Betere zorg, nieuwe vaagheid
en schuivende grenzen
Fietsen langs de molens Het weer van volgende week...
Kerk
diensten
Lege
t
EIÜVriDEII-IIIEUWS
iééé
perfect
Ronduit fraai weekendweer!
De Evangelie
predikstoel
Groot onderhoud Haringvliet-
brug eenjaar uitgesteld
EIIAtm^.|ilEüWS
full copy-service
PAGINA 2
VRIJDAG 1 JUNI 2007
Ethiek
Evaluatie
Het gaat met de euthana
siepraktijk de goede kant op
in Nederland. Dat is het over
heersende beeld dat in de
media naar voren kwam, naar
aanleiding van het rapport dat
op 10 mei werd aangeboden
aan staatssecretaris Bussema-
ker (VWS) en minster Hirsch
Ballin (Justitie). Dat rapport
bevat de resultaten van het
ondei/oek "Evaluatie Wet toet
sing levensbeëindiging op ver
zoek en hulp bij zelfdoding".
Elet vorige kabinet had hiertoe
opdracht gegeven, maar het
is aan dit kabinet daaruit con
clusies te trekken en eventueel
maatregelen te nemen. Dit
onderzoek heeft betrekking
op de situatie in 2005. Eerdere
onderzoeken betroffen de situ
atie in 1990, 1995 en 2001.
Resultaten
I Iet meest opvallende resul-
laat is dat het aantal gevallen
van euthanasie - opzettelijke
beëindiging van het leven
van een patiënt op diens ver
zoek - of hulp bij zelfdoding
is teruggelopen van 3800 tot
2425 gevallen per jaar, d.w.z.
van 2,8% tot 1,8% van alle
sterfgevallen in dat jaar. Ook
het aantal uitdrukkelijke ver
zoeken om euthanasie is afge
nomen van 6,9% tot 6,1% van
het aantal sterfgevallen. Deze
getallen komen uit anoniem
onderzoek; het aantal gevallen
dat volgens de wet door artsen
werd gemeld, was relatief wei
nig gedaald zodat het percen
tage van alle euthanasiegeval
len dat werd gemeld, toenam
van 54% tot omstreeks 80%i.
Daarmee is de praktijk van
euthanasie/hulp bij zelfdoding
voor een aanzienlijk groter
deel inzichtelijk geworden voor
justitie. Dit is op zichzelf vanuit
het oogpunt van handhaving
van het recht, belangrijk.
Kanttekeningen
Is dan de wet een succes en
hebben we nu een grotendeels
inzichtelijke en controleerbare
euthanasiepraktijk? De wer
kelijkheid is ingewikkelder. Ik
maak in deze nog enigszins
voorlopige reactie - omdat ik
tot nu toe het rapport nog niet
grondig heb kunnen doorne
men (het bevat ruim 300 pag.)
- enkele aanvullende opmer
kingen en kanttekeningen.
1. Door tegenstanders van
euthanasie-onder andere door
het Prof. Lindeboom Instituut
- is er al jaren op gehamerd
dat de kwaliteit van de zorg in
de laatste levensfase - termina
le palliatieve zorg - verbeterd
moet worden. In de eerste
plaats omdat we mensen opti
male zorg verschuldigd zijn.
Maar ook omdat daardoor het
aantal gevallen van euthanasie
kan worden teruggedrongen.
Tweederde van de artsen blijkt
nu dit standpunt ook te huldi
gen. Het lijkt erop dat dit effect
zich nu aftekent in de daling
van euthanasieverzoeken en
euthanasiegevallen. Dat is een
positieve ontwikkeling en een
stimulans om aan de beschik
baarheid van kwaliteit van pal
liatieve zorg te blijven werken.
Eenderde van de artsen meent
dat artsen nog niet voldoende
van palliatieve zorg weten om
goed te kunnen inschatten
of in concrete gevallen nog
mogelijkheden van palliatieve
zorg bestaan om lijden te ver
lichten. Een groot deel van de
artsen wil het liefst helemaal
geen euthanasie toepassen.
