Bruinvis zwemt al 2,5 maand
in Grevelingen
Op de fiets bij
Plus Slingerland
KNRM
Kerk
diensten
EIÜVtlDEII-tllEUWS
Ambulance
tijdelijk
in Steilendam
Youp
IVN
activiteiten
tijdens Week
van de Zee
John Bunyan:
zijn betekenis
voor vandaag
EIIMIDBI-niELWS
Dolfijn wordt geregeld gespot en vaart dikwijls mee met boten
Nooit eerder sinds de afdamming was er een bruinvis in het meer
Genoeg voedsel
Bijvangst
Acties
Griend naar
vastgelopen jacht
Van 19 tot en met 27 mei
vindt het jaarlijks terug
kerende evenement Week
van de Zee plaats. De Ver
eniging voor natuur-en
milieueducatie afdeling
Goeree Overflakkee (IVN-
GO) heet u graag welkom
bij twee doe-activiteiten
die in dit kader plaats-
vindne, namelijk Fles-
senpost en Korren. Beide
excursie zullen begeleid
worden door zeegidsen
van het IVN.
Zondag 20 mei 2007
PAGINA 2
VRIJDAG 18 MEI 2007
OUDDORP - In het Greve-
lingenmeer zwemt al sinds
begin maart een bruinvis
rond. Dat is voor het eerst
sinds de Grevelingen in
1971 is afgesloten van de
Noordzee. De eerste mel
ding kwam van een mede
werker van Staatsbosbe
heer. Hij zag deze kleinste
dolfijnsoort in de kom bij
De Punt. Intussen is er
plotseling een einde geko
men aan weerzinwekkende
slachtpartijen van bruin
vissen in de Delta. Laatst
werd er op het strand van
Ouddorp nog een bruin-
vuis aangetroffen die aan
repen was gesneden.
Door Gert van Engelen
Jaap van der Hiele uit Mid
delburg, coördinator van Eer
ste Hulp Bij Zeezoogdieren
(EHBZ) op de Zuid-Hollandse
en Zeeuwse eilanden, ver
moedt dat de bruinvis in het
Grevelingenmeer via de smalle
spuisluis in de Brouwersdam
is binnengekomen. Het dier
wordt sindsdien regelmatig
gespot; waarnemingen die
worden doorgegeven aan de
speciale meldingenwebsite
www.zeezoogdieren.org.
Zo schreef op 15 april ene Jos,
zodra hij de bruin vis had gezien:
"Kon mijn ogen bijna niet
geloven." Op 22 april berichtte
Onno Dokman opgetogen: 'Er
zwom zondag een bruinvis een
half uur met ons mee rondom
de boot, tussen de haven van
Ouddorp en de Hompelvoet."
Vorige week dook de bruinvis
weer op, nu bij de rondvaart
boot ms Gemini. Passagiers
en bemanning konden hem
"goed zien" en schipper Theo
Tukker wist hem te fotografe
ren, zo meldde voorlichtster
Trudy Leerschoon van het
natuur- en recreatieschap De
Grevelingen.
De bruinvis kan Europa's groot
ste zoutwatermeer moeiteloos
verlaten via dezelfde spuisluis.
Maar Van der Hiele signaleert
dat het dier daar geen zin in
heeft. "Hij kan naar buiten als
ie wil, maar hij zwemt er nog
steeds vrolijk rond. Ik denk,
omdat er voldoende vis zit. Hij
hoeft zijn bek maar open te
doen of hij heeft een haring te
pakken. Hij wil duidelijk niet
weg."
Precies hetzelfde is volgens Van
der Hiele aan de hand in de
Oosterschelde. Daar bevinden
zich momenteel zo'n vijftien
bruinvissen, die er evenmin
over peinzen om terug te gaan
naar de Noordzee. Ook hier
geldt dat zij beschikken over
genoeg voedsel.
Met de bruinissen in de Noord
zee gaat het intussen slechter.
De EHBZ heeft vanaf januari
dit jaar al 44 dode exempla
ren opgeruimd. Volgens Kees
Camphuijsen, onderzoeker
bij het Koninklijk Nederlands
Instituut voor Onderzoek der
Zee (KNIOZ) op Texel, gaat het
in vijftig tot zeventig procent
om slachtoffers van bijvangst.
