
er door de Rabobank een beker
beschikbaar gesteld. De crèche
van Berrie was de snelste met
in totaal 60,7 km, en zij moch
ten wederom de Rabocup, wis-
selbeker meenemen naar Har-
dinxveld-Giessendam.
\'oor iedere individuele deelne
mer was er door Aannemings
bedrijf Van den Nieuwendijk
een persoonlijk aandenken
in de vorm van een vaantje
beschikbaar gesteld.
Na de prijsuitreiking kon er
moe en voldaan aan de reis
naar huis worden begonnen.
En met een maximum aantal
deelnemers en een minimum
aantal uitvallers kon de orga
nisatie terugkijken op een zeer
geslaagde Nacht van Stellen
dam 2007. Onderstaand de
eindstand.
Recreanten
1.
De crèche van Berrie -
Hardinxveld-Giessendam
10.
De Blubclub - Ouddorp
2.
ZPB-Barendreclit
11.
Ethiopië - Hellevoetsluis
3.
De Badmelsters - Ridderkerk
12.
Kethiopia - Hellevoetsluis
4.
De Stelle 1 - Stellendam
13.
Reddingsbrigade 01
- Zierikzee
5.
De Baywatchbrigade -
Capelle a/d Ijssel
14.
Reddingsbrigade 02
- Zierikzee
6.
Rik's Angels-Hoogvliet
15.
Kenia - Hellevoetsluis
7.
De Badeendjes - Ridderkerk
16.
Graag Traag - Woensdrecht
8.
Pas op! Zwenkt uit! - Woensdrecht
De Stelle 2 - Stellendam
spannend in griezelug, want ik
kwam nooit zo vaare van huus.
Ut was voor mien oak un onbe
kende buurt. In die straetjes
wazze zo smal daer.
Mar goed, ik was zo bie de Wil
lemina brugge. Daer zag ik die
huusjes al. Kiek, die man zat
buuten voor zun huusje un
mandje te vlechten. Dat had
ik nog nooit gezieje. Ik zei wie
ik was in wat ik kwam doewe.
"O", zei'n, "Kom je ut mandje
van Vroegindewey haele, is dat
joe buurman?". Ik zei dat'n un
lekke band had in dat ik noe
un booschap voor z'n dee. De
mandemaeker liep naer zun
schuure in kwam vrom mit un
prachtug mandje mit un hieng
sel. Ik betaelende in ik hiel nog
geld over. Uut ut huusje kwam
oak nog een oud vrouwtje. Dat
was zun zuster. Ik kreeg un
kaekje van dur, ze vroeg wie 'k
was. Ze kennende mun vaoder
in moeder wel, zei ze. Nou, ikke
weer vrom. Ut mandje hieng ik
an mun stuur. Ut was niet zo
groat, dus dat gieng best. De
buurman was in zun nopjes
mit zun nieuwe mande. Noe
had'n wéér un mande an zun
verzaemelieng toegevoegd.
An dit heale gebeuren mos ik
vlee weke weer diengke. Wiele
binne naemeluk mit un groepje
vrouwen van de vrouwenver-
enigieng bie un ouwe ambach-
tendemustraosie geweest, in
daer was dus un mandemae
ker an ut waark. In gedachten
zag ik oenze buurman weer
loape mit zun mandjes, in die
ouwe mandemaeker Dubbeld
an ut Haevendiekje. Ut heale
voorval kwam weer terug op
mun netvlies. Wat was ut toen
toch un rustige tied, die man
zat daer op zun gemak voor
zun huusje, manden te mae-
ken, aollus gieng toch wel wat
gemoedelukker as tegenwoor
dig ee?
Dan te bedienken dat aole
manden mit de hand gemaekt
worre. De measte komme uut
ut buutenland, want anders
wazze ze nie mear te betae-
len.
Ik diengk dat Dubbeld de
mandemaeker dur toen ter
tied aok nie riek van geworre
is. Mar mun vaoder zei apl-
tied, dat ut un rfian was, die de
Heere vreesde m die goed van
God sprak. In dan heije un
aore riekdom, dat is de groas-
te schat die je mar bediengke
kenl Die schat wordt in de
hemel bewaert, waer de mot
in de roest nie bie ken komme.