Ruim de helft van alle artsen
heeft ooit wel eens euthana
sie toegepast - een kleine
helft dus niet - maar doet dat
slechts zeer zelden! Daarmee
wil ik die gevallen waarin dat
wel gebeurt niet goedpraten,
maar het geeft wel aan dat art
sen in de regel geen 'euthana
siast' zijn. Overigens erken ik
wel dat zich situaties kunnen
voordoen waarin noodzake
lijke behandeling van lijden,
en levensbekorting elkaar heel
dicht naderen. Maar ook dan
is het van belang de begrippen
en bedoelingen helder te hou
den. Op dit punt lijkt een ver
vaging te zijn opgetreden.
2. Een tamelijk extreem
maar wel reëel onderdeel
van goede palliatieve zorg is
de palliatieve sedatie in de
laatste levensfase. Dit houdt
in dat patiënten in de aller
laatste fase van hun leven
- een kwestie van dagen - die
zeer ernstig lijden dat niet
weggenomen kan worden,
in diepe slaap gebracht wor
den zodat men het lijden niet
meer ervaart. Dan wordt in
de regel ook geen voeding of
vocht meer kunstmatig toege
diend. Na een aantal dagen
overlijdt dan de patiënt in
die slaap. De sedatie heeft
niet de dood teweeggebracht.
Daarom is deze behandeling,
mijn inziens terecht, ook aan
vaardbaar voor veel mensen
die euthanasie afwijzen. De
vermindering van het aantal
euthanasiegevallen komt ten
minste deels doordat men
palliatieve sedatie heeft toe
gepast in situaties waarin men
voorheen euthanasie toepaste.
3. Tegelijkertijd ligt hier
een valkuil en onduidelijk
heid. Palliatieve sedatie is
bedoeld voor situaties als hier
boven aangeduid. Maar als het
wordt toegepast bij een lan
gere levensverwachting dan
hooguit 14 dagen en er wordt
geen voeding en vocht toege
diend, dan wordt het een vorm
van sluipende euthanasie. Dit
(b)Iijkt ook voor te komen.
Het rapport spreekt ook over
'continue diepe sedatie'. Deze
gevallen worden geen eutha
nasie genoemd, terwijl het
daar in feite wel om gaat. Het
rapport schrijft: "Het aantal
gevallen van continue diepe
sedatie waarbij sprake was van
mogelijke levensbekorting was
in 2005 1200 hoger dan in
2001." Dit is hetzelfde aantal
als waarmee het aantal geval
len van euthanasie is gedaald.
Dit wil niet zeggen dat al die
1200 gevallen simpelweg van
de benaming 'euthanasie' zijn
doorgeschoven naar 'continue
diepe sedatie'. Het houdt wel
in dat de gesignaleerde grotere
duidelijkheid en verbetering
van de praktijk is dus maar
betrekkelijk is.
Ik acht het dan ook wense
lijk dat voor palliatieve sedatie
ook een soort melding en con
trole in het leven wordt geroe
pen.
4. "Er is in Nederland met
betrekking tot euthanasie geen
sprake van een hellend vlak".
Zo sprak mevrouw Bussema-
ker bij het in ontvangst nemen
van het rapport. Is dat zo en
zijn alle waarschuwingen daar
voor door tegenstanders van
legalisering van euthanasie
dan onnodige zwartkijkerij
geweest? Ook hier ligt de zaak
ingewikkelder. De hellend vlak
redenering zegt dat het loslaten
van een bepaalde norm tot ver
dergaande normvervaging zal
leiden. Toen in 1990 het eerste
onderzoek naar euthanasie in
Nederland werd uitgevoerd,
bleek dat al in een aanzienlijk
aantal gevallen voor te komen.
Ook levensbeëindiging zonder
verzoek bleek in omstreeks
1000 gevallen per jaar voor
te komen. Alles voor het over
grote deel onzichtbaar voor
justitie en dus voor controle.
Er was dus al een praktijk van
euthanasie gegroeid. Dat dit
kon gebeuren, is vermoedelijk
mede mogelijk gemaakt door
de discussie in de jaren 80 en
het besluit van de Hoge Raad
in 1984 dat een arts die eutha
nasie heeft toegepast met een
beroep op 'overmacht' onder
voorwaarden wordt vrijgespro
ken - en in zulke gevallen door
het OM dus niet meer vervolgd
worden. Er had zich vooraf
gaand aan dat onderzoek dus
al een zeker hellend vlak vol
trokken. Op oncontroleerbare
wijze werden patiënten opzet
telijk door artsen gedood, al
dan niet op verzoek. Er was
onder artsen en in de samenle
ving al een aanvaarding opge
treden van levensbeëindigend
handelen. Die praktijk bleek tot
omstreeks 1995 nog te groeien,
daarna trad een stabilisatie op.