Van der Hiele: "Zeevissers
gebruiken drijfnetten waarin
bruinissen verstrikt raken en
verdrinken. Als de netten wor
den binnengehaald, worden ze
weggegooid."
Soms echter werden aange
spoelde bruinvissen op het
strand kapotgesneden. Bij
Ouddorp werd op 1 april zo'n
aan repen gesneden kadaver
gevonden; eerder waren er, in
één week tijd, ook al zo'n tien
van zulke vernielde bruinvis
sen ontdekt. "Wie doet zoiets
nou?", stond op de website
over dit voorval.
Van der Hiele zegt dat de prak
tijken inmiddels "gelukkig"
zijn opgehouden. De dader is
niet achterhaald en zijn motief
blijft een raadsel.
MIDDELHARNIS - Klanten
van Plusmarkt Slingerland
te Middelharnis konden in
de achterliggende tijd aan
een prijsvraag meedoen. Ze
moesten daarbij de zin afma
ken: 'Melk is maar melk,
maar Campinamelk is...?'
Mevrouw De Waard bleek
de slagzin op de meest origi
nele wijze te hebben voltooid
door deze aan te vullen met:
"natuurlijk en evenwichtig".
De prijs die ze daarmee won,
was een Mama-fiets, geleverd
door Kwaliteitsfietsenmake-
rij Kees van Eek. Corina de
Waard kreeg haar prijs in de
winkel uitgereikt en moest
een 'evenwichtig' rondje door
de winkel doen, daarbij aan
gemoedigd door Leo Slin
gerland en Kees van Eek.
Foto: Persburo Flakkee
Christelijk streel<blad op gereformeerde grondslag
Uitgave: uitgeversmij. Eilanden Nieuws b.v.
Verschijning: dinsdag huis-aan-huis
vrijdag abonnementen uitgave
Tel. (0187) 471020. Fax (0187) 485736
Postbus 8, 3240 AA Middelharnis. Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINSTRATIE
Tel. (0187)471020
E-mail:algemeen@gebr-dewaal.com
Tarief per mm 0,35. Contracttarieven op aanvraag
Sluitingstermijn zalieiiji^e advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
Sluitingstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 7.30 uur
Voor foutief geplaatste advertenties als gevolg van onduidelijke
advertentieopdrachten kan de uitgeverij niet aansprakelijk
worden gesteld.
Advertentie-acquisitie: A.J. van der Velden, 06-50448359
REDACTIE
hoofdredacteur: J. Wllerius, tel. (0187) 471022
e-mail: j.villerius@gebr-dewaal .com
Plaatsing van ingezonden berichten kan zonder opgaaf
van redenen worden geweigerd.
ABONNEMENTEN:
Abonnementen (vrijdageditie) zijn bij vooruitbetaling en worden
automatisch verlengd. Opzeggingen schriftelijk vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
Postbank 167930
Rabobank l^iddelharnis 342001108
Lid NNP
Van toepassing zijn de Regelen voor het Advertentiewezen (ROTA).
Maandag 14 mei om 13.05
uur werd de schipper van red-
dingboot Griend van KNRM
Station Ouddorp gebeld door
de Kustwachtpost Ouddorp
met de mededeUng dat in de
omgeving van boei GB 21 een
kajuitjacht op de stenen lag.
Na overleg met het Kustwacht
Centrum werd de bemanning
gealarmeerd.
Het bleek te gaan om het
kajuitjacht 'Quattro' van 7,2
meter lengte en met 2 personen
aan boord. Bij een windkracht
van Zuidwest 7 was het scheep
je onderweg van Port Marina
in Ouddorp naar de haven van
Brouwershaven voor reparatie
aan het zeilwerk. Net voor de
haven liet de motor het afwe
ten, met als gevolg een stran
ding op de stenen dam voor
het eiland Dwars in de Weg. De
Griend nam het jacht op sleep
en bracht het naar de haven
van Brouwershaven.
STELLENDAM - Eind vorig
jaar besloot Ambulance Zorg
Rotterdam-Rijnmond (AZRR)
de ambulancestandplaats in
Goedereede te laten vervallen.
Vrij kort daarna bleek al dat
de beslissing nadelige gevol
gen had voor de aanrijdtijden.