De mandemaeker is al lange
gesturve, mar zo zie je dat'n
nog niet uut de gedachten is.
OUDDORP - Eerder dit
jaar kopte Eilanden-Nieuws
dat de Ouddorpse jongeren
vóór de zomer een ontmoe
tingsplek zouden krijgen.
Die toezegging maakt de
gemeente Goedereede
waar, want op vrijdag 6 juli
is de officiële opening van
een inloopvoorziening c.q.
soos. De voorziening, die
een tijdelijk karakter heeft,
is ondergebracht in het
kerkgebouw van de Doops
gezinde Gemeente aan de
Dorpstienden in Ouddorp.
Door Kees van Rixoort
De jongeren kregen de toezeg
ging op 16 februari, tijdens een
bijeenkomst met onder meer
burgemeester Van de Velde,
wethouder Feller en een aan
tal ambtenaren. De opkomst
was met enkele tientallen jon
gens en meiden zeer goed
te noemen. Ze kregen volop
gelegenheid hun wensen en
ideeën naar voren te brengen.
Voor een deel van de jongeren
was een 'hangplek' buiten vol
doende. Een ander deel zag
meer in een inloop of soos. De
toezegging, aan het eind van
de avond, was dat de gemeente
snel, vóór de zomer van 2007,
een tijdelijke voorziening zou
realiseren en zich tevens zou
oriënteren op een permanente
voorziening.
Wethouder Peter Feller: "Tij
dens de avond in februari heb
ben een stuk of vijftien jonge
ren zich beschikljaar gesteld
om mee te denken en mee te
praten over de verdere ont-
wikkehng. Er is een kerngroep
gevormd, waarin ook beleids
medewerkers van de gemeente
zaten. De groep wisselde wel
eens van samenstelling, maar
er is gedurende een aantal ses
sies daadwerkelijk van gedach-
Dit binne zomar wat mijme-
riengen over ut mandemae-
kertje. Dur binne vast nog wel
inaansen die un mandje van
Dubbeld in dur bezit h4<?, want
ut wazze stevugé, soliecle man
den, da's zeker wete oór.
De hartelukke groeten
van Hanna
P.S.: Veul dank an de vrouwe
die mien via de kranie un meeltje
geslierd heit. Da voen'k leuk oor,
in ut stimuleert om deur te
Dank je wel oor!
ten gewisseld."
)ndertussen", vervolgt de
wethouder, "zijn we op zoek
aegaan naar een plek die
(ie.schikt is om een snelle en
eenvoudige start te maken,
met zo min mogelijk middelen.
W'e kwamen in overleg met de
Doopsgezinde Gemeente in
Ouddorp, die een jeugdzolder
heeft voor di\erse soosactivi-
teiten. De gemeente kan die
ruimte gebruiken."
Feller benadrukt dat de
inloop voor de jeugd geheel
los staat van de Doopsgezin
de Gemeente. "De kerk geeft
alleen onderdak, de gemeente
Cloedereede organiseert. De
gastvrijheid van de Doopsge
zinde Gemeente maakt een
snelle start mogelijk voor onze
inloop. We hebben goede
afspraken gemaakt, want we
zijn daar uiteraard wel te gast."
De wethouder zegt heel blij te
zijn met de snelle en adequate
oplossing, die bovendien kan
rekenen op voldoende draag
vlak bij de jeugd.
Voordat de inloop op 6 juli
officieel van start gaat, zijn er
twee proefavonden om vast
een beetje warm te draaien.
De lokale activiteiten zullen
worden ontwikkeld door de
jongeren en de twee jongeren
werkers, die de inloop in Oud
dorp gaan begeleiden. Deze
jongerenwerkers zijn in dienst
van Stichting Push in Hel
levoetsluis. "Het eilandelijke
jeugdwerk van Stichting Com-
panen gaf aan geen invulling
te kunnen geven aan de lokale
activiteiten", verklaart Peter
Feller de keuze voor Push.
Na de start moet de inloop zich
stap voor stap ontwikkelen. "Ik
besef dat er nog een wereld
te winnen is. Het moet gaan
werken en het moet bevallen.
Ik zeg; laat het maar zien. De
kansen zijn er en ik merk dat
er veel enthousiasme is. Al heb
je natuurlijk ook altijd jonge
ren die iets anders voor ogen
hadden. Het is nu eenmaal
moeilijk om het iedereen naar
de zin te maken", aldus de wet
houder.
