Het tragische lot van de Flakkeese Joden
Jubilarissen bij Sursum Corda
College Dirksland tevreden
over 'Staat van de Gemeente'
Filatelie is eigentijds en springlevend
Slechts zes overlevenden na 'furor teutonicus'
Bevrijdings
concert Klaas
Jan Mulder
Voorjaars
verkoping Chr.
Geref. Kerk
EIIAIIDEn-niEUWS
Uitroeiing op het
programma
Een ooggetuige vertelt
Met de deportatietreinen
Zes overlevenden
Abraham Polak
Mejuffrouw Rood
Vriendelijk
Deltafila 2007, groots postzegelevenement in De Staver
De Ruyter
PAGINA 6
VRIJDAG 4 MEI 2007
Drie begraafplaatsen en een synagoge. Dat zijn de resten
van de Joodse cultuur en religie op Goeree-Overflakkee.
Begraaljplaatsen in Goedereede, Dirksland en Middel-
harnis en een als textielsuper omgebouwd gebedshuis,
eveneens in Middelharnis. Restanten van een cultuur die
de Duitse bezetter in de zomer van 1942 abrupt en syste
matisch wilde beëindigen door een heel volk te vermoor
den. Landelijk gezien ging het om 104.000 medeburgers,
wat neerkomt op circa 80 procent van de Nederlandse
Joden. Veertig jaar geleden schreef het Eilanden Nieuws
een serie artikelen over de 'Endlösung' op Goeree-Over
flakkee, het tragische lot van de Flakkeese Joden. Een
samenvatting, 65 jaar na de massamoord.
Tekst: Kees van Rixoort/Foto's: Hans Villerius
"Hele Joodse gemeenschap
pen, met name op het plat
teland, zijn weggevaagd, de
Flakkeese is er één van. Ons
eiland heeft een zware tol
moeten betalen aan de 'furor
teutoniciis' (de Duitse razer
nij)." Hoe die zware tol er con
creet uitzag, reconstnieerde
het Eilanden Nieuws in 1967
met behulp \an gegevens van
dr. L. de Jong (Rijksinistituut
voor Oorlogsdocumentatie)
het Centraal Bureau voor de
Statistiek, secretarie-ambtena
ren van de afdeling Bevolking,
het Informatiebureau van het
Nederlandse Rode Kruis en
mejuffrouw D. Rood, een over
levende \an de vernietigings
machine.
Hoeveel Joden telde (kieree-
Overflakkee? Naar verhouding
weinig, verreweg de meeste
Joden woonden in Amsterdam.
In het jaar 19.S0 waren meer
dan de helft van de Neder
landse Joden Amsterdammer:
ongeveer 58 procent. Ter ver
gelijking: in de hele provincie
Zeeland woonden er in dat
jaar maar 193 en op Goeree-
Overflakkee 70. De Joodse
gemeenschap was wel eens
■groter geweest op het eiland.
Geschiedschrijver Boers telt in
zijn 'Beschrijving van het eiland
Goedereede en Overflakkee'
(1843) 102 Joden. Bijna de
helft (48) woonde in Middel
harnis, de rest verspreid over
de kernen Sommelsdijk, Dirks
land, Goedereede en Oude-
Tonge, terwijl Ooltgensplaat
één Joodse inwoner telde.
Handel of slagersvak
"Ze hielden zich evenals de
meeste van hun volksgenoten
bezig met de handel of het
slagersvak en stonden ook op
dit gebied te goeder naam en
faam bekend. De verhouding
van deze kleine groep tot de
bevolking was. voorzover wij
ons herinneren, steeds zeer
goed. Ze waren volkomen in
onze volksgemeenschap opge
nomen." Van antisemitisme
was geen sprake.
De journalist van het Eilan
den Nieuws schrijft verder dat
Goedereede aanvankelijk het
centrum van de Joodse cultimr
geweest schijnt te zijn. "De
eerste Joodse begraafplaats op
ons eiland was namelijk daar.
Ze deed dienst voor het hele
eiland. Later kwam er ook
één in Dirksland en tenslotte
in Middelharnis aan de Hof-
laan. Dhr F. den Eerzamen
vertelt in zijn jongste geschrift
'Het eiland Goeree': "Vroeger
woonden er ook enkele Joden
in Goeree; aan de Mariadijk
langs de Achterhaven is het
oude jodenkerkhof. De laatste
Joden, die daar in het laatste
kwartaal van 1900 begraven
zijn, woonden in het huisje
bij de Spui. Het Hebreeuwse
opschrift betekent: Huis des
Levens. Het kerkhof werd
onderhouden door de Joden
uit Flakkee."