De dichtstbijzijnde standplaats
voor de gemeente Goederee
de is nu in Hellevoetsluis. De
norm van de aanrijdtijden van
vijftien minuten werd bij 60%
van de ritten overschreden.
In de komende maanden zal
Rijkswaterstaat werken aan
de provinciale weg N57. De
gemeente Goedereede ver
wachtte dat daardoor de aan
rijdtijden nog meer onder druk
zouden komen te staan. AZRR
zal daarom mede op aandrin
gen van de gemeente Goeder
eede opnieuw een ambulance
in de gemeente stationeren.
AZRR neemt op 1 juni 2007 tij
delijk haar intrek in de brand
weerkazerne te Stellendam. De
brandweerkazerne zal dagelijks
van 7.00 uur tot 23.30 uur een
ambulance-unit huisvesten.
Deze oplossing duurt tot 31
oktober 2007. De gemeente
Goedereede is blij met de tijde
lijke oplossing, omdat daartloor
in iecler geval in die periode
minder overschrijdingen van
de aanrijdtijden worden ver
wacht. Desondanks dringt de
burgemeester van de gemeente
Goedereede, mevrouw Van de
Velde-de Wilde, bij AZRR aan
op een permanente oplossing
voor de overschrijdingen. Er
zijn regelmatig besprekingen
tussen AZRR en de gemeente
over dit onderwerp.
In deze rubriek kunnen lezers hun
zegje doen afreageren op hetgeen ze
in dit blad gelezen hebben. Inzendin
gen mogen geen grotere omvang heb
ben dan ca. 400 woorden. De redactie
behoudt zich het recht voor om
ingezonden tekst in te korten of niet
te plaatsen. Tevens draagt de redactie
geen verantwoordelijkheid voorde
inhoud van wat lezers schrijven.
Door het artikel van de heer
Velema weet ik dat mijnheer
Youp veel lelijks over de gere
formeerden heeft verteld en ze
nog buitengewoon lelijk vindt
ook. Het zal wel weer te maken
hebben met de vrijheid van
een columnist. Er wordt dan
gezegd dat overdrijven mag en
dit hetzelfde is als de overdrij
ving bij een getekende karika
tuur. Bij een getekende karika
tuur heeft men echter verge
lijkingsmateriaal door middel
van foto's, film, etc... Bij een
geschreven karikatuur ligt dat
anders. Men heeft vaak niet
gehoord of gelezen wat er wer
kelijk gezegd is. En vaak komt
wat werkelijk gezegd is niet of
verknipt in de media. Grote
kans dat men dus geen corri
gerend vergelijkingsmateriaal
heeft. Een foto of film corri
geert meteen het beeld dat de
getekend karikatuur schetst.
Overigens moet ik wel eens
om mijnheer Youp lachen,
maar wat hij over de lelijkheid
van gereformeerden te berde
brengt, laat weer eens zien
welk enorm bord hij voor de
kop heeft. Het beeld van hem
dat op mijn netvlies is geko
men door foto's en televisie
laat zien dat niet gereformeerd
zijn helaas geen garantie biedt
tegen lelijkheid.
Als niet gereformeerde beweeg
ik me af en toe in hun midden
en eigenlijk ken ik weinig lelij
ke gereformeerden. En die zijn
dan nog niet half zo lelijk als
meneer Youp zelf.
Nico Zoon, Amstelveen
Bij Flessenpost schuimen jeug
dige deelnemers het strand af
op zoek naar een 'message in a
bottle'. De fles bevat een leuke
en leerzame opdracht die te
maken heeft met de natuur
van strand en zee. Het thema
van de week, 'In vogelvlucht',
zal ook aandacht krijgen met
vragen over meeuwen; Fles
senpost is een jeugdactiviteit
voor de leeftijd van 8-12 jaar
en wordt gehouden op woens
dag 23 mei van 13.30-15.30
uur. Er wordt verzameld op
parkeerplaats Kwade Hoek
aan de Oostdijkseweg nabij
Goedereede.
De tweede activiteit is kor
ren voor jong en oud. Vanaf
de waterlijn wordt door de
deelnemers een kor door de
zee gesleept. De vangsten die
daarmee worden gedaan, zul
len aandachtig worden beke
ken. Deze activiteit is bestemd
voor jong en oud en wordt
gehouden op zaterdag 26
mei 2007 van 14.30 tot 16.30
uur. Er wordt verzameld op
het parkeerterrein bij strand-
paviyoen 't Gorsje, voor de
Brouwersdam nabij Ouddorp.