In deze periode kwamen er
regelingen en later wetgeving.
Deze bracht mee dat geleidelijk
aan een deel van de euthana
siepraktijk zichtbaar gemaakt
werd voor justitiële controle.
Dat wil overigens nog niet zeg
gen dat daarmee levensbeëin
digend handelen ook ethisch
probleemloos is geworden. De
sterke nadruk van de overheid
en beroepsgroep op inzichte
lijkheid dreigt te verdoezelen
dat niet alleen en niet in de
eerste plaats de inzichtelijk
heid maar dat handelen zelf
het ethische probleem is. Een
voorbeeld van de tendens in
onze samenleving om de vraag
naar het ethisch goede han
delen te vervangen door de
vraag naar de zorgvuldige uit
voering.
Die wet- en regelgeving heeft
aan de praktijk van levensbe
ëindigend handelen principi
eel niet veel veranderd. Wel is
het zo dat met name de laatste
5 a 10 jaar de palliatieve zorg
is verbeterd met hierboven
genoemde effecten.
Met betrekking tot de
omvang van de praktijk van
levensbeëindigend handelen
lijkt er dus een zekere verbete
ring te zijn. Maar ten aanzien
van de redenen voor dergelijk
handelen is nog steeds sprake
van een hellend vlak. Ik noem
twee typen van situaties.
Voor euthanasie of hulp
bij zelfdoding bij beginnende
dementie begint steeds meer
begrip te ontstaan. (Zie de dis
cussie hierover die in maart
dit jaar in Trouw plaatsvond).
Iemand die begint te demente
ren en bang is voor verder ver
lies van verstandelijke vermo
gens en voor afhankelijkheid
van anderen, vraagt om hulp
bij zelfdoding. Voor hem of
haar hoeft het niet meer. Art
sen zijn op dit punt in het alge
meen (nog) terughoudend,
maar botsen steeds vaker met
H.JOCHEMSEN
de wil van patiënten die menen
dat ze recht hebben op eutha
nasie. In de rechtspraak is al
een precedent van aanvaar
ding van een dergelijk geval
van hulp bij zelfdoding.
Het tweede type situ
atie wordt wel aangeduid met
'klaar met het leven' of ook wel
'lijden aan het leven'. Derge
lijke verzoeken doen zich nu
omstreeks 1740 keer per jaar
voor. Onduidelijk is hoe vaak
een dergelijk verzoek wordt
ingewilligd. Wel blijkt ruim
een kwart van de artsen van
mening dat in uitzonderlijke
situaties een dergelijk verzoek
ingewilligd kan worden. In
verband hiermee is van belang
te vermelden dat volgens de
psychiater Chabot ongeveer
4400 mensen per jaar, wat hij
noemt 'auto-euthanasie' ple
gen. Door te stoppen met eten
en drinken, al dan niet gecom
bineerd met een dodelijke dosis
geneesmiddelen, maakt men
een einde aan het eigen leven.
Men doet dat op die manier
omdat de betreffende arts(en)
niet bereid waren in die situ
atie euthanasie toe te passen,
omdat niet aan de eisen daar
voor was voldaan.
Ik ga hierop nu niet verder
in maar duidelijk is wel dat de
grenzen van euthanasie/hulp
bij zelfdoding onder druk
staan.
Besluit
De vraag naar euthanasie
vanuit de samenleving heeft
mijns inziens alles te maken
met het karakter van onze cul
tuur. Het leven is alleen zinvol
als het iets oplevert. De fixatie
op het aardse leven en het hier
en nu leidt ertoe dat mensen
voor euthanasie kiezen als dit
leven hen niets meer te bieden
heeft. Dit houdt ook een grote
uitdaging in voor onze samen
leving. Namelijk ons ervoor in
te zetten dat mensen zodanig
kunnen blijven participeren in
sociale verbanden dat ze het de
moeite waard blijven vinden
om verder te leven. En verder
een hernieuwde bezinning op
het sterven als laatste stuk van
het leven en een bezinning op
'stervenskunst' waarin het niet
alleen gaat om leren loslaten,
maar vooral ook om voorbe
reiding op dat wat komt na het
sterven. En als we het zo stel
len, is duidelijk dat in die laat
ste fase pastoraat, geestelijke
verzorging of spirituele zorg
- in elk geval geestelijke bege
leiding in de laatste levenfase
- van eminent belang zijn.