In Middelharnis verrees in
1842 een synagoge. Vóór die
tijd kwamen de Joodse gelo
vigen samen in een gewoon
huis, achtereenvolgens in
Sommelsdijk, vanaf 1813 op
de Vissersdijk in Middelhar
nis en van 1821 tot 1842 op
de Achterweg aldaar. De syna
goge, nog met een bezoek ver
eerd door minister Thorbecke,
werd in 1857 al weer vervangen
door een nieuw gebouw met
pastorie en schoollokaal. Het
gebouw staat er - nauwelijks
herkenbaar, aan het Zandpad
- nog steeds, maar er schijnen
sloopplannen te zijn.
...Dirksland...
De ondergang van de Flakkeese
Joden was een onderdeel van de
uitj'oeiing van het Joodse \ölk,
die de nationaal-socialisten op
het programma hadden staan.
"Wie had kunnen denken, dat
in onze zo 'verlichte' twintigste
eeuw in koelen bloede een mas
samoord van rascistisch kaliber
zou worden gepleegd, waarin
het overgrote deel van de Euro
pese, Nederlandse en Flakkeese
Joden ten onder zou gaan? We
herinneren ons nog heel goed,
hoe al spoedig (jp Flakkee de
maatregelen tegen de Joden
werden doorgevoerd."
Maatregelen als het ontslag
van Joodse ambtenaren, 'Voor
Joden verboden', registratie
van alle Joden, geen Joodse
kinderen meer op 'arische'
scholen, persoonsbewijzen
met een grote J, de Jodenster,
confiscatie van bezittingen
en 'ontjoodsing' van het hele
bedrijfsleven. "Zo werd gelei
delijk de strop steeds nauwer
aangehaald en begonnen ten
slotte de Duitsers op bevel van
Himmler en Eichmann aan de
'Endlösung der Judenfrage',
waarvan de Flakkeese Joden
een klein onderdeel uitmaak
ten." In de eerste helft van 1942
begon het uitkammen van het
platteland. Goeree-Overflakkee
was vanaf de zomer van dat jaar
aan de beurt, in augustus om
precies te zijn. "Het geschiedde
in grotere of kleinere groepen
zonder enig systeem. Vanuit
Middelharnis werden er op 14
augustus 11 weggevoerd en op
3 november 19. Het zijn deze
laats ten, waarvan prof. Pres-
ser in zijn boek (Ondergang,
K.V.R.) schrijft: "Op 5 novem
ber zitten er weer 120 personen
in de Schouwburg, waaronder
20 uit Middelharnis." Behalve
deze 19 werden nog 5 anderen
opgepakt, met wie enige con.si-
deratie werd gebruikt - althans
voorlopig - omdat hun gezond
heid veel te wensen overliet.
Zij werden vervoerd naar het
ziekenhuis in Dirksland. Het
waren de oude heer Gazan
uit Sommelsdijk (91 jaar) met
VTouw en dochter, Max Harlog
en mej. D. Rood uit Middelhar
nis. Op 20 januari 194,3 werden
zij echter ook naar Ainsterdam
vervoerd."
In een ingezonden stuk aan de
krant beschrijft M. Boomsma
het vertrek van de Joden op 14
augustus 1942. "Ik was aanwezig
op het havenhoofd van Middel
harnis, toen de joden werden
weggevoerd. Ik was destijds lid
van het bestuur van het Rode
Kruis, en ook van de rode krui.s-
ü'ansportkolonne, en had altijd
mijn verbandtrommel en mijn
rode kniis annband bij me,
bovendien droeg ik het insigne
van bestuvirslid van het rode
kruis.
Toen de tram op het haven
hoofd aankwain, werden de
joden direct naar achteren
gedirigeerd, zodat niemand
hen kon en mocht helpen.
De joden hadden nog zo veel
mogelijk bagage, als kleren en
levensmiddelen bij zich. Ik zag
Jaap Hammelburg met zijn
gezin, ik kende hem heel goed
en zag hoe moeilijk hij het had.