Aanmelden voor deelname
kan bij VVV Ouddorp aan
Zee, tel. 0187-681789. Voor
meer informatie kan men mai
len naarjeugd@ivn-go.nl of
bellen naar Joke de Visser, tel.
0187-491184.
Voor gezinnen die liever zelf op
stap gaan, is er de strandrug-
zak. Daarin zitten benodigde
materialen en een doe-boekje
met opdrachten. De rugzak
is na telefonische bestelling
af te halen bij VVV Oud
dorp aan Zee en kost 2,50.
Zie ook de websites www.ivn-
go.nl en www weekvandezee.
nl.
OUDDORP - Hersteld Herv.
Gem. Dorpslierli: 9.30 en
18.30 uur ds. H. Las-
sche, v.m. bediening Heilig
Avondmaal en nam. nabe-
trachung Heilig Avondmaal.
Eben-Haëur: 9.30 uur geen
dienst en 18.30 uur ds. G.
Meuleman, nabetrachting
Heihg Avondmaal - Herv.
Gem. Locatie mfg Dorpstien-
den: 9.45 uur ds. M. J. van
Oort, H. I. Ambacht en
18.00 uur ds. G. van Meije-
ren - Geref. Kerk 9.00 en
10.30 uur ds. C. G. Kant en
18.30 uur ds. A. W. W. de
Ruiter - Gen Gem. 9.30uur
ds. A.J. Gunst en 18.30 uur
leesdienst - Doopsgezinde
Gem .9.30 uur (H.D. en
Openb. Bel.) en 18.30 uur
ds. J. Smink.
GOEDEREEDE - Herv. Gem.
10.00 uur ds. G. van Meije-
ren en 18.30 uur ds. E. de
Mots - Hersteld Herv. Gem.
9.00 en 10.45 uur ds. P. C.
Hoek, Sint Annaland en
17.00 en 18.45 uur ds. J.
Joppe, Sint Maartensdijk.
STELLENDAM - Herv. Gem.
10.00 uur ds. E. de Mots
en 17.00 uur ds. J. H. Adri-
aanse, Goudriaan-Ottoland
- Geref. Kerk 10.00 uur ds.
A. W. W. de Ruiter en 18.30
uur ds. C. G. Kant - Her
steld Herv. Gem. 9.30 uur
ds. A. van Wijk, Herkingen,
bevestiging nieuwe lidma
ten en 18.00 uur ds. M. B.
v. d. Palm, Nieuw en Sint
Joosland.
MELISSANT - Hersteld Herv.
Gem. 10.00 en 18.00 uur ds.
N. P.J. Kleiberg, Achterberg
- Geref. Kerk 9.30 uur ds.
G. Toes - Ger. Gem. 10.00
en 18.00 uur ds. E Blok
- Ger. Gem. in Ned. 10.00
en 18.00 uur leesdienst.
HERKINGEN - Herv. Gem.
10.00 uur ds. A. Goedvree,
Arnemuiden en 18.00 uur
ds. E. Versluis, Sint Anna
land - Hersteld Herv. Gem.
9.30 uur ds. H. J. Boer,
Nieuwe Tonge en 18.00 uur
ds. A. van Wijk - Ger. Gem.
10.00 uur, bediening Heilig
Avondmaal en 18.00 uur ds.
G. van Manen.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem.
10.00 uur ds. R. W. van M
ourik en 18.00 uur ds. L.
Plug, Willige Langerak
- Lukaskapel HDG 10.30
uur ds. Th. W. H. van der
Heijden - Exodus 10.00 uur
ds. P. van der Gaag-Remon
strantse Gem. 10.00 uur ds.
L. van Asselt - CAMA Gem.
10.00 uur de heer K. Mul
der - Hersteld Herv. Gem.
9.30 uur ds. C. Oorschot,
Stellendam en 17.30 uur ds.
J. Koppelaar, Abbenbroek.
MIDDELHARNIS - Herv.
Gem. 10.00 uur ds. W. C.
Meeuse, Bilthoven en 18.00
uur ds. H. Harkema-Geref.