Het is dit jaar precies 600 jaar geleden dat de eerst pol-
dermolen in Nederland werd gebouwd. Het jaar 2007
is daarom ook uit uitgeroepen tot "Jaar van de molens".
Ook de Molenstichting Goeree-Overflakkee organi
seert dit jaar extra activiteiten rondom de 12 molens
die Goeree-Overflakkee rijk is. Bij de VW-kantoren
van Middelharnis en Ouddorp is een nieuwe fietsroute
te koop die u langs de verschillende molens voert.
De Molenstichting Goeree-
Overflakkee en het ISGO
hebben deze themaroute
samengesteld. Als basis is het
lietsroiitenetwerk gebruikt.
Dit zogenaamde fietsknoop-
puntensysteem is in 2005 aan
gelegd. In de folder staan vier
verschillende routes aan gege
ven met elk een verschillende
afstand, variërend van 32 tot
55 kilometer. Alle molens zijn
Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag
Uitgave: uitgsversmij. Eilanden Nieuws b.v.
Verschijning: dinsdag huis-aan-huis
vrijdag abonnementen uitgave
Tel. (0187) 471020. Fax (0187) 485736
Postbus 8, 3240 AA Middelharnis. Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINSTRATIE
Tel. (0187)471020
E-mail:algenneen@gebr-dewaal.com
Tarief per mm 0,35. Contracttarieven op aanvraag
Sluitingstermijn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
Sluitingstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 7.30 uur
Voor foutief geplaatste advertenties als gevolg van onduidelijke
advertentieopdrachten kan de uitgeverij niet aansprakelijk
worden gesteld.
Advertentie-acquisitie: A.J. van der Velden, 06-50448359
REDACTIE
hoofdredacteur: J.Villerius, tel. (0187)471022
e-mail: j.villerius@gebr-dewaal .com
Plaatsing van ingezonden berichten kan zonder opgaaf
van redenen worden geweigerd.
ABONNEMENTEN:
Abonnementen (vrijdageditie) zijn bij vooruitbetaling en worden
automatisch verlengd. Opzeggingen schriftelijk vöör 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
Postbank 167930
Rabobank IMiddelharnis 342001108
Lid NNP
Van toepassing zijn de Regelen voor het Advertentiewezen (ROTA).
opgenomen in één of meerde
re routes, dus als u wilt, kunt u
ze allemaal van dichtbij bewon
deren. Als de wimpel uithangt,
is de molenaar aanwezig en
kunt u de molen ook bezichti
gen. De molenaar is uiteraard
bereid u rond te leiden en uit
leg te geven.
Zolang de voorraad strekt,
krijgt u bij aanschaf van de
Molenroute het boekje 'Molens
op Goeree-Overflakkee'. Hier
in worden alle molens nader
omschreven. Een bron van
informatie om nog meer te
weten te komen over deze
levende monumenten in ons
landschap.
De Molenroute is de vierde
themaroute die inmiddels is
uitgebracht. Bij de VW-kan
toren is naast de overzichtkaart
van het fietsroutenetwerk
tevens de Boerderijenroute,
Akkerrandenroute en Tulpen
route te koop. Door middel
van deze themaroutes wordt
getoond wat de regio allemaal
te bieden heeft op het gebied
van onder andere cultuur,
natuur en landbouw. In de
loop van dit jaar volgen er nog
meer themaroutes. Dit project
wordt mede mogelijk gemaakt
door een financiële bijdrage
van de Europese Unie, Leader
Netwerk Nederland, het ISGO
namens de regio en de inzet
van vele vrijwilligers.
