Gezin uit Middelharnis
stond eerste rang in Blij dorp
Kleinzonen van schrijver
en schilder presenteren
boek over Lies Razenberg
Vier gemeenten krijgen een
meevaller van bijna acht ton
Vfp ^'VA
'Die aap stormde vijftig centimeter langs me heen zo het restaurant in
Wezenlijke bijdrage aan cultureel erfgoed
koers bepalen.
80e jaargang Nr. 7615
Christelijk streekhlad op gereformeerde grondslag
MIDDELHARNIS - Ze hadden hem net op de foto
gezet. Bokito op zijn eilandje. Een grote zwarte aap tus
sen het groen, een relatief vredig tafereel. Maar tien
minuten later stormde hij dwars door de zware glazen
deur van het restaurant. André en Jolanda van der Linde
uit Middelharnis zagen het gebeuren, samen met hun
vier kinderen. Nadat ze de foto van de gorilla hadden
gemaakt ("we zeiden nog: hij is wel chagrijnig"), waren
ze namelijk naar het restaurant gegaan om wat te drin
ken. Het was druk. Ze stonden, niet ver van de deur, te
wachten tot ze geholpen zouden kunnen worden toen
Bokito naar binnen denderde. TWee weken later vertel
len André en Jolanda het verhaal van hun bizarre bele
venis. Een dagje uit om nooit meer te vergeten.
Wervelwind
Wegwezen!
Bank Nederlandse Gemeenten keert naast het normale dividend een extraatje
uit; bedragen veelal al ingeboekt. Goedereede ontvangt hoogste uitkering
Reserves
Toezicht
Te hoos
Interesse
Kleinzonen
Leven en werk
Vk Visser Visser
Knops fgfSép
Door Kees van Rixoort
Na de vrijdag dat Bokito
voor wfrcldtiieiiws zorgde in
de Rotterdamse dieigaarde
Blijdorp, is de losgebroken
gorilla nog dagelijks actueel.
Alle gedragsdeskundigen, pri
maatkenners en apenpsycho-
logen komen aan hel woord in
kranten en op tv, er is al een
Bokito kledinglijn en een aard
appelfabrikant gebruikt de aap
als reclameiniddel om zijn pro
ducten aan de man te brengen.
Bokito is een hype. Uiteraard
ook in huize Van der Linde
in Middelharnis, waar alle
mediaberichten over de lo.s^e-
broken aup worden uitgeknipt
in ingeplakt. "Voor de verwer
king", zegt Jolanda, die zojuist
nog een telefoongesprek heeft
gevoerd met de directeur van
Blijdorp.
André: "Toen we in het restau
rant stonden, kwam er buiten
een vrouw aangerend. Ze riep
of zei niets, maar je voelde:
er is iets. Vlak daai na ging er
een soort wervelwind van ren
nende men.sen met kinderen
en buggy's door de dierentuin.
Ik heb nog nooit zoiets gezien.
Er riep iemand: doe de deuren
dicht. Wij stonden een meter
o/' zes van de deur, ik niet de
buggy. Ik zie die gorilla aan
komen rennen... je weet echt
niet wat je ziet. Drie mensen
stonden achter de deur, ze lie
ten gauw een vrouw met een
kind naar binnen. De deur
ging weer dicht en daar kwam
die aap. Hij remde niet eens.
Met zijn vuist naar voren ging
hij ham., zo door die deur. Het
glas versplinterde helemaal en
viel in één keer op de grond.
Je zag al die korrels recht naar
beneden vallen. Ik slinger die
buggy opzij en dat is maar
goed ook, want die aap komt
op vijftig centimeter langs me
heen. Zo'n groot beest, als een
close-up. Was ik twee seconden
later geweest, dan had hij die
buggy met mijn zoon zo onder
de voet gelopen."
"Hij had een geweldige snel
heid en gleed nog zeker zeven
of acht meter door", vervolgt
André. "Toen stopte hij en toen
zag ik niets meer. Ik Stormde
gelijk naar buiten. In een flits
zagen we nog dat het restaurant
ook aan de andere kant hele
maal leegliep. De mensen vlo
gen eruit. Alles ging heel snel.
Ik dacht: als die aap nu maar
niet omdraait. We zijn flink
hard doorgelopen. Onderweg
kwamen we ook mensen tegen
die hadden gehoord dat er een
gorilla was ontsnapt en dat wel
eens wilden zien."
Jolanda: "Het was echte paniek.
