1
1 1
Grote operatie waarbij veiligheid voor mens en milieu centraal staat
)^^rH
•tfomeetemoiv
80e jaargang Nr. 7616 Dinsdag 12 juni 2007
Christelijk stnckblad op gereforme£xdesrondslag
OUDE-TONGE - Tijdens de aanleg van een water
berging in de polder bij Oude-Tonge werd enke
le maanden geleden door de grondwerkers wat
munitie gevonden. Deze vondst werd aanleiding
tot een inmiddels groots opgezette operatie, want
alles wees erop dat zich in de bodem van het pol
dergebied, op de kruising van de Oudelandse-
dijk en de Blauwepannenweg een vliegtuigwrak
zou bevinden. Donderdagmiddag was het publiek
in de gelegenheid om de opgraving te bezoeken,
nadat in de ochtenduren de pers werd rondgeleid
op de locatie.
Munitie
Damwand
1. De 'kuip' waaruit de lurakstukken zijn opgegraven. In de grondbult middenin de kuip zal
de komende tijd verder worden gezocht naar de motor van de jachtbommenwerper, terwijl
volgens metingen ónder de motor zich nog iets moet bevinden, waarvan men nu nog geen
idee heeft wat dat kan zijn. "Mogelijk een born, maar 't zou bij wijze van spreken net zo goed
een oude fiets kunnen zijn", lichtte Van Pelt toe.
2. In een aparte ruimte op het thans militaire terrein wordt de opgegraven grond op een soort
zeef minutieus onderzocht.
3. De naar boven gekomen larakstukken worden daarna met een hogedrukspuit gereinigd.
4. De propeller. Waarschijnlijk is de jachtbommenwerper op de krom geslagen punt terechtge
komen. Eén propellerblad ontbreekt nog.
5. De diverse vliegtuigonderdelen, nu nog op het terrein uitgestald.
6. Zelfs de registratieplaatjes zijn, na 64 jaar onder de grond te hebben gezeten, nog uitstekend
leesbaar.
7. Sergeant-majoor Peter Fes toont de boordwapens.
8. Luchtmachtkapitein Paul Petersen geeft tekst en uitleg bij de opgegraven stukken.
9. Geïnteresseerd wordt gekeken naar de 'rubberen' zak die uit de brandstoftank komt. Als de
tank getroffen werd door kogels, dichtte het materiaal van de zak het kogelgat meteen..
^'^f^^^O^
De Waal Hoveniers
Bommen
Verder graven
Begeleiding
Kosten
MUZIKALE
ZOMERAVOND
Jan Vayne en
Martin Mans
PRESENTATIE
NIEUWE
orgel/piano CD!
f
m4 ék'miZM
Berging vliegtuigwrak
bij Oude-Tonge bijna afgerond
Tekst: Adri van der Laan. Foto's: Hans Villerius
I ijdciis een geïnipioviseercle
persconfcieiitie op het terrein
waar de opgraving plaatsvindt,
gaven de betrokkenen tekst
en uitleg over de herkomst
en het bergen van de Ameri
kaanse Jachtbommenwerper
De leiding van de persconfe
rentie was in hancfen van de
bur^eiiieeslcr 7bn van Pe/t
van de gemeente Oostflakkee,
die tevens de opdrachtgever
van de beigingsoperatie is. De
berging van liet vliegtuig staat
ondel leiding van kapitein
ing. Paul Petersen van de Ber-
gingsdienst van de Koninklijke
Luchtmacht. De leiding van
het bergen van explosieven lag
in hancTen van de oorspronke
lijk uit Oude-Tonge afkomstige
sergeant-majoor Peter Fes van
de Explosieven Opruimings
dienst (EOD). Verder was ook
Clerrit Leus aanwezig van de
Leemansgroep, het bedrijf dat
verantwoordelijk is voor de
graafwerkzuamheden, de ber
ging en de afvoer van de wrak
stukken.
Burgemeester Van Pelt gaf in
het kort toelichting op de ont
wikkelingen rondom de ont
dekking en de berging van het
vliegtuigwrak. In opdracht van
het Waterschap Hollandse Del
ta wordt in het poldergebied bij
Oude-Tongeeen gebied geschikt
gemaakt voor waterberging. Tij
dens de werkzaamheden stuitte
men op een aantal patronen.