Kerk9.30uurds. M. I.J. de
Winter - Ger. Gem. 9.30 en
18.00 uur leesdienst - Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 18.00
uur ds. A. A. Egas - Geref.
Kerk (Vrijgemaakt) 9.30
uur leesdienst en 17.00 uur
ds. D. J. van Diggele.
NIEUWE TONGE - Herv.
Gem. 9.30 uur ds. A. van
Lingen, Kinderdijk en 18.00
uurds.J. A. V. d. Berg, Nieuw-
Lekkerland - Hersteld Herv.
Gem. 9.30 uur ds. L. W Ch.
Ruijgrok, Monster, bedie
ning Heilige Doop en 18.00
uur onbekend - Ger. Gem.
10.00 uur, bediening Heilig
Avondmaal en 18.00 uur ds.
J. Schipper.
OUDE TONGE - Herv. Gem.
10.00 uur ds. J. C. de Groot,
Dordrecht en 18.00 uur ds.
L. de Wit - Ger. Gem. 10.00
uur leesdienst en 14.30 uur
ds. G. van Manen - Beréa
Gem. 10.00 uur de heer E
Ouweneel.
STAD a/h HARINGVLIET -
Herv. Gem. 10.00 uur kand.
M. de Wilde, Ridderkerk en
18.00 uur ds. B. A. Belder,
Schelluinen - Geref. Kerk
10.00 uur de heer K. Baas
en 18.00 uur ds. A. W Mol
- Ger. Gem. 10.00 en 18.00
uur leesdienst.
DEN BOMMEL - Herv. Gem.
10.00 uur kand. ,G. Bok,
Poederoijen en 18,00 uur
ds. C. Doorneweerd, afslui
ting winterwerk - Geref.
Kerk 10.00 uur ds. W Speel
man en 18.00 uur ds. A. S.
Rienstra.
OOLTGENSPLAAT - Herv.
Gem. 9.30 uur ds. D. Breu-
re, Bruchem, bevestiging ds.
H. G. van der Ziel en 14.30
uur ds. H. C. van der Ziel,
intrededienst - Geref. Kerk
9.30 uur ds. W. A. Boer en
18.00 uur de heer K. Baas
- Ger, Gem. 9.30 en 18.00
uur leesdienst - Hersteld
Herv. Gem. 10.00 en 16.00
uur de heer L. Stuurman,
Rotterdam.
LANGSTRAAT - Herv. Gem.
zie onder Ooltgemplaat.
(1)
Bunyans werk is niet ver
ouderd. De orde van het
heil is het belangrijkste
thema van zijn geschriften.
In Bunyans werk staan de
vragen: 'Hoe kan een mens
rechtvaardig verschijnen
voor God?' en 'Wat bete
kent het tot Gods eer te
leven?' centraal. Dit zijn
geen contextuele vragen,
maar levensvragen. Zoals
ieder ander was ook Bun
yan een kind van zijn eigen
tijd. Meer dan eens is dat
merkbaar in zijn werk.
Maar juist als het gaat over
deze vragen, overstijgt hij
zijn tijd.
Zelf heeft Bunyan in de tijd
dat God hem door Zijn Geest
overtuigde van zonde zeer
veel steun gehad aan het com
mentaar van Luther op de
brief aan de Galaten. In zijn
autobiografie: Grace Abounding
to tfie Chief of Sinners (Genade
verfieerlijkt aan de voornaamste
der zondaren) heeft hij daar het
volgende over geschreven:
"God in Wiens handen al onze
dagen en wegen zijn wierp
mij op een dag een boek van
Maarten Luther in de hand;
het was zijn commentaar op
de Galatenbrief. Het was zo
oud dat het op het punt stond
in stukken te vallen als je de
bladzijden slechts omsloeg. Ik
was zeer blij dat ik zo'n oud
boek in handen had gekregen.
Toen ik er nog maar een klein
stukje in gelezen had, vond ik
mijn toestand in zijn ervaring
zo uitvoerig en uitputtend
behandeld, alsof zijn boek
uit mijn hart geschreven was.
Dit verwonderde mij; want zo
dacht ik bij mijzelf: Deze man
kan niets weten over de toe
stand van christenen nu, maar
moet schrijven en spreken
over de ervaring van vroeger
dagen". Hetzelfde kan van
Bunyans eigen werken gezegd
worden. Ze spreken van de
toestand van christenen nu.