U W\\t uw
complete huisstijl
Gflbr. de Waal iv
Drukkerij
Sommelsdijk
(0187)47 10 20
algemeenO
gebr-dewaal.com
gedrukt hebben?
vvvwv.drukkerijdewaal.nl
Het wilde nog niet vlotten met een langzaam maar zeker
herstel van het weer. De drogere en warmere fase, die al
lange tijd in de kaarten zit, werd dan ook steeds uitgesteld,
maar beterschap is aanstaande. Het weekeinde levert weer
eens mooi weer op, waarop vorige week eigenlijk al een
beetje werd gezinspeeld.
Inmiddels hebben we alweer weerhistorie geschreven, want
afgelopen dinsdag werd op het weerkundige hoofdstation
van het KNMI in De Bilt de 133 millimeter meiregen (vorig
record uit mei 1979) overschreden. We kunnen dus nu al
stellen dat deze meimaand de natste is sedert tenminste 100
jaar. Op de eilanden (Goedereede en Den Bommel) is tot 31
mei gemiddeld ongeveer 105 millimeter neerslag opgevan
gen, wat ongeveer representatief is voor de landelijke som.
Het is toch bijna onvoorstelbaar: na de droog:ste aprilmaand
uit de weerhistorie nu dus de allematste meimaand, lande
lijk! Zooi juni dan weer kurkdroog worden...?
In het tijdpad vrijdag tot en met zondag zal die weersver-
betering verder postvatten en verdwijnen de 'ondiepe rest-
buitjes' van donderdag en vrijdag ook van het weertoneel.
De atmosfeer stabiliseert met name in het weekeinde en de
temperatuur stijgt een paar graden, zodat de 20 graden
weer eens royaal overschreden gaat worden. Het zal niet
voortdurend zonovergoten zijn, maar de junizon maakt
zeker een mooi aantal uren boven de eilandengemeenten.
Met wat geluk zou het op Flakkee 23 graden kunnen wor
den en ook het strandweer aan het water zal zeker niet
slecht uitpakken met een matige bries uit overwegend
noordoostelijke richtingen. Een bijna volle honderd pro
cent droogweer garantie is eigenlijk wel af te geven.
De meest recente weerkaarten wijzen op een verder her
stel de eerste werkweek van juni, hoewel een fractie voor
behoud op z'n plaats is want de instabiliteit van de lucht
(kleine kans op een enkele bui) gaat er niet volledig uit.
Mocht het geschetste 'tekentafelscenario' inderdaad door
gang vinden, en die kans is realistisch, dan krijgen we een
aantal dagen fraai weer in huis met de nodige zon en tem
peraturen tussen 23 en 27 graden, wellicht zelfs nog wat
warmer. We kunnen dus al voorzichtig stellen dat de eerste
fase van juni (net als overigens afgelopen meimaand) te
warm zal verlopen.
Weerman Mare Putto
Zondag 3 juni 2007
OUDDORP - Hersteld Herv.
Gem. Dorpskerk: 9.30 ds.
G. J. P. van der Bas, Wou
denberg en 18.30 uur ds.
P. de Vries, Waarder. Eben-
Haëzer: 9.30 uur ds. E de
Vries, Waarder en 18.30
uur ds. R.J. Oomen, Zomba
(Malawi) - Herv. Gem. Loca
tie mfg Dorpstienden: 9.45 uur
ds. J. Willemsen en 18.00
uur ds. H. van Ginkel, Goes
- Geref. Kerk 10.00 uur ds.
G. J. Mink en 18.30 uur ds.
J. Koster - Oer. Gem. 9.30
en 18.30 uur leesdienst
- Doopsgezinde Gem .9.30
uur drs. R. H. Hartkamp en
18.30 uur ds. A. M. Lang-
hout.
GOEDEREEDE - Herv. Gem.
10.00 uur ds. J. C. Klein,
Hei- en Boeicop en 18.30
uur ds. E. de Mots - Her
steld Herv. Gem. 9.00 en
10.45 uur onbekend; 17.00
uur, bediening Heilige
Doop en 18.45 uur ds. J. W.
van Estrik.
STELLENDAM - Herv. Gem.
9.45 uur ds. A. Goedvree,
Arnemuiden en 17.00 uur
ds. T. W. van Bennekom
- Geref. Kerk 10.00 uur ds.
J. Koster en 18.30 uur ds.
G. den Hartogh - Hersteld
Herv. Gem. 10.00 uur wel
eerwaarde heer L. Stuur
man, Rotterdam en 18.00
uur kand. Joh. Fekkes, Nij-
kerk.