De gemeente oriënteert zich
daarnaast op een perma
nente ontmoetingsplek voor
de jeugd. "Daar zitten meer
haken en ogen aan", rrieldt Fel
ler. "Dan heb je te maken met
planologische procedures en
moetje in overleg met omwo
nenden. Dat is echt een langer
proces. Waar het nu om gaat is
dat we een snelle start kunnen
maken. Dat is gelukt en daar
is de gemeente heel tevreden
over. Ik heb er vertrouwen in
dat het wat goeds wordt."
Wat heeft John Bunyan met
de enge poort bedoeld? Zoals
u weet lopen op dit punt de
meningen uiteen. Nu heeft
Bunyan zelf een boekje geschre
ven met de titel The Strait Gate
(De Enge Poort). Wat heeft Buny
an in dit boekje geschreven
over de enge poort? Bunyan
betrekt de enge poort allereerst
op de ingang in het koninkrijk
der hemelen op de jongste dag
en pas in tweede instantie op
de ingang in het koninkrijk
der hemelen hier op aarde. Als
het gaat om de ingang in het
koninkrijk der hemelen hier
op aarde stelt Bunyan: "Er is
de deur van het geloof, de deur die
de genade van God heeft geopend
voor de heidenen. Deze Deur is
Jezus Christus, zoals hij ook zelf
getuigt, zeggende: Ik ben de Deur".
In een ander boekje dat de titel
heeft The Heavenly Footman {De
Hemelse voetganger) maakt Bun
yan op een gegeven moment de
opmerking: "Indien u zo uw best
zou doen het koninkrijk der heme
len te verkrijgen, wees er dan zeker
van dat u zich op het pad bevindt
dat daar heen leidt. Als u nu zegt.
Welke is die weg"? Dan zeg ik u: het
is Christus, de Zoon van Maria,
de Zoon van God. Jezus zegt: Ik
ben de Weg, en de Waarheid en het
Leven; niemand komt tot de Vader
dan door Mij. Dan is het dus uui
zaak, als u gered wilt worden, om
te zien of Christus de uwe is met
al Zijn weldaden; of Hij u heeft
bedekt met Zijn gerechtigheid, of
Hij u heeft getoond dat uw zonden
zijn weggewassen met zijn harte-
bloed, ofu bent geplant in Hem en
of u geloof in Hem hebt, ten einde
uw leven door Hem te laten leiden,
en hem te volgen. Dat is een geloof
waarvan u de gevolgtrekking mag
maken dat u rechtvaardig bent,
omdat Christus uw gerechtheid is,
en dwing dus uzelf met hem te wan
delen als de vreugde van uw hart,
omdat Hij uw ziel heeft gered.
Ik korti terug op de vraag: Wat
heeft Bunyan rhet de enge
poort bedoeld? Dan moetje in
het licht van zijn andere geschrif
ten dit antwoord geven: Chris
tus tot wie de zondaar dankzij
de wederbarende werking van
Gods Geest vlucht. Keer op
keer benadrukt Bunyan in zijn
geschriften dat de mens alleen
kan geloven dankzij de trekken
de liefde van de Vader en de
wederbarende werking van de
Heiliee Geest. Nooit heett tiij
echtèf de wedergeboorte ten
opzichte van hel geloof verzelf-
stUdigd.SteljedevTaagwa^^^^^
plaatst Bunvan m Tlie mg'ims
Progress de inwendige roeping
eniedergeboorte.-,dangaje
net iets te ver wanneer je stelt,
bij de enge poort. VVanneer
evangelist Christen op de enge
poort wijst, zegt Christen dat hij
die poort niet kan ontwaren. Als
evangelist dan spreekt over het
licht dat vanuit die poort schijnt,
zegt Christen dat hij meent
iets te zien. Het beeld v'an het
licht dat schijnt in het duister,
gebruikt Calvijn voor het begn
van het geestelijke leven. We
mogen Gods barmhartigheid
in Christus opmerken. Perkins
heeft dit beeld overgenomen.
Zo is dit beeld vervolgens in de
Pelgi-imsreis terechtgekomen.