Ze spreken van de weg die
Gods kinderen alle eeuwen
door gegaan zijn. Dan denk ik
in de eerste plaats aan The Pil
grim's Progress (De Christenreize
naar de eeuwigheid). Het boek
waardoor de voormalige ketel-
lapper die nooit een universi
taire scholing gehad heeft, een
blijvende invloed op de kerk
uitoefent. Het is op grond van
dit werk, dat ook literair van
hoog niveau is, dat Bunyan tot
de groten van de kerkgeschie
denis wordt gerekend. Naast
The Pilgrim's Progress heeft
Bunyan echter nog tal van
andere boeken geschreven,
die de moeite van het lezen
alleszins waard zijn. Om een
paar titels te noemen The Doc
trine of Law and Grace Unfolded
(De Leer van de wet en de genade
ontvouwd), The Jerusalem Sinner
Saved (De Jeruzalemse zondaar
verlost), Come and Welcome to
Jesus Christ (Komst en welkomst
tot Jezus Christus).
De opzet van deze serie artike
len (4) is als volgt. Eerst geef
ik een beknopt overzicht van
Bunyans levensloop. Vervol
gens ga ik op een paar thema's
uit zijn geschriften in.
Ik weet, de levensloop van
Bunyan zal de meesten zo niet
allen van u bekend zijn, maar
toch wil ik er niet aan voorbij
gaan. Bunyans theologie en
zijn leven zijn namelijk wel
zeer nauw aan elkaar verbon
den. Zelf schreef hij in Grace
Abounding: "Ik preekte wat
ik zag en gevoelde". Even
als Luther was Bunyan ervan
overtuigd dat je zonder erva
ring en aanvechting geen the
oloog kan zijn. En zelfheeft hij
vele aanvechtingen gekend.
In zijn autobiografie heeft hij
ons daar het een en ander van
meegedeeld. Grace Abounding
is trouwens de belangrijkste
bron over Bunyans leven.
Bunyan werd in 1628 te Els-
tow bij Bedford geboren. Zijn
ouders waren eenvoudige
mensen. Of zij zich bijzonder
bekommerden om het geeste
lijke welzijn van hun zoon is
niet bekend. Bunyan vertelt
ons daar in ieder geval niets
van. Wel had hij als kind diepe
indrukken van dood en eeu
wigheid. Dat hoeft ons niet te
verwonderen als we bedenken
dat toen het eeuwigheidbesef
veel sterker onder brede lagen
van de samenleving aanwezig
was dan nu. Deze indrukken
verdwenen echter. Als jonge
jongen haalde Bunyan allerlei
kattenkwaad uit. In het bij
zonder maakte hij zich schul
dig aan het misbruiken van de
naam des Heeren. Zo hebben
we ook in onze taal de uitdruk
king gekregen: "Hij vloekt als
een ketellapper". Evenals zijn
vader oefende hij namelijk dit
beroep uit.
Ten tijde van de burgeroorlog
tussen Charles I en het Engelse
parlement diende Bunyan een
drietal jaren, namelijk van zijn
zestiende tot zijn negentiende
jaar, in het parlementsleger.
Het zal wel uit politieke over
wegingen geweest zijn dat hij
in het parlementsleger dienst
nam. Bedford en omgeving
waren namelijk voor het over
grote deel op de hand van het
parlement. Sympathie voor
de puriteinen en de puritein
se levensstijl had hij toen in
ieder geval nog niet. Wellicht
heeft hij in zijn diensttijd puri-
teinsgezinde officieren horen
preken. Maar daarover heeft
hij zelf geen mededelingen
gedaan. De kennis die hij in
die jaren van militaire zaken
heeft opgedaan, heeft hij jaren
later verwerkt in zijn allegori
sche werk The Holy War (De
Heilige Oorlog);
Toen hij uit dienst kwam, nam
Bunyan zijn oude beroep weer
ter hand. In die tijd trouwde
hij ook. Zijn vrouw had een
puriteinse achtergrond. Ze
was wees. Haar vader had
haar o.a. een tweetal boe
ken nagelaten: The Practice of
Piety van Lewis Bayly en The
Plain Man's Pathway to Heaven
van Arthur Dent. Daar las ze
haar man wel eens uit voor.