MELISSANT - Hersteld Herv.
Gem. 10.00 en 18.00 uur ds.
E Korteweg, v.m. voorbe
reiding Heilig Avondmaal
- Geref. Kerk 9.30 uur ds.
J. Meijer - Ger. Gem. 10.00
en 18.00 uur leesdienst -
Ger. Gem. in Ned. 10.00 en
18.00 uur leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem.
10.00 uur ds. W. H. van
Boeijen, Rockanje en 18.00
uur ds. D. Wolters, Uitwijk-
Waardhuizen. Vrijdag 8
juni: 16.00 uur ds. G. van
Meijeren, bevestiging van
het huwelijk van Marco
Coolbergen en Anneke Wol-
fert - Ger. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. J. Schipper
- Ziekenhuis: 14.30 uur ds.
E Korteweg.
HERKINGEN - Herv. Gem.
10.00 uur dr. T. E. van Span
je, Reeuwijk en 18.00 uur
kand. M. K. de Wolde, Rid
derkerk - Hersteld Herv.
Gem. 9.30 uur ds. A. van
Wijk, voorbereiding Heilig
Avondmaal en 18.00 uur
kand. M. Diepeveen, Stel-
lendam - Ger. Gem. 10.00
uur leesdienst en 14.30 uur
ds. G. van Manen.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem.
lO.OOuurds. C.J. V. d. Plas,
Zwijndrecht en 18.00 uur
ds. A. W V. d. Plas, Wad-
dinxveen - Lukaskapel
HDG 10.15 uur ds. T. W. van
Bennekom - Exodus 10.00
uur (H.A.) ds. T Verduijn -
Remonstrantse Gem. 10.00
uur ds. J. F. Klijnsma, jubi-
leumdienst 60-jarig bestaan
- CAMA Gem. 10.00 uur de
heer A. Grootenboer - Her
steld Herv. Gem. 9.30 uur
ds. C. Gielen, voorbereiding
Heilig Avondmaal en 16.00
uur kand. Joh. Fekkes, Nij-
MIDDELHARNIS-Herv. Gem.
10.00 uur ds. H. Harkema,
voorbereiding Heilig Avond
maal en 18.00 uur ds. M. F.
Binnendijk, Capelle a/d IJs-
sel - Geref. Kerk 9.30 uur
ds. L. J. Lingen en 17.00
uur ds. F. W. van IJsseldijk
- Ger. Gem. 9.30 en 18.00
uur ds. G. van Manen - Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 18.00
uur ds. A. A. Egas - Geref.
Kerk (Vrijgemaakt) 9.30
uur (H.A.) en 17.00 uur ds.
D. J. van Diggele.
NIEUWE TONGE - Herv.
Gem. 9.30 uur ds. E Janse,
Middelburg, voorbereiding
HeiUg Avondmaal en 18.00
uur kand. T. R. Rietveld,
Ridderkerk - Hersteld
Herv. Gem. 9.30 uur ds. R.
J. Oomen, Malawi en 16.00
uur ds. E de Vries, Waarder
-Ger. Gem. 10.00 en 18.00
uur ds. P. Blok.
OUDE TONGE - Herv. Gem.
10.00 uur ds. E. Versluis,
Sint Annaland en 18.00 uur
ds. C.J. W. Verboom, Bode
graven - Ger. Gem. 10.00 en
18.00 uur leesdienst - Beréa
Gem. Theo van Barneveld.
STAD a/h HARINGVLIET -
Herv. Gem. 10.00 uur ds. L.
D. Burger, Waddinxveen en
18.00 uur ds. H. J. Catsburg
- Geref. Kerk 10.00 uur de
heer K. Baas en 18.00 uur
ds. A. W. Estié - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur lees
dienst.
DEN BOMMEL - Herv. Gem.
9.45 uur ds. T van 't Veld,
Ede en 18.00 uur kand. M.
van Dam, IJsselstein-Geref.
Kerk 10.00 en 18.00 uur
(H.A.) ds. Th. de Kok.
OOLTGENSPLAAT - Herv.