Ik deed mijn rode kruis arm
band om, liep door de duitse
afzetting heen, en zei in het
duits, dat ik vloeiend sprak
doordat ik in 1928 vier maan-
deij een cursus in Basel had
gevolgd, "het rode kiTiis moet
helpen, het zijn mijn doipsge-
noten". De duitsers lieten mij,
en niemand anders, de mensen
helpen. Zij moesten afgesloten
achter op het bovendek van de
veerboot blijven, en niemand
mocht bij hen komen. Toen ik
wegging gaf Jaap Hammelburg
mij de hand, en dankte voor de
..en Middelharnis...
hulp en zei: Ik weet wat mijn lot
is, ik kom, en niemand van ons,
niet meer tenig. Ook de rabbi.
Slager en enkelen, die ik ken
de, kwamen nog even afscheid
nemen en ging dan ook op het
laatste nippertje van de boot. Ik
kan niet zeggen, dat de duitsers
vriendelijk naar mij keken, en
toen ik weer bij de aanwezigen
terug kwam, zeiden ze alleen,
hoe durf je, want het was streng
verboden. Ik had het spontaan
gedaan."
De lijst met namen van wegge
voerde Joden die het Eilanden
Nieuws in 1967 afdrukt riep, 25
jaar na dato, zonder twijfel tal
van herinneringen op bij de
lezer. De leeftijden liepen uit
een van 4 tot 91, "want noch
de prille jeugd, noch de hoge
ouderdom werden gespaard,
omdat een heel volk moest
worden uitgeroeid." Meestal
werden ze weggevoerd naar
Ansterdam, waar ze een aantal
dagen verbleven, doorgaans in
de Hollandse Schouwburg. Een
klein aantal weggevoerden ver
bleef enige maanden in Amster
dam, zoals de godsdienstleraar
Slager met zijn familie, maar
vToeg of laat kwam de dag waar
op ze werden afgevoerd naar
Westerbork. Vanuit Westerbork
volgde een reis met de depor
tatietreinen naar Polen (vooral
Auschwitz en Sobibor). Meestal
ging dat snel; "de liquidatie ver
liep in zeer snel tempo", aldus
het Eilanden Nieuws. "Zo wer
den b.v. Hartog Gazan en zijn
vrouw op 3 november 1942
weggevoerd uit Middelharnis
en reeds 10 dagen later kwa
men ze om in de gaskamers
van Auschwitz. Dat neemt men
althans van de meesten aan.
Het is nl. zo, dat er slechts heel
weinig zgn. 'Dodenboeken'
bewaard zijn gebleven. Meestal
werden de vergassingen hele
maal niet geregistreerd en voor
zover het gedaan is hebben de
Duitsers bij hun terugtocht in
1945 hun administratie vernie
tigd." De gestage afvoer naar de
vernietigingskampen duurde
tot september 1943. "Met de
laatste trein, die van 20juli 1943,
gingen Henri (Harrij) Haagens
en zijn vrouw hun einde tege
moet. Uit de opgaven blijkt ook
dat de gezinnen dikwijls uiteen-
gerukt werden: zo stierf van de
familie Slager de zoon Philip
op 30 april 1943 in Auschwitz,
de dochter Leentje op 4 juni in
Sobibor, de heer Slager en zijn
\Touw op 2 juli 1943 in Sobibor
en zijn schoonzusters Hendrina
Schooning al op 1 februari 1943
in Auschwitz."
In totaal werden 62 Flakkeese
Joden weggevoerd. Van hen
kwamen er 35 om in Auschwitz.
In Sobibor verloren 13 Joden
van het eiland het leven, in
Mauthausen, Vught, 'Midden-
Europa' en Silezië elk één en
in Birkenau drie. Zeven Joden
van het eiland wisten onder te
duiken, van wie er één, mevr.
Hartogs-Haagens, overleed
üjdens haar onderduikperi-
ode te Arnhem. De andere
zes overleefden de oorlog. In
1947, toen de furor teutonicus
inmiddels was uitgeraasd, telde
Middelharnis tweejoodse inwo
ners. Hetzelfde aantal gold voor
Oude-Tonge. "Ter nagedachte
nis van de Joodse ingezetenen
die op dit eiland vredig leefden:
zij werden in 1942 door wTede
hand ten dode weggevoerd.
Hun aandenken zij tot zegen."