Gegil, gekrijs, overal tassen en
slippers, andere spullen. Later
zag ik een volwassen vrouw
huilen. Je ziet dat die aap in
aantocht is en denkt: binnen
zit je veilig. Maar hij stormde
dus zo naar binnen. In een flits
besef je: dit is een gevaar, we
moeten als groepje bij elkaar
blijven. Gelukkig vloog het
glas niet alle kanten op... Ik
draaide me om en zag een kind
alleen staan. Maar je kunt niks
meer doen, je eigen gezin gaat
dan voor."
Met de vier kinderen - Jan-
Willem (14),Jonita(lI), Mar-
lize (6) en Jarnó (2) - liepen
André en Jolanda naar de
uitgang van Blijdorp. "Toen
hoorden we de ziekenwagen
en de trauniahelikopter", blikt
Jolanda terug. "We wisten nog
niet dat het die aap was die
alles had aangericht. Niemand
kon wat vertellen, niemand
wist wat, de oppassers ook
niet." "Om half drie ontsnapte
hij en om tien voor vier werd
hij neergeschoten. Dat is best
een lange tijd. Bij de ingang
van de dierentuin zagen we
de politie binnenkomen. Met
zo'n knuppeltje in de hand",
lacht André, die even later de
hele vaderlandse pers over
zich heen kreeg om zijn erva
ringen op te tekenen. "Ze von
den me zo rustig, maar ja, ik
ben nu eenmaal een nuchter
mens. Het was een enorme
belevenis. Later denk je wel:
we hebben een hoop geluk
gehad. Maar als je in paniek
raakt, gebeuren er nog veel
gekkere dingen."
Zijn dochter Jonita is het
daar mee eens. Gillen deed
ze niet, maar ze was wel een
beetje bang toen dat grote
beest voorbij stoof "Ik ben
ook wel eens weggedreven op
de Noordzee", zegt ze, "maar
die aap was enger." De klein
ste, Jarnó, herinnert zich het
losbreken van de aap vooral
door alle omgevallen stoelen
in het restaurant. De kinderen
zagen Bokito rondlopen in de
eet- en drinkgelegenheid. "Hij
stond ook nog op de wc-deur
te bonzen."
"Die aap was in paniek", zegt
André. 'Je kunt het hem niet
kwalijk nemen. Drie keer
per week zag hij die vrouw
voor het raam staan. Mis
schien .heeft zij hem wel gek
gemaakt. Als ik eens een keer
hij je kan komen... zo moet
die gorilla gedacht hebben.
Hij wilde misschien wel laten
zien wie de baas is. De aanval
hebben we niet gezien, geluk
kig niet."
7.e stonden een half uurtje bij
de ingang en besloten maar
naar' huis te gaan, overigens
zonder spullen kwijtgeraakt te
Zijn, zoals veel andere bezoe
kers die dag. Op een gegeven
moment moest iedereen trou-
^vens vertrekken. Maar nadat
Bokito met het verdovings
geweer buiten bewustzijn was
gebracht, was het gevaar gewe
ken en mochten de bezoekers
de dierentuin weer in.
"Later denk je: heb ik dit wel
meegemaakt?", zegt Jolanda.
"Nu weet ik pas wat paniek is.
Ik kon er eerst niet van slapen.
En nu ben ik plaatjes aan het
uitknippen en inplakken; zo
was het. Je beseft ook dat je veel
engere dingen had kunnen mee
maken. Maar het is niet gebeurd,
dus moetje ook maar niet stil blij
ven staan bij die gedachten."
Ze IS angstiger geworden, ver
telt Jolanda. "Het overvalt je
soms weer. Je denkt datje bin
nen veilig bent, datje niets kan
gebeuren." André: "Waar ben je
veilig als er zoiets gebeurt? Ner
gens! Er is maar één manier:
maken datje zo snel mogelijk
buiten het hek van de dieren
tuin komt en wegwezen!"
Jolanda staat nog niet te
trappelen om snel weer naar
Blijdorp te gaan. De gebeur
tenissen zijn nog te vers en de
indrukken te heftig. André
zou zo weer gaan. "Ik heb
er geen seconde minder om
geslapen. Het was een bele
venis, maar als je had gewe
ten dat dit zou gebeuren,
dan waren we natuurlijk niet
gegaan. Stel dat er wat met
één van je kinders gebeurd
zou zijn. Ik denk dat we in de
zomervakantie wel weer gaan;
het is een mooie dierentuin.
Gewoon domme pech dat je
daar net bent als er zo'n grote
aap losbreekt. Als hét goed
is maak je dat maar één keer
mee. Nee, dat zal echt niet
meer gebeuren. Op de weg is
het gevaarlijker."