Kent u de naam van domi
nee Joseph Charles Philpot
(1802-1869)? Hij was predi
kant in het Engeland van de
negentiende eeuw. Tijdgenoot
en stadsgenoot van hem was
die andere grote verkondiger
van het Evangelie in Londen:
Charles Haddon Spurgeon
(1834-1892). Zijn naam is bre
der bekend. Twee mannen
die dicht bij elkaar leefden en
werkten, die beiden uit over
tuiging baptist werden, die bei
den de gereformeerde belijde
nis van harte liefhadden en die
toch (zoals we wel eens zeggen)
elkaar passeerden als schepen
in de nacht. Onderling contact
hadden ze niet of nauwelijks.
Beiden zijn tot grote zegen
geweest in hun tijd en op de
plaats waar ze door de Heere
waren gesteld. Tot zegen ook
door hun geschriften, lang
nadat hun mond op aarde tot
zwijgen was gekomen.
Om overeenkomsten van en
verschillen tussen deze twee
groten in Gods Koninkrijk
gaat het me nu niet. Ik wil nu
speciaal aandacht voor Philpot
te vragen. Directe aanleiding is
de recente heruitgave van een
bekende bundeling van pre
ken van zijn hand. Driemaal
twaalf is zesendertig predika
ties, gevat in drie banden. En
dat onder de mooie verzamel-
titel De Evangeliepredikstoel.
Wanneer deze bundels eerder
in Nederlandse vertaling ver
schenen, is me niet bekend.
Maar het is al heel lang geleden.
Zelf bezit ik ze als een oude set
boeken die ik uit de nalaten
schap van vrienden gekregen
heb. Hun fraaie handtekening
staat nog voorin. De boeken
die nu uitgekomen zijn, zien er
fris en eigentijds uit. Maar de
inhoud is gelijk aan die van de
oude. Toch heeft de uitgever
zich er wel wat gemakkelijk van
af gemaakt, vind ik. Van wan
neer de eerste druk dateert,
wie de vertaler was en zelfs wie
de godzalige schrijver van deze
preken eigenlijk is - geen spoor
ervan, behalve de enkele zin
sneden op de achterzijde van
de stofomslag. In het gezins
blad Terdege van 5 maart 1997
stond ooit een mooie beknopte
levensbeschrijving van Philpot,
geschreven door de heer M.
Dankers. Het had als inleiding
in deze bundel preken niet
misstaan. Een suggestie voor
de volgende druk!
Joseph Charles Philpot is
begonnen als anglicaans predi
ker. Eerst als huisleraar bij een
adellijke familie, later als gewijd
priester in Stadhampton. Maar
in 1835 kan het niet meer. De
Heere heeft hem getrokken tot
Zijn wonderbaar licht. Daar
door krijgt hij een ander zicht
op de praktijk van zijn kerk.
Hij schrijft een uitvoerige open
brief waarin hij zich verant
woordt voor zijn uittreding uit
de Anglicaanse kerk. Op bui
tengewoon scherpe wijze keert
hij zich tegen de gewoonten en
gebruiken, maar vooral tegen
de naar zijns inziens verwater
de theologie van de kerk van
zijn dagen. Hij voegt zich bij
de Strict Baptists en wordt als
volwassene (opnieuw) gedoopt
door de bekende lekenpre
diker John Warburton, een
gewezen wever. De fijnzinni
ge, erudiete en aristocratische
voormalige geestelijke gaat het
Woord van God nu spreken in
eenvoudige chapels. Na enkele
jaren verbindt hij zich aan de
baptistengemeente van Stam
ford. Maar het hele land is zijn
parochie. Dikwijls preekt hij
ook in Londen.
Wat typeert zijn preken? Wat
de vorm betreft, valt de wijd
lopigheid op. Hij is, wat wel
genoemd wordt, "a wordy man.
Maar ondanks de vele woor
den en de lange preken is de
opbouw en indeling glashelder
en doelgericht. Philpot weet de
diepe verborgenheden van de
Schrift op eenvoudige en aan
sprekende wijze onder woor
den te brengen.
Boven alles is hij een bevin
delijk prediker. Theologi
sche vraagstukken komen in
zijn preken niet aan de orde.
Zelfs het onderwerp van de
(kinder)doop brengt hij in
zijn preken niet ter sprake.