Dat staat op het gedenkteken
op de Joode begraafplaats in
Middelharnis, dat op 30 mei
1957 werd onthuld. Initiatief
nemer was de heer J.E. Hartog,
arts te Arnhem en oud-inwo-
ner van Middelharnis. Op de
steen staan de 56 namen van de
weggevoerde Flakkeese Joden
die niet terugkeerden. Tijdens
de officiële onthulling sprak
Hartog over een kleine Joodse
familie, een synagoge die is ver
anderd in een cafetaria en een
pastorie waar niet veel van over
is: "een verdwenen gemeen
schap". Tot slot twee min of
meer exemplarische persoon
lijke verhalen. Eén van Abra-
hain Polak, die het eind van de
oorlog niet haalde, en één van
Debora Rood, een overlevende.
Wellicht ten overvloede: de cate
gorie waartoe Polak behoorde,
was vele malen groter; het
levensverhaal van Debora Rood
is veel imieker.
Iedereen in Middelharnis ken
de Abraham Polak. Met zijn
broer Moos reisde hij over Goe
ree-Overflakkee met handels
waar Abraham was verstande
lijk gehandicapt. Op 3 oktober
1941 werd hij naar Rotterdam
gebracht en vandaar naar 'het
gesticht' Het Apeldoornse Bos
in Apeldoorn, een inrichting
voor Joodse geesteszieken. In
de nacht van 21 op 22 januari
Df" tT.JMr Sir-\
VAV on Kran.f'A»*
N 2i:
pEN
■.p
i.R ?[JE
Een gedeelte van de i^edenksleen
legen de voonnalige .synagoge aan
het Zandpad te Middelharnis.
1943 ontiruimden de Duitsers
het gesticht en "de meer dan
duizend ongelukkigen werden
in een trein van 40 goederen-
of beestenwagens geladen.
Deze trein is drie dagen later,
op 25 januari aangekomen in
Birkenau (vlak bij Auschwitz).
De overlijdensakte van Abram
Polak is in Apeldoorn opge
maakt en daaruit blijkt, dat hij
op die 25e januari in Birkenau
is overleden, d.w.z. door de
Duitsers tegelijk met alle ande
ren vergast."
.Mejuffrouw Debora Rood was
een beter lot beschoren. Zij wist
onder te duiken en de oorlog
te overleven. Debora woonde
samen met haar broer Louis
en zus Betje op het Zandpad
in Middelharnis. Louis was vee
handelaar en de zusters dreven
samen een herenmodezaak.
Louis en Betje werden op 3
november 1942 gearresteerd,
op 10 november vanuit Wes
terbork naar Auschwitz gede
porteerd en daar na drie dagen
vergast. Debora had het geluk
dat ze ziek was en drie dokters
attesten had. Ze werd per auto
naar het raadhuis gebracht. Per
gratie mochten haar broer en
zus meerijden, tei-wijl andere
opgepakte Joden met hun zwa
re koffers en rugzakken moes
ten lopen naar het raadhuis.
De 'heren', die hen kwamen
ophalen, spraken goed Neder
lands en waren dus blijkbaar
NSB'ers. Ze namen de Joden
hun geld af en gaven ze drie
rijksdaalders zakgeld terug. De
opgepakte zieken - de oude
heer Gazan, zijn \touw en zijn
dochter Roosje, Max Hartog en
Debora Rood - mc^chten naar
het ziekenhuis in Dirksland.
De anderen gingen regelrecht
naar de Hollandse Schouwburg
in Amsterdam. Na een kleine
drie maanden moesten de zie
ken ook naar Amsterdam. Daar
werden ze ondergebracht in
het Nederlands Israëlitisch Zie
kenhuis, waar tal van Joden met
verklaringen van huisartsen
waren opgenomen. Mejuffrouw
Rood hoorde in maart 1943 dat
de Duitsers de 'Joodse Invalide'
kwamen leeghalen. Ze kreeg de
schrik van haar leven en besloot
samen met mevrouw Gazan te
vluchten. Beide dames gingen
met hun koffers de straat op,
maar wisten niet waar ze heen
konden vluchten. Gelukkig
kwam er iemand die hen voor de
nacht onder dak kon brengen.