De 11-jarige Jonita overtreft
haar vader bijna nog in nuch
terheid: 'Je hebt wel wat leuks
om op school te vertellen."
SOMMELSDIJK - Dins
dagavond werd bij Boek
handel Van der Boom een
bijzonder boek gepresen
teerd. Het betrof een boek
over het leven en het werk
van de bekende Flakkeese
schilder Lies Razenberg,
die in 1968 overleed. Het
bijzondere van dit boek is
dat het boek geschreven
en samengesteld is door de
Sommelsdijkse kunsthisto
ricus Cees van der Sluijs,
die in januari van dit jaar
is overleden. Het boek
werd dan ook met dubbele
gevoelens ontvangen.
MIDDELHARNIS - De
vier gemeenten op Goe-
ree-Overflakkee krijgen
half december een extra
uitkering van de Bank
Nederlandse Gemeenten
(BNG). Deze meevaller
komt bovenop het divi
dend dat de BNG eind mei
al over 2006 uitkeerde. De
hoogste bedragen gaan
naar de gemeente Goede
reede, omdat die nu een
maal de meeste aandelen
heeft. In totaal vloeit er
bijna 780.110,76 naar het
eiland.
Door Gert van Engelen
De BNG boekte na belasdngen
over vorig jaar een nettowinst
van 199 miljoen euro. De helft
daarvan, 99 miljoen, wordt
als dividend uitgekeerd aan
de aandeelhouders, de Neder
landse gemeenten. Voor de
vier eilandelijke gemeenten
komt dit neer op: Goedereede
(34.593 aandelen)€ 61.575,54,
Dirksland (19,188 aandelen)
34.154,64, Middelharnis
(15.600aandelen)€ 27.768,00
en Oostflakkee (3.120 aande
len) 5.553,60. Deze bedra
gen zijn afgelopen 25 mei
overgemaakt.
Indrukwekkender is de extra
uitkering waartoe de aandeel
houdersvergadering in diezelf
de week besloot. Hiertoe wordt
500 miljoen euro ten laste van
de BNG-reserves gebracht.
De gemeenten ontvangen het
extraatje pas op 17 december,
en dan nog onder voorbehoud.
De eerste voorwaarde is dat
de inkooppositie van de bank
op de internationale kapitaal
markten door deze dividend
uitkering "op generlei wijze
wordt aangetast". Blijft die
positie ongewijzigd, dan moet
de uitkering nog ter goedkeu
ring worden voorgelegd aan
de Nederlandsche Bank. Maar
dat is meer een formaliteit.
Goedereede kan straks
310.645,14 tegemoet zien, zo
is al becijferd. Dirksland krijgt
172.308,24, Middelharnis
140.088,00 en Oostflakkee
28.017,60. Het Eilanden-
Nieuws informeerde bij enkele
wethouders van financiën of
zij van tevoren weet hadden
van deze meevallers, en hoe zij
die denken te gaan besteden.
Wethouder Peter Feller (VGB)
van Goedereede zegt dat het
bij hem "genoegzaam bekend"
was dat deze bedragen er aan
zaten te komen, en dat die zelfs
al zijn ingeboekt. "Vorigjaar is
er namelijk ook al een extra
uitkering gedaan." Hij noemt
ze "een welkome aanvulling".
"In eerste instantie voegen wij
ze toe aan de financiële reser
ves, om ze later, in de komen
de jaren, weer vrij te geven
aan uitgaven op grond van de
meerjarenbegroting." Kleine
gemeenten, licht Feller toe,
hebben dikwijls moeite hun
meerjarenbegroting financi
eel rond te krijgen. Extraatjes
zoals die van de BNG maken
de financiële positie van zulke
gemeenten "sterker". "Ze hel
pen ons het meerjarenperspec
tief meer zekerheid te geven."
Ook wethouder G.W. Robijn
(PvdA) van Dirksland ver
wachtte enig extra geld van
de BNG, "maar wij wisten
niet precies hoeveel het zou
zijn". De beide uitkeringen
zijn "altijd meegenomen", zegt
Robijn, die evenwel niet kan
aangeven hoe het geld wordt
besteed. "Wij kunnen er een
hoop mee doen, want er is nog
genoeg te doen in Dirksland.
Maar waaraan het wordt uitge
geven, beslist de raad, bij het
vaststellen van de begroting.
Dat gebeurt in Dirksland altijd
in de laatste week van oktober.
Ook Dirksland sluist de bedra
gen eerst naar de algemene
reserves. Daarna,denktRobijn,
zullen ze aangewend worden
voor toekomstige investe
ringen. Het geld hoeft in elk
geval niet te worden gebruikt
om de begroting voor dit jaar
sluitend te maken, vult hij aan.