Er werd contact gelegd inet de
gemeente met de vraag wat nu
te doen. Van Pelt legde uit dat
een dergelijke zaak uniek was
voor de gemeente Oostflak
kee en daarom werd de politie
ingeschakeld. Deze gaf aan dat
het niet gevaarlijk was en dat
men rustig door kon werken.
"Het Waterschap was echter zo
slim om van ons een schriftelij
ke verklaring van geen gevaar
te vragen. Wij namen toen toch
maar contact op met de Lucht
macht en die heeft de locatie
eerst verder onderzocht", zo
legt Van Pelt uit.
De Bergingsdienst van de
Koninklijke Luchtmacht stelde
na onderzoek vast dat het om
een neergestort vliegtuig ging.
Volgens Van Pelt was er in eer
ste instantie de gedachte dat
het om een ander vliegtuig
ging dan het huidige. Men
heeft eerst otideizocht of het
de Thunderbolt P47 jachtbom
menwerper was van de Ameri
kaanse luitenant Frederick D.
Meriiti, die nog steeds vermist
is en ook 'ergens' op het grond
gebied van Oostflakkee zou zijn
neergestort. Van Pelt gaf aan dat
£<»eii de gemeente heeft beslo
ten om het wrak op te graven
en te bergen. De Thunderbolt
van Merritt is waarschijnlijk in
de buurt van Achthuizen neer
gestort, maar er worderi geen
pogingen gedaan om dit wrak
op te zoeken en te bergen.
Verder onderzoek kon pas
plaatsvinden als er verder
gegraven zou worden en daar
om begon de Leenmansgroep
onder leiding van de Bergings
dienst van de Luchtmacht aan
het karwei. Rondom het wrak
werd door middel van dam
wand een 'kuip' - een soort
bouwput - gemaakt waarbij de
grond laagje voor laagje werd
weggegraven. Leemans, het
bedrijf dat gespecialiseerd is in
deigelijke bergingen, gebruikt
speciaal materiaal, waarbij de
veiligheid voor de bergers en de
omgeving centraal staat. Zo zijn
de graafmachines uitgerust met
extra bepantsering en kogelvrij
glas, want het ge\'aar van voor
tijdige ontploffing van munitie
is natuurlijk altijd aanwezig.
Verder is er ook een douche-
en badinstallatie voor de ber
gers. "Het zou kunnen zijn dat
er fosforbommetjes in het wrak
zitten. Deze gaan branden als
ze met zuurstof in aanraking
komen en kunnen erge brand
wonden veroorzaken. "Wie
daarmee in aanraking komt,
moet gelijk onder water", aldus
Peter Fes.
De grond uit de 'kuip' wordt
via een transportband door
medewerkers van de Lucht
macht en de EOD minutieus
doorzocht en elk deeltje klein of
groot en wat met het vliegtuig
te maken heeft, wordt uit de
grond gezeefd en onder hoge
druk schoongespoten. Munitie
of andere explosieven wordt
apart bewaard in een kluis op
het terrein die in een aldaar van
stenen opgetiokken bunker
veilig worcit gesteld.
Al vlug bleek dat het om een
ander toestel ging dan eerst
werd vermoed. Toen de boord-
kanonnen werden opgegraven,
bleek uit de registratienummers
dat het ging om de Thunder
bolt van de Amerikaanse luite
nant Robert E. Strover. Nadat
zijn toestel op 30 juli 1943 werd
neergeschoten, had hij zijn
vliegtuig met de parachute ver
laten, maar door het niet open-
vmwbrilcentnimlieuveloaLnl
Zoodpoi) 56 - Mdelho[iiis-Tele(wn(0187)4834 37
Rechtspraktijk Middelttarnis
Tel. (0187) 48 86 85
Fax (0187) 48 41 14
Mrs.SpwjSVerplBnke
Juristen en Mediators
email: info@rpmh.nl
website: wvm.rpmli.nl
Erf-en
sierbestrating
Firma J. J.
van Gurp
Oudediik14,0oltgensplaat
1(0187)631350/
1 (06) 55552023
1 www.erf-sierbestrating.nl
Nieuwe-Tonge
Tel. 0187-65 24 84
www.dewaalhoveniers.nl
gaan van de parachute heeft hij
de sprong niet overleefd. Vol
gens Van Pelt is Strover in de
buurt van Den Bommel neer
gekomen. Dit bleek uit het ver
slag wat geschreven werd door
medewerkers van het betref
fende squadron.