Via de ondergrondse, waarmee
Debora al contact had, kreeg
ze een tijdelijke schuilplaats
in Amsterdam-West. Vandaar
ging ze op 31 maart 1943 naar
Rotterdam, waar ze op diveree
onderduikadressen verbleef,
en Elburg. Op 17 mei 1945,
vlak na de bevrijding, verliet ze
Rotterdam-Zuid richting Mid
delharnis met het motorschip
van Toon de Wachter. "Van het
verschrikkelijke drama, dat Zich
met de Joden had afgespeeld,
wist ze toen nog niets", schreef
het Eilanden Nieuws,
THOLEN - Zaterdag 5 mei
a.s. zal de bekende organist
Klaas Jan Mulder een bevrij
dingsconcert geven op het van
Dam-orgel in de Herv. Kerk te
Tholen. Op het programma
staan naast improvisaties en
samenzang van vaderlandse
liederen ook klassieke werken.
Het concert begint om 20.00
vuir, de kerk gaat open om
19.15 uur. De toegang voor
volwassenen bedraagt 7,50
en voor kinderen t/m 12 jaar
€3,50. Toegangskaarten zijn
te koop bij Boekhandel Oost
dijk te Tholen, telefonisch via
nummer 0187-603510 of per
e-mail missionmusic@solcon.
nl. Ook bij de ingang van de
kerk zijn 's avonds voor het
concert kaarten te koop.
DIRKSLAND - Op de laatstge
houden jaarvergadering van
Christelijke Gemengde Zang
vereniging 'Sursum Corda'
te Dirksland werden enkele
koorleden in het zonnetje
gezet vanwege hun jarenlange
lidmaatschap van de vereni
ging. Ze hebben vele jaren
met veel plezier gezongen.
Mevrouw Van Wijk mag terug
zien op een koorlidmaatschap
van 40 jaar en werd hiervoor
beloond met een gouden
muzieksleutel. De dames
De Geus en Poortvliet zijn
25 jaar lid van het koor en
ontvingen een horloge met
inscrijatie. Laatstgenoemde
dames zijn op latere leeftijd op
het koor gekomen en hadden
niet gedacht dat ze een jubi
leum zouden halen, maar /e
zijn blijven zingen tot ze deze
mijlpaal bereikt hebben. Maar
nu zetten ze er toch een punt
achter. Mevrouw Grooten-
boer, ook op de foto, nam na
een zittingsperiode van 30 jaar
afscheid van het bestuur en
werd voor haar inzet beloond
met een zilveren aandenken.
foto: Pmbitri) Makkee.
MIDDELFL\RNIS - Vrijdag 11
mei en zaterdag 12 mei is er
een voorjaarsverkoping bij de
Christelijke Gereformeerde
Kerk aan de Hoflaan in Mid
delharnis. Er is van alles te
doen en te koop. Zo is daar
de rommelmarkt, de tweede
hands boekenkraam en de
kraam met kinderkleding van
Tom-Du. Ook zal er deze keer
een tafel met de voor iedereen
bekende Tupperware-produc-
ten zijn. Pottenbakkerij Crea-
veertje tut Herkingen zal een
demonstratie verzorgen van
pottendraaien.
Zaterdagmorgen is er vers
gebakken vis en kunt u uw
haar laten knippen. Ook voor
de inwendige mens is deze
keer weer gezorgd. U kunt kie
zen uit: soep, slaatjes, belegde
broodjes, patat, snacks en
deze keer ook uit een broodje
hamburger.
Ook is er weer aan de jeugd
gedacht. Speciaal is er voor
hen op vrijdagavond en zater
dagmorgen een ballonnen
wedstrijd met kans op een
leuke prijs. Zaterdagmorgen
organiseert de jeugdvereni
ging een speurtocht.
De opbrengst is bestemd voor
de Bouwkas, de VBOK en het
LCJ. De openingstijden zijn:
vjijdag 11 mei van 19.30 tot
21.00 uur en zaterdag 12 mei
van 9.30 tot 13.00 uur.
DIRKSLAND - Wat vinden
de burgers van de gemeen
telijke organisatie? Hoe is
het gesteld met de dienst
verlening? De bejegening,
de informatie, de voorzie
ningen, de veiligheid? Dat
alles - en nog veel meer
- is in het najaar van 2006
onderzocht in 53 gemeen
ten, waaronder Dirksland.
Het resultaat van het onder
zoek, dat 'De Staat van de
Gemeente' heet, stemt het
college van B en W van
Dirksland niet ontevreden.