Dirksland werd begin dit jaar
door de Provincie Zuid-Hol
land onder preventief toezicht
geplaatst, omdat de begroung
een gat vertoonde. Zij was,
zoals dat officieel heet, "mate
rieel niet in evenwicht": struc
turele uitgaven worden niet
gedekt door structurele baten.
Vorige week is dit toezicht ver
soepeld, omdat de begroting
inmiddels sluit. Robijn: "Dat
betekent dat wij niet meer
vooraf toestemming hoeven te
vragen voor uitgaven, maar ze
achteraf mogen melden." Dit
provinciale toezicht, dat ove
rigens niet geldt voor uitgaven
van "dringende spoed", trof
Dirksland ook al in 2004 en
2005.
Wetliouder G.C. Kleingeld
(PvdA) van Middelharnis was
allerminst verrast door de
meevaller. "We wisten het;
vorigjaar is hetzelfde gebeurd.
Er was weliswaar een heel
klein risico dat de aandeel
houders het bedrag voor het
extra dividend ergens anders
aan zouden besteden, maar
de aandeelhouders zijn de
gemeenten en die hebben het
geld natuurlijk liever zelf."
Volgend jaar, is al aangekon
digd, komt er een derde extra
uitkering. Dan is er, volgens
Kleingeld, zo'n 200 miljoen
euro te verdelen.
Het extraatje dat Middelhar
nis in december krijgt, heeft
ironisch genoeg gevolgen
voor het normale dividend:
het totale vermogen van de
BNG daalde door het extra
dividend. Daardoor ontvangt
Middelharnis dit jaar 15.000
euro minder.
Kleingeld kan niet aange
ven hoe het extra geld wordt
uitgegeven. "Zo'n uitkering
Door Adri van der Laan
Het boek werd gepresenteerd
op de bovenverdieping van
Boekhandel Van der Boom. Bij
de presentatie waren familiele
den van de overleden samen
steller Cees van der Sluijs aan
wezig, evenals de kleinzoon en
naamgenoot van de schilder
Lies Razenberg. Het boekje is
gedrukt bij Drukkerij Gebr. de
Waal en wordt verspreid door
Boekhandel Van der Boom.
De directei\r van de drukke
rij De Waal, Henk Koppelaar,
heette het gezelschap welkom.
Hij refereerde aan de voorlief
de van Cees van der Sluijs voor
de schilderkunst in het alge
meen en voor Lies Razenberg
in het bijzonder. Koppelaar
wees erop dat Cees decennia
lang aan de slag is geweest met
het werk van de in Sommels-
dijk geboren Lies Razenberg.
Hij vond het dan ook passend
om het eerste exemplaar te
presenteren tijdens een Som
melsdijkse aangelegenheid,
"als Sommerdiekers onder
elkaar". Als een eerbetoon aan
de schrijver overhandigde hij
het eerste exemplaar aan Van
der Sluijs' weduwe, Hester,
die het boek dankbaar in ont
vangst nam.
De schoonzoon van Cees van
der Sluijs, Hans van den Boo-
gert, hield een emotionele
toespraak waarin hij wees op
de grote interesse van zijn
schoonvader voor het werk van
Razenberg; hij verzekerde dan
ook dat de familie blij en trots
is dat het boekje, ondanks dat
de schrijver en samensteller is
overleden, toch kon worden
gepresenteerd. Hij vond het
jammer dat zijn schoonvader
de presentatie niet meer heeft
kunnen meemaken. Wel was er
blijdschap dat Cees kort voor
zijn sterven de drukproeven
nog heeft kunnen zien en er
ook nog enkele opmerkingen
bij heeft kunnen aanbrengen.
Van den Boogert wees op
het omvangrijke oeuvre van
Razenberg, die in zijn leven
honderden schilderijen heeft
geproduceerd, die voorname
lijk 'Flakkee' als onderwerp
hadden. Razenberg schilderde
ook voor mensen 'met een klei
ne beurs' waardoor zijn werk
voor iedereen binnen bereik
lag. Daarom zijn de schilderij
en van Razenberg 'wereldwijd'
verspreid, want vele eilanders
Niek van den Boogert (links), de oudste kleinzoon van Cornells van der
Sluijs bij de overhandiging van het boek aan de jongste kleinzoon van Lies
Razenberg, Lies Razenberg jr. Foto: Ad-h van der Uum
die naar Amerika of Canada
emigreerden namen een werk
van Razenberg mee, omdat op
deze schilderijen veel karakte
ristieke plaatsen van het eiland
worden uitgebeeld. Bij de
watersnoodramp van 1953 zijn
echter veel schilderijen van
hem verloren gegaan, zodat
nooit helemaal duidelijk zal
worden hoe omvangrijk zijn
werk is geweest.