Ze kreeg hem ook zo ver dat
hij naar de kerk ging. Op den
duur zelfs tweemaal op een
zondag. Het vloeken had hij
intussen achterwege gelaten.
Aanleiding was dat een vrouw
die zelf niet zo'n beste naam
had hem daarover had aan
gesproken. Al ging Bunyan
zondags tweemaal naar de
kerk, zondagmiddag deed hij
mee aan katknuppelen (een
vorm van cricket), klokluiden
en volksdansen. Maar ook dat
veranderde. Zelf zegt Bunyan
van de toen volgende fase in
zijn leven: "I thought no man
in England could please God
better than I" (Ik meende dat
God met niemand in Enge
land meer tevreden kon zijn
dan met mij). Dan vindt er
echter in zijn leven een alles-
beslissende wending plaats.
Terwijl hij in één van de stra
ten van Bedford zijn werk
deed (ik veronderstel op een
mooie zonnige dag) hoorde
hij een gesprek aan van een
drie- of viertal vrouwen. Zij
spraken met elkaar over de
verdorvenheid van het men
selijke hart, over Gods opzoe
kende zondaarsliefde in Chris
tus en over de wederbarende
werking van Gods Geest. En
Bunyan besefte dat deze vrou
wen iets bezaten dat hij miste,
dat hun godsdienst van een
geheel ander gehalte was dan
de zijne. Hij heeft nader con
tact met hen gezocht. Toen
bleek dat deze vrouwen bij de
gemeente van een zekere John
Gifford te Bedford behoor
den. Gifford was een gewezen
majoor uit het koninklijke
leger. Hij was gevangen geno
men en ter dood veroordeeld.
Met hulp van zijn zuster had
hij echter weten te ontsnap
pen. Na zijn bekering was
hij predikant geworden. Zijn
gemeente kwam in één van
de kerken van Bedford, de
St. John's, bijeen. Het was een
zogenaamde Open Commu
nion Baptist Church.
Ik moet hier even iets inlassen
over de Engelse kerkgeschie
denis. In 1643 had het Engelse
parlement de bisschoppelijke
hiërarchie afgeschaft. Vanaf
1649 was Engeland een repu
bliek met Oliver Cromwell als
Protector en later als Lord Pro
tector. Onder Cromwell was er
binnen de staatskerk ruimte
voor orthodoxe christenen
met een verschillende visie op
kerkregering en sacramenten.
Zo kon de gemeente van Gif
ford binnen de nationale kerk
functioneren.
Bunyan voegde zich bij deze
gemeente. Kinderen van God
vertelden hem over Gods
beloften. Bunyan schrijft:
"Maar ze hadden me net zo
goed kunnen zeggen dat ik
met mijn vingers de zon aan
moest raken dan dat ik pro
beren moest de belofte aan te
nemen en te ontvangen; en zo
spoedig als ik het gedaan zou
hebben, waren al mijn zinnen
en gevoelens tegen mij, en lag
het onder een wet die me ver
oordeelde".
Langs een weg van vele aan
vechtingen kwam John Buny
an tot de vrijheid van de kinde
ren van God. John Gifford is
hem daarbij tot grote steun
geweest. Hij leerde de bete
kenis verstaan van de grote
waarheid dat God goddelozen
rechtvaardigt. Dat blijkt wel
uit wat hij schreef in The Doc
trine of Law and Grace Unfolded,
één van zijn eerdere werken:
"Het is een wettische geest, een
geest van het oude verbond, die
de ziel heimelijk overreedt dal, zoo
zij ooit door Christus zal behouden
worden, zij eerst gescliikt gemaakt
moet worden voor Christus door
een goed hart te verkrijgen en
goede genegenheden om dit of dat
voor Christus te doen... Vriend,
als gij uzelf geschikt kunt maken,
wal behoefte hebt gij dan aan
Christus? Als gij hoedanigheden
kunt verkrijgen om ze tot Chris
tus te brengen opdat gij mocht
worden aangenomen, dan hebt gij
niet het oog op aanneming in de
Geliefde.
Rond 1653 werd Bunyan
gedoopt. In Grace Abounding
maakt hij van deze gebeurte
nis geen melding. Dit heeft te
maken met het feit dat Bun
yan aan de doop niet bepaald
een grote betekenis toekende.