Nog duidelijker dan in het
eerste deel van dit werk blijkt
uit het tweede deel dat we te
ver gaan als we de enge poort
gelijkstellen met de wederge
boorte. Vanaf de dag dat de
vrouw van Christen zich op het
pelgrimsleven toelegde, was
haar naam Christinne. Chris-
tinne besluit definitief op reis te
gaan na het bezoek van Geheim
(een aanduiding voor de Hei
lige Geest). Deze brengt haar
de boodschap dat God gaarne
vergeeft en dat Hij haar nodigt
in Zijn tegenwoordigheid te
verschijnen. Op deze nodiging
mag Christinne ingaan. Con
cluderend mogen we zeggen
dat de enge poort Christus is
tot wie de zondaar dankzij de
wederbarende werking van
Gods Geest vlucht. Het verlaten
van de stad van het verderf en
het iiigaan door de enge poort
vormen de twee zijden van de
inwendige roeping. We moeten
ze niet van elkaar losmaken of
verzelfstandigen.
Bunyan was ervan overtuigd
dat het in het algemeen zeer
moeilijk is aan te geven waar
de algemene werkingen in de
wederbarende werkingen van
Gods Geest overgaan. Daar
naast heeft Bunyan gesteld dat
het geloof trapsgewijze komt
("faith comes gradually"). Een
citaat uit Instruction for the Igno
rant (Bunyam Catechismus): "Het
geloof kan aanvankelijk bij uit
nemendheid slechts een leugen op
het oog hebben, dat wil zeggen, te
zien waar rechtvaardiging en red
ding is; daarna kan het een graad
hoger gaan en in staat zijn om te
zeggen, misschien is het zo, of wie
kan zeggen dat ik,deze redding kan
verkrijgen Dan kan het misschien
nogmaals een stap hoger gaan en
komen tot een korte en overstijgen
de verzekering.
In The Pilgrim's Progress staat de
enge poort niet direct buiten
de stad des verderfs. Evenmin
staat het kruis direct bij de enge
poort. Waarom heeft Bunyan
dat laatste niet gedaan? Het
zal u namelijk bekend zijn dat
VRIJDAG 15 JUNI 2007
niemand minder dan Spui-
geon hierin op Bunyan kritiek
had. Hij meende dat Buiivan
op deze manier de persoon \aii
Christus te veel in de schaduu
stelde. Naar mijn overtuiging is
deze kritiek niet terecht. Bun
yan was ervan overtuigd dal
lang niet elke ware christen de
volle zekerheid des geloofs had
en dat er veelal een kortere of
langere tijd tussen het komen
tot Christus en het komen toi
de volle zekerheid des gekjols
lag. Om die reden laat hij niel
direct bij de enge poort het
pak van Christens rug afvallen.
Het enige bezw aar dat je hier
tegen kunt hebben is dat in de
beelden die Bunyan gebruikt
wel heel sterk het accent op de
ervaring komt te liggen: het
pak valt van de rug niet op hel
moment dat de zonden metter
daad vergeven worden, maai
op het moment dat de zeker
heid van de vergeving van zon
den gesmaakt wordt.
Maar het is opmerkelijk dai
Spurgeon die kritiek had op
Bunyan zelf heel nadrukke
lijk een onderscheid maakte
tussen geloof en de zekerheid
des geloofs. Dat blijkt wel uit
het volgende citaat uit een \an
zijn preken: "Ik bid u, het ware
geloof dat de ziel redt, heeft als
belangrijkste element vertrou
wen - absolute zielsrust - op
de Heere Jezus Christus om
mij te redden, afgezien van hei
feit of hij nu speciaal stierf om
mij te redden of niet. En wan
neer ik, zoals ik ben, geheel en
al op Hem vertrouw, ben ik
gered. Pas daarna bemerk ik
dat ik een bijzonder deel heb
aan het bloed van de Zalig
maker; maar als ik denk dat
ik dat kan weten, voordat ik
heb geloofd in Christus, heb
ik de schriftuurlijke orde van
de zaken omgekeerd en wil ik
eerst de vrucht van het geloof
tot mee nemen; een vrucht die
alleen rechtens kan worden
verkregen door de mens die
geheel en al in Christus en in
Christus alleen tot zaligheid
vertrouwt."