Bij de officiële presentatie van
het boek was een rol wegge
legd voor twee kleinzonen van
zowel Lies Razenberg als van
Cees van der Sluijs. De oudste
kleinzoon van de samensteller,
Niels van den Boogert, over
handigde het eerste exemplaar
aan de jongste kleinzoon van de
schilder. Lies Razenbergjunior.
Laatstgenoemde verzekerde
de aanwezigen dat hij blij is
dat het boek over het leven en
werk van zijn grootvader is uit
gegeven. Hij herinnerde zijn
grootvader als een aardige en
bescheiden man, waar het leuk
toeven was. "Maar ondanks
zijn bescheidenheid zou opa
Razenberg trots zijn geweest
als hij dit zou hebben kunnen
meemaken".
Razenberg junior maakte de
aanwezigen er deelgenoot van
hoe hij Cpes van der Sluijs
door de jaren heen steeds beter
heeft leren kennen, waarbij het
hem was opgevallen hoe inten
sief Cees bij het werk van zijn
grootvader was betrokken.
Het boek, dat in de boek
handel verkrijgbaar is voor
24,95, is een fraaie gebon
den uitgave en is voorzien
van een voorwoord van Lies
Razenbergjunior. Hij noemt
zijn grootvader "iemand die
wezenlijk heeft bijgedragen
aan liet culturele erfgoed van
Flakkee". Wie het boek leest,
kan hier alleen maar mee
instemmen. Het overgrote
deel van het boek wordt dan
ook gevuld met afbeeldingen
in kleur van schilderijen van
Razenberg en deze afbeelding
geven een goed overzicht van
vervlogen tijden'.
Naast de afbeeldingen geeft
Cees van der Sluijs een uit
gebreide levensbeschrijving
van de kunstenaar. Lies,
geboren op 8 januari 1889
als jongste Kind uit een gezin
van twaalf kinderen, begon
zijn arbeidzaam leven als
koeienwachter. Toen hij later
met de arbeiders naar het
land ging, spraken zijn col
lega's al bewonderend over
zijn kunstwerken die hij in
de rusttijden maakte met zijn
zakmes of een stompje pot
lood op de wanden van een
schuur. Zijn gaven werkte
hij verder uit toen hij na een
korte tijd politieagent te zijn
geweest bn de R'TM in Mid
delharnis m dienst kwam als
lijnwerker en later als rijtuig
schilder. Door de tijd heen
heeft Razenberg zich verder
bekwaamd in het maken van
schilderijen. Velen op het
eiland en daarbuiten zullen
ongetwijfeld nog in het bezit
zijn van één of meerdere van
zijn werken. In het gepresen
teerde boek, dat 120 pagina's
telt, geeft Van der Sluijs naast
een levensbeschrijving ook
een overzicht van de tech
niek van Razenberg, hoe hij
aan de verschillende onder
werpen voor zijn schilderij
en kwam en wat de invloed
van schilders van de Haagse
School op zijn werk was.
Het boek zal ongetwijfeld
ertoe bijdragen dat zowel
Lies Razenberg als Cees van
der Sluijs ook na hun over
lijden nog vele lezers tot
hun verbeelding zullen doen
spreken...
wordt nooit gekoppeld aan een
bepaalde post. Grof gezegd
belandt het geld op de grote
hoop en daarvan worden uitga
ven gedaan." Kleingeld noemt
het "prima" dat gemeenten
extra dividend krijgen, maar
om een onverdachte reden.
"De normen die gesteld wor
den aan het eigen vermogen
dat een bank mag hebben, zijn
bij de BNG te hoog gebleken.
Ze zaten ver bo\'en de interna
tionale standaard. Dan vind ik
heel goed als de aandeelhou
ders dit bijstellen en zichzelf
een uitkering geven."
V^B ACCOUNTANTS
r^^ BELASTINGADVISEURS
MIDDELHARNIS Kon. julianaweg 56 0187 617 300
Fax 0187 485 637 www.viss(r-ïlsstr.nl
Ontöet 1 bij uw G2--^oicrof kijk olwjstop ww*^pe}n«tr*ynl
Kn6pi BV-Lijn9e«c91U - 3245 KÜ - SorMiwhdjk-011^76767
AkkmkK» BV PÜootlenwg I - 4317 AL - NoontgouM - Dtll 401347