Door Kees van Rixoort
De klanten hebben een gun
stig oordeel over de openings
tijden van het gemeentehuis,
maar zijn minder positief over
de bereikbaarheid, de parkeer-
mogelijkheden en de privacy
aan de balie. De informatie
voorziening vamtit de gemeen
te scoort aan de lage kant.
Hetzelfde geldt voor het tele
fonische meldpunt voor mel
dingen, klachten en bezwaren.
Op het gebied van veiligheid
scoort Dirksland hoog, hoewel
de geïnterviewden minder te
spreken zijn over de aanpak
van sociale veiligheid en het
functioneren van de politie.
De tevredenheid over de basis
scholen blijft enigszins achter.
Dat kan volgens het college te
maken hebben met het feit dat
één van de kernen. Herkin
gen, niet over openbaar basis
onderwijs beschikt. Wat betreft
voorzieningen scoort Dirks
land gemiddeld, met uitzon
deringvan winkels in de buurt.
Het openbaar groen mag er
beter uitzien, vindt men, maar
de afvalinzameling is in orde.
Parkeren wordt gezien als een
probleem.
Over de hoogte van de gemeen
telijke belastingen zijn de Dirks-
landers over het algemeen niet
ontevreden. Ze zijn bovendien
tevreden over de gemeente
lijke organisatie. Het college is
daar trots op. "Natuurlijk kan
het altijd beter, maar de pfesta-
ties van de Dirkslandse mede
werkers mogen genoemd wor
den, zeker als gelet wgrcjlt pp
de omvang van de organisatie."
Bovendien: "De Dirkslandse
ambtenaar is in ieder geval
vriendelijk."
Het college heeft aan de hand
van de onderzoeksresultaten
een actieplan gemaakt met
een rij verbeterpunten, naast
de acties die al waren ingezet
voordat het rapport verscheen.
Ook ziet het college 'De Staat
van de Gemeente' als een 0-
meting. Een vervolgonder
zoek zou moeten plaatsvinden
in het vooijaar van 2009.
De liejliehber kon gemeten van uniek materiaal.
SOMMELSDIJK - Afgelo
pen weekend kwamen vele
filatelisten naar Sommels
dijk om het grootschalige
evenement Deltafila 2007
te bezoeken. Ze kwamen uit
het zuidwesten van Neder
land - Zeeland, westelijk
Brabant en Goeree-Over
flakkee - maar ook wel van
verder. Vrijdagavond ver
richtte burgemeester De
Vries de opening van het
evenement in De Staver.
Door Kees van Rixoort
De kern van Deltafila 2007 was
een grote nationale tentoon
stelling. Niet minder dan 650
tentoonstellingsramen waren
opgesteld in De Staver. De lief
hebber kon genieten van uniek
materiaal, dat bovendien - met
tal van landencoUecties en ver
zamelingen op thema - een
zeer gevarieerd beeld gaf van
de hedendaagse filatelie.
Gezien de vele jonge bezoe
kers gaat het overigens zeker
niet om een bezigheid voor
ouderen. Als Deltafilia 2007
één ding duidelijk maakte
dan is het wel dat de filatelie
springlevend en eigentijds
is. De toekomst ziet er zon
der meer rooskleurig uit, zo
bleek ook lut het onderdeel
de Dag van de Jeugdfilatelie,
dat zaterdag in De Staver werd
gehouden. Nog een ander
onderdeel van Deltafila 2007
was de jaarvergadering van de
Nederlandse Bond van Filate-
listen Verenigingen, eveneens
op zaterdag.
Het evenement stond in het
lliMee
teken van honderd jaar fila
telie in Zeeland. In 1907, pre
cies een eeuw geleden, werd
namelijk in \^issingen de eer
ste filateUsienvereniging in
het zuidwesten van Nederland
opgericht. Een feit dat direct
voornioeide uit de viering van
de driehonderdste geboorte
dag van Michiel de Ruyter. In
verband met de festiviteiten
kwamen postzegels met de
beeltenis van de grote zeeheld
in omloop. Dat was de eerste
keer dat niet een koning of
koningin was afgebeeld. Na
de oprichting van de Postzegel
Vereniging Missingen volgden
vele andere verenigingen.
Een eeuw na de lancering van
de eerste De Ruyterzegel's ver
schenen opnieuw postzegels
met Michiel de Ruyter erop.
Die werden in De Staver luter-
aard getoond en verkocht.