Bunyan plaatste het kruis
niet direct bij de enge poort,
omdat hij de zekerheid van het
persoonlijk aandeel in Chris
tus niet tot het wezen van hel
geloof rekende, maar als een
vrucht daarvan zag. Overigens
kan het ons wel opvallen dat de
afstand tussen de enge poort
en het kruis niet al te groot is.
Daartussen ligt feitelijk alleen
het huis van uitlegger. Het hui*
van uiüegger is de gezondt
evangelieprediking. Bunyar
heeft daarmee willen zeggen
dat onder een heldere en cliii-
delijke prediking van het E\an-
gelie is de (volle) zekerheid \an
het aandeel in Christus als nor
maal gezien moet worden. In al
deze dingen is er tussen Bun
yan en Spurgeon geen verschil
te constateren.
Dr. P. de Vries
OUDDORP - Op een plek
die geheim blijft, vlakbij
de Brouwersdam, is een
overvloed aan rietorchis
sen te zien, een plant met
rozerode tot paarsachtige
bloemen die in Nederland
wettelijk beschermd is. De
rietorchis groeit er al enke
le jaren, maar volgens Tru
dy Leerschoon, voorlicht
ster van het nabijgelegen
bezoekerscentrum De Gre-
velingen, is er dit jaar een
explosie van deze schaarse
orchideesoort geweest. Zij
telde er tientallen, elders
op de Punt zijn het er soms
honderden. Sowieso is 2007
een rijk jaar: op en langs de
oevers van het Grevelin-
genmeer zijn dit voorjaar
al tien verschillende soor
ten orchissen ontdekt. Dat
waren er eerder slechts
twee. "Dit seizoen zijn de
orchissen massaal opgeko
men. Geweldig!"
Door Gert van Engelen
Opmerkelijk aan de locatie
van de rietorchis is dat het een
openbaar terrein is, dat niet
alleen voor het publiek toe
gankelijk is, maar ook door
strandgasten druk wordt gefre
quenteerd. Maar de meeste
voorbijgangers, veronderstelt
Leerschoon, slaan geen acht
op deze uitzonderlijke bloem,
of weten niet wat ze passeren.
Leerschoon is ergens wel blij
met deze onwetendheid: de
orchidee, die op de rode lijst
van beschermde soorten staat,
wordt dan tenminste met rust
gelaten.
De rietorchis (Dactylorziha rrmja-
lis danwei praetermissa) is voor-
Eén van de tientallen rietorchissen op de geheime locatie in de buurt
van de Brouwersdam. Dit seizoen is deze plant, evenals andere langs
de Grevelingen, massaal gaan groeien. De rietorchis bloeit tot begin juli.
namelijk te vinden op tame
lijk voedselarme natte grond
in veengebieden, grasland en
duinvalleien. De lancetvor-
mige bladeren ervan staan stijf
omhoog gericht, en kunnen
gevlekt zijn. De plant wordt
maximaal zestig centimeter
hoog en groeit gewoonlijk van
zo rond eind mei tot begin juli.
De bloemen zijn, zoals dat heet,
'tweezijdig symmetrisch' en de
onderste bloemshp, ook wel de
kroonslip genoemd, wijst naar
beneden.
De rietorchis is niet de enige
zeldzame plant die voortref
felijk gedijt langs de Grevelin
gen. In een speciale, nieuwe
folder van het natuur- en recre-
fbfo: Gprf i'ün Engeieii
atieschap worden er tientallen
getoond. Noemenswaard zijn
de Moeraswespenorchis, de
Parnassia en Bitterling, allemaal
beschermde soorten. Zij hand
haven zich zo goed, omdat een
deel van de oevers en eilanden
in de Grevelingen nog regel
matig wordt overspoeld door
zout water. Ook het maaien en
de begrazing door koeien en
paarden die Staatsbosbeheer
toepast, draagt bij aan ideale
groeiomstandigheden.
Dit seizoen heeft een weelde
aan planten opgeleverd. Leer
schoon: "Er is werkelijk een
explosieve bloemenpracht te
bewonderen. Het is echt een
bijzonder jaar" Zij kan die plot
selinge overvloed, ook van de
rietorchis, niet goed verklaren.
Lag het misschien aan de onge
bruikelijk milde winter? "Met
planten weet je het eigenlijk
nooit", reageert Leerschoon.