In 1655 werd Bunyan tot dia
ken verkozen. In de baptis
tengemeente gaf dit ambt
hem het recht om publiek een
stichtelijk woord te spreken.
In 1657 legde hij het diaken
ambt weer neer om zich hele
maal aan de prediking van
het Woord te kunnen wijden.
Behalve te Bedford predikte
hij ook in omliggende plaat
sen.
In 1660 werd in Groot-Brit-
tannië de monarchie hersteld.
Voor de protestanten buiten
de Church of England braken
er'moeilijke tijden aan. Buny
an werd reeds op 12 november
van het jaar 1660 gearresteerd.
Men eiste dat hij het prediken
zou laten. Op deze eis kon
Bunyan onmogelijk ingaan.
Twaalf jaar bracht hij in de
gevangenis door. Waarbij wel
moet worden opgemerkt dat,
zeker naar de maatstaven van
die tijd, de behandeling zeer
mild was. Menigmaal kreeg
hij de gelegenheid vrienden
buiten de gevangenis te bezoe
ken. Daarnaast kon hij in de
gevangenis boeken schrijven.
Hoogstwaarschijnlijk is hij in
de tweede helft van deze peri
ode begonnen met het schrij
ven van The Pilgrim's Progress.
In 1672 werd Bunyan in het
kader van de 'Act of Indulgen
ce' vrijgelaten en ontving hij
een vergunning om te predi
ken. Kort voor zijn vrijlating
had de gemeente van Bedford
hem tot haar voorganger ver
kozen. In 1676 is Bunyan nog
maals gearresteerd. Deze keer
duurde de gevangenschappe-
riode ongeveer een halfjaar.
HoogstwaarschijnlijA beeft
Bunyan tijdens zijn iweede
gevangenschap The Pilgrims
Progres voltooid.
De publicatie daarvan bleek
een geweldig succes. Reeds
bij Bunyans leven werden
er in Groot-Brittannië meer
dan 100.000 exemplaren ver
kocht. Bunyan was in één keer
beroemd. De laatste jaren van
zijn leven predikte Bunyan
regelmatig in Londen, hoewel
hij beroepen naar Londense
gemeenten van de hand wees.
Op een doordeweekse dag
placht hij daar 's morgens om
6 uur zo'n 1200 mensen onder
zijn gehoor te hebben. De
bekende theoloog John Owen
liet Bunyan meer dan eens in
zijn gemeente voorgaan. Toen
koning Charles II aan Owen
vroeg waarom hij naar zo'n
ongeletterde ketellapper ging
luisteren, antwoordde Owen:
"Met uw goedvinden Majesteit,
indien ik de bekwaamheid van
die ketellapper om te preken zou
bezitten, zou ik zeer gaarne al
mijn geleerdheid opgeven." In 31
augustus 1688 overleed Bun
yan in het huis van één van
zijn vrienden te Londen. Op
19 augustus 1688 had hij daar
zijn laatste preek gehouden
over Joh. 1 vers 13: "Welke
niet uit den bloede, noch uit
de wil des vleses, noch uit de
wil des mans, maar uit God
geboren zijn". De 'Glorious
Revolution', veroorzaakt door
de oversteek van Willem III
van Oranje die een staatkundig
en kerkelijk opzicht een keer
punt in de geschiedenis is van
Groot-Brittannië, heeft hij net
niet meer beleefd.
Tegen het einde van The
Pilgrim's Progress beschrijft
Bunyan hoe hij zag dat de
poorten van het hemelse
Jeruzalem voor Christen en
Hoop geopend werden. Het
slot van deze passage luidt
als volgt: "There were also
of them that had wings, and
they answered one another
without intermission, saying:
Holy, holy, holy, is the Lord.
And after that they shut up the
gates; which, when I had seen,
I wished myself among them"
("Daar waren er ook die vleu
gels hadden en zonder ophou
den elkander beantwoordden,
zeggende: Heilig, heilig, hei
lig is de Heere. Daarna sloten
zij de poorten, en toen ik dat
alles gezien had, wenste ik dat
ik ook onder hen mocht ver
keren"). Deze wens was nu in
vervuUing gegaan.
Dr. P. de Vries