Het was nog niet zeker of er
geen bommen meer in het vlieg
tuig waren toen het neerstortte.
Volgens Kapitein Petersen is
dit onwaarschijnlijk omdat het
vliegtuig op de terugweg rich-
dng Engeland was en daarom
zijn bommen had afgeworpen.
De Thuderbolt jachtbommen
werpers konden worden uit
gerust met twee bommen van
vijfhonderd pond of één bom
van duizend pond. Er werd
dan ook zeer omzichtig te werk
gegaan bij de opgraving van de
wrakstukken, dit niet alleen met
oog op eventuele explosieven,
maar ook voor de gevaarlijke
stoffen die nog aanwezig zijn,
zoals asbest en het radioactieve
radium wat vroeger in de appa
ratuur werd gebruikt.
Petersen legt uit dat, hoewel
een groot deel van de wrakstuk
ken al is geborgen, er nog ver
der gegraven zal worden, want
onderzoek heeft uitgewezen
dat er dieper in de grond nog
meer delen van het vliegtuig in
de grond liggen. Er moet nu
nog ongeveer twee meter die
per gegi'aven worden. 'Je moet
voorstellen dat het 8 ton wegen
de vliegtuig met een grote klap
op de zachte klei is te terecht
gekomen. Daarbij is de motor
door de neus van het vliegtuig
dieper de grond ingeslagen.
Waarschijnlijk liggen delen van
de inotor dan ook dieper".
Bij de bergingswerkzaamheden
bleek dat de vleugels \an het
toestel ontbreken. De bergers
geven aan dat deze waarschijn
lijk boven de grond zijn geble
ven, want de zwaardere delen
verdwijnen meestal dieper in
de zachte grond. De vleugels
zijn wellicht door de Duitsers
weggehaald.
De Thunderbolt jachtbom
menwerper werd in deze regio
gebruikt om de terugkerende
zware bommenwerpers van
hun missie in Duitsland te bege
leiden op weg naar Engeland.
Ze werden dan boven Neder
land opgevangen en beschermd
tegen de aanvallen van Duitse
vliegtuigen.
Tijdens de rondgang bij de
plaats van de opgraving waren
verschillende onderdelen van
het vliegtuig uitgestald. Een
groot aantal van deze delen was
nog in perfecte staat. In som
mige cilinders zit de olie nog en
her en der waren de opschrif
ten bij verschillende instrumen
ten nog duidelijk te zien; de
verflaag op de wrakstukken, die
al ruim zestig jaar in de grond
lagen, is dus nog van goede
kwaliteit.
De verwachting is dat over enke
le dagen het karwei is geklaard.
De wrakstukken zullen dan
worden overgebracht naar de
Luchtmachtbasis Woensdrecht
en in overleg met Amerika
- want het was een Amerikaans
toestel - zal worden besloten
wat er verder met het wrak
gebeurt.
De kosten van de operatie zijn
in principe voor de opdracht
gever: de gemeente Oostflak
kee. Burgemeester Van Pelt
schat dat de totale kosten "de
drie ton niet zullen overschrij
den". De gemeente zal mini
maal 25.000 moeten betalen,
terwijl de overige kosten wor
den \'Oor 80% vergoed door het
Rijk. Uiteindelijk verwacht Van
Pelt dat de berging de gemeen
te zo'n 75.000 zal kosten.
Piano Orgel
SOMMELSDIJK
Herv. Kerk-Marktveld13
Vr.15juni 2007-20.00 uur
Reserveren via
www.inartinmans.nl,
telefonisch 06 - 52281279.
Ook kaartverkoop aan
de kerk op concertavond,
zolang de voorraad strekt