"Het ene jaar zijn het er veel,
het andere juist weinig. Feit
is wel dat we nu twee winters
achter elkaar heel veel regen
hebben gehad. Dat zou eraan
bijgedragen kunnen hebben."
De plaatsen waar deze bijzon
dere planten voorkomen, wor
den door het schap in vrijwel
alle gevallen nadrukkelijk ver
zwegen. Leerschoon: "Om te
voorkomen dat mensen met
kwade bedoelingen er scha
de aanrichten, maken we die
locaties met opzet publiekelijk
niet bekend." Ironisch is dat
de velden met rietorchissen
soms massaal belopen worden:
recreanten kunnen de bloemen
moeiteloos aanraken als ze dat
zouden willen. Niettemin wil
Trudy Leerschoon de locatie
niet verraden zien: hoe minder
mensen van de plek of de plant
weten, hoe groter de kans dat
de rietorchis ongeschonden
blijft.
Toch, geeft ze toe, worden er
bloemen vernield. "Lang niet
iedereen is zich bewust van het
unieke, of weet dat ze zeldzaam
zijn. Er zijn mensen die alleen
een groep paarse bloemen zien
en het niet kunnen laten om ze
eruit te trekken. Vervolgens lig
gen ze er gewoon vertrapt naast.
Misschien hoort dit bij zinloos
geweld." Het schap aanvaardt
noodgedwongen enige ver-
nielzucht: het kan onmogelijk
naast elke beschermde plant
een bewaker zetten. "Er zijn
ook genoeg mensen", besluit
Leerschoon optimistisch, "die
enorm van zo'n rietorchis kun
nen genieten en er gewoon van
afblijven."
De eerste helft van juni is voorbij en deze vijftiendaagse
penode was zo'n dikke 4 graden te warm op de door vrij
warm water omringde eilanden, zonder dat het er nu echt
zomers uitzag. Wat er ook gebeurt de komende kleine drie
weken, deze maand kan onmogelijk meer te koud worden
in z'n totaliteit. We borduren dus helemaal voort op de
voorafgaande veel te warme maanden.
Bovendien is deze junimaand tot nu toe ronduit droog
veriopen in een groot deel van Nederland, met weliswaar
zeer grote regionale verschillen door de buien van de afge
lopen tijd. Op Flakkee viel rond 10-15 millimeter tot don
derdag, met Dirksland nog maar op 5, maar inmiddels is
er op veel plaatsen alweer een aantal millimeters bijgeko
men. Donderdag stevende een pittige storing rechtstreeks
op ons land af en gaf alweer een volgende neerslagepisode
Mocht de storing zich daadwerkelijk ook vrijdag zo actief
gedragen als op de prognosekaarten aangege\en, dan
moet rekening gehouden worden met lokaal meer dan ''O
millimeter regenwater. Vrijdag kan dus nog even deels in
het water vallen, met name in het eerste dagdeel, maar met
wat geluk slikken de meeste regenmeters minder dan 10
millimeter. Vrijdagmiddag wordt het waarschijnlijk al iets
beter. En als het een beetje meezit, zitten we het grootste
deel van het komende weekeinde niet meer opgescheept
met de restanten van die regengebieden. Juist dan knapt
het weer wat op en overheersen de droge perioden met de
zon erbij. Weliswaar is de buienkans nog aanwezig, maar
niet overheersend.
De dagtemperatuur beweegt zich steeds rond de 20 gra
den. Begin volgende week houden we dit groeizame vveer
met aanvankelijk nog iets hogere temperaturen. Het
beeld dat menigeen van deze zomer krijgt, zal inmid
dels niet zo rooskleurig zijn. Toch is het in"'t geheel niet
realistisch om de zomer nu al op te geven, want we heb
ben nog ruim twee maanden te gaan waarin nog vru
alles kan gebeuren en er wel drie hittegohen zouden
kunnen komen. In de periode tussen pakwe^ en 99 en
30 juni overigens moet het weer dan toch verder opknap
pen en ook de stabiliteit geleidelijk gaan terugkeren.
Waarschijnlijk werken we eind juni naar een droog en
warm(er) weerbeeld toe met verder oplopende tempera
turen, hoewel het nog wat prematuur is.
Weerman Mare Putte