Hij begeert op de kansel niet
anders dan de bevindelijke
praktijk van de godzaligheid
te behandelen. Het gaat hem
om het geestelijke onderwijs,
dat het eten en drinken is voor
Gods kinderen. Het weet het
zijn belangrijkste opdracht te
zijn om het bedroefde en God
vrezende volk van Engeland te
bemoedigen en te onderwij
zen. Daar zijn zijn preken op
gericht.
Dat houdt dan ook in dat het
appellerende element in zijn
preken niet uitdrukkelijk
aanwezig is. Een dringende
oproep tot bekering en een
ruim aanbod van Gods gena
de aan allen ontbreken in zijn
predikaties. Dat is natuurlijk
een gemis. Philpot beperkt
zich vrijwel uitsluitend tot het
onderricht aan Gods heiligen.
Toch - voor de aandachtige
lezer van zijn preken is die
nodiging van zondaren tot het
heil in Christus wel degelijk
aanwezig. Ze ligt als het ware
ingebed in de uitstalling van
wie Christus voor zondaren is.
Als deze geestelijke prediking
het hart raakt, heeft ze impli
ciet een wervende kracht.
Philpot heeft buitenge
woon veel preken en brieven
geschreven. Hij wist echter dat
het zonder de bediening van
de Heilige Geest niets bete
kende. Zo geldt het ook en nog
van het horen en lezen van
preken. In 1848 schreef hij in
een brief aan vrienden: "O, wat
betekenen alle preken of alle gaven
in de wereld, tenzij de kracht van
God in de ziel wordt gevoeld. Voor
mij staat het vast: we moeten de
almachtige kracht van God in onze
ziel voelen en zonder die betekent
het allemaal niets.Maar het zou
niet de eerste keer zijn wan
neer de preken van Philpot er
het middel toe waren.
N.a.v.: J.C. Philpot. De Evan
geliepredikstoel. Een eeu
wige vertroosting (deel I).
Sions poorten (deel II).
Verzoening en behoudenis
(deel III). Uitgeverij De
Groot Goudriaan te Kam
pen. Gebonden. Met stof
omslag. ISBN 90-6140-
440-1, 90-6140-444-4,
90-6140-473-8. 275 öf
272 269 pag. Prijs
€89,90.
J.M.J. Kieviet
MIDDELHARNIS - Het
groot onderhoud dat deze
zomer zou worden gepleegd
aan de Haringvlietbrug, is
opgeschoven naar 2008.
Van een onzer verslaggevers
Rijkswaterstaat besloot tot uit
stel, zodra bleek dat niet alle
werkzaamheden konden wor
den uitgevoerd in de periode
van 20 juli tot en met 3 sep
tember. Schuiven in de plan
ning voor 2007 bood geen
uitkomst, omdat het werk aan
de Haringvlietbrug dan te veel
in conflict zou komen met het
groot onderhoud aan andere
rijkswegen. Komende zomer
verricht Rijkswaterstaat aan de
brug nog wel enkele reparaties
die niet meer een jaar kun
nen wachten. Deze zullen naar
verwachting in de weekeinden
worden uitgevoerd. De exacte
data zijn nog niet bekend.
Heinenoordtunnel
De werkzaamheden aan de
Heinenoordtunnel gaan
gewoon door. Van vrijdag
20 juh tot en met maandag 6
augustus wordt er gewerkt in
de tunnelbuis in de richting
Numansdorp-Zierikzee. Om de
doorstroming zo goed moge
lijk te laten verlopen, blijft er
in deze buis één rijstrook open
voor het verkeer. In de andere
tunnelbuis, richting Rotter
dam, wordt ook één rijstrook
beschikbaar gehouden voor
het verkeer richting Numans
dorp-Zierikzee. De andere
twee rijstroken zijn voor het
verkeer richting Rotterdam.
In beide tunnelbuizen geldt
een maximumsnelheid van 70
km per uur.
Gem. 9.30 uur kand. P C.
Zorge, Ouderkerk a/d IJs-
sel en 18.00 uur ds. H. G.
van der Ziel - Geref. Kerk
9.30 uur ds. E C. Koster en
18.00 uur de heer E de Jong
- Ger. Gem. 9.30 en 18.00
uur leesdienst - Hersteld
Herv. Gem. 9.30 en 14.30
uur kand. B. van Ittersum,
Canada.
LANGSTRAAT - Herv. Gem.
10.00 uur ds. H. G. van der
Ziel.